მურთაზ ხურცილავა
მურთაზ ხურცილავა (დ. 5 იანვარი, 1943, ბანძა, გეგეჭკორის რაიონი, საქართველოს სსრ) — ქართველი და საბჭოთა ფეხბურთელი და ფეხბურთის მწვრთნელი. თამაშობდა მცველის პოზიციაზე.
 | |||
| პირადი მონაცემები | |||
|---|---|---|---|
| სრული სახელი | მურთაზ კალისტრატეს ძე ხურცილავა | ||
| დაბადების თარიღი | 5 იანვარი, 1943 | ||
| დაბადების ადგილი |
ბანძა, საქართველოს სსრ, სსრ კავშირი | ||
| სიმაღლე | 175 სმ | ||
| სათამაშო პოზიცია | მცველი | ||
| პროფესიონალური კარიერა* | |||
| წლები | გუნდი | მატჩი | (გოლი) |
| 1961–1975 | დინამო თბ. | 293 | (15) |
| 1975–1976 | ტორპედო ქ. | 47 | (4) |
| ეროვნული ნაკრები | |||
| 1965–1973 | სსრ კავშირი | 69 | (6) |
| სამწვრთნელო კარიერა | |||
| ლოკომოტივი სამტრედია | |||
| 1977 | დინამო ზუგდიდი | ||
| 1982 | გურია ლანჩხუთი | ||
| 1987–1989 | დინამო თბილისი (თანაშემწე) | ||
| 1997–1999 | დინამო თბილისი | ||
| 1999 | ლოკომოტივი თბილისი | ||
| 1999–2001 | საქართველო 21 წლ. | ||
| 2001–2003 | საქართველო (თანაშემწე) | ||
|
* პროფესიონალურ კლუბებში გამოსვლა და გოლები მხოლოდ ეროვნული ლიგებისთვის იანგარიშება | |||
ბიოგრაფია რედაქტირება
იცავდა თბილისის „დინამოს“, ქუთაისის „ტორპედოსა“ და საბჭოთა კავშირის ეროვნული და ოლიმპიური ნაკრების ღირსებას. 1972 წლის ევროპის ვიცე-ჩემპიონი საბჭოთა კავშირის ეროვნული ნაკრების შემადგენლობაში. 1966 წლის ინგლისისა და 1970 წლის მექსიკის მსოფლიო ჩემპიონატების მონაწილე.[1] საბჭოთა კავშირის სპორტის დამსახურებული ოსტატი (1969). ვახტანგ გორგასლის II ხარისხის ორდენისა და ღირსების ორდენის კავალერი.
ათჯერ იყო დასახელებული საბჭოთა კავშირის 33 საუკეთესო ფეხბურთელის სიაში. აქედან ხუთჯერ პირველ ნომრად.[2][3]
2013 წელს მიიღო სპორტის რაინდის წოდება. ითვლება ყველა დროის ერთ-ერთ უდიდეს ქართველ ფეხბურთელად.[4]
1997 წლის 25 სექტემბერს საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულებით საქართველოში ფეხბურთის განვითარებაში შეტანილი დიდი წვლილისა და ახალგაზრდა სპორტსმენთა აღზრდის საქმეში მნიშვნელოვანი დამსახურებისათვის მურთაზ ხურცილავა ღირსების ორდენით დაჯილდოვდა.[5]
სანაკრებო კარიერა რედაქტირება
1965–1973 წლებში საბჭოთა კავშირის ეროვნული ნაკრების ღირსებას იცავს, რომლის შემადგენლობაში 69 შეხვედრას ატარებს და 6 ბურთი გააქვს.[6][7][8][9]
| საბჭოთა კავშირი | ||
|---|---|---|
| წელი | მატჩი | გოლი |
| 1965 | 5 | 0 |
| 1966 | 6 | 0 |
| 1967 | 14 | 2 |
| 1968 | 6 | 3 |
| 1969 | 3 | 0 |
| 1970 | 8 | 0 |
| 1971 | 4 | 0 |
| 1972 | 17 | 1 |
| 1973 | 6 | 0 |
| ჯამში | 69 | 6 |
მსოფლიო ჩემპიონატებზე რედაქტირება
მურთაზ ხურცილავამ მსოფლიო ჩემპიონატების 6 შეხვედრაში მიიღო მონაწილეობა.[10]
| ჩემპ. | მასპინძელი | № | პოზიცია | შ | ბ | მ | ფ | წ | შედეგი |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1966 | .svg){kind=small} ინგლისი |
 7 |
ნახევარმცველი | 3 | 0 | 2 | 0 | 1 | |
| 1970 |  მექსიკა |
8 |
მცველი | 3 | 0 | 2 | 0 | 1 | მეოთხედფინალი |
საინტერესო ფაქტები რედაქტირება
1968 წელს თბილისის „დინამოს“ სტადიონის რადიორედაქციამ გამოაცხადა კონკურსი-კითხვარი, რომელსაც უნდა გამოევლინა საქართველოს ფეხბურთელთა სიმბოლური ნაკრები 1921 წლიდან 1968 წლამდე. რადიორედაქციამ მიიღო 780 საკონსკურსო წერილი. მიღებული წერილების საფუძველზე მურთაზ ხურცილავა 717 ხმით აღნიშნული სიმბოლური ნაკრების შემადგენლობაში მოხვდა. გამოკითხვის შედეგად, საქართველოს 1921–1968 წლების სიმბოლურ ნაკრებში შევიდნენ: მეკარე: ვლადიმერ მარღანია; მცველები: ვლადიმერ ელოშვილი, ნიაზ ძიაპშიპა, მურთაზ ხურცილავა, გივი ჩოხელი; ნახევარმცველები: გიორგი სიჭინავა, შოთა იამანიძე; თავდამსხმელები: სლავა მეტრეველი, ბორის პაიჭაძე, ავთანდილ ღოღობერიძე, მიხეილ მესხი.[11][12]
გაზეთ „სარბიელის“ ინიციატივით, 1998 წელს გულშემატკივრებმა საქართველოს XX საუკუნის საუკეთესო ფეხბურთელი, მწვრთნელი და სიმბოლური ნაკრები დაასახელეს (გამოკითხვაში მონაწილეობა მიიღო 837-მა მკითხველმა). გამოკითხვის შედეგად მურთაზ ხურცილავა საქართველოს XX საუკუნის მეხუთე საუკეთესო ფეხბურთელად და სიმბოლური ნაკრების წევრად დასახელდა.[13][14]
2003 წლის ნოემბერში, მურთაზ ხურცილავა საქართველოს ფეხბურთის ფედერაციის მიერ არჩეულ იქნა საქართველოს „ოქროს ფეხბურთელად“, როგორც უკანასკნელი 50 წლის მანძილზე ქვეყნის ყველაზე გამოჩენილი ფეხბურთელი.
მიღწევები რედაქტირება
საკლუბო რედაქტირება
.svg){kind=small}
სანაკრებო რედაქტირება
- მეოთხე ადგილი: 1966
- ვიცე-ჩემპიონი: 1972
ინდივიდუალური რედაქტირება
- 33 საუკეთესო
- №1: 1968, 1969, 1971, 1972, 1973
- №2: 1965, 1966
- №3: 1963, 1967, 1970
ლიტერატურა რედაქტირება
- მჭედლიშვილი, კ. —, სსრ კავშირის ფეხბურთელთა ნაკრები, თბ.: საბჭ. საქართველო, 1975.
- Кенкишвили, С.Н. —, Муртаз Хурцилава — 70, Ростов н/Д: Изд-во СКНЦ ВШ ЮФУ, 2012.
- Соскин, Александр —, Всё о футболе, М.: Физкультура и спорт, 1972.
ბიბლიოგრაფია რედაქტირება
- აკოფოვი, გ. (1967). ფეხბურთი – 67 : ცნობარი-კალენდარი. თბ.: საქ. ჟურნ. კავშ.,სჟფ.
- აკოფოვი, გ. (1968). ფეხბურთი 1968. თბ.: საქ. ჟურნ. კავშ., სპორტ. ჟურნ. ფედერაცია.
- აკოფოვი, გ. (1971). ფეხბურთი – 71 : ცნობარი-კალენდარი. თბ.: საქ. კპ ცკ-ის გამ-ბა.
- აკოფოვი, გ. (1972). ფეხბურთი – 72 : ცნობარი-კალენდარი. თბ.: საქ. კპ ცკ-ის გამ-ბა.
- აკოფოვი, გ. (1973). ფეხბურთი – 73 : ცნობარი-კალენდარი. თბ.: საქ. კპ ცკ-ის გამ-ბა.
- აკოფოვი, გ. (1974). ფეხბურთი – 74 : ცნობარი-კალენდარი. თბ.: საქ. კპ ცკ-ის გამ-ბა.
- აკოფოვი, გ. (1975). ფეხბურთი – 75 : ცნობარი-კალენდარი. თბ.: საქ. კპ ცკ-ის გამ-ბა.
- ბერიშვილი, ელგუჯა (2013). ქართული სპორტის ოქროს წიგნი. თბ.: პალიტრა L.
- გოდუაძე, ლ. (2010). მსოფლიო თასის ისტორია (1930–2010). თბ.: „მსოფ. სპორტი“.
- თედორაძე, ზ. (2002). თბ. „დინამო“ : ციფრები, ფაქტები, კომენტარები, 1936–1989. თბ..
- თედორაძე, ზურაბ (1999). თბილისის „დინამო“ ციფრებში, 1936–1989. თბ.: სტამბა–96.
- კაკაბაძე, მიხეილ (1972). მეხიკო, მეხიკო. თბილისი: საბჭ. საქართველო.
- ლოლაძე, დემიკო (1984). მურთაზ ხურცილავა. თბილისი: საბჭ. საქართველო.
- ფანჯიკიძე, გურამ (1970). ფეხბურთის სამშობლოში. თბ.: საქ. კპ ცკ-ის გამ-ბა.
- ფანჯიკიძე, გურამ (1967). ფეხბურთის სამშობლოში. თბ.: ნაკადული.
- ქლიბაძე, დ. (2011). სამი ვარსკვლავი : ვლ. ბარქაია, მ. ხურცილავა, გ. სიჭინავა. თბ..
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
- თბილისის „დინამოს“ ოფიციალური საიტი · მემატიანე
- საქართველოს სპორტისა და ახალგაზრდობის საქმეთა სამინისტრო
| AFS · Eu-Football.info · FootballDatabase.eu · FootballFacts.ru · FootballPlayers.ru დაარქივებული 2018-12-04 საიტზე Wayback Machine. · National Football Teams.com · Peoples.ru · Rusteam.Permian.ru დაარქივებული 2020-08-06 საიტზე Wayback Machine. · Transfermarkt · WorldFootball.net · КЛИСФ |
| საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი · ბიოგრაფიული ლექსიკონი · დიდი რუსული ენციკლოპედია[მკვდარი ბმული] |
| ციფრული ფოტომატიანე „ივერიელი“ |
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Соскин, А., 1972, გვ. 362–363
- ↑ საბჭოთა კავშირის 33 საუკეთესო ფეხბურთელის სია — საბჭოთა კავშირის 33 საუკეთესო ფეხბურთელის სიის შედგენა ხდებოდა საბჭოთა კავშირის საფეხბურთო ჩემპიონატის სეზონის შედეგების მიხედვით 1926 წლიდან არარეგულარულად, ხოლო 1948 წლიდან — ყოველწლიურად (1954 წლის გარდა). წაკითხვის თარიღი: 29 დეკემბერი, 2018.
- ↑ Список 33 лучших футболистов сезона в СССР — Список лучших футболистов сезона в СССР составлялся по итогам футбольного сезона (чемпионата) в СССР с 1926 года нерегулярно, а с 1948 года — ежегодно (кроме 1954 года). წაკითხვის თარიღი: 29 დეკემბერი, 2018.
- ↑ ტოპ 20 ყველა დროის საუკეთესო ქართველი ფეხბურთელი. 5. მურთაზ ხურცილავა 17 დეკემბერი, 2017. დაარქივებულია ორიგინალიდან. დაარქივების თარიღი: 2 იანვარი, 2020. წაკითხვის თარიღი: 2 იანვარი, 2020.
- ↑ საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება №541. 1997 წლის 25 სექტემბერი, ქ. თბილისი. თბილისის „დინამოს“ ვეტერან ფეხბურთელთა ღირსების ორდენით დაჯილდოების შესახებ.. სსიპ „საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე“. ციტირების თარიღი: 3 აპრილი, 2022
- ↑ Roberto Mamrud and Matthias Arnhold (2 მაისი, 2018). Soviet Union/CIS – Record International Players. Appearances for Soviet Union/CIS National Team. Goalscoring for Soviet Union/CIS National Team. Jozef Sabo – Caps 69, Goals 6, First Cap – 03/10/1965, Last Cap – 5/ 8/1973. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. წაკითხვის თარიღი: 20 დეკემბერი, 2019.
- ↑ Murtaz Khurtsilava · International Matches. Murtaz Khurtsilava · Date of birth: 5 January 1943 · Position: Defender. Association of Football Statisticians (AFS). წაკითხვის თარიღი: 20 დეკემბერი, 2019.
- ↑ Murtaz Khurtsilava · Club-statistics · Country-statitistics · Games · Benjamin Strack-Zimmerman. National Football Teams. წაკითხვის თარიღი: 20 დეკემბერი, 2019.
- ↑ მჭედლიშვილი, კ., 1975, გვ. 122
- ↑ Murtaz Khurtsilava in the World Cups · Information about Murtaz Khurtsilava and his performace in the FIFA Soccer World Cup. Profile with general and detailed stats and data that include National Team, total games, goals and cards and full list of matches played. Player Profile for Murtaz Khurtsilava in the Soccer World Cups. Murtaz Khurtsilava · Born Date: January 05, 1943; National Team: Soviet Union; Position: Defender, Midfielder; Jersey Number: 7 and 8 · წყარო: The Soccer World Cups.com. წაკითხვის თარიღი: 20 დეკემბერი, 2019.
- ↑ პაიჭაძე და ძმანი მისნი... რადიორედაქციის კონკურსის შედეგად // „ლელო“, 16 მაისი, 1968, № 95 (3579), გვ. 2–3.
- ↑ 1921–1968: საქართველოს ნაკრები. mygoals.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-03-01. ციტირების თარიღი: 6 მარტი, 2022
- ↑ XX საუკუნის რჩეულები. mygoals.ge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-11-21. ციტირების თარიღი: 6 მარტი, 2022
- ↑ საქართველოს ყველა დროის საუკეთესონი // „სარბიელი“, 26 დეკემბერი, 1998, № 238 (773), გვ. 6–7.
- ↑ Andrei Balitskiy and Mike Dryomin (29 თებერვალი, 2012). Soviet Union Cup 1970 — Dinamo Moskva 2–1 Dinamo Tbilisi. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. წაკითხვის თარიღი: 15 ივლისი, 2018.
- ↑ „დინამო“ მოსკოვი 2–1 „დინამო“ თბილისი — 8 აგვისტო, 1970. "Динамо" (Москва) - "Динамо" (Тбилиси) 2:1 (1:0). Голы: 1:0 В.Эштреков (17), 2:0 Г.Еврюжихин (62), 2:1 Ш.Хинчагашвили (67). 8 августа 1970. 18:00. Финал. Москва. Центральный стадион имени В.И.Ленина. Второй тайм электроосвещение. Ясно. 24 градуса. 103000 зрителей. Источник: Интернет ресурсы & Ткачук И.А.; Сайт болельщиков о футбольном клубе "Динамо" (Москва). fc-dynamo.ru. წაკითხვის თარიღი: 18 დეკემბერი, 2018.