პორტალი:ევროპა
ინდექსი · ძიება · კატეგორიები · რჩეული სტატიები და პორტალები · ყველა თემა
გეოგრაფია · ისტორია · კულტურა · მეცნიერება · რელიგია · საზოგადოება · საქართველო · სპორტი · ხელოვნება
მოგესალმებით ევროპის პორტალზე კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება ევროპის პორტალში. ამ თემაზე დაწერილი ახალი სტატიებისა და მიმდინარე პროექტებისთვის იხილეთ ვიკიპროექტი ევროპა.
|
- იხილეთ ასევე:
ევროპის გეოგრაფია
ევროპის რეგიონები . ევროპის საზღვრები
ანატოლია · ბალკანეთი · ბენილუქსი · კავკასია · ცენტრალური ევროპა · აღმ. ევროპა · ცენტრალური ევროპა · ჩრდ. ევროპა · დას. ევროპა · სამხ. ევროპა · ბრიტანეთი · იბერიის ნახევარკუნძული · იტალიის ნახევარკუნძული · სკანდინავია
ალპები · დინარის მაღლობი · სკანდინავიის მთები · აპენინები · არდენი · კარპატები · კავკასიონი · შვარცვალდი · შოტლანდიის მთიანეთი · იურა · ცენტრალური მასივი · ურალი · პენინები · პირენეები · სუდეტები · ტავრი (ტოროსი)· თორმეტი ბენი · ვოგეზები
ალაზანი · ბელაია · ბუგი · გარონა · გვადალკვივირი · გვადიანა · დვინა · დნეპრი · დნესტრი · დონი · დორდონი · დუერო · დუნაი · ებრო · ელბა · ესკო · ვეზერი · ვისლა · ვოლგა · კამა · ლუარა · მაასი · მაინი · მარიცა · მარნა · მოზელი · მტკვარი · ნაისე · ნარვა · ნევა · ნემანი · ოდერი · ოკა · პეჩორა · პო · რაინი · რიონი · რონა · რური · სავა · სამბრი · სამხრეთის ბუგი · სენა · სონა · ტახო · ტემზა · ტიბრი · უაზა · ურალი
საფრანგეთის ტბები · ისლანდიის ტბები · იტალიის ტბები · შვეიცარიის ტბები · სხვა ტბების სია · Lac d'Annecy · ბალატონის ტბა · ბოლსენის ტბა · Lac du Bourget · კომო · ბოდენის ტბა · ლოხ–კორიბი · Lac du Der-Chantecoq · Lough Derg · Lacs de l'Eau d'Heure · Lough Erne · Lac de Garde · IJsselmeer · Lac Ilmen · Lac Inari · ლადოგის ტბა · Lac Léman · Loch Lomond · Lac de Lugano · Lac Majeur · Lac Mälar · Markermeer · Mjøsa · Lac de Morat · Lac Müritz · Lough Neagh · ლოხ-ნესი · Lac de Neuchâtel · Lac de Neusiedl · Lac d'Okhrid · Lac Onega · Päijänne · Lac Peïpous · Lac Prespa · Lac des Quatre Cantons · Lough Ree · საიმაა · Lac de Sainte-Croix · Lac de Serre-Ponçon · Lac de Skadar · Śniardwy · Lac de Thoune · Lac Trasimène · ვანის ტბა · Vänern · Lac Vättern · Lac Vištytis · ციურიხის ტბა
ხმელთაშუა ზღვა · ბალტიის ზღვა · ბარენცის ზღვა · თეთრი ზღვა · კელტების ზღვა · კრეტის ზღვა · ეგეოსის ზღვა · გრენლანდიის ზღვა · იონის ზღვა · ირლანდიის ზღვა · ლა-მანშის სრუტე · შავი ზღვა · ლიგურიის ზღვა · მარმარილოს ზღვა · ადრიატიკის ზღვა · ჩრდილოეთის ზღვა · სიდრას ყურე · ტირენის ზღვა · ატლანტის ოკეანე
ამსტერდამი · ანკარა · ანტვერპენი · ათენი · ბარსელონა · ბელგრადი · ბერლინი · ბერნი · ბირმინგემი · ბილბაო · ბოხუმი · ბოლონია · ბორდო · ბრატისლავა · ბრემენი · ბრისტოლი · ბრნო · ბრიუგე · ბრიუსელი · ბუქარესტი · ბუდაპეშტი · შარლერუა · კიშინიოვი · კელნი · კოპენჰაგენი · კრაკოვი · დნეპროპეტროვსკი · დონეცკი · დორტმუნდი · დრეზდენი · დუბლინი · დუისბურგი · დიუსელდორფი · ედინბურგი · ეინდჰოვენი · ეკატერინბურგი · ესენი · ფლორენცია · მაინის ფრანკფურტი · გენტი · გდანსკი · გენუა · გლაზგო · გეტებორგი · გრენობლი · ჰააგა · ჰამბურგი · ჰანოვერი · ჰელსინკი · სტამბოლი · კატოვიცე · ყაზანი · კიევი · ხარკოვი · ლას-პალმასი · ლიდზი · ლაიფციგი · ლიეჟი · ლილი · ლისაბონი · ლივერპული · ლიუბლიანა · ლოძი · ლონდონი · ლუქსემბურგი · ლვოვი · ლიონი · მადრიდი · მალაგა · მანჩესტერი · მანჰაიმი · მარსელი · მილანი · მინსკი · მოსკოვი · მიუნხენი · მურსია · ნანტი · ნეაპოლი · ნიუკასლი · ნიცა · ნიქოზია · ნიჟნი-ნოვგოროდი · ნიურნბერგი · ოდესა · ოსლო · პალერმო · პალმა-დე-მალიორკა · პარიზი · პერმი · პოდგორიცა · პორტუ · პოზნანი · პრაღა · პრიშტინა · რეიკიავიკი · რიგა · რომი · დონის როსტოვი · როტერდამი · ზაარბრიუკენი · სანქტ-პეტერბურგი · სამარა · სარაგოსა · სარაევო · სარატოვი · სევილია · შეფილდი · სკოპიე · სოფია · სტოკჰოლმი · სტრასბურგი · შტუტგარტი · შჩეცინი · ტალინი · თბილისი · ჩელიაბინსკი · სალონიკი · ტირანა · ტულუზა · ტურინი · უტრეხტი · ვალენსია · ვენეცია · ვენა · ვილნიუსი · ვარშავა · ვოლგოგრადი · ვროცლავი · ერევანი · ზაგრები · ციურიხი
ევროპის გეოგრაფიული ცენტრი · უკიდურესი წერტილები · ეროვნული პარკები · საავტომობილო გზები
- ქვეყნების მიხედვით
ევროპის ისტორია
ავსტრია · აზერბაიჯანი · ალბანეთი · ანდორა · ბელარუსი · ბელგია · ბოსნია-ჰერცეგოვინა · ბულგარეთი · გაერთიანებული სამეფო · გერმანია · დანია · ესპანეთი · ესტონეთი · ვატიკანი · თურქეთი · ირლანდია · ისლანდია · იტალია · კვიპროსი · ლატვია · ლიტვა · ლიხტენშტაინი · ლუქსემბურგი · მაკედონია · მალტა · მოლდოვა · მონაკო · მონტენეგრო · ნიდერლანდი · ნორვეგია · პოლონეთი · პორტუგალია · რუმინეთი · რუსეთი · საბერძნეთი · სან-მარინო · საფრანგეთი · საქართველო · სერბია · სლოვაკეთი · სლოვენია · სომხეთი · უკრაინა · უნგრეთი · ფინეთი · შვედეთი · შვეიცარია · ჩეხეთი · ხორვატია
- ლიტერატურა : ჰანს კრისტიან ანდერსენი - მიგელ დე სერვანტესი - დანტე ალიგიერი - იაკობ და ვილჰელმ გრიმები - იოჰან ვოლფგანგ ფონ გოეთე - ადამ მიცკევიჩი - მოლიერი - ფრიდრიხ შილერი - უილიამ შექსპირი
- მუსიკა : იოჰან სებასტიან ბახი - ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი - ფრედერიკ შოპენი - გეორგ ფრიდრიხ ჰენდელი - იოზეფ ჰაიდნი - ვოლფგანგ ამადეუს მოცარტი - იან სიბელიუსი - შტრაუსი I - შტრაუსი II - ანტონიო ვივალდი - ნიკოლო პაგანინი - ფელიქს მენდელსონი - პეტრე ჩაიკოვსკი
- სახელმწიფო ენები : აზერბაიჯანული, ალბანური, ბელარუსული, ბერძნული, ბოსნიური, ბულგარული, გერმანული, დანიური, ესპანური, ესტონური, თურქული, ინგლისური, ირლანდიური, ისლანდიური, იტალიური, კატალანური, ლათინური, ლატვიური, ლიტვური, ლუქსემბურგული, მაკედონური, მალტური, მოლდავური, ნიდერლანდური, ნერვეგიული, პოლონური, რუმინული, რუსული, სერბული, სლოვაკური, სლოვენური, სომხური, უკრაინული, უნგრული, ფინური, ფრანგული, ქართული, შვედური, ჩერნოგორიული, ჩეხური, ხორვატული.
- რეგიონული ენები : არანული, ახალი ასურული, ბავარიული, ბასკური, ბოშური, ბრეტონული, გალისიური, გალო, ვალონური, ინგლისურ-შოტლანდიური, კალაბრიული, კაშუბური, კორნული, ლადინური, ლიმბურგული, მირანდული, ნორმანდული, ოქსიტანული, პიკარდული, რუთინული, სამური, სარდინიული, სიცილიური, უელსური, ფრიზული, ფრიულური, ქვედა საქსონიური, ქურთული, შოტლანდიური, ჯერსიული,
- ენობრივი ოჯახები : ინდოევროპული ( ბალტიური, კელტური, გერმანული, ინდოარიული, ინდოირანული, რომანული, სლავური…), ფინურ-უგრული, კავკასიური
ევროპის კულტურა
ავსტრია · აზერბაიჯანი · ალბანეთი · ანდორა · ბელარუსი · ბელგია · ბოსნია-ჰერცეგოვინა · ბულგარეთი · გაერთიანებული სამეფო · გერმანია · დანია · ესპანეთი · ესტონეთი · ვატიკანი · თურქეთი · ირლანდია · ისლანდია · იტალია · კვიპროსი · ლატვია · ლიტვა · ლიხტენშტაინი · ლუქსემბურგი · მაკედონია · მალტა · მოლდოვა · მონაკო · მონტენეგრო · ნიდერლანდი · ნორვეგია · პოლონეთი · პორტუგალია · რუმინეთი · რუსეთი · საბერძნეთი · სან-მარინო · საფრანგეთი · საქართველო · სერბეთი · სლოვაკეთი · სლოვენია · სომხეთი · უკრაინა · უნგრეთი · ფინეთი · შვედეთი · შვეიცარია · ჩეხეთი · ხორვატიაგამოჩენილი კულტურის მოღვაწეები
რედაქტირებაევროპული ენები
რედაქტირება
- ეკონომიკა ზოგადად
ევროპის ეკონომიკა
ავსტრია · აზერბაიჯანი · ალბანეთი · ანდორა · ბელარუსი ·ბელგია · ბოსნია-ჰერცეგოვინა · ბულგარეთი · გაერთიანებული სამეფო · გერმანია · დანია · ესპანეთი · ესტონეთი · ვატიკანი ·თურქეთი · ირლანდია · ისლანდია · იტალია · კვიპროსი · ლატვია · ლიტვა · ლიხტენშტაინი · ლუქსემბურგი · მაკედონია · მალტა · მოლდოვა · მონაკო · მონტენეგრო · ნიდერლანდი · ნორვეგია · პოლონეთი · პორტუგალია · რუმინეთი · რუსეთი · საბერძნეთი · სან-მარინო · საფრანგეთი · საქართველო · სერბეთი ·სლოვაკეთი · სლოვენია · სომხეთი · უკრაინა · უნგრეთი · ფინეთი · შვედეთი · შვეიცარია · ჩეხეთი · ხორვატია
ევროპული კომპანიების სია · ევროპის ბანანი · ევროპის ტრანსპორტი · პან-ევროპული სატრანსპორტო კორიდორი · ევროპის ენერგეტიკა ·
ევროპის პოლიტიკა
ევროპის კომისია - ევროპის საბჭო - ევროპარლამენტი - ევროპის არჩევნები - ევროკავშირის საბჭო - ევროკავშირის პოლიტიკური სისტემა
ევროპის ქვანახშირისა და თუჯის გაერთიანება - ევროპის ატომური ენერგიის თანამეგობრობა - ევროპის ეკონომიკური თანამეგობრობა - ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა
ევროკავშირის პოლიტიკა - ანდორის - ავსტრიის - ... სრული სიის ჩასასმელად გამოიყენეთ ეს თარგი en:Template:Politics of Europe
კალმარის უნია (დან.; ნორვ.; შვედ.. Kalmarunionen) — დანიელ მეფეთა უზენაესობით დანიის, ნორვეგიისა და შვედეთის სამეფოების გაერთიანებების სერია პირად უნიად 1397-1523 წლებში. ეს ქვეყნები სუვერენიტეტზე უარს ამბობდნენ, მაგრამ, თავისუფლებას ინარჩუნებდნენ. ინტერესთა დაცილებამ (განსაკუთრეულად, დანიის ბატონობით შვედეთის უკმაყოფილებამ) 1523 წელს უნია საბოლოოდ დაშალა.
უნია სკანდინავიაში გერმანიის ეკონომიკური და პოლიტიკური ექსპანსიის საპირწონედ შეიქმნა XIV საუკუნეში. ამ დროისათვის თავისუფალ ქალაქებსა და ჰანზას სკანდინავიაში ვაჭრობა უკვე მონოპოლიზებული ჰქონდათ. 1364 წელს შვედეთის უკანასკნელი მეფე — ფოლკუნგების დინასტიიდან— მაგნუს ერიქსონი, რომელიც 1319 წლიდან ნორვეგიის მეფეც იყო, განდევნეს და გერმანიის ჰერცოგი ალბრეხტ მაკლენბურგელი აირჩიეს. სამეფო კარის უკმაყოფილო ნაწილმა მეფე ვოლდემარ ატერდაგის ქალიშვილი — მაგნუს ერიქსონის ვაჟისა და თანამმართველის, ჰოკონის ქვრივი — დედოფალი დანიისა მარგარიტა იწვია, რათა ტახტზე აეყვანათ უასაკო ვაჟ ოლაფთან ერთად.
კარლოს I დიდი (747-814) (ფრანგ. Charlemagne, ინგლ. Charles the Great, გერმ. Karl der Große, ლათ. Carolus Magnus, დასაბამი ზედსართავი სახ. "Carolingian") — ფრანკთა მეფე 768 – 814 წლებში, ლომბარდთა 774-დან, და დასავლეთის იმპერიის განმაახლებელი. მისი ორმაგი როლი, როგორც იმპერატორისა (Imperator Augustus) და ფრანკთა მეფისა ისტორიულად აკავშირებს საღვთო რომის იმპერიულ კლანს, ფრანკთა სამეფოებსა და გვიანდელ გერმანიას. ამჟამად ფრანგებიც და გერმანელებიც კარლოს დიდს მათი ქვეყნების დამფუძნებელ ფიგურად მიიჩნევენ.
საკუთარი მეფობის განმავლობაში კარლოს დიდი მუდმივად ბრძოლებში იყო ჩართული, მისი ლეგენდარული ხმლით, ჟოიოსით ხელში. 30 წლის ომისა და 18 ბრძოლის (საქსონიის ომები) შემდეგ ის იპყრობს საქსონიას — მიზანი, რომელიც ავგუსტუსის აუსრულებელი ოცნება იყო. შეპყრობილი მიწები შემდეგ მან კათოლიკე ქრისტიანებად მოაქცია, საჭიროებისამებრ ძალის გამოყენებითაც. ზოგიერთი ცნობით, 782 წელს ვერდენში, ქვემო საქსონია, მას უბრძანებია თავის მოჭრა ერთ დღეში 4500 საქსონელისთვის (ვერდენის სისხლიანი განსასჯელი), რომელთაც განუზრახავთ ფრანკთა მმართველობის წინააღმდეგ ამბოხი და შემჩნეულ იქნენ წარმართობაში მათი ქრისტიანობაზე მოქცევის შემდეგ. თუმცა ამის დამადასტურებელი არქეოლოგიური საბუთი დღემდე ნაპოვნი არაა და ბევრი მკვლევარი ამ მოსაზრებას არ იზიარებს. კარლოს დიდს ასევე განუზრახავს ესპანეთის დაპყრობა, თუმცა ამ მიზნის მიღწევა ვერ მოუხერხებია.
- ...ბოლონიის უნივერსიტეტი მსოფლიოს უძველესი უწყვეტად მოქმედი უნივერსიტეტია. სიტყვა "უნივერსიტეტი" პირველად აქ მოიხსენიეს მისი დაარსებისას...
- ...სახელს "ევროპა" ატარებს ასევე კუნძული აფრიკასა და მადაგასკარს შორის და იუპიტერის ერთ-ერთი თანამგზავრი...
- ...მერტენ დე კეიზერმა ანტვერპენში ფრანგული და ინგლისური ბიბლიის პირველი სრული ასლები დაბეჭდა...
- ...ოფიციალური ინგლისური მონაცემებით სკერისის ბრძოლაში 1316 წელს ინგლისის არმიამ მხოლოდ ერთი მეომარი დაკარგა, თუმცა ბრძოლა წააგო...
- ...კონტინენტური ევროპის უკიდურესი დასავლეთი წერტილი, კაბუ-და-როკას კონცხი, მდებარეობს პორტუგალიაში, ლისაბონიდან დასავლეთით 40 კმ-ში.
ავსტრია · აზერბაიჯანი · ალბანეთი · ანდორა · ბელარუსი · ბელგია · ბოსნია და ჰერცეგოვინა · ბულგარეთი · გერმანია · დანია · დიდი ბრიტანეთი · ესპანეთი · ესტონეთი · ვატიკანი · თურქეთი · ირლანდია · ისლანდია · ისრაელი · იტალია · კვიპროსი · ლატვია · ლიტვა · ლიხტენშტაინი · ლუქსემბურგი · მაკედონია · მოლდოვა · მონაკო · მონტენეგრო · ნიდერლანდები · ნორვეგია · პოლონეთი · პორტუგალია · რუმინეთი · რუსეთი · საბერძნეთი · სან-მარინო · საფრანგეთი · საქართველო · სერბეთი · სლოვაკეთი · სლოვენია · სომხეთი · უკრაინა · უნგრეთი · ფინეთი · შვედეთი · შვეიცარია · ჩეხეთი · ხორვატია |