ვიკიპედია

დინამო თბილისი (საფეხბურთო კლუბი)

საფეხბურთო კლუბი თბილისში
(გადამისამართდა გვერდიდან დინამო (თბილისი))
ვიკიპედიის რედაქტორების გადაწყვეტილებით, სტატიას „დინამო თბილისი (საფეხბურთო კლუბი)“ მინიჭებული აქვს რჩეული სტატიის სტატუსი. დინამო თბილისი (საფეხბურთო კლუბი) ვიკიპედიის საუკეთესო სტატიების სიაშია.
ტერმინს „დინამო თბილისი“ აქვს სხვა მნიშვნელობებიც, იხილეთ დინამო თბილისი (მრავალმნიშვნელოვანი).

„დინამო“ თბილისი — ქართული საფეხბურთო კლუბი ქალაქ თბილისიდან. საქართველოს ეროვნული ლიგის უცვლელი მონაწილე, ყველაზე ტიტულოვანი საფეხბურთო კლუბი ქართული ფეხბურთის ისტორიაში და ერთ-ერთი საუკეთესო გუნდი საბჭოთა კავშირის არსებობის პერიოდში. საბჭოთა კავშირის ორგზის ჩემპიონი, ხუთგზის ვიცე-ჩემპიონი და ცამეტგზის ბრინჯაოს პრიზიორი, საბჭოთა კავშირის თასის ორგზის მფლობელი და ექვსგზის ფინალისტი, ევროპის თასების მფლობელთა თასის მფლობელი (1981). საქართველოს ჩვიდმეტგზის ჩემპიონი და შვიდგზის ვიცე-ჩემპიონი, საქართველოს თასის ცამეტგზის მფლობელი და ორგზის ფინალისტი, საქართველოს სუპერთასის შვიდგზის მფლობელი და სამგზის ფინალისტი.

დინამო თბილისი
სრული სახელი საფეხბურთო კლუბი „დინამო“ თბილისი
მეტსახელი ლურჯ-თეთრები
დაარსდა 1925 წლის შემოდგომაზე
სტადიონი ბორის პაიჭაძის სახელობის დინამო არენა
თბილისი, საქართველო
(ტევადობა: 55 000)
პრეზიდენტი საქართველოს დროშა რომან ფიფია
მწვრთნელი ავსტრიის დროშა ფერდინანდ ფელდჰოფერი
ლიგა ეროვნული ლიგა
2023 მე-2
საიტი ოფიციალური საიტი
ძირითადი ფორმა
რეზერვის ფორმა
მესამე ფორმა

კლუბის ყველაზე დიდ მიღწევად დღემდე რჩება 1981 წელს ევროპის თასების მფლობელთა თასის მოპოვება. ამ გათამაშების ფინალში თბილისის „დინამომ“ იენის „კარლ ცაისი“ დაამარცხა ანგარიშით — 2–1.

კლუბს თავის ისტორიაში შთამბეჭდავი გამარჯვებები აქვს მოპოვებული ევროპული ფეხბურთის გრანდებთან. მათ შორის აღსანიშნავია ინგლისური „ლივერპულის“,[1][2] „ვესტ ჰემის“,[3][4] უელსის „კარდიფ სიტის“,[5] ნიდერლანდების „ფეიენოორდის“, იტალიის „ნაპოლისა“ და „ინტერის“ დამარცხება.

„დინამოს“ შემადგენლობაში გამოდიოდნენ ისეთი ცნობილი ფეხბურთელები, როგორებიც არიან ბორის პაიჭაძე,[კომ. 1] გაიოზ ჯეჯელავა, ავთანდილ ღოღობერიძე, სლავა მეტრეველი, მიხეილ მესხი,[კომ. 2] მანუჩარ მაჩაიძე, ვიტალი დარასელია, ვლადიმერ გუცაევი, დავით ყიფიანი,[კომ. 3][6] რამაზ შენგელია,[კომ. 4][7] ალექსანდრე ჩივაძე და სხვები. მათგან რამაზ შენგელია ორჯერ იყო დასახელებული საბჭოთა კავშირის საუკეთესო ფეხბურთელად (1978, 1981),[8] ხოლო თითო-თითოჯერ დავით ყიფიანი (1977)[9] და ალექსანდრე ჩივაძე (1980).

1990 წლიდან კლუბმა დაასრულა საბჭოთა კავშირის საფეხბურთო ჩემპიონატებში ასპარეზობა და მას შემდეგ უცვლელად მონაწილეობს საქართველოს ეროვნული ლიგის პირველობაზე. ამ პერიოდისათვის „დინამოს“ სახელი გადაერქვა და „იბერია“ ეწოდა, თუმცა ამ სახელის არაპოპულარობის გამო თავდაპირველი სახელი დაუბრუნდა და დღემდე ამ სახელით აგრძელებს მოღვაწეობას.

ისტორია

1920-იანები

 
ბაქოსა და თბილისის დინამოელები, 1926

თბილისის „დინამოს“ ისტორია 1925 წლის შემოდგომიდან იღებს სათავეს, როცა თბილისში, სპორტსაზოგადოება „დინამოს“ ხელმძღვანელებმა საფეხბურთო გუნდის ჩამოყალიბება გადაწყვიტეს — ფეხბურთი იმ წლებში სულ უფრო და უფრო პოპულარული ხდებოდა.

თბილისის „დინამომ“ ისტორიაში პირველი შეხვედრა 1926 წლის 6 იანვარს ჩაატარა ბაქოელ თანაკლუბელებთან. შედარებით გამოცდილმა მეტოქემ დიდ ასპარეზზე პირველად გასულ „დინამოს“ მინიმალური ანგარიშით – 1–0 მოუგო. 3 დღის შემდეგ „დინამომ“ ბაქოს მეორე კლუბს „პროგრესს“ უმასპინძლა და ამჯერად იოლად დაამარცხა მოწინააღმდეგე — 3–0.

ახალშექმნილი გუნდი თავიდან ქალაქის პირველობაზე მეორე ჯგუფში გამოდიოდა, სადაც წარმატებასაც მიაღწა — ფინალში დაამარცხა „არსრაიონის“ ძლიერი გუნდი. ამ გამარჯვებით „დინამოს“ ფეხბურთელებმა პირველ ჯგუფში გამოსვლის უფლება მოიპოვეს. სწორედ ამის შემდეგ დაიწყო საზოგადოების ხელმძღვანელობამ გუნდის გაძლიერება, მისი შევსება ახალგაზრდა, ნიჭიერი ფეხბურთელებით. გუნდში ჩარიცხეს ა. ფოჩხუა, ნ. ქოიავა, ასირ გალპერინი, ანდრო ჟორდანია, ვ. ამკობაძე, ნ. ბლანკმანი, ა. გონელი, ვ. ცომაია, გ. თედეევი, დ. ქსენოფონტოვი, ვ. შებოლდაევი და სხვები. მათ მალე შეემატა რესპუბლიკაში უძლიერესი ბათუმელ მოთამაშეთა ჯგუფი. დინამოელთა პირველი კაპიტანი ანდრო ჟორდანია იყო.

ამ საზოგადოების მესვეურთა სერიოზულ მიდგომას ფეხბურთისადმი მოწმობდა ის, რომ 1927 წელს შეიქმნა „დინამოს“ ჭაბუკთა გუნდი. სწორედ აქ დაიწყეს თავიანთი სახელოვანი სპორტული გზა გამოჩენილმა ფეხბურთელებმა დოროხოვმა, შავგულიძემ, მინაევმა, ბერძენიშვილმა და სხვებმა. დინამოელებმა ასევე პირველად იზრუნეს საკუთარი კეთილმოწყობილი სპორტული ბაზის შექმნისთვისაც. 1927 წელს დაიწყო სტადიონის მშენებლობა ქალაქის ცენტრში (მაშინდელ პლეხანოვის გამზირზე), ხოლო რვა წლის შემდეგ უკვე მზად იყო 30 000 ადგილიანი დინამოს სტადიონი, რომელიც იმ დროისათვის საბჭოთა კავშირის ერთ-ერთი უდიდესი და ულამაზესი სტადიონი იყო.

1926 წლის აგვისტოში დინამოელებმა ერთთვიანი ტურნე მოაწყვეს რუსეთის ფედერაციისა და უკრაინის ქალაქებში, სადაც 18 შეხვედრა გამართეს. ტურნე წარმატებული გამოდგა.[10]

1930-იანები

 
ბორის პაიჭაძე — ყველა დროის ერთ-ერთი უდიდესი ქართველი ფეხბურთელი

1936 წლის შემოდგომაზე თბილისელები საბჭოთა კავშირის რიგით მეორე, „დინამოსთვის“ კი პირველ ჩემპიონატში ჩაებნენ. თბილისის „დინამომ“ საბჭოთა კავშირის საფეხბურთო პირველობაზე ასპარეზობის მანძილზე, საერთო ჯამში 1424 შეხვედრა ჩაატარა.

საკავშირო ჩემპიონატების ფარგლებში გამართული 1424 კალენდარული მატჩიდან დინამოელთა პირველი შეხვედრა 1936 წლის 7 სექტემბერს, თბილისში, „დინამოს“ სტადიონზე შედგა. მასპინძლები კიევის „დინამოს“ დაუპირისპირდნენ. შეხვედრას 10 ათასი ფეხბურთის გულშემატკივარი დაესწრო. ანგარიში მატჩის მე-3 წუთზე კიეველებმა გახსნეს, ბურთი სტუმართა ფორვარდმა შჩეგოცკიმ გაიტანა — 0–1. მე-17 წუთზე თბილისელთა თავდამსხმელი ნიკოლოზ სომოვი ანგარიშის გაქვითვას ახერხებს — 1–1. პირველი ტაიმის მიწურულს ბორის პაიჭაძეს ზუსტი დარტყმით წინ გაყავს თავისი გუნდი — 2–1. თუმცა შეხვედრის დამთავრებამდე სამიოდე წუთით ადრე კიეველთა ნახევარმცველი ვლადიმერ გრებერი ანგარიშს ათანაბრებს და მატჩიც ფრედ — 2–2 მთავრდება.[კომ. 5][11]

პირველი გამარჯვება „დინამომ“ თვრამეტი დღის შემდეგ, 25 სექტემბერს, მეორე ტურში თბილისში მოსკოვის „სპარტაკთან“ მოიპოვა. მიხეილ ბერძენიშვილის ერთადერთმა გოლმა თამაშის ბედი დინამოელთა სასარგებლოდ გადაწყვიტა.

სადებიუტო სეზონში „დინამომ“ საბოლოოდ მესამე საპრიზო ადგილი დაიკავა — ლენინგრადის „კრასნაია ზარიასთან“ 2–3 მარცხმა თბილისელებს ჩემპიონის ტიტულის მოპოვების შანსი მოუსპო.

იმავე 1936 წელს ქართველმა ფეხბურთელებმა საბჭოთა კავშირის თასის პირველი გათამაშების მეოთხედფინალში, მოსკოვში ადგილობრივ „სპარტაკს“ 6–3 მოუგეს. ამ გუნდების პირველი დაპირისპირება, 16 აგვისტოს, ფრედ 3–3 დასრულდა. გამარჯვებულის გასარკვევად 4 დღის შემდეგ, მეტოქეები მეორედ წარდგნენ ერთმანეთის პირისპირ. კვლავ 3–3. დამატებით დროში თბილისელებს სამი უპასუხო ბურთი გააქვთ, საბოლოოდ კი 6–3.

1936 წელს „დინამო“ თასის გათამაშების ფინალში გავიდა, თუმცა გადამწყვეტ შეხვედრაში მოსკოვის „ლოკომოტივთან“ 0–2 მარცხდება.

საერთოდ, 30-იანი წლების მეორე ნახევარში თბილისის „დინამო“ საბჭოთა კავშირის ერთ-ერთ უძლიერეს კლუბად ჩამოყალიბდა. გუნდი ორჯერ გახდა ქვეყნის ვიცე-ჩემპიონი, ერთხელ ბრინჯაოს მედალს დაეუფლა, ორჯერ თასის ფინალში გავიდა.

1937 წელს თბილისის „დინამომ“ ისტორიაში პირველი საერთაშორისო მატჩი ჩაატარა — საბჭოეთს ბასკ ფეხბურთელთა ნაკრები ესტუმრა. „დინამო“ ესპანელ მოთამაშეებს თბილისში 24 ივლისს დაუხვდა. იმ დროისათვის უფრო თანამედროვე ფეხბურთის მიმდევარმა ბასკებმა 2–0 გაიმარჯვეს.[12]

1940-იანები

1941 წელს მეორე მსოფლიო ომის დაწყებამ საკავშირო ჩემპიონატებზეც იმოქმედა — 1941 წლის ჩემპიონატი შუაში შეწყდა, მაშინ როდესაც თბილისისა და მოსკოვის დინამოელები გათამაშებას ლიდერობდნენ.

საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატების განახლებამდე, 1944 წელს თბილისის „დინამო“ პირველ საზღვარგარეთულ ტურნეში გაემგზავრა — ქართველ ფეხბურთელებს ირანმა უმასპინძლა.

1944 წლის ოქტომბერში თბილისის „დინამომ“ ირანის დედაქალაქ თეირანში ორი შეხვედრა ჩაატარა — 20 ოქტომბერს ირანის ეროვნული ნაკრები დაამარცხა 5–1, ერთ კვირაში კი თეირანის ნაკრებსაც სძლია — 4–0.

1945 წელს საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატი განახლდა. მიუხედავად იმისა, რომ ომის გამო დაკარგულმა წლებმა კლუბზე დიდი ზეგავლენა მოახდინა, „დინამო“ კვლავაც ლიდერთა შორის დარჩა.

თბილისელთა შორის გამოჩნდნენ ახალი ლიდერები: გაიოზ ჯეჯელავა, ნიაზ ძიაპშპა, ანდრეი ზაზროევი, ვლადიმერ ელოშვილი, ავთანდილ ჭკუასელი, ვლადიმერ მარღანია, გიორგი ანთაძე და ა.შ.

1950-იანები

სწორედ იმ წლებში გახდა დინამოელი ავთანდილ ღოღობერიძე, ფეხბურთელი, რომელიც დღემდე „დინამოს“ მრავალგზის რეკორდსმენია.

ავთანდილ ღოღობერიძე თბილისის „დინამოში“ 14 წელი თამაშობდა, საკავშირო ჩემპიონატებში 341 შეხვედრა ჩაატარა და გაიტანა 127 გოლი. 1953 წელს თბილისის „დინამო“ ახლოს იყო ჩემპიონის ტიტულთან, მაგრამ საქმეში ზემდგომი ორგანოები ჩაერივნენ, ქართველ ფეხბურთელებს მოგებული შეხვედრის გადათამაშება უბრძანეს და ტენდენციური მსაჯობის წყალობით „დინამოს“ ოქროს მედლები დააკარგვინეს.

საბოლოოდ „დინამო“ ვიცე-ჩემპიონობას დასჯერდა. მომდევნო სეზონიდან კი კლუბის ისტორიაში პირველი კრიზისული პერიოდი იწყება — 1954 წლიდან 1958 წლის ჩათვლით „დინამო“ მეშვიდე ადგილზე მაღლა ასვლას ვერ ახერხებს. იმ წლებში გუნდის შემადგენლობაში ახალი ფეხბურთელები გამოჩნდნენ, რომლებმაც საბოლო ჯამში კლუბს 1964 წელს პირველი ჩემპიონის ტიტული მოუტანეს: შოთა იამანიძემ, ვლადიმერ ბარქაიამ, სერგო კოტრიკაძემ, მიხეილ მესხმა, ბორის სიჭინავამ, გურამ პეტრიაშვილმა, ზაურ კალოევმა, ჯემალ ზეინკლიშვილმა და სხვებმა ქართული საკლუბო ფეხბურთის ფლაგმანის თეთრ-ლურჯი მაისური „დინამოსათვის“ წარუმატებელ წლებში მოირგეს.[13]

1960-იანები

 
ბურთით მურთაზ ხურცილავა

1964 წელს „დინამო“ საბჭოთა კავშირის ჩემპიონი ხდება — შესანიშნავი რუსი სპეციალისტის, გავრილ კაჩალინის გაწვრთნილმა „დინამომ“ ჩემპიონატში მოსკოვის „ტორპედოსთან“ ერთად თანაბარი ქულები დააგროვა, რამაც გუნდს უფლება მისცა დამატებით შეხვედრაში ჩემპიონის ტიტულის მოსაპოვებლად ებრძოლა.

საბჭოთა კავშირის ფეხბურთის ფედერაციის გადაწყვეტილებით, 1964 წლის 18 ნოემბერს ტაშკენტში გადამწყვეტი შეხვედრა დაინიშნა. „ოქროს მატჩში“ კიდევ ერთხელ გამოჩნდა ქართველ ფეხბურთელთა მაღალი ოსტატობა — „დინამომ“ „ტორპედო“ 4–1 დაამარცხა, არადა თავიდან აგებდა კიდეც. ქართველთაგან გოლები ილია დათუნაშვილმა (ორი), მიხეილ მესხმა და სლავა მეტრეველმა გაიტანეს. „დინამო“ საბჭოთა ფეხბურთის ოლიმპი პირველად დაიპყრო.[კომ. 6]

60-იანი წლების მეორე ნახევარსა და 70-იანი წლების პირველ ნახევარში „დინამოს“ რიგებში ბრწყინავდნენ სიცოცხლეშივე ლეგენდად ქცეული მიხეილ მესხი, სლავა მეტრეველი, საბჭოთა კავშირის ეროვნული ნაკრების კაპიტანი მურთაზ ხურცილავა, რევაზ ძოძუაშვილი, კახი ასათიანი, გოჩა გავაშელი, გურამ პეტრიაშვილი, ფირუზ კანთელაძე, გივი და ლევან ნოდიები და ა.შ.[14]

1970-იანები

 
თბილისის დინამოელები სხიპჰოლის აეროპორტში, 25 სექტემბერი, 1972

სწორედ 70-იანი წლების დასაწყისში მოვიდა „დინამოში“ ნიჭიერ ფეხბურთელთა ის თაობა, რომლებმაც კლუბი უდიდეს გამარჯვებამდე მიიყვანეს — დავით ყიფიანი, ვლადიმერ გუცაევი, შოთა ხინჩაგაშვილი, მანუჩარ მაჩაიძე და ა.შ.

1972 წლის 13 სექტემბერს დინამოელები ევროტურნირში ერთვებიან. სადებიუტო სეზონში დინამომ უეფას თასზე იასპარეზა — პირველი შეხვედრა ჰოლანდიის ქალაქ ენსხედეს კლუბ „ტვენტესთან“ ქართველმა ფეხბურთელებმა 3–2 მოიგეს. ორი ბურთი გივი ნოდიამ გაიტანა, ერთიც დავით ყიფიანმა.[კომ. 7]

1973 წელს თბილისის „დინამო“ საერთაშორისო ამხანაგური საფეხბურთო ტურნირის ე. წ. „კარაველას თასის“ — ტროფეო კოლომბინოს (ესპ. Trofeo Colombino de fútbol) გამარჯვებული ხდება. ესპანეთის ქალაქ უელვაში შეიკრიბნენ ესპანეთის ჩემპიონი მადრიდის „ატლეტიკო“, პორტუგალიის ჩემპიონი ლისაბონის „ბენფიკა“, ინგლისის ჩემპიონი „დერბი ქაუნთი“ და თბილისის „დინამო“. თბილისელები ნახევარფინალში მადრიდის „ატლეტიკოს“ შეხვდნენ, ძირითადი დრო ფრედ, 0–0 დამთავრდა. თერთმეტრიანების სერიაში კი „დინამოს“ მეკარემ დავით გოგიამ 2 პენალტი მოიგერია და „დინამოს“ ანგარიშით 4–2 მოაგებინა. მეორე ნახევარფინალში ლისაბონის „ბენფიკამ“ „დერბი ქაუნთი“ დაამარცხა და ფინალში „დინამოს“ დაუპირისპირდა. მატჩი საკმაოდ უხეში გამოდგა, ბევრი ყვითელი დარიგდა, ხოლო „ბენფიკას“ ერთ ფეხბურთელს წითელი ბარათიც უჩვენეს. თბილისელებმა ფინალი ანგარიშით 3–1 მოიგეს, კოლუმბის კარაველას დაეუფლნენ და დიდი თასი თბილისში წამოიღეს.[15][16][17][18]

1976 წელს გუნდის მთავარ მწვრთნელად ნოდარ ახალკაცი ინიშნება, კაცი, რომლის სახელთანაცაა დაკავშირებული „დინამოს“ ყველაზე წარმატებული პერიოდი.

გუნდში ნოდარ ახალკაცის მთავარ მწვრთნელად მოსვლის პირველსავე წელს „დინამო“ ორჯერ ხდება საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატის ბრინჯაოს პრიზიორი (1976 გ., 1976 შ.) და რაც მთავარია, კლუბის არსებობის ისტორიაში პირველად ეუფლება საბჭოთა კავშირის თასს.[19]

1976 წლის 3 სექტემბერს ფინალი მოსკოვში შედგა. თბილისელებმა საოცრად დაძაბულ ბრძოლაში 3–0 სძლიეს წინა გათამაშების გამარჯვებულ ერევნის „არარატს“ — დავით ყიფიანის, ფირუზ კანთელაძის (პენ.) და რევაზ ჩელებაძის გოლებმა „დინამოს“ პირველად არგუნა ბროლის თასი.

1977 წელს თბილისის „დინამო“ ჩემპიონატში ერთი საფეხურით მაღლა იწევს — გუნდი ვიცე-ჩემპიონია.

1978 წელს კი „დინამო“ მეორედ ხდება საბჭოთა კავშირის ჩემპიონი — ნოდარ ახალკაცის გაწვრთნილმა გუნდმა ტიტული პირველობის დასრულებამდე ერთი ტურით ადრე გაინაღდა.

იმ პერიოდის „დინამოს“ ღირსებას ფეხბურთის სპეციალისტებისა და გულშემატკივართა მიერ საყოველთაოდ აღიარებული საერთაშორისო კლასის, გამორჩეული სათამაშო სტილისა და ინდივიდუალური ხასიათის მქონე ბრწყინვალე ფეხბურთელები იცავდნენ — დავით ყიფიანი,[20][21] მანუჩარ მაჩაიძე, გოჩა მაჩაიძე, ალექსანდრე ჩივაძე, შოთა ხინჩაგაშვილი, თამაზ კოსტავა, დავით გოგია, ვახტანგ ქორიძე, რამაზ შენგელია, ფირუზ კანთელაძე, ვიტალი დარასელია, ვლადიმერ გუცაევი, თენგიზ სულაქველიძე, რევაზ ჩელებაძე, ოთარ გაბელია, ნოდარ ხიზანიშვილი და ა.შ.[22]

1980-იანები

 
თბილისის „დინამო“ ევროპის თასების თასის მფლობელი, 13 მაისი, 1981

1981 წლის 13 მაისს „დინამო“ ევროპის თასების მფლობელთა თასს დაეუფლა — მაშინდელი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის ქალაქ დიუსელდორფში ქართველმა ფეხბურთელებმა გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკის კლუბი იენის „კარლ ცაისი“ ვლადიმერ გუცაევისა და ვიტალი დარასელიას გოლებით დაამარცხეს — 2–1.[23]

„დინამო“ გახდა ყველაზე აღმოსავლეთ ევროპული კლუბი ევროტურნირების ისტორიაში, რომელიც ევროთასს დაეუფლა. იმავე 1981 წელს თბილისელებმა მონაწილეობა მიიღეს მადრიდის სანტიაგო ბერნაბეუს თასზე, სადაც მე-3 ადგილი დაიკავეს.[24]

 
გაზ. „ლელო“, 16 მაისი, 1981

1982 წელს გუნდი კვლავ ახლოს იყო თასების მფლობელთა თასის გათამაშების ფინალთან. მეოთხედფინალში, დინამოელები პოლონურ „ლეგიას“ გაცდნენ და ნახევარფინალში, ბელგიის თასის მფლობელთან — ლიეჟის „სტანდარტთან“ მოუწიათ ფინალის საგზურისთვის ბრძოლა. მაგრამ „დინამო“ ნახევარფინალში გამოეთიშა ბრძოლას.[25]

მომდევნო სეზონში, 1982 წლის სექტემბერში, დინამო უეფას 1982–83 წლების გათამაშებაში ჩაება და ტურნირიდან პირველივე რაუნდში — „ნაპოლისთან“, გასვლაზე გატანილი გოლის წესით გამოვარდა. იმავე შემოდგომაზე, ნოემბერში — საბჭოთა ლიგის სეზონი, თბილისელებმა მეოთხე ადგილზე დაასრულეს. ხოლო, აქედან ერთ თვეში — 13 დეკემბერს ტრაგიკულად დაიღუპა გუნდის ერთ-ერთი ლიდერი და 1981 წლის ფინალში „საუკუნის გოლის“ ავტორი ვიტალი დარასელია.[25]

1983 წლიდან კი დინამოს ისტორიაში მეორე კრიზისული პერიოდი იწყება — ჩემპიონატში გუნდი მისთვის უჩვეულო ადგილებზე გადის, თასის გათამაშებას იშვიათი გამონაკლისის გარდა პირველ-მეორე ეტაპზევე ეთიშება, ევროტურნირებზე თამაშს კი მხოლოდ ერთხელ ახერხებს. „ნაპოლისთან“ მარცხის შემდეგ, თბილისში ევროპული ფეხბურთი 5 წელი აღარ გამოჩენილა. „დინამო“ ევროთასებს 1987 წლის სექტემბერში — სოფიას „ლოკომოტივთან“ მატჩით დაუბრუნდა.[26] უკვე ახალი გუნდით და ახალი თაობით — გერმან ზონინის ხელმძღვანელობით მოასპარეზე გუნდმა, 1987–88 წლების უეფა-ს თასის კამპანია, „ლოკომოტივთან“ და ბუქარესტის „ვიქტორიასთან“ გამარჯვებების შემდეგ,[27] მესამე რაუნდში, კარლ-ჰაინც რიდლეს და ოტო რეჰაგელის ბრემენის „ვერდერთან“ მარცხით დაასრულა.[25][28]

1989 წლის 27 ოქტომბერს თბილისის „დინამო“ საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატებში ნათამაშევი 1424 მატჩიდან უკანასკნელს, 1424-ე შეხვედრას ატარებს. თბილისელები საბჭოთა კავშირის პირველობას იმ გუნდთან თამაშით დაემშვიდობნენ, რომელთან პაექრობითაც დაიწყეს ჩემპიონატში მონაწილეობა — კიევის „დინამოსთან“ უკრაინის დედაქალაქში ჩატარებული შეხვედრა, ისევე როგორც 1936 წლის 7 სექტემბერს, ფრედ 2–2 დასრულდა. დინამოელთაგან გოლები კახი გოგიჩაიშვილმა (პენ.) და თემურ ქეცბაიამ გაიტანეს.[29]

1990-იანები

1990 წლის იანვარ-თებერვალში საქართველოს ფეხბურთის ფედერაცია საბჭოთა კავშირის ფეხბურთის მმართველი ორგანოს შემადგენლობიდან გამოდის. ეს კი იმას ნიშნავდა, რომ ქართული კლუბები საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატში ასპარეზობაზე უარს ამბობდნენ. ამ დროიდან იწყება თბილისის „დინამოს“ უახლესი ისტორია, რომელიც დღემდე (როგორც კლუბისთვის, ასევე „დინამოს“ გულშემატკივართათვის) გუნდის არსებობის მთელი ისტორიის მანძილზე ყველაზე რთულ პერიოდად რჩება. რიგი ობიექტური თუ სუბიექტური მიზეზების გამო „დინამომ“, რომელსაც მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის ავტორიტეტული საფეხბურთო სპეციალისტები ყოველთვის მაღალ შეფასებას აძლევდნენ[30][31][32][33][34] და რომლის თამაშის სტილი და უმაღლესი დონის ოსტატობა ათწლეულების განმავლობაში აღაფრთოვანებდა მრავალი თაობის მილიონობით ფეხბურთის მოყვარულს — ვერ შეინარჩუნა საერთაშორისო კლასის საფეხბურთო გუნდის სტატუსი.

საქართველოს ყველაზე ტიტულოვანმა კლუბმა პირველი შეხვედრა ჩემპიონატში 1990 წლის 30 მარტს ჩაატარა ფოთის „კოლხეთი 1913“-თან. ყველასათვის მოულოდნელად, თბილისელები 0–1 დამარცხდნენ.[35] მიუხედავად მარცხიანი სტარტისა, „დინამომ“ დაამტკიცა, რომ მეტოქეებზე ძლიერი იყო და საბოლოოდ მოიგო კიდეც ჩემპიონატი. გუნდმა ტიტული მომდევნო ცხრა პირველობაშიც შეინარჩუნა, მერე კი პოზიციების დათმობა მოუწია.

1992 წელს თბილისის „დინამო“ პირველად ეუფლება საქართველოს თასს — ფინალში თბილისელები სოხუმის „ცხუმს“ ამარცხებენ.

1993 წელს თბილისის „დინამომ“ პირველად შეასრულა დუბლი — ჩემპიონატიც მოიგო და თასიც. მიუხედავად ასეთი წარმატებისა, დინამოელთათვის ის წელი სხვა მოვლენის გამოც იყო აღსანიშნავი — გუნდი დამოუკიდებელი საქართველოს სახელით ევროტურნირებზე პირველად გავიდა.

1993 წლის 18 აგვისტოს, საღამოს 20 საათზე დაიწყო მატჩი, რომლითაც ქართული საკლუბო ფეხბურთი დიდი ევროპული ოჯახის წევრი გახდა. ბელფასტის „ლინფილდი“ „დინამომ“ 2–1 დაამარცხა — შოთა არველაძისა და გელა ინალიშვილის გოლებმა მთელი საქართველო გაახარა. საპასუხო შეხვედრა ბელფასტში 1–1 დასრულდა, „დინამოც“ დანიურ „კოპენჰაგენთან“ მატჩისთვის ემზადებოდა.

უეფა-მ საქართველოს ჩემპიონი მსაჯთა მოსყიდვის მცდელობისათვის გათამაშებიდან მოხსნა, ცოტა ხნის შემდეგ კი ორწლიანი დისკვალიფიკაციაც მიუსაჯა. მოგვიანებით ევროპული ფეხბურთის მმართველმა ორგანიზაციამ სასჯელი შეამცირა, თუმცა ამით გულშემატკივართა გატეხილი გული ნამდვილად არ გამთელებულა.

გუნდი ჩემპიონის ტიტულს ერთიმეორის მიყოლებით იგებდა, თასსაც კარგა ხანი არავის უთმობდა, ევროტურნირებზე კი წარმატებას ვერ აღწევდა.

1996 წელს თბილისის დინამომ, რომელსაც დავით ყიფიანი თავკაცობდა, ევროტურნირებზე ერთბაშად სამი ეტაპი დაძლია — ლუქსემბურგის „გრევენმახერის“ (4–0, 2–2), ნორვეგიული „მიოლდეს“ (2–1, 0–0) და მოსკოვის „ტორპედოს“ (1–0, 1–1) დამარცხების შემდეგ, დინამოელები პორტუგალიურ „ბოავიშტასთან“ მარცხდებიან (1–0, 0–5).

იმავე 1996 წელს თბილისელებმა სუპერთასის პირველი გათამაშებაც მოიგეს. მოვგიანებით, ძლიერ ფეხბურთელთა უცხოეთში უწყვეტმა გადინებამ თავისი უარყოფითი შედეგი მოიტანა — „დინამოს“ სულ უფრო უჭირდა ლიდერის პოზიციის შენარჩუნება, საბოლოოდ კი, 2000 წელს ჩემპიონის ტიტულიც დათმო.[36]

2000-იანები

2000-იანი წლების დასაწყისში „დინამო“ ცნობილმა ბიზნესმენმა ბადრი პატარკაციშვილმა შეიძინა. კლუბმა 2003 წელს დუბლი შეასრულა — ჩემპიონის ტიტული და საქართველოს თასი მოიგო. 2004 წელს დინამოელებმა კვლავ იმარჯვეს თასის გათამაშებაში, მომდევნო წელს კი ჩემპიონატში. დიდი ხნის შესვენების შემდეგ, გუნდმა წარმატებას საერთაშორისო არენაზეც მიაღწია. 2004 წელს „დინამომ“, ხორვატი მწვრთნელის ივო შუშაკის ხელმძღვანელობით, მოსკოვში გამართული თანამეგობრობის თასი მოიგო. გუნდმა ფინალში ლატვიის „სკონტო“ დაამარცხა 3–1. იმავე წელს დინამოელებმა წარმატებით დასძლიეს უეფა-ს თასის საკვლიფიკაციო ეტაპი. თბილისელმა ფეხბურთელებმა თანამიმდევრობით სძლიეს ბორისოვის „ბატეს“ (1–0, 3–2), პრაღის „სლავიასა“ (2–0, 1–3) და კრაკოვის „ვისლას“ (2–1, 3–4) და უეფა-ს თასის ჯგუფურ ეტაპზე თამაშის უფლება მოიპოვეს, სადაც მეტოქეები ინგლისის „ნიუკასლი“,[37] ლისაბონის „სპორტინგი“, ფრანგული „სოშო“ და ბერძნული „პანიონიოსი“ იყვენენ. დინამომ ოთხივე შეხვედრაში მარცხი განიცადა. გუნდს გია გეგუჩაძე წვრთნიდა. საქართველოს ჩემპიონის მორიგი ტიტული „დინამომ“ 2008 წელს მოიპოვა, როდესაც გუნდს ჩეხი სპეციალისტი დუშან უჰრინი ავარჯიშებდა. 2009 წელს კლუბმა დრამატულ ბრძოლაში, პენალტების სერიაში დაამარცხა რუსთავის „ოლიმპი“ და საქართველოს თასს დაეუფლა.

2010-იანები

 
„დინამოს“ შემადგენლობა „ტოტენჰემის“ წინააღმდეგ, 2013

2011 წლის იანვარში „დინამო“ ბიზნესმენმა რომან ფიფიამ შეიძინა. „დინამოში“ ახალი მფლობელის მისვლის შემდეგ, მოხდა კლუბის სრული მოდერნიზაცია. განხორციელდა დიღმის საწვრთნელი ბაზის რეკონსტრუქცია. „დინამოს“ საწვრთნელი ბაზა დღეს ერთ-ერთი საუკეთესოა რეგიონში. დინამო არენაზე დაიგო უმაღლესი ხარისხის მოედნის საფარი. სტადიონზე ჩატარდა სარეკონსტრუქციო სამუშაოები. 2013 წლის ივლისში ფუნქციონირება დაიწყო „დინამოს“ ვიტალი დარასელიას სახელობის ბავშვთა საფეხბურთო აკადემიამ.[38]

2011 წლის ზაფხულში გუნდმა წარმატებით დასძლია უეფა-ს ევროპის ლიგის სამი საკვალიფიკაციო ეტაპი, მაგრამ პლეი–ოფში, ორი მატჩის ჯამში, დამატებით დროში დაუთმო ჯგუფური ეტაპის საგზური ათენის „აეკს“. საქართველოს ჩემპიონატის 2011–2012 წლების სეზონი გუნდისათვის წარუმატებელი გამოდგა. დინამოელები მე-4 ადგილზე გავიდნენ და საპრიზო ადგილების მიღმა დარჩნენ.

2012 წლის ივნისში გუნდის თავკაცად დუშან უჰრინი უმცროსი დაინიშნა[39]. სადებიუტო სეზონშივე მან „დინამოს“ საქართველოს ჩემპიონობა და თასი მოაგებინა. საშინაო წარმატებების შემდეგ, 2013 წლის ზაფხულში, გუნდი ევროტურნირებზეც გააქტიურდა: ჩემპიონთა ლიგის მეორე საკვალიფიკაციო ეტაპზე ფარერის კუნძულების „სტრეიმური“ (6–1, 3–1) დაამარცხა, თუმცა მესამე ეტაპზე რიმუნულ „სტიაუასთან“ თამაში წარუმატებელი აღმოჩნდა (0–2, 1–1). „დინამომ“ მარცხი განიცადა უეფა-ს ევროპის ლიგის პლეი-ოფშიც, — განადგურდა ინგლისურ „ტოტენჰემთან“ (0–5, 0–3).

მომდევნო სეზონის შუა პერიოდში, 2013 წლის დეკემბერში, გუნდი დუშან უჰრინმა დატოვა[40], თუმცა ამას „დინამოსთვის“ ხელი არ შეუშლია ზედიზედ მეორე დუბლი შეესრულებინა, — საქართველოს ჩემპიონატი 6-ქულიანი სხვაობით მოიგო, თასის ფინალში კი საჩხერის „ჩიხურა“ 2–1 დაამარცხა.

სტადიონი

 
თბილისის ცენტრალური სტადიონი, 1935

„დინამოს“ თავდაპირველი სტადიონის პროექტი 1932–1935 წლებში შემუშავდა და მისი მშენებლობა თბილისის მთავარი არქიტექტორის არჩილ ქურდიანის (1903–1988) ხელმძღვანელობით მიმდინარეობდა.[41] სტადიონის ტევადობა 23 000 მაყურებელზე იყო გათვლილი. სპეციალისტების შეფასებით, იგი თავისი ნოვატორული არქიტექტურული გადაწყვეტით იმ პერიოდის ქართული არქიტექტურის ერთ-ერთ საუკეთესო ნიმუშს წარმოადგენდა. როგორც კონსტრუქციული, ასევე სპორტულ-ტექნიკური მახასიათებლებიდან გამომდინარე ითვლებოდა სპორტული დანიშნულების პირველ მასშტაბურ ნაგებობად საქართველოში და თავისი არქიტექტურული ღირსებით თავისი დროის საუკეთესო სპორტულ ნაგებობათა რიცხვში შედიოდა.

1956 წელს არჩილ ქურდიანის ავტორობითვე განხორციელდა სტადიონის რეკონსტრუქცია. რიგი არქიტექტურული და საინჟინრო-ტექნიკური ამოცანების გადაჭრისა და მათ შორის მაყურებელთა რაოდენობის გაზრდის მიზნით გადაწყდა ლითონის კონსტრუქციების დამატება. შედეგად სტადიონის ტევადობა 23 000-დან 36 000-მდე გაიზარდა. თუმცა, დინამოელთა შემდგომმა წარმატებებმა და საფეხბურთო მატჩებზე დასწრების მსურველთა რაოდენობის ზრდამ დღის წესრიგში ახალი და კიდევ უფრო მეტი ტევადობის მქონე სტადიონის აგების საჭიროება დააყენა. ამრიგად, უკვე 1960-იანი წლებიდან არქიტექტორების — არჩილ ქურდიანის, გია ქურდიანის და კონსტრუქტორ შალვა გაზაშვილის ხელმძღვანელობით, ასევე არქიტექტორთა, ინჟინერთა და სპეციალისტთა შემოქმედებითი ჯგუფის მონაწილეობით იწყება „დინამოს“ სტადიონის ხელახალი, ამჯერად მისი ფუნდამენტური რეკონსტრუქციის, ფაქტობრივად კი ახალი სტადიონის პროექტზე მუშაობა, რის შედეგსაც წარმოადგენს თანამედროვე „დინამოს“ სტადიონი.[42]

1976 წლის 26 სექტემბერს სტადიონის საზემო გახსნის დროს მისი მრავალათასიანი მაყურებელი ფეხზე წამოდგომითა და უდიდესი ოვაციით მიესალმა მის ავტორებს. ხაზგასასმელია, რომ ფეხბურთის გულშემატკივართა მხრიდან გამოვლენილი მადლიერების ამგვარი ემოციური ფორმა მათი მრავალწლიანი შრომისა და მოღვაწეობის სრულიად დამსახურებულ, ღირსეულ და მეტად მაღალ შეფასებას წარმოადგენდა.[43]

პირველი თამაში „დინამოს“ ახალ სტადიონზე საერთაშორისო გამოდგა, უეფა-ს თასის 1/32 ფინალში დინამოელებმა უელსის „კარდიფ სიტის“ უმასპინძლეს და 3–0 გაიმარჯვეს.

სტადიონის მაქსიმალური ტევადობა 78 ათასს მაყურებელს შეადგენდა, თუმცა მას დასწრების თავისებური რეკორდებიც ახსოვს, ასე მაგალითად 1979 წელს, „დინამო“ ევროპის ერთ-ერთ საუკეთესო გუნდს „ლივერპულს“ მასპინძლობდა. პირველი თამაში ქართველ ფეხბურთელებს 1–2 ჰქონდათ წაგებული. მაყურებლის ინტერესი იმდენად დიდი იყო, რომ სტადიონზე 110 ათასი გულშემატკივარი მოვიდა.[კომ. 8] მათმა მხარდაჭერამ სათანადო შედეგი გამოიღო და დინამოელებმა 3–0 გაიმარჯვეს.[44][45][46] საერთოდ ყოფილი საბჭოეთის პერიოდში „დინამოს“ სტადიონი დასწრების მხრივ პირველ ადგილზე იყო, თამაშზე საშუალოდ 45 ათასი მაყურებელი დადიოდა.

 
დინამო არენა 2012 წლის 11 სექტემბერს საქართველო - ესპანეთი

მოგვიანებით დასწრების რეკორდი, უკვე დამოუკიდებელი ქართული ფეხბურთის პერიოდში განმეორდა, 1995 წელს, როდესაც საქართველოსა და გერმანიის ეროვნულ საფეხბურთო ნაკრებთა მატჩზე დასაწრებად ისევ 110 ათასმა მაყურებელმა მოიყარა თავი. 100 ათასი მაყურებელი დაესწრო ეროვნული ჩემპიოპნატის გახსნის მატჩს „დინამოსა“ და ფოთის „კოლხეთს“ შორის.

ამავე სტადიონზე საკმაოდ ხშირად თამაშობდა საბჭოთა კავშირის ეროვნული საფეხბურთო ნაკრებიც, ასევე მოსკოვის „სპარტაკი“, მოსკოვისა და კიევის დინამოელებიც ატარებდნენ საერთაშორისო მატჩებს. 1985 წელს „დინამოს“ სტადიონზე ჩატარდა ახალგაზრდული მსოფლიო ჩემპიონატის ჯგუფური მატჩები და ერთ-ერთი მეოდხედფინალური მატჩი.

წლების განმავლობაში ამავე სტადიონზე თამაშობდა და თამაშობს საქართველოს ეროვნული ნაკრებიც.

1995 წლიდან კი სტადიონს ქართული ფეხბურთის ლეგენდარული წარმომადგენელის, „ფეხბურთის კარუზოდ“ წოდებული ბორის პაიჭაძის სახელი ეწოდა.

1996 წელს საქართველოს ფეხბურთის ფედერაციამ შუამდგომლობით მიმართა იტალიურ კომპანია „ფინეირო კონსალტინგს“, რომელმაც ეროვნულ სტადიონზე 20 ათასი ინდივიდუალური სკამის დამონტაჟება უზრუნველყო. თუმცა, ამის შემდეგ სტადიონზე ჩასატარებელი სხვა აუცილებელი სარემონტო სამუშაოებისთვის საჭირო სახსრების მოძიება ვერ მოხერხდა და მისი განახლების პერსპექტივა კვლავ გაურკვეველი ვადით გადაიდო.

2006 წლის აპრილში, მიღებული იქნა გადაწყვეტილება უეფა-ს მოთხოვნების მიხედვით საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად ეროვნული სტადიონის რეკონსტრუქცია-რეაბილიტაციის თაობაზე. დიდი მოცულობის სარეკონსტრუქციო სამუშაოების ჩატარება რეკორდულად მცირე ვადებში უნდა დამთავრებულიყო. საფრანგეთის ეროვნულ ნაკრებთან 2006 წლის 2 სექტემბერს დანიშნული მატჩისთვის სტადიონს ღირსეულად უნდა ემასპინძლა. აღნიშნული პროექტის მონაწილეებმა შეძლეს ამ უაღრესად შრომატევადი საქმიანობისთვის თავის გართმევა და დასახული ამოცანის დროულად და წარმატებით გადაჭრა. შედეგად, „დინამოც“ და ეროვნული ნაკრებიც კვლავ საქართველოს უმთავრეს არენას დაუბრუნდნენ, რომელიც ამჯერად ყველა თანამედროვე სტანდარტებს აკმაყოფილებდა.[47]

უეფა-ს ახალი მოთხოვნების თანახმად სტადიონის ტრიბუნებზე გულშემატკივრებისთვის მხოლოდ დასაჯდომი ადგილებია გათვალისწინებული. შესაბამისად, მისი ტევადობა მნიშვნელოვნად შემცირდა და ამ ეტაპზე 55.000-მდე მაყურებელს იტევს. ამასთან, მოხდა მეორე იარუსის სკამების უმეტესობის გადახურვა. სპეციალისტთა შეფასებით ეროვნული სტადიონი ამჟამად ერთ-ერთ საუკეთესო არენად ითვლება აღმოსავლეთ ევროპაში. აღნიშნულ პერიოდში (2006–2009) სტადიონის გენერალური დირექტორის მოვალეობას საქართველოს სპორტის სახელმწიფო დეპარტამენტის ყოფილი თავმჯდომარე ირაკლი მეძმარიაშვილი ასრულებდა.[48]

2011 წლის 25 აგვისტოს, ეროვნული სტადიონი თბილისის „დინამოს“ 49 წლიანი სარგებლობის უფლებით გადაეცა და დაერქვა დინამო არენა.[49]

ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მთავრობის 2018 წლის 12 დეკემბრის განკარგულების საფუძველზე, სს „ბორის პაიჭაძის სახელობის ეროვნული სტადიონის“ გენერალური დირექტორის თანამდებობაზე საბა მჟავანაძე დაინიშნა.[50]

ლოგოები

მიღწევები

 
თბილისის „დინამო“ 1977 წელს.

საქართველო

საბჭოთა კავშირი

ევროპა

კლუბის ფერები

ლურჯი თეთრი

სპონსორები

პერიოდი ფორმის მწარმოებელი სპონსორი
2001–2005 2K ბორჯომი
2005–2009 Jako BEKO
2009–2011 Saller VTB
2011–2012 Adidas PrivatBank
2012–2013 Nike PrivatBank
2013–2014 Nike
2014– Adidas

ფეხბურთელები

შემადგენლობა 2022

თბილისის „დინამოს“ შემადგენლობა 2022 წლის 23 სექტემბრის მონაცემებით

შენიშვნა: დროშა აღნიშნავს ეროვნულ ნაკრებს რომელიც განსაზღვრულია ფიფა-ს წესებით. მოთამაშეები შესაძლოა რამდენიმე ფიფა-ს არაწევრ ქვეყანას/ტერიტორიას მიეკუთვნებოდნენ.

№ პოზიცია ქვეყანა მოთამაშე
30 მეკარე   საქართველო ლუკა კუტალაძე
2 მცველი   საქართველო ნიკოლოზ მალი
3 მცველი   საქართველო ალექსანდრე კალანდაძე
4 მცველი   საქართველო საბა ხვადაგიანი
5 ნახევარმცველი   საქართველო ანზორ მექვაბიშვილი
6 ნახევარმცველი   ნიდერლანდები ულად-ომარ იმრანი
7 თავდამსხმელი   საქართველო დავით სხირტლაძე (კაპიტანი)
8 ნახევარმცველი   საქართველო გიორგი მოისწრაფიშვილი
9 თავდამსხმელი   საქართველო გიორგი გაბედავა
11 თავდამსხმელი   უკრაინა სტანისლავ ბილენკი
13 მცველი   საქართველო ჯიმი ტაბიძე
№ პოზიცია ქვეყანა მოთამაშე
16 ნახევარმცველი   საქართველო ლევან ოსიყმაშვილი
18 ნახევარმცველი   განა ბარნს ოსეი
20 მცველი   საქართველო გიორგი ჩხეტიანი
21 ნახევარმცველი   საქართველო გიორგი კუცია
22 მცველი   ნიგერია გოდფრი სტეფენი
23 ნახევარმცველი   საქართველო თორნიკე კირკიტაძე
24 მცველი   საქართველო დავით კობოური
28 ნახევარმცველი   გვინეა უსმანე კამარა
31 მცველი   საქართველო გიორგი მაისურაძე
33 მეკარე   საქართველო დავით კერესელიძე
40 თავდამსხმელი   ბელარუსი დმიტრი ანტილევსკი

შემადგენლობა 2023

შენიშვნა: დროშა აღნიშნავს ეროვნულ ნაკრებს რომელიც განსაზღვრულია ფიფა-ს წესებით. მოთამაშეები შესაძლოა რამდენიმე ფიფა-ს არაწევრ ქვეყანას/ტერიტორიას მიეკუთვნებოდნენ.

№ პოზიცია ქვეყანა მოთამაშე
1 მეკარე   საქართველო დავით კერესელიძე
2 მცველი   საქართველო ნიკოლოზ მალი
3 მცველი   საქართველო ალექსანდრე კალანდაძე
4 მცველი   საქართველო საბა ხვადაგიანი
5 ნახევარმცველი   საქართველო ანზორ მექვაბიშვილი
7 თავდამსხმელი   საქართველო დავით სხირტლაძე (კაპიტანი)
9 თავდამსხმელი   საქართველო გიორგი გაბედავა
12 ნახევარმცველი   საქართველო გიორგი ხარაიშვილი
16 ნახევარმცველი   საქართველო ლევან ოსიყმაშვილი
17 მეკარე   საქართველო გიორგი ლორია
№ პოზიცია ქვეყანა მოთამაშე
18 ნახევარმცველი   განა ბარნს ოსეი
21 მცველი   საქართველო ლუკა ლაკვეხელიანი
23 ნახევარმცველი   საქართველო თორნიკე კირკიტაძე
24 მცველი   საქართველო დავით კობოური
28 თავდამსხმელი   გვინეა უსმანე კამარა
31 მცველი   საქართველო გიორგი მაისურაძე
32 თავდამსხმელი   სერბეთი ზორან მარუშიჩი
33 მცველი   საქართველო გაგი მარგველაშვილი
39 ნახევარმცველი   საქართველო ლაშა ოდიშარია

კლუბის მმართველობა

მენეჯმენტი

პოზიცია პერსონალი [60]
გენერალური დირექტორი   ზაზა დოლიძე
გენერალური დირექტორის მოადგილე   თეა შამათავა
იურისტი - ლიცენზირების მენეჯერი   ნინო გიორგიძე
ფინანსური დაგეგმარების და ანგარიშგების მენეჯერი   ნატო ფიფია
უსაფრთხოების ოფიცერი   ბეჟან ფარცვანია
მედია ოფიცერი   ირაკლი ბუხალი
სოციალური მედიის ადმინისტრატორი   რატი ტერაშვილი
აფგ პროგრამის ხელმძღვანელი   ვალერი გაგუა
კომუნიკაციების მენეჯერი   ზუკა რუხაძე
გულშემატკივართან მეკავშირე ოფიცერი   იოანე კიკაბიძე

მწვრთნელები

პოზიცია პერსონალი [61]
მთავარი მწვრთნელი   ანდრეს კარასკო
მთავარი მწვრთნელის ასისტენტი   სიმონე ძულო
მთავარი მწვრთნელის ასისტენტი   გიორგი ჯავახიშვილი
მეკარეების მწვრთნელი   ევგენი ტაიკევიჩი
ფიზმომზადების მწვრთნელი   ოთარ გაგნიძე
ფიზმომზადების მწვრთნელი   დომენიკო ჯორდანო
ანალიტიკოსი მწვრთნელი   დავით გელაშვილი

პერსონალი

პოზიცია პერსონალი [62]
ადმინისტრატორი   ბესიკ ბერაძე
ადმინისტრატორი   შალვა მელაძე
გუნდის ექიმი   დავით ხარაბაძე
ექიმი-რეაბილიტოლოგი   ალექსანდრ ოდინცოვი
მასაჟისტი   ვალერი ჯალაღონია
მასაჟისტი   ირაკლი სახვაძე
ოპერატორი   ნიკოლოზ ხოშტარია
მედია ოფიცერი   ირაკლი ბუხალი

დინამოს ბომბარდირები

წელი ფეხბურთელი ეროვნება გოლები
2016 ოთარ კიტეიშვილი   საქართველო 5
2015–16 გიორგი ქვილითაია   საქართველო 24
2014–15 გიორგი პაპუნაშვილი   საქართველო 14
2013–14 ჩისკო მუნიოსი   ესპანეთი 19
2012–13 ჩისკო მუნიოსი   ესპანეთი 24
2011–12 ჩისკო მუნიოსი   ესპანეთი 15
2010–11 ალექსანდრე კოშკაძე
ლევან ხმალაძე		   საქართველო 8
2009–10 ჯორჯ აკირემი   გაბონი 11
2008–09 ილია სპასოევიჩი
გიორგი მერებაშვილი		   მონტენეგრო
  საქართველო		 13
2007–08 მიხეილ ხუციშვილი   საქართველო 16
2006–07 სანდრო იაშვილი   საქართველო 27
2005–06 ჯაბა დვალი   საქართველო 21
2004–05 ლევან მელქაძე   საქართველო 27
2003–04 ლადო ახალაია   საქართველო 12
2002–03 ვიტალი დარასელია უმც.   საქართველო 15
2001–02 მიხეილ ბობოხიძე   საქართველო 13
2000–01 რობერტ ზირაქიშვილი   საქართველო 21
1999–00 რატი ალექსიძე
მიხეილ აშვეთია		   საქართველო 12
1998–99 მიხეილ აშვეთია   საქართველო 26
1997–98 ლევან ხომერიკი   საქართველო 23
1996–97 გიორგი დემეტრაძე   საქართველო 26
1995–96 ალექსანდრე იაშვილი   საქართველო 26
1994–95 ალექსანდრე იაშვილი   საქართველო 24
1993–94 ალექსანდრე იაშვილი
მიხეილ ყაველაშვილი		   საქართველო 19
1992–93 შოთა არველაძე   საქართველო 18
1991–92 კახაბერ კაჭარავა   საქართველო 26
1990–91 მიხეილ ყაველაშვილი   საქართველო 12
1989–90 გია გურული   საქართველო 23

დინამოს მწვრთნელები

პერიოდი მწვრთნელი ტიტ. რაოდ. ტიტული
2022–   ანდრეს კარასკო
2022   გიორგი ჭიაბრიშვილი 1 1 ჩემპიონატი
2021–2022   კახა ცხადაძე
2020–2021   გიორგი ნემსაძე
2020   ჩისკო მუნიოსი 1 1 ჩემპიონატი
2019–2020   კახა ჩხეტიანი
2019   ფელის ვისენტე 1 1 ჩემპიონატი
2018–2019   ზაურ სვანაძე
2017–2018   კახა კაჭარავა
2016–2017   ვიაჩესლავ გროზნი
2016   იურაი იარაბეკი 2 1 ჩემპიონატი
1 თასი
2015–2016   გია გეგუჩაძე 1 1 თასი
2014–2015   კახაბერ გოგიჩაიშვილი
2014   მიხალ ბილეკი
2013–2014   მალხაზ ჟვანია 2 1 ჩემპიონატი
1 თასი
2012–2013   დუშან უჰრინი უმც. 2 1 ჩემპიონატი
1 თასი
2012   ნესტორ მუმლაძე
2012–2012   გიორგი დევდარიანი
2011–2012   ალექს გარსია
2009–2011   კახა კაჭარავა 1 1 თასი
2008–2009   რაინერ ცობელი 1 1 სუპერთასი
2006–2008   დუშან უჰრინი უფრ. 1 1 ჩემპიონატი
2006   კახა კაჭარავა
2006   ანდრეი ჩერნიშოვი
2005–2006   კახაბერ ცხადაძე 2 1 ჩემპიონატი
1 სუპერთასი
2004–2005   გია გეგუჩაძე 1 1 საქართველოს თასი
2002–2004   ივო შუშაკი 3 1 ჩემპიონატი
1 თასი
1 თანამეგობრობის თასი
2001   გივი ნოდია
2001   გოჩა ტყებუჩავა
2000–2001   რევაზ არველაძე
2000   ჯემალ ჩიმაკაძე
1999–2000   ოთარ კორღალიძე 1 1 სუპერთასი
1999   გია გეგუჩაძე
1999   იოჰან ბოსკამპი 1 1 ჩემპიონატი
1998–1999   მურთაზ ხურცილავა 1 1 სუპერთასი
1998   ნოდარ აკობია
1996–1997   დავით ყიფიანი 7 3 ჩემპიონატი
2 საქართველოს თასი
2 სუპერთასი
1995   ვაჟა ჟვანია
1994–1995   სერგო კუტივაძე
1994   თემურ ჩხაიძე
1992–1994   გივი ნოდია 3 2 ჩემპიონატი
1 საქართველოს თასი
1992   რევაზ ძოძუაშვილი 2 1 ჩემპიონატი
1 საქართველოს თასი
1988–1991  /  დავით ყიფიანი 4 2 ჩემპიონატი
2 საქართველოს თასი
1987–1988   გერმან ზონინი
1987–1988   კახი ასათიანი
1985–1986   ნოდარ ახალკაცი
1984–1985   დავით ყიფიანი
1976–1983   ნოდარ ახალკაცი 4 1 საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატი
2 საბჭოთა კავშირის თასი
ევროპის თასების თასი
1974–1975   მიხეილ იაკუშინი
1974   გივი ჩოხელი
1973   სერგო კოტრიკაძე
1971–1972   გავრილ კაჩალინი
1967–1968   ვიაჩესლავ სოლოვიოვი
1966   ალექსანდრე კოტრიკაძე
1964–1965   გავრილ კაჩალინი 1 1 საბჭოთა კავშირის ჩემპიონი
1962–1963   მიხეილ იაკუშინი
1962   ნესტორ ჩხატარაშვილი
1961   ავთანდილ ღოღობერიძე
1958   ვასილი სოკოლოვი
1956–1957   გაიოზ ჯეჯელავა
1954   გრიგოლ გაგუა
1953–1954   ბორის პაიჭაძე
1950–1953   მიხეილ იაკუშინი
1949   მიხეილ მინაევი
1948   მიხეილ ბერძენიშვილი
1945–1947   ანდრო ჟორდანია
1942–1945   ასილ გალპერინი
1940   პეტრე ფილიპოვი
1940   მიხეილ მინაევი
1939–1940   მიხეილ ბუტუსოვი
1937–1939   ალექსეი სოკოლოვი
1936–1937   ჟიულ ლიმბეკი
1935–1936   გრიგოლ ფაჩულია

ცნობილი ფეხბურთელები

უეფა-ს კლუბების რეიტინგში

განახლდა: 21 ოქტომბერი, 2022[63][64]
ადგილი კლუბი კოეფიციენტი
171   „შემროკ როვერსი“ 7.500
172   „ფოლა“ 7.500
173   „დინამო“ თბილისი 7.500
174   „დანდი იუნაიტედი“ 7.160
175   „ჰარტსი“ 7.160

სეზონები

პირობითი აღნიშვნები

ჩემპიონი ვიცე-ჩემპიონი მესამე ადგილი აღზევდა

  საბჭოთა კავშირი

საჩემპიონატო და სათასო ტურნირების სტატისტიკა სეზონების მიხედვით
სეზონი ლიგა თ მ ფ წ გტ გშ ქ ა სსრკ თასი სსრკ სუპერთასი ფედ. თასი უეფა
ფიფა 		სახელი გოლები
ლიგა ბომბარდირი[65]
1936 პ 6 5 1 0 19 4 17 I პაიჭაძე 6
1936 უმ 7 3 3 1 14 9 16 III ფინალისტი ბერძენიშვილი 6
1937 უმ 16 7 4 5 30 24 34 IV ფინალისტი პაიჭაძე 8
1938 უმ. 25 11 9 5 53 38 31 VI პაიჭაძე 14
1939 უმ 26 14 5 7 60 41 33 II ნფ პაიჭაძე 19
1940 უმ 24 15 4 5 56 30 34 II ა/მ ჯეჯელავა
ბერეჟნოი		 13
1941 უმ 9 5 3 1 21 11 13 [66] ა/მ პაიჭაძე 7
ჩემპიონატი არ ჩატარებულა 1942–1944
1944 1/16ფ
1945 უმ 22 9 8 5 37 22 26 IV მფ ანთაძე 9
1946 უმ 22 15 3 4 47 26 33 III ფინალისტი პაიჭაძე 15
1947 უმ 24 14 5 5 57 30 33 III მფ ჯეჯელავა
ღოღობერიძე		 11
1948 უმ 26 13 7 6 54 35 33 IV ნფ ჯეჯელავა 11
1949 უმ 34 15 10 9 62 45 40 VI მფ ზაზროევი 19
1950 უმ 36 20 7 9 78 50 47 III 1/16ფ ღოღობერიძე 25
1951 უმ 28 15 6 7 59 36 36 II 1/32ფ ღოღობერიძე 16
1952 უმ 13 5 6 2 19 12 16 IV 1/16ფ ჭკუასელი 7
1953 უმ 20 11 5 4 39 24 27 II მფ ღოღობერიძე 14
1954 უმ 24 9 5 10 38 47 23 VIII 1/32ფ ღოღობერიძე 10
1955 უმ 22 6 4 12 25 36 16 IX მფ ღოღობერიძე 9
1956 უმ 22 8 4 10 42 46 20 VIII ა/მ ჭკუასელი 11
1957 უმ 22 8 5 9 27 33 21 VII მფ ხასაია 7
1958 უმ 22 8 3 11 34 55 19 IX 1/16ფ იამანიძე 11
1959 უმ 22 12 3 7 48 33 27 III ა/მ კალოევი 16
1960 უმ 10 5 2 3 18 12 12 VIII ფინალისტი კალოევი 20
1961 უმ 30 13 7 10 50 30 33 VII 1/16ფ კალოევი 14
1962 უმ 22 10 8 4 29 20 28 III 1/16ფ კალოევი 12
1963 უმ 38 17 13 8 56 42 47 V 1/32ფ ბარქაია 15
1964 უმ 32 18 10 4 48 30 46 I 1/16ფ დათუნაშვილი 13
1965 უმ 32 12 12 8 37 30 36 VI ნფ ბარქაია 9
1966 უმ 36 13 14 9 47 34 40 VII 1/32ფ დათუნაშვილი 20
1967 უმ 36 16 13 7 53 33 45 III 1/16ფ ნოდია 13
1968 უმ 38 16 13 9 53 29 45 VII 1/16ფ გავაშელი 22
1969 უმ 26 12 11 3 34 17 35 III 1/32ფ ნოდია 10
1970 უმ 32 14 8 10 43 30 36 IV ფინალისტი ნოდია 17
1971 უმ 30 14 8 8 33 33 36 III მფ ნოდია 7
1972 უმ 30 12 11 7 41 34 35 III მფ უეფა-ს თასი – რ1 ნოდია 8
1973 უმ 30 13 5/2 10 42 33 31 V 1/16ფ უეფა-ს თასი – რ3 ნოდია 11
1974 უმ 30 8 14 8 29 34 30 IX ნფ მაჩაიძე 7
1975 უმ 30 11 9 10 32 32 31 VIII ნფ ყიფიანი 12
1976 უმ 15 7 4 4 18 10 18 III ყიფიანი 6
1976 15 6 5 4 16 12 17 III მფლობელი თასების თასი – რ2 ყიფიანი
ჩელებაძე
წერეთელი		 3
1977 უმ 30 13 13 4 43 26 39 II 1/32ფ უეფა-ს თასი – რ3 ყიფიანი 14
1978 უმ 30 17 8 5 45 24 42 I მფ უეფა-ს თასი – რ2 შენგელია 15
1979 უმ 34 19 12 3 54 27 46 IV მფლობელი ჩემპ. თასი – რ2 ჩელებაძე 9
1980 უმ 34 16 7 11 51 32 39 IV ფინალისტი შენგელია 17
1981 უმ 34 16 10 8 62 35 42 III 1/16ფ თასების თასი – მფლობელი შენგელია 23
1982 უმ 34 16 9 9 51 47 41 IV ნფ თასების თასი – ნფ შენგელია 16
1983 უმ 34 9 9 16 41 48 27 XVI 1/32ფ უეფა-ს თასი – რ1 შენგელია 11
1984 უმ 34 14 8 12 36 41 36 VII 1/16ფ შენგელია 9
1985 უმ 34 11 10 13 34 39 32 VIII 1/32ფ ჩივაძე 7
1986 უმ 30 12 9 9 36 36 33 V 1/16ფ ჯგ ჩელებაძე 10
1987 უმ 30 9 7 14 31 40 25 XIII 1/16ფ ნფ უეფა-ს თასი – რ3 შენგელია 9
1988 უმ 30 9 5 16 28 37 23 XIV მფ ჯგ გურული 9
1989 უმ 30 6 13 11 27 32 25 XI ნფ ჯგ კაჭარავა 9
1990 [67] 1/16ფ[68]

ევროთასებზე

მოგება
ფრე
წაგება
სეზონი შეჯიბრება რაუნდი ქ მეტოქე გუნდი შინ სტ. წყარო
1972–73 უეფა-ს თასი 1/32   ტვენტე 3–2 0–2 [69][70]
1973–74 უეფა-ს თასი 1/32   სლავია სოფია [კომ. 9] 4–1 0–2 [71][72][73][74]
1/16   ოფკ ბელგრადი 3–0 5–1 [75][76][77][78]
1/8   ტოტენჰემ ჰოტსპური 1–1 1–5 [79][80]
1976–77 ევროპის თასების თასი 1/16   კარდიფ სიტი 3–0 0–1
1/8   მტკ ბუდაპეშტი 1–4 0–1
1977–78 უეფა-ს თასი 1/32   ინტერი მილანი 0–0 1–0 [81][82][83]
1/16   კბ კოპენჰაგენი 2–1 4–1
1/8   გრასჰოპერი ციურიხი 1–0 0–4
1978–79 უეფა-ს თასი 1/32   ნაპოლი 2–0 1–1 [84][85][86][87]
1/16   ჰერტა ბერლინი 1–0 0–2
1979–80 ევროპის ჩემპიონთა თასი 1/16   ლივერპული 3–0 1–2 [88][89]
1/8   ჰამბურგი 2–3 1–3
1980–81 ევროპის თასების თასი 1/16   კასტორია 2–0 0–0 [კომ. 10]
1/8   უოტერფორდი 4–0 1–0
1/4   ვესტ ჰემ იუნაიტედი 0–1 4–1 [90][91]
1/2   ფეიენოორდი 3–0 0–2
ფინალი
 		  კარლ ცაისი 2–1
1981–82 ევროპის თასების თასი 1/16   გრაცერი 2–0 2–2
1/8   ბასტია 3–1 1–1 [კომ. 11]
1/4   ლეგია ვარშავა 1–0 1–0
1/2   სტანდარდი ლიეჟი 0–1 0–1 [კომ. 12][92][კომ. 13]
1982–83 უეფა-ს თასი 1/32   ნაპოლი 2–1 0–1
1987–88 უეფა-ს თასი 1/32   ლოკომოტივი სოფია 3–0 1–3
1/16   ვიქტორია ბუქარესტი 0–0 2–1
1/8   ვერდერი 1–1 1–2
1993–94 უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა 1Q   ლინფილდი 2–1 1–1
1994–95 უეფა-ს თასი 1Q   უნივერსიტეტი კრაიოვა 2–0 2–1
1/32   ტიროლი ინსბრუკი 1–0 1–5
1995–96 უეფა-ს თასი 1Q   ბოტევი 0–1 0–1
1996–97 უეფა-ს თასი 1Q   გრევენმახერი 4–0 2–2
2Q   მიოლდე 2–1 0–0
1/32   ტორპედო მოსკოვი 1–1 1–0
1/16   ბოავიშტა 1–0 0–5
1997–98 უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა 1Q   ქრუსეიდერსი 5–1 3–1
2Q   ბაიერი ლევერკუზენი 1–0 1–6
1997–98 უეფა-ს თასი 1/32   სლავია მოზირი 1–0 1–1
1/16   ბრაგა 0–1 0–4
1998–99 უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა 1Q   ვლაჟნია 3–0 1–3 [93]
2Q   ატლეტიკი ბილბაო 2–1 0–1 [94]
1998–99 უეფა-ს თასი 1/32   ვილემი II 0–3 0–3 [95]
1999–00 უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა 2Q   ზიმბრუ 2–1 0–2 [96]
2000 ინტერტოტოს თასი 1Q   სტანდარდი 2–2 1–1
2001–02 უეფა-ს თასი 1Q   ბატე ბორისოვი 2–1 0–4
2002–03 უეფა-ს თასი 1Q   ტვმკ ტალინი 4–1 1–0
2Q   სლოვანი ლიბერეცი 0–1 2–3
2003–04 უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა 1Q   ტირანა 3–0 0–3
2004–05 უეფა-ს თასი 1Q   ბატე ბორისოვი 1–0 3–2
2Q   სლავია პრაღა 2–0 1–3
3Q   ვისლა კრაკოვი 2–1 3–4
ჯგუფური   სოშო 0–2
X
ჯგუფური   ნიუკასლ იუნაიტედი
X
 0–2
ჯგუფური   სპორტინგი ლისაბონი 0–4
X
ჯგუფური   პანიონიოსი
X
 2–5
2005–06 უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა 1Q   ლევადია ტალინი 2–0 0–1
2Q   ბრონდბიუ 0–2 1–3
2006 ინტერტოტოს თასი 1Q   კილიკია 3–0 5–1
2Q   რიდი 0–1 1–3
2007–08 უეფა-ს თასი 1Q   ვადუცი 2–0 0–0
2Q   რაპიდი ვენა 0–3 0–5
2008–09 უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა 1Q   ნსი რუნავიკი 3–0 0–1
2Q   პანათინაიკოსი 0–0 0–3
2009–10 უეფა-ს ევროპის ლიგა 2Q   მეტალურგი ლიეპაია 3–1 1–2
3Q   ცრვენა ზვეზდა 2–0 2–5
2010–11 უეფა-ს ევროპის ლიგა 1Q   ფლორა ტალინი 2–1 0–0
2Q   ევლე 2–1 2–1
3Q   შტურმი გრაცი 1–1 0–2
2011–12 უეფა-ს ევროპის ლიგა 1Q   მილსამი 2–0 3–1
2Q   ლანელი 5–0 1–2
3Q   რეიკიავიკი 2–0 4–1
ფლეი-ოფი   აეკი ათენი 1–1 0–1
2013–14 უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა 2Q   სტრეიმური 6–1 3–1
3Q   სტიაუა ბუქარესტი 0–2 1–1
2013–14 უეფა-ს ევროპის ლიგა ფლეი-ოფი   ტოტენჰემ ჰოტსპური 0–5 0–3
2014–15 უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა 2Q   აქტობე 0–1 0–3
2015–16 უეფა-ს ევროპის ლიგა 1Q   გაბალა 2–1 0–2
2016–17 უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა 2Q   ალაშკერტი 2–0 1–1
3Q   დინამო ზაგრები 0–1 0–2
2016–17 უეფა-ს ევროპის ლიგა ფლეი-ოფი   პაოკი 0–3 0–2
2018–19 უეფა-ს ევროპის ლიგა 1Q   დუნაისკა სტრედა 1–2 1–1
2019–20 უეფა-ს ევროპის ლიგა 1Q   ენგორდანი 6–0 1–0
2Q   გაბალა 3–0 2–0
3Q   ფეიენოორდი 1–1 0–4

იხილეთ აგრეთვე

ბიბლიოგრაფია

რესურსები ინტერნეტში

 

კომენტარები

  1. ↑ 1995 წლიდან ბორის პაიჭაძის სახელს ატარებს მთავარი და ყველაზე დიდი საფეხბურთო სტადიონი საქართველოში, რომელიც თბილისის „დინამოსა“ და საქართველოს ეროვნული საფეხბურთო ნაკრების საშინაო მოედანია. 2011 წლიდან — ბორის პაიჭაძის სახელობის დინამო არენა.
  2. ↑ 2005 წელს ქართული ფეხბურთის გულშემატკივართა, ასევე, ადგილობრივი სპორტული საზოგადოების ინიციატივით და ქალაქის თვითმმართველობის გადაწყვეტილებით თბილისის „ლოკომოტივის“ სტადიონს მიხეილ მესხის სახელი მიენიჭა.
  3. ↑ 2014 წელს ყველაზე ავტორიტეტულმა ქართულმა სპორტულმა გაზეთმა „ლელომ“ მისი დაარსებიდან 80 წლის განმავლობაში საქართველოს საუკეთესო ქალი და მამაკაცი სპორტსმენები დაასახელა. გამოკითხვის შედეგებით, მამაკაცებში საქართველოს საუკეთესო სპორტსმენად დავით ყიფიანი აღიარეს. მის სახელს ატარებს საქართველოს საფეხბურთო თასი და გურჯაანის ცენტრალური სტადიონი.
  4. ↑ 2015 წლის აპრილში ქუთაისის საფეხბურთო კლუბ „ტორპედოს“ გულშემატკივართა, ასევე, ადგილობრივი სპორტული საზოგადოების ინიციატივით და ქალაქის საკრებულოს გადაწყვეტილებით ქუთაისის ცენტრალურ სტადიონს რამაზ შენგელიას სახელი მიენიჭა.
  5. ↑ ამ ისტორიულ მატჩში დინამოელები ასეთი შემადგენლობით გამოვიდნენ მოედანზე: ალექსანდრე დოროხოვი, შოთა შავგულიძე (ედუარდ ნიკოლაიშვილი), ბუკა ბერძენიშვილი, ნიკოლოზ ანიკინი, ვლადიმერ ჯორბენაძე, გრიგოლ გაგუა, ილია პანინი, მიხეილ ბერძენიშვილი, ბორის პაიჭაძე, მიხეილ ასლამაზოვი, ნიკოლოზ სომოვი.
  6. ↑ „ოქროს მატჩში“ „დინამოს“ ღირსებას იცავდნენ: სერგო კოტრიკაძე, ბორის სიჭინავა, ვახტანგ რეხვიაშვილი, ჯემალ ზეინკლიშვილი, გურამ ცხოვრებოვი, გიორგი სიჭინავა, შოთა იამანიძე, სლავა მეტრეველი, ვლადიმერ ბარქაია, ილია დათუნაშვილი და მიხეილ მესხი.
  7. ↑ გუნდის შემადგენლობა ასეთი იყო: დავით გოგია, რევაზ ძოძუაშვილი, ვახტანგ ჭელიძე, მურთაზ ხურცილავა, შოთა ხინჩაგაშვილი, გურამ პეტრიაშვილი, მანუჩარ მაჩაიძე, კახი ასათიანი, ვლადიმერ გუცაევი (ლევან ნოდია), გივი ნოდია, დავით ყიფიანი.
  8. ↑ ფაქტობრივი მონაცემებით აღნიშნულ თამაშზე 110 000 მაყურებელზე ნაკლები არ ყოფილა, თუმცა ოფიციალური პროტოკოლებით, გარკვეული ტექნიკური ხასიათის რეგულაციებიდან გამომდინარე, სხვადასხვა წყაროებში მითითებულია 80 000 მაყურებელი. მაყურებელთა იგივე რაოდენობა (ზოგან 90 000) ფიქსირდება საბჭოთა თუ უცხოურ მედიასა და პრესის ფურცლებზე წარმოდგენილ მასალათა უმრავლესობაშიც.
  9. ↑ თბილისელთაგან ბურთები გაიტანეს: გივი ნოდიამ 5', გოჩა გავაშელმა 23', ლევან ნოდიამ 53' და მანუჩარ მაჩაიძემ 84'.
  10. ↑ 1980 წლის საბერძნეთის თასის მფლობელი „კასტორია“ „დინამომ“ თბილისში ვლადიმერ გუცაევის და რამაზ შენგელიას გოლებით დაამარცხა.
  11. ↑ „დინამო“ გათამაშებაში მეორე რაუნდიდან ჩაერთო და ფრანგულ „ბასტიას“ დაუპირისპირდა, პირველი მატჩი საფრანგეთში, როჟე მილას და გუცაევის გოლებით ფრედ დასრულდა, ხოლო საპასუხო შეხვედრა, თბილისელებმა — 3–1 მოიგეს.
  12. ↑ „დინამოს“ სტადიონზე ერთადერთი გოლი იოს დარდენმა (ნიდერლ. Jozef "Jos" Daerden) გაიტანა. დარდენმა გაიტანა ასევე საპასუხო შეხვედრაშიც, რომელიც კვლავ ბელგიელთა სასარგებლოდ — 1–0 დასრულდა. ფინალში გასული რაიმონ გუტალსის (ნიდერლ. Raymond Goethals) „სტანდარდი“, „კამპ ნოუზე“ უდო ლატეკის „ბარსელონასთან“ — 2–1 დამარცხდა.
  13. ↑ „დინამოსთან“ მოთამაშე „სტანდარდის“ ამ ფორმაციის გუნდიდან, 1982 წლის ესპანეთის მუნდიალზე, ბელგიის ნაკრებში ხუთი ფეხბურთელი მოხვდა, მათ შორის იყო გუნდის კაპიტანი — ერიკ გერეტსი (ნიდერლ. Eric Maria Gerets). ლიეჟელთა კარს, შემდეგში ცნობილი მეკარე — მიშელ პრიუდომი (ფრანგ. Michel Jean Georges Ghislain Preud'homme) იცავდა. ბელგიელების გარდა, გუნდში თამაშობდნენ ნიდერლანდელი ლეგიონერები, „აიაქსისა“ და ნიდერლანდების ეროვნული ნაკრების ყოფილი ფეხბურთელები — არი ჰაანი (ნიდერლ. Adrianus "Arie" Haan) და სიმონ ტაჰამატა, ასევე შვედი ფორვარდი — ბენი ვენდტი (შვედ. Benny Wendt) — „კაიზერსლაუტერნის“ (გერმ. 1. Fußball-Club Kaiserslautern e. V.) ყოფილი ფეხბურთელი (1977–1981) და 1978 წლის არგენტინის მსოფლიო ჩემპიონატის მონაწილე შვედეთის ეროვნული ნაკრების შემადგენლობაში.

სქოლიო

  1. ↑ Dinamo Tbilisi 3–0 Liverpool // UEFA
  2. ↑ Dinamo Tbilisi 3–0 Liverpool //LFCHistory.net
  3. ↑ West Ham United 1–4 Dinamo Tbilisi // Footballdatabase.eu
  4. ↑ West Ham United 1–4 Dinamo Tbilisi // 11v11
  5. ↑ Dinamo Tbilisi 3–0 Cardiff City // WorldFootball.net
  6. ↑ გაზეთმა „ლელომ“ 80 წლის განმავლობაში საქართველოს საუკეთესო სპერტსმენები დააჯილდოვა
  7. ↑ ქუთაისის ცენტრალური სტადიონი რამაზ შენგელიას სახელობის იქნება
  8. ↑ Soviet Union - Player of the Year Awards // rsssf
  9. ↑ Кипиани, Давид Давидович // bigenc.ru
  10. ↑ დინამოს 20-იანი წლების ისტორია.
  11. ↑ «Динамо» Тбилиси 2–2 «Динамо» Киев // FootballFacts.ru
  12. ↑ დინამოს 30-იანი წლების ისტორია
  13. ↑ დინამოს 40-50-იანი წლების ისტორია
  14. ↑ დინამოს 60-იანი წლების ისტორია
  15. ↑ კარაველას თასი // 1973 წლის 19 აგვისტოს „დინამომ“ ესპანეთში, ქალაქ უელვაში კოლუმბის „კარაველას თასი“ მოიგო. „დინამომდე“ ამ თასს მადრიდის „რეალი“, მადრიდის „ატლეტიკო“ და „სან-პაულუ“ ფლობდნენ. ციტატა: „აღსანიშნავია, რომ ეს იყო პირველი საერთაშორისო ტიტული ჩვენი გუნდისთვის. „დინამომ“ ნახევარფინალში მადრიდის „ატლეტიკო“ დაამარცხა (ძირითადი დრო 0–0 დასრულდა. პენალტების სერიაში დინამომ 4–2 აჯობა მეტოქეს). ფინალში კი თბილისელებმა ლისაბონის „ბენფიკას“ 3–1 მოუგეს. გოლები გუცაევმა (2) და ყიფიანმა გაიტანეს.“ 19 აგვისტო, 2013. // fcdinamo.ge
  16. ↑ თბილისის „დინამო“ კარაველას თასს დაეუფლა // ეროვნული ფოტომატიანე. სურათზე მარცხნიდან: კახი ასათიანი, დავით ყიფიანი, რევაზ ძოძუაშვილი, ფირუზ კანთელაძე და ვახტანგ ჭელიძე. 19 აგვისტო, 1973. // nplg.gov.ge
  17. ↑ [l=https://web.archive.org/web/20200118235221/http://www.dinamo-tbilisi.ru/statistika/mezhdunarodnye-matchi/mezhdunarodnye-tovarishheskie-matchi-1970-e-gody/turnir-v-uelve-v-1973-godu/ IX Trofeo Colombino de Fútbol] // dinamo-tbilisi.ru
  18. ↑ "კარაველას" რაინდები // 1973 წლის აგვისტო. ესპანეთის ქალაქი უელვა. ოთხთა ტრადიციული, რიგით IX ტურნირი. მონაწილენი: მადრიდის „ატლეტიკო“, ლისაბონის „ბენფიკა“, ინგლისის „დერბი ქაუნთი“ და თბილისის „დინამო“. ციტატა: „აღსანიშნავია, რომ ამ ტურნირის მთავარმა პრიზმა — „კარაველას თასმა“ მანამდე მხოლოდ ორჯერ დატოვა იქაურობა — ეს ბრაზილიის „სან-პაულუმ“ და უნგრეთის „დოჟა უიპეშტმა“ შეძლეს. დანარჩენ შემთხვევებში ყველას მადრიდის „რეალმა“, სევილიის „ბეტისმა“, ადგილობრივმა „რეკრეატივომ“ და იმავე „ატლეტიკომ“ აჯობეს.“ ავტორი: ბეჟან დოლიძე, „საქართველოს რესპუბლიკა“. 22 აგვისტო, 2013
  19. ↑ პირველი „ბროლის თასი“ // 1976 წლის 3 სექტემბერი მნიშვნელოვანი დღეა „დინამო“ თბილისის ტიტულოვან ისტორიაში. ჩვენმა გუნდმა პირველად მოიპოვა სსრკ-ს თასი. აღსანიშნავია, რომ თბილისელები მანამდე ხუთჯერ იყვნენ გასული ბროლის თასის გათამაშების ფინალში და ხუთივეჯერ ხელი მოეცარათ. // fcdinamo.ge
  20. ↑ Davit Kipiani – The „Moving Feast“ of Football
  21. ↑ Kahl, Sebastian. Who Was David Kipiani? (Talks and writes about football history). medium.com. ციტატა: „USSR Player Of The Year 1977. As a player he never left his native Tbilisi. And for all intents he was a one club man. A 14 year career with Dinamo Tbilisi was only briefly interrupted, in 1970, by a loan move across town to Lokomotiv. After establishing himself at the senior level Kipiani returned to Dinamo and came to dictate their play for the following decade. In 1977 he was voted Soviet Footballer Of The Year.“
  22. ↑ დინამოს 70-იანი წლების ისტორია
  23. ↑ „დინამო“ თბილისი 2–1 „კარლ ცაისი“ იენა // КЛИСФ
  24. ↑ Trofeo Santiago Bernabéu (Madrid-Spain) 1979-2008 // rsssf
  25. ↑ 25.0 25.1 25.2 ყველამ ვიცით 1981 წლის 13 მაისის შესახებ — მაგრამ რა მოხდა შემდეგ?
  26. ↑ 1/32 ფინალი · უეფა-ს თასი 1987–1988 · 30.09.1987
  27. ↑ 1/16 ფინალი · უეფა-ს თასი 1987–1988 · 22.10.1987
  28. ↑ 1/8 ფინალი · უეფა-ს თასი 1987–1988 · 25.11.1987
  29. ↑ დინამოს 80-იანი წლების ისტორია
  30. ↑ Brooking, Trevor. My Life in Football. Simon & Schuster. ციტატა: „Dinamo Tbilisi were an outstanding team and the fact that the Russian domestic season had only just resumed after their winter break meant we had not seen them play. We had to settle for some film clips of their epic 4–2 aggregate triumph against Liverpool in the European Cup the previous season and their 5–0 aggregate win over Waterford in the Cup Winner's Cup a few months earlier. Technically they were a wonderful side and in the first leg at Upton Park attacked us with breathtaking pace. It was an education to watch them and I was hugely impressed by the movement and individual skills of players such as Aleksandre Chivadze, Vitali Daraselia, David Kipiani and Ramaz Schengeliya. They remain one of the finest European teams I've seen and it was a shame that a broken leg ended Kipiani's career prematurely.“
  31. ↑ Rainbow, Jamie. Soviet giants have enjoyed mixed fortunes since the Iron Curtain fell. World Soccer. ციტატა: „The domestic football league of the old USSR was a vast, vibrant, and powerful competition, containing as it did clubs such as the Moscow giants Dynamo, Spartak, CSKA – and occasionally Torpedo – as well as influential teams from the republics, like the Dynamos of Kiev, Tbilisi, and Minsk. Evidently, the league would have been exceptionally strong and closely contested – it was so strong, in fact, that it rose to second place in UEFA’s league rankings.“
  32. ↑ McCracken, Craig. How Dinamo Tbilisi enthralled British football fans in the midst of the Cold War. Guardian Sport Network. ციტატა: „By schooling Liverpool and West Ham in the art of fast, passing, composed football, the Dinamo Tbilisi side of the 1970s and 1980s captured the hearts of young British fans who were unaccustomed to watching such expressive play“
  33. ↑ Delaney, Miguel. Georgian pedigree deserves respect. Incredible Dinamo Tbilisi side that outclassed Liverpool 37 years ago was ahead of its time. Irish Independent. ციტატა: „The Georgians had already been excellent in the first leg, controlling the game like few dared to even try at Anfield. Most of that was orchestrated by the elegant playmaker David Kipiani, who layered his precision with a power Liverpool struggled to deal with.“
  34. ↑ Veth, Manuel. Dinamo Tbilisi vs Carl Zeiss Jena – 1981 Cup Winners’ Cup Final Remembered. Futbolgrad. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-12-26. ციტატა: „One can only imagine the modern football hipster galvanising over the limitless talent of Georgian playmaker David Kipiani, striker Ramaz Shengelia or the tactical abilities of Carl Zeiss Jena defender Lothar Kurbjuweit. Kipiani and Shengelia were part of a Dinamo Tbilisi side that dazzled spectators in the Soviet Union.“ ციტირების თარიღი: 2019-06-01.
  35. ↑ ერთადერთი გოლი „დინამოს“ კაპიტანმა გელა კეტაშვილმა საკუთარ კარში გაიტანა.
  36. ↑ დინამოს 90-იანი წლების ისტორია
  37. ↑ Newcastle United 2–0 Dinamo Tbilisi // 11v11
  38. ↑ ფეხბურთი: ვიტალი დარასელიას სახელობის საფეხბურთო აკადემია გაიხსნა. საქართველოს სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტრო. 8.07.2013
  39. ↑ უმცროსი დუშან უჰრინი თბილისშია. „მსოფლიო სპორტი“. 22.06.2012
  40. ↑ დუშან უჰრინი თბილისის დინამოდან პლზენში წავიდა. „ტაბულა“. 5 დეკემბერი, 2013
  41. ↑ არჩილ ქურდიანი // nplg.gov.ge
  42. ↑ არქიტექტურული პროექტები — თბილისის ბორის პაიჭაძის სახელობის ეროვნული დინამოს სტადიონი // დინამოს სტადიონის ისტორიიდან: ციტატა: „1976 წლის 26 სექტემბერს საზეიმოდ გაიხსნა ახლად რეკონსტრუირებული „დინამოს“ სტადიონი და ამჟამად მას მიენიჭა ვ.ი. ლენინის სახელი. ავტორმა, არჩილ ქურდიანმა, ავტორმა და პროექტის მთავარმა არქიტექტორმა გია ქურდიანმა და ავტორმა, კონსტრუქტორმა შალვა გაზაშვილმა, თავიანთი პროექტის მიხედვით მაყურებელთა რაოდენობა გაზარდეს 75 000 ადგილამდე“. 25 მარტი, 2016 // Aid.ge
  43. ↑ ბორის პაიჭაძის სახელობის დინამო არენა — ისტორია
  44. ↑ დაუვიწყარი 90 წუთი // თბილისი. ვ. ი. ლენინის სახელობის „დინამოს“ სტადიონი. 3 ოქტომბერი. „დინამო“ (თბილისი) 3–0 „ლივერპული“. გოლები: გუცაევი 55', შენგელია 75', ჩივაძე 81', პენ. ციტატა: „გუგუნებს 90-ათასიანი ტრიბუნა, გამარჯვების ციფრები ანთია ტაბლოზე. კიდევ კარგა ხანს იდგება ფეხზე 90 ათასი კაცი, კიდევ კარგა ხანს იგუგუნებს ტრიბუნა და იმ წუთებში, ვინ იცის, რამდენს გაახსენდება ნანა მჭედლიძის ფილმის „პირველი მერცხალის“ სულ ბოლო კადრი: ტალახში ამოგანგლული თერთმეტი გამწარებული ვაჟკაცი, კაცური ცრემლით და სულისშემძვრელი სიმღერით მიაცილებს გამარჯვებულ ბრიტანელთა გემს, ქედმაღლურად რომ მიგელავს შავი ზღვის ტალღებზე. და როგორც იქნა…“.
  45. ↑ Dinamo Tbilisi 3–0 Liverpool // 11v11
  46. ↑ Dinamo Tbilisi 3–0 Liverpool // LFC in Europe
  47. ↑ საქართველოს მთავარი სპორტული არენა სახელმწიფომ უკან დაიბრუნა
  48. ↑ ირაკლი მეძმარიაშვილი — ეროვნული სტადიონის დირექტორი
  49. ↑ ეროვნული სტადიონი საფეხბურთო კლუბ „დინამოს“ 49 წლით გადაეცა
  50. ↑ სს „ბორის პაიჭაძის სახელობის ეროვნული სტადიონი“-ს გენერალური დირექტორის ცვლილების შესახებ
  51. ↑ „დინამო“ საქართველოს ჩემპიონია // fcdinamo.ge
  52. ↑ "Динамо" (Тбилиси) 2–5 "Динамо" (Москва)
  53. ↑ «Спартак» Москва 3–2 «Динамо» Тбилиси // FootballFacts.ru
  54. ↑ Soviet Union Cup 1959/60 // RSSSF
  55. ↑ Soviet Union Cup 1970 // RSSSF
  56. ↑ Soviet Union Cup 1980 // RSSSF
  57. ↑ Сбылось и не сбылось // „Футбол-Хоккей“
  58. ↑ Кубковые вершины "Шахтера". Год 1980-й
  59. ↑ ტიტულები.
  60. ↑ კლუბის მენეჯმენტი // fcdinamo.ge
  61. ↑ გუნდის მწვრთნელები // fcdinamo.ge
  62. ↑ გუნდის პერსონალი // fcdinamo.ge
  63. ↑ UEFA 5-year Club Ranking 2023 / uefa.com
  64. ↑ UEFA 5-year Club Ranking 2023 / kassiesa.net
  65. ↑ ბომბარდირები // fcdinamo.ge
  66. ↑ არ დასრულებულა მეორე მსოფლიო ომის დაწყების გამო
  67. ↑ 1990 წლიდან ქართულმა საფეხბურთო კლუბებმა დაასრულეს საბჭოთა კავშირის საფეხბურთო ჩემპიონატებში ასპარეზობა და საქართველოს ფეხბურთის ფედერაციის ეგიდით გამართულ პირველობებზე ჩაებნენ.
  68. ↑ გუნდმა დატოვა გათამაშება
  69. ↑ «Динамо» (Тбилиси) 3–2 «Твенте» (Энсхеде, Нидерланды)
  70. ↑ Твенте» (Энсхеде, Нидерланды) 2–0 «Динамо» (Тбилиси)
  71. ↑ «Динамо» (Тбилиси) 4–1 «Славия» (София, Болгария)
  72. ↑ James M. Ross (4 ივნისი, 2015). UEFA Cup 1973–74
  73. ↑ «Славия» (София, Болгария) 2–0 «Динамо» (Тбилиси)
  74. ↑ 1973–74 UEFA Cup. First round (All matches)
  75. ↑ «Динамо» (Тбилиси) 3–0 «ОФК» (Белград, Югославия)
  76. ↑ Статистика встреч «ОФК» (Белград, Югославия) – «Динамо» (Тбилиси)
  77. ↑ «ОФК» (Белград, Югославия) 1–5 «Динамо» (Тбилиси)
  78. ↑ 1973–74 UEFA Cup. (All matches)
  79. ↑ «Динамо» (Тбилиси) 1–1 «Тоттенхэм Хотспур» (Лондон, Англия)
  80. ↑ «Тоттенхэм Хотспур» (Лондон, Англия) 5–1 «Динамо» (Тбилиси)
  81. ↑ Inter 0–1 Dinamo Tbilisi // rsssf
  82. ↑ Maurizio Mariani, Roberto Di Maggio and RSSSF (11 მაისი, 2018). Dinamo Tbilisi 0–0 Inter // rsssf
  83. ↑ Internazionale 0–1 Dinamo Tbilisi — 14 September 1977. UEFA.
  84. ↑ «Динамо» (Тбилиси) – «Наполи» (Неаполь, Италия) 2–0. klisf.net.
  85. ↑ Maurizio Mariani, Roberto Di Maggio and RSSSF (11 მაისი, 2018). Napoli 1–1 Dinamo Tbilisi. 27.09.1978 (Goals: Savoldi 79' (pen.), Daraselija 66') — Italian Clubs in European Cups // rsssf
  86. ↑ ნაპოლი (ნეაპოლი) 1:1 დინამო (თბილისი) // msy.gov.ge
  87. ↑ Dinamo Tbilisi 2–0 Napoli. 13.09.1978 (Goals: Kipiani 39', Scenghelija 49') — Italian Clubs in European Cups // rsssf
  88. ↑ «Динамо» (Тбилиси) – «Ливерпуль» (Ливерпуль, Англия) 3–0. klisf.net.
  89. ↑ Dinamo Tbilisi 3–0 Liverpool // UEFA
  90. ↑ West Ham United 1–4 Dinamo Tbilisi // footballdatabase.eu
  91. ↑ West Ham United 1–4 Dinamo Tbilisi //11v11
  92. ↑ Дарден, Жозеф («Йос»)
  93. ↑ UEFA Champions' League 1998-99 // rsssf
  94. ↑ UEFA Champions' League 1998-99 // rsssf
  95. ↑ UEFA Cup 1998-99 // rsssf
  96. ↑ UEFA Champions League 1999-2000 // rsssf
წინამორბედი:
  ვალენსია 		ევროპის თასების მფლობელთა თასი
1980–81
ფინალისტი:
  კარლ ცაისი 		შემდეგი:
  ბარსელონა
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=დინამო_თბილისი_(საფეხბურთო_კლუბი)&oldid=4717772“-დან