თურქეთის პრეზიდენტი

თურქეთის პრეზიდენტი (თურქ. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı) — თურქეთის რესპუბლიკის სახელმწიფო მეთაური. პრეზიდენტი დიდწილად საზეიმო ხასიათის ფუნქციებს ატარებს, მაგრამ აქვს რამდენიმე მნიშვნელოვანი ფუნქციაც. ამ რანგში, პრეზიდენტი წარმოადგენს თურქეთის რესპუბლიკას და თურქი ერის ერთიანობას, ისევე, როგორც უზრუნველყოფს თურქეთის კონსტიტუციის დაცვას, ასევე სახელმწიფო ორგანოების ორგანიზებულად და ჰარმონიულად ფუნქციონირებას. კონსტიტუციის 101-დან 106-მდე სტატიებში დადგენილი ყველა მოთხოვნა პრეზიდენტისადმი, საარჩევნო საკითხებში, ასევე მისი მოვალეობები და პასუხისმგებლობები. თურქეთის პრეზიდენტის პოსტი შეიქმნა თურქეთის რესპუბლიკის გამოცხადებსთან ერთად 1923 წლის 29 ოქტომბერს. თურქეთის პრეზიდენტი, ხშირად არაოფიციალურად მოხსენიებულია, როგორც „Reis-i Cumhur“, რაც ნიშნავს „ხალხის პრეზიდენტი“. მიმდინარე თანამდებობის პირი არის თურქეთის მე-12 პრეზიდენტი — რეჯეფ თაიფ ერდოღანი 2014 წლის 28 აგვისტოდან.

თურქეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტი Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
თურქეთის პრეზიდენტის დროშა
თურქეთის პრეზიდენტის გერბი
მოქმედი: რეჯეფ თაიფ ერდოღანი  28 აგვისტო 2014
მიმართვის სტილი	მისი აღმატებულება
რეზიდენცია	თურქეთის პრეზიდენტის სასახლე, ანკარა,  თურქეთი
ვადის ხანგრძლივობა	5 წელი, ზედიზედ ორი ვადით
დაარსდა	29 ოქტომბერი 1923
პირველი თანამდებობაზე	ქემალ ათათურქი
საიტი	თურქეთის პრეზიდენტის ოფიციალური ვებ-გვერდი

მცხოვრები ყოფილი პრეზიდენტები

პრეზიდენტი (Cumhurbaşkanı)	პერიოდი	დაბადების თარიღი
აჰმეთ ნეჯდეთ სეზერი	2000–2007	13 სექტემბერი, 1941 (1941-09-13)
აბდულა გიული	2007–2014	29 ოქტომბერი, 1950 (1950-10-29)

კვალიფიკაცია

იმისათვის, რომ კანდიდატი გახდეს თურქეთის პრეზიდენტად, უნდა ჰქონდეს დაასრულებული უმაღლესი განათლება და მინიმუმ ორმოცი წლის ასაკი.

ახლადარჩეულმა პრეზიდენტმა უნდა გაწყვიტოს თავისი ურთიერთობები, ასეთის არსებობის შემთხვევაში, თავის პოლიტიკურ პარტიასთან და მისი, როგორც თურქეთის პარლამენტის წევრობა უნდა შეწყდეს.

არჩევნები

პრეზიდენტის არჩევნები უნდა დაიწყოს მინიმუმ 30 დღით ადრე, როდესაც მოქმედი პრეზიდენტის ვადა იწურება ან 10 დღის განმავლობაში, პრეზიდენტის პოსტის ვაკანტურობიდან, და უნდა დასრულდეს 30 დღის განმავლობაში არჩევნების დასაწყისიდან. კანდიდატები უნდა გამოცხადდნენ პარლამენტის ბიუროში პირველი 10 დღის განმავლობაში და არჩევნები უნდა დასრულდეს, დარჩენილი 20 დღის განმავლობაში.

ადრე, პრეზიდენტს ირჩევდნენ თურქეთის პარლამენტის წევრები. 2007 წელს შემუშავდა ახალი წესი, რომლის თანახმად მომავალ პრეზიდენტს აირჩევენ მოქალაქეები, პირდაპირი ხმის მიცემის მეშვეობით. პრეზიდენტი შეიძლება იყოს თურქეთის პარლამენტის წევრი ან საერთოდ თურქეთის ნებისმიერი მოქალაქე, რომელიც აკმაყოფილებს მოთხოვნებს.

თურქეთის პრეზიდენტების სია

	სურათი	სახელი	უფლებამოსილების დაწყება	უფლებამოსილების დამთავრება
1.		მუსტაფა ქემალ ათათურქი	29 ოქტომბერი 1923	10 ნოემბერი 1938
2.		ისმეთ ინენიუ	11 ნოემბერი 1938	22 მაისი 1950
3.		ჯელალ ბაიარი	22 მაისი 1950	27 მაისი 1960
4.		ჯემალ გურსელი	10 ოქტომბერი 1961	28 მარტი 1966
5.		ჯევდეთ სუნაი	28 მარტი 1966	28 მარტი 1973
6.		ფაჰრი კორუთურქი	6 აპრილი 1973	6 აპრილი 1980
7.		ქენან ევრენი	12 სექტემბერი 1980	9 ნოემბერი 1989
8.		თურგუთ ოზალი	9 ნოემბერი 1989	17 აპრილი 1993
9.		სულეიმან დემირელი	16 მაისი 1993	16 მაისი 2000
10.		აჰმეთ ნეჯდეთ სეზერი	16 მაისი 2000	28 აგვისტო 2007
11.		აბდულა გიული	28 აგვისტო 2007	28 აგვისტო, 2014
12.		რეჯეფ თაიფ ერდოღანი	28 აგვისტო 2014	დღემდე

რესურსები ინტერნეტში

• თურქეთის ისტორიის ქრონოლოგია
• თურქეთის პრეზიდენტები