ავსტრიის ეკონომიკა
ავსტრიის ეკონომიკა განვითარებული სოციალური საბაზრო ეკონომიკაა. ავსტრია მსოფლიოში მე-14 უმდიდრესი სახელმწიფოა ერთ სულ მოსხლეზე მთლიანი შიდა პროდუქტის მიხედვით.[8] 1980-იან წლებამდე ავსტრიის უდიდესი სამრეწველო ფირმები ნაციონალიზებული ჰქონდათ, თუმცა ბოლო წლებში პრივატიზაციის შემდეგ სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული ჰოლდინგების რიცხვი სხვა ევროპული სახელმწიფოების ეკონომიკის შესაბამისად შემცირდა.
| ავსტრიის ეკონომიკა | |
|---|---|
 | |
| ვალუტა | ევრო (EUR, €) |
| ფისკალური წელი | კალენდარული წელი |
| სავაჭრო ორგანიზაციები |
ევროპის კავშირი მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაცია |
| სტატისტიკა | |
| მშპ (ნომინალი) |
 479 მლრდ $ (ნომინალური, 2022)[1]582 მლრდ (მუპ, 2022)[1] |
| მშპ (მუპ) |
479 მლრდ $ (ნომინალური, 2022)[1] 582 მლრდ (მუპ, 2022)[1] |
| მშპ ზრდა |
2.4% (2018) 1.6% (2019) −6.7% (2020e) 4.6% (2021e)[1] |
| მშპ ერთ სულზე |
53 320 $ (ნომინალური, 2022) 64 750 $ (მუპ, 2022)[1] |
| მშპ სექტორით |
სოფლის მეურნეობა: 1.3% მრეწველობა: 28.4% მომსახურება: 70.3% (2017)[2] |
| ინფლაცია |
1.2% (2020)[1] 1.5% (2019)[1] 2.1% (2018)[1] |
| მოსახლეობა სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ |
 16.9%[3] |
| Gini index |
 27.5 (2019, Eurostat)[4] |
| შრომითი რესურსი |
4 559 603 (2019)[5] 76.2% დასაქმებული (სამიზნე: 77%, 2018)[6] |
| შრომითი რესურსი საქმიანობით |
სოფლის მეურნეობა: 0.7% მრეწველობა: 25.2% მომსახურება: 74.1% (2017)[2] |
| უმუშევრობა |
5% (აგვისტო, 2020)[7] |
| მრეწველობის მთავარი დარგები | მშენებლობა, მანქანა-დანადგარები, ავტომობილები და ნაწილები, სურსათი, ლითონები, ქიმიური პროდუქტები, ელექტრონიკა, ტურიზმი, ხე-ტყე და ქაღალდი |
| სავაჭრო პარტნიორები | |
| საზოგადოებრივი ფინანსები | |
| All values, unless otherwise stated, are in აშშ დოლარები | |
ავსტრიაში ძლიერია პროფესიული კავშირების მოძრაობა, რომელსაც დიდი გავლენა აქვს შრომის პოლიტიკაზე. მაღალგანვითარებულ მრეწველობასთან ერთად ეროვნული ეკონომიკის ყველაზე მნიშვნელოვანი სექტორი საერთაშორისო ტურიზმია. 1992-2017 წლებში ავსტრიის საშუალო მთლიანი შიდა პროდუქტი მე-13 ადგილზეა ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების სახელმწიფოებს შორის. ავსტრიაში მოსახლეობის საშუალოდ 1.37%-იანი ზრდაც მნიშვნელოვანი ფაქტორია.
ისტორიულად ავსტრიის მთავარი სავაჭრო პარტნიორი გერმანიაა, რის გამოც ავსტრიის ეკონომიკა მოწყვლადია გერმანიის ეკონომიკის სწრაფი ცვლილებებისადმი. ამასთან, მას შემდეგ, რაც ავსტრია ევროპის კავშირში გაწევრიანდა, კავშირის წევრ სახელმწიფოებთან უფრო ახლო კავშირები დაამყარა, რაც გერმანიაე მის ეკონომიკურ დამოკიდებულებას ამცირებს. ევროპის კავშირში გაწევრიანებამ ქვეყანაში უცხოელი ტურისტების ნაკადის ზრდასაც შეუწყო ხელი.
ავსტრიის მთლიანი შიდა პროდუქტი 2006 წელს 3.3%-ით გაიზარდა. 2004 წელს ავსტრია მეოთხე უმდიდრესი სახელმწიფო იყო ევროპის კავშირში. მთლიანი შიდა პროდუქტი ერთ სულ მოსახლეზე დაახლოებით 27 666 ევროს უტოლდებოდა. ამ პერიოდში სიაში ლუქსემბურგი, ირლანდიის რესპუბლიკა და ნიდერლანდები ლიდერობდნენ.[9]
2002-2006 წლებში ავსტრიის ეკონომიკა სტაბილურად იზრდებოდა და 1-3.3%-ს შორის მერყეობდა.[10] 2013 წელს მშპ-ის ზრდის მაჩვენებელი 0%-ს გაუტოლდა. 2016 წლისთვის ზრდის მაჩვენებელი 1.5%-მდე ავიდა.[11]
სექტორები რედაქტირება
მთავარი სტატია: სოფლის მეურნეობა ავსტრიაში. მთავარი სტატია: ავსტრიის ტურიზმი.ავსტრიული ფერმები, დასავლეთ ევროპული მთიანი ქვეყნების მსგავსად, პატარა და დანაწევრებულია, წარმოება კი შედარებით ძვირია. 1995 წელს ევროპის კავშირში გაწევრიანების შემდეგ ავსტრიის სოფლის მეურნეობის სექტორში მნიშვნელოვანი რეფორმა გატარდა ევროპის კავშირის საერთო სასოფლო-სამეურნეო პოლიტიკის შესაბამისად. მიუხედავად იმისა, რომ ავსტრიელი ფერმერები სურსათზე შიდა მოთხოვნის 80%-ს აკმაყოფილებენ, სოფლის მეურნეობის წილი მთლიან შიდა პროდუქტში 1950 წლიდან 3%-ზე ნაკლებია.
ავსტრიის მშპ-ის უდიდესი ნაწილი მომსახურების სექტორზე მოდის. ქვეყნის საფინანსო ცენტრის ფუნქციას ვენა ასრულებს. დედაქალაქის იურიდიული ფირმები და ბანკები ევროპის კავშირის წევრი სახელმწიფოების წამყვან კორპორაციებს შორის არიან. ავსტრიის ეკონომიკისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია ტურიზმი, რომელიც ქვეყნის მშპ-ის დაახლოებით 10%-ს შეადგენს.[12]
2018 წელს ავსტრიაში აწარმოეს:
- 2.3 მილიონი ტონა შაქრის ჭარხალი;
- 2.1 მილიონი ტონა სიმინდი;
- 1.3 მილონი ტონა ხორბალი;
- 697 ათასი ტონა კარტოფილი;
- 695 ათასი ტონა ქერი;
- 387 ათასი ტონა ვაშლი;
- 367 ათასი ტონა ყურძენი;
- 278 ათასი ტონა ტრიტიკალე;
- 184 ათასი ტონა სიო;
- 177 ათასი ტონა შვრია (მე-12 უმსხვილესი მწარმოებელი მსოფლიოში);
- 132 ათასი ტონა ხახვი;
- 120 ათასი ტონა რაფსი;
- 111 ათასი ტონა მსხალი;
და სხვა სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტები მცირე მოცულობით.[13]
სტატისტიკა რედაქტირება
ქვემოთ მოცემულ ცხრილში 1980-2018 წლებში ავსტრიის მთავარი ეკონომიკური ინდიკატორებია წარმოდგენილი. 2%-ზე დაბალი ინფლაციის მაჩვენებლები გამწვანებულია.[14][15]
| წელი | მშპ (მლრდ ევრო) |
მშპ ერთ სულ მოსახლეზე (ევრო) |
მშპ-ის ზრდა (რეალური) |
ინფლაცია (%) |
უმუშევრობა (%) |
სამთავრობო ვალი (მშპ-ის %) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1980 | 76.0 | 10.076 | 2.3%
|
6.3%
|
1.6% | n/a |
| 1981 | 80.9
|
10,705
|
 −0.1%
|
6.8%
|
2.2%
|
n/a |
| 1982 | 86.3
|
11,477
|
1.9%
|
5.4%
|
3.1%
|
n/a |
| 1983 | 92.5
|
12,266
|
2.8%
|
3.3%
|
3.7%
|
n/a |
| 1984 | 97.1
|
12,875
|
0.3%
|
5.7%
|
3.8%
|
n/a |
| 1985 | 102.4
|
13,561
|
2.2%
|
3.2%
|
3.6%
|
n/a |
| 1986 | 107.6
|
14,240
|
2.3%
|
1.7%
|
3.1%
|
n/a |
| 1987 | 111.7
|
14,765
|
1.7%
|
1.4%
|
3.8%
|
n/a |
| 1988 | 119.6
|
15,789
|
1.0%
|
1.9%
|
2.7%
|
57.5% |
| 1989 | 128.0
|
16,849
|
3.9%
|
2.2%
|
2.3%
|
56.3%
|
| 1990 | 137.5
|
17,989
|
4.3%
|
2.8%
|
2.7%
|
55.9%
|
| 1991 | 147.4
|
19,121
|
3.4%
|
3.1%
|
3.2%
|
56.1%
|
| 1992 | 155,8
|
19.972
|
2,0%
|
3,4%
|
3,3%
|
56,0%
|
| 1993 | 160.9
|
20,412
|
0.5%
|
3.2%
|
4.0%
|
60.6%
|
| 1994 | 168.9
|
21,305
|
2.4%
|
2.7%
|
3.9%
|
63.7%
|
| 1995 | 176.6
|
22,216
|
2.7%
|
1.6%
|
4.2%
|
67.9%
|
| 1996 | 182.5
|
22,935
|
2.4%
|
1.8%
|
4.7%
|
67.8%
|
| 1997 | 188.7
|
23,685
|
1.9%
|
1.2%
|
4.8%
|
63.1%
|
| 1998 | 196.3
|
24,615
|
3.6%
|
0.8%
|
4.7%
|
68.8%
|
| 1999 | 203.9
|
25,506
|
3.6%
|
0.5%
|
4.1%
|
61.1%
|
| 2000 | 213.6
|
26,662
|
3.4%
|
2.0%
|
3.9%
|
65.7%
|
| 2001 | 220.5
|
27,420
|
1.3%
|
2.3%
|
4.0%
|
66.4%
|
| 2002 | 226.7
|
28,054
|
1.7%
|
4.4%
|
4.4%
|
67.0%
|
| 2003 | 231.9
|
28,561
|
0.9%
|
1.3%
|
4.8%
|
64.9%
|
| 2004 | 242.3
|
29,665
|
2.7%
|
2.0%
|
5.5%
|
64.8%
|
| 2005 | 254.1
|
30,890
|
2.2%
|
2.1%
|
5.7%
|
68.3%
|
| 2006 | 267.8
|
32,393
|
3.5%
|
1.8%
|
5.2%
|
67.0%
|
| 2007 | 284.0
|
34,234
|
3.7%
|
2.2%
|
4.9%
|
64.7%
|
| 2008 | 293.8
|
35,301
|
1.5%
|
3.2%
|
4.1%
|
68.4%
|
| 2009 | 288.0
|
34,531
|
−3.8%
|
0.4%
|
5.3%
|
79.6%
|
| 2010 | 295.9
|
35,390
|
1.8%
|
1.7%
|
4.8%
|
82.4%
|
| 2011 | 310.1
|
36,971
|
2.9%
|
3.5%
|
4.6%
|
82.2%
|
| 2012 | 318.7
|
37,816
|
0.7%
|
2.6%
|
4.9%
|
81.6%
|
| 2013 | 323.9
|
38,209
|
 0.0%
|
2.1%
|
5.3%
|
81.0%
|
| 2014 | 333.1
|
38,992
|
0.7%
|
1.5%
|
5.6%
|
83.8%
|
| 2015 | 344.3
|
39,893
|
1.1%
|
0.8%
|
5.7%
|
84.3%
|
| 2016 | 356.2
|
40,760
|
2.0%
|
1.0%
|
6.0%
|
83.7%
|
| 2017 | 369.9
|
41,964
|
2.6%
|
2.2%
|
5.5%
|
78.8%
|
| 2018 | 387.4
|
43,598
|
2.7%
|
2.1%
|
4.9%
|
74.2%
|
იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 World Economic Outlook Database, April 2022. International Monetary Fund (April 2022). ციტირების თარიღი: April 19, 2022
- ↑ 2.0 2.1 The World Factbook. Central Intelligence Agency. ციტირების თარიღი: 25 March 2019
- ↑ People at risk of poverty or social exclusion. Eurostat. ციტირების თარიღი: 19 June 2020
- ↑ Gini coefficient of equivalised disposable income - EU-SILC survey. Eurostat. ციტირების თარიღი: 19 June 2020
- ↑ Labor force, total - Austria. World Bank. ციტირების თარიღი: 1 November 2019
- ↑ Employment rate by sex, age group 20-64. Eurostat. ციტირების თარიღი: 19 June 2019
- ↑ Unemployment by sex and age - monthly average. Eurostat. ციტირების თარიღი: 4 October 2020
- ↑ Austria. International Monetary Fund. ციტირების თარიღი: 22 April 2009
- ↑ Regional GDP per inhabitant in the EU27 დაარქივებული 26 March 2009 საიტზე Wayback Machine. , provided by Eurostat
- ↑ Real GDP Growth3 – Expenditure Side, provided by the Austrian National Bank
- ↑ Austrian Economic Chamber. (July 2018) GDP Growth in Austria. ციტირების თარიღი: 14 August 2018
- ↑ Trade and Industry in Austria, Exports, Tourism. austria.info (2007). ციტირების თარიღი: 20 December 2007
- ↑ Austria production in 2018, by FAO
- ↑ Report for Selected Countries and Subjects en-US. ციტირების თარიღი: 2018-09-01
- ↑ Report for Selected Countries and Subjects. ციტირების თარიღი: 2019-04-12