პორტალი:თურქეთი

ინდექსი · ძიება · კატეგორიები · რჩეული სტატიები და პორტალები · ყველა თემა

გეოგრაფია · ისტორია · კულტურა · მეცნიერება · რელიგია · საზოგადოება · საქართველო · სპორტი · ხელოვნება

Hoş geldiniz! მოგესალმებით!

ეს პორტალი ეძღვნება ქართულ ვიკიპედიაში თურქეთის თემებზე დაწერილ ენციკლოპედიურ სტატიებს. ახალი სტატიებისა და მიმდინარე პროექტებისთვის იხილეთ ვიკიპროექტი თურქეთი.

რჩეული სტატია

„მთიელები სოფელს ტოვებენ“, პეტრე გრუზინსკი.

მუჰაჯირობა, კავკასიის მკვიდრი მოსახლეობის იძულებითი გადასახლება ოსმალეთის იმპერიაში XIX საუკუნეში. დაიწყო ოსმალეთის ბატონობის დამყარებიდან კავკასიაში და დროგამოშვებით პირველ მსოფლიო ომამდე გაგრძელდა. დაკავშირებული იყო კავკასიის ომებთან, საგლეხო რეფორმების დაწყებასთან და რუსეთ-ოსმალეთის 1877—1878 ომთან. მუჰაჯირობამ მოიცვა აბაზები, აბაძეხები, ბჟედუღები, ყუბანისპირელი ნოღაელები, ჩერქეზები, უბიხები, ჩეჩნები, ყარაჩაელები, ყაბარდოელები, ოსები, აფხაზები და სამხრეთ საქართველოში მცხოვრები მაჰმადიანი ქართველები. ოსმალეთი ცდილობდა მუჰაჯირების დასახლებას იმპერიის დაუსახლებელ ადგილებში, აგრეთვე რუსეთ-ოსმალეთის საზღვარზე. რუსეთს მთიელთა ოსმალეთში გადასახლებით სურდა ამ მხარეში პოლიტიკური სიმშვიდისათვის მიეღწია, განთავისუფლებული მიწები კი კოლონიზაციისათვის გამოეყენებინა.

სრულად...

რჩეული ბიოგრაფია

ორჰან ფამუქი

ფერით ორჰან ფამუქი (თურქ. Ferit Orhan Pamuk, დ. 1952 წლის 7 ივნისი, სტამბოლი) თურქული პოსტმოდერნისტული ლიტერატურის წამყვანი მწერალი-რომანისტია. საკუთარ სამშობლოში უზომოდ პოპულარული მწერლის მკითხველთა რიცხვი დღითიდღე იზრდება მთელ მსოფლიოში. მისი, როგორც ევრაზიის ერთ-ერთი ყველაზე გამოჩენილი თანამედროვე რომანისტის ნამუშევრები თარგმნილია ორმოცზე მეტ ენაზე. მიღებული აქვს წამყვანი თურქული და საერთაშორისო ლიტერატურული ჯილდოები. 2006 წლის 12 ოქტომბერს ნობელის პრემიის ლაურეატი გახდა ლიტერატურის დარგში — პირველი თურქეთის მოქალაქე, რომელიც ნობელის პრემიას იღებს.

სრულად...

იცოდით, რომ...

ვარდის მეჩეთი

• ...ვარდის მეჩეთს (სურათზე) სახელი დაერქვა კონსტანტინოპოლის დაცემის დღეს მისი კედლების ვარდის ფურცლებით მორთვის გამო...
• ...სტამბოლის ხელოვნების მუზეუმი სანტრალისტანბული ოსმალეთის იმპერიის პირველი ელექტროსადგურის შენობაშია განთავსებული...
• ...თურქმა კინირეჟისორმა ნური ბილგე ჯეილანმა 2008 წელს კანის ფესტივალზე ოქროს პალმის რტო მიიღო საუკეთესო რეჟისურისთვის ფილმში „სამი მაიმუნი“ (თურქ. Üç maymun)...
• ...მიუხედავად ომის დასრულებისა, თურქეთი გერმანიასთან ომის მდგომარეობაში იმყოფებოდა 1951 წლის 24 ივლისამდე...

არქივი...

რჩეული ციტატა

ქემალ ათათურქი

	„მშვიდობა შინ, მშვიდობა მსოფლიოში“
	(თურქ. Yurtta Sulh, Cihanda Sulh. მუსტაფა ქემალ ათათურქი, თურქეთის რესპუბლიკის დამფუძნებელი)

სხვა ციტატები...

თემები

                    

გეოგრაფია... 

თურქეთის გეოგრაფიული რეგიონები

გეოგრაფიული ნაწილები/რეგიონები

(1) მარმარა – (2) ცენტრალური ანატოლიის – (3) ეგეოსის – (4) ხმელთაშუა ზღვის – (5) შავი ზღვის – (6) სამხრეთაღმოსავლეთ ანატოლიის – (7) აღმ. ანატოლიის –


რეგიონები და ლანდშაფტები

მცირე აზია – კაბადოკია – თრაკია – ჩუკუროვა – თურქული რივიერა


ქედები

ტაურუსი – პონტოს ქედი – ტაჰტალი-ქედი


მთები

არარატი – ნემრუთ დაღი – ულუდაღი – ერჯიესი


წყლები

ხმელთაშუა ზღვა – შავი ზღვა – ეგეოსის ზღვა – მარმარილოს ზღვა – ბოსფორი – დარდანელი – ვანის ტბა – თუზის ტბა


მდინარეები

ევფრატი – ტიგროსი – ყიზილ-ირმაქი – სეიჰანი – ჯეიჰანი – გოქსუ


კუნძულები

გოკჩეადა – ბოზჩაადა – პრინცის კუნძულები


ქალაქები

ჩარშამბა – იოზგატი – სტამბოლი – ანკარა – ანტალია – ადანა – იზმირი – ბურსა – ედირნე – დიარბაქირი – კონია – ჯეიჰანი – ტრაბზონი – სინოპი – კაისერი – ორდუ


ფლორა და ფაუნა

თურქული ნაგაზი – თურქული ვანის კატა – ნიამორი – შინაური ცხვარი – ხმელეთის კუ – შევარდენი – ციტრონები – ზეთისხილი – ბროწეული – ჩაი – კედარი – თხილი


დაცული ბუნება

ეროვნული პარკები

                    

ისტორია... 

უძველესი ისტორია
ეგეოსის მიმოსვლა – ჰუნები – ვოლგაბულგარები – ელინები – ჰიტიტები


შუა საუკუნეები (დაახლოებით 1453-მდე)

პირობები:
ბიზანტიის იმპერია – სელჩუკები – ბეილიქი – თურქი ხალხი – კონსტანტინოპოლი

მოვლენები:

კონსტანტინოპოლის ალყა (1453)

პიროვნებები:

მეჰმედ II დამპყრობი


ახალი ისტორია (1789-მდე)

პირობები:
ოსმალეთის იმპერია – სასულთნო – ხალიფატი – მაღალი პორტა – მილეთი

მოვლენები:

თურქთა ომები – ყირიმის ომი – ახალგაზრდა თურქები – ლოზანის კონფერენცია

პერსონალები:

სულეიმან I ბრწყინვალე


უახლესი ისტორია

პირობები:
სომხების გენოციდი – სევრის ხელშეკრულება – თურქული რესპუბლიკა – ქემალიზმი – სეკულარიზმი – გადასახლება თურქეთში 1933–1945 – ქურთები თურქეთში – PKK – კვიპროსის კონფლიქტი – ჩრდილოეთი კვიპროსი – კვიპროსის ისტორია – კოპენჰაგენის კრიტერიუმები – სტამბოლის ისტორია

მოვლენები:

პირველი მსოფლიო ომი – მეგიდოს ბრძოლა (1918) – ომები თურქეთის დამოუკიდებლობისათვის – ანანის გეგმა – საბერძნეთ-თურქეთის ომი – თურქეთ-საბერძნეთის ომი – იტალია-თურქეთის ომი – თურქეთის წევრობა ევროკავშირში

პიროვნებები:

ქემალ ათათურქი – რაუფ დენქთაში – ქენან ევრანი – სულეიმან დემირელი – თანსუ ჩილერი – ნექმეთინ ერბაქანი – მესუთ ილმაზი – ბიულენთ ეჯევითი – აბდულა გიული – თურგუთ ოზალი

                    

კულტურა... 

Bildung
თურქეთის უნივერსიტეტების სია – გალათასარაის ლიცეუმი


ხელოვნება და არქიტექტურა

პიროვნებები: თურქი მწერლების სია – თურქი მხატვრების სია
არქიტექტურა: ანი – კლდეზე კვეთა – იშაქ ფაშას სასახლე


მუსიკა და ცეკვა

ფოლკლორი: თურქული ფოლკლორული ცეკვა – დამოუკიდებლობის მარში – თურქული კლასიკური მუსიკის სახელმწიფო ანსამბლი
მუსიკა: თურქეთის მუსიკა – სეზენ აქსუ – თარქანი – იბრაჰიმ თათლისესი – მუსტაფა სანდალი – ზერთაბ ერენერი – ბარიშ მანჯო – აჰმეთ ოზჰანი


კულინარია

თურქული სამზარეულო – თურქეთის მეღვინეობა


Brauchtum

ფეზი – Teeglas


რელიგია

ისლამი – ალევიტები – დერვიშები/სუფიზმი – რელიგიურ საკითხთა თურქულ-ისლამური კავშირი – მილი გიორუში


ფილოსოფია

ენა

თურქული - siehe auch Turksprachen – კურმანჯი – არაბული – ზაზაკი – სომხური – ბერძნული – ლაზური


ლიტერატურა

თურქული ლიტერატურა – თურქ მწერალთა სია – მეჰმეთ აკიფ ერსოი – იაშარი ქემალი – ორჰან ველი ქანიქი – ნაზიმ ჰიქმეთი – ორჰან ფამუქი – აზიზ ნესინი – აქიფ ფირინჩი – ფერიდუნ ზაიმოღლი


კინო

ილმაზ გიუნეი – ელია კაზანი


თეატრი და კაბარე

ყარაგოზთეატრი – თურქული ანსამბლი


Sonstiges öffentliches Leben

თურქული ისტორიული საზოგადოება – თურქული ენის ასოციაცია

                    

ეკონომიკა... 

ეკონომიკა
თურქეთის ეკონომიკა
პროექტები:
კონია-მოდელი – სამხრეთაღმოსავლეთანატოლიის პროექტი

გაზისა და ნავთობსადენები:

Blauer Strom – Med Stream – ბაქო-თბილისი-ჯეიხანის ნავთობსადენი – სამხრეთკავკასიის გაზსადენი

კომპანიები:

არჩელიკი – ბეკო – ქოჩ ჰოლდინგი – ქომბასან ჰოლდინგი – მიგროსი – Onur Air – პეტროლ ოფისი – საბანჩი ჰოლდინგი – თოფაში – თიურქსელი – თურქეთის ავიახაზები – იბითაშ ჰოლდინგი – იმფაშ ჰოლდინგი

                    

პოლიტიკა... 

საერთო
თურქეთის პოლიტიკა – თურქეთის საგარეო პოლიტიკა – ადამიანის უფლებები თურქეთში – რელიგია თურქეთში – ქალთა უფლებები თურქეთში


ორგანოები

დიდი ეროვნული ასამბლეა – ცენტრალური ბანკი – რელიგიურ საქმეთა ორგანო – შეიარაღებული ძალები

პარტიები

AKP – CHP – MHP – DSP – DTP – ANAP – BBP – DYP – GP – IP


ტერმინები

ღაზი – ქემალიზმი – სეკულარიზმი – ფაშა


პიროვნებები

ქემალ ათათურქი – აბდულა გიული– რეჯეფ თაიფ ერდოღანი – აჰმეთ ნეჯდეთ სეზერი – ბიულენთ ეჯევითი – თურგუთ ოზალი – თანსუ ჩილერი – მესუთ ილმაზი – თურქეთის პრეზიდენტების სია

                    

მედია... 

მედია
პიროვნებები:
Aydın Doğan – Tarkan Tevetoğlu – Ferdi Tayfur – Barış Manço – Özcan Deniz – İbrahim Tatlıses – Cüneyt Arkın – Mehmet Ali Erbil

გაზეთები:

ჰურიეთი – მილიეთი – რადიკალი – საბა – ფოსტა – ისტანბულ პოსტი – ზამანი – ქუმჰურიეთი – თურქიშ დეილი ნიუზი

                    

ტრანსპორტი... 

Verkehr
სტამბოლის აეროპორტი – თურქეთის ავტომაგისტრალების სია – თურქეთის საავტომობილო-სანომრე ნიშნები – O4 – O31 – O32 – O52 – დოლმუში

                    

სპორტი... 

სპორტი
ფეხბურთი:
ფეხბურთი თურქეთში – ადანასპორი – ბეშიქთაში – ჯაიქურ რიზესპორი – დენიზლისპორი – დიიარბაქირსპორი – ფენერბაჰჩე – გალათასარაი – გაზიანტეპსპორი – Gençlerbirligi Ankara – Kayserispor – Kayseri Erciyesspor – Konyaspor – Malatyaspor – MKE Ankaragücü – სამსუნსპორი – Sivasspor – ტრაბზონსპორი – ფაზარსპორი – უსაქსპორი – Vestel Manisaspor – იოზგატსპორი

კალათბურთი:

ფეს პილსენ ისტანბული – იულკერ ისტანბული – თურქეთის ეროვნული საკალათბურო ნაკრები

                    

ტურიზმი... 

თურქული რივიერა – ფამუქალე – კაბადოკია – სტამბოლი – თოფქაფი სარაი – ტროა – ეფესო – იშაქ ფაშა სარაი – აია სოფია – ლიკიენი – ბოდრუმი – პერგამონი – ნემრუთი – Aphrodisias – მილეთი – დიდიმა – პრიენე – ქონია – ბურსა – ფეთიე – ანკარა – ეფესოს ტაძარი – მარმარისი – ჰალიკარნასოს მავზოლეუმი – სულეიმანის მეჩეთი – სულთა აჰმედის მეჩეთი – Divriği – Hattuša – საფრანბოლუ – Xanthos – Letoon – ჰიერაპოლისი – ედირნე

სხვა კატეგორიები...

რჩეული სურათი

ეფესოს ბიბლიოთეკა

ეფესოს ბიბლიოთეკა, ეფესო.

სხვა სურათები...

აქტუალური პროექტი

შემოგვიერთდით ვიკიპროექტი თურქეთის გვერდის დამუშავებაში (იხ. ინგლ. და გერმ. ასლები)
• WikiProjekt Türkei (de)
• WikiProject Turkey (en)
• Projet Turquie (fr)

სხვა მიმდინარე პროექტები...

დაკავშირებული პორტალები

ორგანიზაციები

გაერო	EU	NATO	WTO	OSCE	BSEC	OECD	OIC	IMF	WB	ECO

გეოგრაფიული პორტალები

გეოგრაფია	ევროპა	აზია	ახლო აღმოსავლეთი

მეზობელი ქვეყნები

სომხეთი	აზერბაიჯანი	ბულგარეთი	საქართველო	საბერძნეთი	ირანი	ერაყი	სირია

სხვა დაკავშირებული პორტალები

ოსმალეთის იმპერია	ყაზახეთი	ისლამი	ქურთისტანი	ალბანეთი	ბოსნია-ჰერცეგოვინა	მაკედონია

სხვა პორტალები...

რა არის პორტალი? | იხილეთ ყველა პორტალი თემატურ საძიებელში