ვიკიპედია:რჩეული სტატიები

ეს გვერდი ეთმობა ქართული ვიკიპედიის საუკეთესო მასალების გამოფენას. რჩეული სტატია სტატიის საუკეთესო ნიმუშს წარმოადგენს, რომელიც შეიძლება მკითხველს წარედგინოს. ამჟამად ქართულ ვიკიპედიაში 123,451 სტატიაა, მათ შორის კი 217 რჩეულია. ამგვარ სტატიებს ვიკიპედიის მომხმარებლები ირჩევენ. თუ მიიჩნევთ, რომ რომელიმე სტატია იმსახურებს ქართული ვიკიპედიის რჩეულ მასალად დასახელებას, დაასახელეთ თქვენი სტატია კანდიდატად. განხილვისა და კენჭისყრის შემდეგ რჩეული სტატია გარკვეული პერიოდით მთავარ გვერდზეც გამოიტანება. გახსოვდეთ, რომ ხშირ შემთხვევაში, საუკეთესო სტატიები ვიკიპედიის რედაქტორების ერთობლივი ნამუშევარია.

იხ. ასევე:ანბანური სია · ქრონოლოგიური სია

გეოგრაფია · ისტორია · მეცნიერება და ტექნიკა
რელიგია · სპორტი · საზოგადოება · ხელოვნება და კულტურა

ახალი „რჩეულები“

სტეფანი ჯოან ენჯელინა ჯერმანოტა (ინგლ. Stefani Joanne Angelina Germanotta; ასევე ცნობილია სასცენო სახელით ლედი გაგა (ინგლ. Lady Gaga) დ. 28 მარტი, 1986) — ამერიკელი მომღერალი, სიმღერების ავტორი და მსახიობი. თავდაპირველად სამსახიობო კარიერა დაიწყო საშუალო სკოლის სპექტაკლებში; სკოლის შემდეგ იგი სწავლობდა ნიუ-იორკის უნივერსიტეტის სამხატვრო პროექტში „CAP21“, თუმცა მოგვიანებით საკუთარი ინიციატივით დატოვა უნივერსიტეტი და დაიწყო მუსიკალური კარიერის შექმნა. საკუთარი როკ ბენდის დატოვების შემდეგ გაგა მონაწილეობას იღებდა ქვემო ისტ-საიდის ავანგარდული ხელოვნების წარმოდგენებში, პარალელურად კი წერდა სიმღერებს გამომცემლობა „Sony/ATV Music“-ის შემსრულებლებისათვის. სწორედ ამ პერიოდში რეპერმა ეიკონმა შეამჩნია მისი ვოკალური შესაძლებლობები და შესთავაზა კონტრაქტის გაფორმება მუსიკალურ ლეიბლზე „Interscope Records“ და ასევე საკუთარ ლეიბლზე „Kon Live Distribution“. თავისი კარიერის მანძილზე გაგას გაყიდული აქვს 27 მილიონი ალბომი და 146 მილიონი სინგლი, რითაც დასახელდა მსოფლიოს ერთ-ერთ ყველაზე კარგად გაყიდვად შემსრულებლად. მისი ჯილდოები მოიცავს 12 გინესის მსოფლიო რეკორდს, 3 Brit Awards და 6 გრემის ჯილდოს. იგი ასევე არის პირველი შემსრულებელი, რომელმაც სიმღერების ავტორთა დიდების დარბაზში მიიღო თანამედროვე აიკონის ჯილდო. გაგა რეგულარულად შედის ჟურნალ „ბილბორდის“ წლის შემსრულებლების სიაში და ჟურნალ „Forbes“-ის გავლენიანი და მაღალშემოსავლიანი ადამიანების სიებში. 2013 წელს ჟურნალ „ტაიმის“ მკითხველთა გამოკითხვაში მან დაიკავა მეორე პოზიცია როგორც ბოლო ათი წლის ყველაზე გავლენიანმა ადამიანმა, ხოლო 2015 წელს ჟურნალმა „ბილბორდმა“ იგი დაასახელა წლის ქალბატონად. გაგა ასევე ცნობილია როგორც საქველმოქმედო, ისე სოციალური აქტივიზმით; 2012 წლის თებერვალში ჰარვარდის უნივერსიტეტში, გაგამ დააარსა საქველმოქმედო ფონდი „Born This Way“, რომელიც მხარს უჭერს ახალგაზრდებს საკუთარი თავის რეალიზებაში, ასევე ცდილობს საზოგადოებაში შექმნას ტოლერანტული დამოკიდებულება ჰომოსექსუალთა მიმართ.

ჯორჯ როჯერ უოტერსი (ინგლ. George Roger Waters; დ. 6 სექტემბერი, 1943, დიდი ბუკჰემი, ინგლისი, გაერთიანებული სამეფო) — ინგლისელი როკ-მუსიკოსი, ვოკალისტი, ბას-გიტარისტი, სიმღერების ავტორი და კომპოზიტორი. იგი უფრო მეტად ცნობილია, როგორც პროგრესული როკ-ჯგუფ პინკ ფლოიდის წევრი და ლიდერი 1968 –1985 წლებში. 1968 წელს პინკ ფლოიდი დატოვა სიმღერების ავტორმა, ვოკალისტმა და გიტარისტმა სიდ ბარეტმა და უოტერსი დროთა განმავლობაში იქცა ჯგუფის ტექსტების და მუსიკის, აგრეთვე კონცეპტუალური იდეების ძირითად ავტორად. მსოფლიო წარმატება მისი მონაწილეობით კოლექტივმა მოიპოვა 1970-იანი წლების ალბომებით The Dark Side of the Moon, Wish You Were Here, Animals და The Wall. მიუხედავად იმისა, რომ უოტერსი ძირითადად ბას-გიტარაზე უკრავდა, იგი აგრეთვე ატარებდა ცდებს სინთეზატორებთან და ფირებთან, კონცერტებსა და სტუდიურ ჩანაწერებზე კი რიტმულ გიტარასაც იყენებდა. 1985 წელს, კოლექტივის სხვა წევრებთან აზრთა სხვადასხვაობის გამო მან დატოვა პინკ ფლოიდი და ყოფილ კოლეგებთან სასამართლო დავით ეცადა, შეენარჩუნებინა უფლება ჯგუფის სახელწოდებასა და მასალაზე. 1987 წელს ეს დავა დასრულდა საავტორო უფლებების გადანაწილებით. 2010 წლის მონაცემებით პინკ ფლოიდს მსოფლიო მასშტაბით გაყიდული ჰქონდა 250 მილიონი დისკი, მათ შორის 74.5 მილიონი - მხოლოდ აშშ-ში. 2010 წელს დაიწყო მუსიკოსის ტურნე The Wall Live, რომელზეც ალბომის The Wall მთლიანი მასალა პირველად შესრულდა მასშტაბური სოლო-ტურნეს ფარგლებში. ამ ტურნეს მსვლელობისას, 2011 წლის 12 მაისს, ლონდონის დარბაზში O2 მასთან ერთად სიმღერის „Comfortably Numb“ შესასრულებლად პინკ ფლოიდის ვოკალისტი, სიმღერების ავტორი და გიტარისტი დევიდ გილმორი გამოვიდა, ხოლო საბოლოო სიმღერაში „Outside the Wall“ სცენაზე ავიდა როგორც გილმორი, ასევე ნიკ მეისონი, ჯგუფის დრამერი. 2017 წელს დაიწყო მუსიკოსის კიდევ ერთი ტურნე, Us + Them.

კისტური ფიბროზი (CF), აგრეთვე ცნობილი როგორც მუკოვისციდოზი — გენეტიკური დაავადება, რომელიც ყველაზე მეტად აზიანებს ფილტვებს, ასევე თირკმელებს, პანკრეასს, ღვიძლსა და ნაწლავებს. შორსწასულ გართულებებს მიეკუთვნება მწვავე რესპირაციული ინფექციები სუნთქვის გაძნელებითა და ლორწოს ინტენსიური ამოხველებით. სხვა სიმპტომებია: სინუსების (ძვლოვანი წიაღების) ანთება, ზრდაში შეფერხება, სტეატორეა (ცხიმები განავალში), დოლის ჩხირის მაგვარი თითები, უნაყოფობა (განსაკუთრებით მამაკაცებში). ინდივიდებს შეიძლება ჰქონდეთ განსხვავებული ხარისხის კლინიკური გამოვლინებები (ალელური ჰეტეროგენურობა). CF აუტოსომურ-რეცესიული დაავადებაა, რაც გამოწვეულია კისტური ფიბროზის ტრანსმემბრანული გამტარობის მარეგულირებელი ცილის (CFTR) გენის ორივე ასლში მომხდარი მუტაციით. ერთი მუტანტური ასლის მქონე ინდივიდები არიან კლინიკურად ჯანმრთელები, მაგრამ დაავადების მატარებლები. CFTR მონაწილეობს ოფლის, საჭმლის მომნელებელი სითხეებისა და ლორწოს წარმოქმნაში. როდესაც CFTR არ ფუნქციონირებს, აღნიშნული სეკრეტები (რომლებიც ნორმაში თხელია) სქელდება. დაავადების დიაგნოზის დასმისთვის კეთდება ოფლის ანალიზი და გენეტიკური ტესტირება. მსოფლიოს ზოგიერთ ქვეყანაში ინტენსიურად მიმდინარეობს დაავადების სკრინინგი ახალშობილებში დაბადებისთანავე. კისტური ფიბროზისგან სრული განკურნების საშუალებები არ არსებობს. ყველაზე ხშირად ჩრდილოეთ ევროპულ პოპულაციაში გვხვდება, სადაც ყოველი 3 000 ახალშობილიდან ერთი დაავადებულია (1:3000), ხოლო ყოველი 25-დან ერთი მატარებელია (1:25). ნაკლებად ხშირია აფრიკელებსა და აზიელებში. დაავადება პირველად 1938 წელს დაახასიათა დოროთი ანდერსენმა. სახელწოდება კისტური ფიბროზი უკავშირდება დაავადების მახასიათებელ ფიბროზსა და ცისტების ფორმირებას პანკრეასში.

აზერბაიჯანი (აზერ. Azərbaycan), ოფიციალურად აზერბაიჯანის რესპუბლიკა (აზერ. Azərbaycan Respublikası) — სახელმწიფო სამხრეთ კავკასიის აღმოსავლეთ ნაწილში, რომელიც მდებარეობს სამხრეთ-დასავლეთი აზიისა და სამხრეთ-აღმოსავლეთი ევროპის გზაჯვარედინზე. აღმოსავლეთით ესაზღვრება კასპიის ზღვა, ჩრდილოეთით რუსეთი, ჩრდილო-დასავლეთით საქართველო, დასავლეთით სომხეთი და სამხრეთით ირანი. ნახიჩევანი, რომელიც აზერბაიჯანის ექსკლავია, ჩრდილოეთით და აღმოსავლეთით ესაზღვრება სომხეთს, სამხრეთით და დასავლეთით ირანს, ასევე აქვს ჩრდილო-დასავლეთში 8 კმ საზღვარი თურქეთან. 1918 წელს აზერბაიჯანის დემოკრატიულმა რესპუბლიკამ გამოაცხადა თავისი დამოუკიდებლობა. 1920 წელს ქვეყანა შევიდა სსრკ-ს შემადგენლობაში, როგორც აზერბაიჯანის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა. თანამედროვე აზერბაიჯანის რესპუბლიკამ თავისი დამოუკიდებლობა გამოაცხადა 1991 წლის 30 აგვისტოს, სსრკ-ის ოფიციალურ დაშლამდე, რომელიც 1991 წლის დეკემბერში მოხდა. 1991 წლის სექტემბერში, სადავო მთიანი ყარაბაღის რეგიონის სომეხთა უმრავლესობა გამოეყო აზერბაიჯანს, შემდგომში სეპარატისტული მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის შექმნის მიზნით. 1994 წელს, ყარაბაღის ომის დასრულების შემდეგ, რეგიონი და მის გარეთ მყოფი შვიდი მიმდებარე რაიონი, დე-ფაქტო დამოუკიდებელი გახდა. ეს რაიონები, საერთაშორისო დონეზე აღიარებულია, როგორც აზერბაიჯანის ნაწილი, რომელიც ეუთოს მიერ შექმნილ სტატუსამდე მიიღეს. აზერბაიჯანი უნიტარული და ნახევრადსაპრეზიდენტო რესპუბლიკაა. ქვეყანა ევროპის საბჭოს, ეუთო-სა და ნატო-ს „პარტნიორობა მშვიდობისთვის“ პროგრამის წევრია. აზერბაიჯანი ექვსი დამოუკიდებელი თურქულენოვანი ქვეყნიდან ერთ-ერთია, ასევე თურქული საბჭოსა და თურქსოის აქტიური წევრია. აზერბაიჯანს, 158 ქვეყანასთან აქვს დიპლომატიური ურთიერთობები და 38 საერთაშორისო ორგანიზაციის წევრია. სუამის, დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის (დსთ) და ქიმიური იარაღის აკრძალვის ორგანიზაციის ერთ-ერთი დამფუძნებელი წევრი.