5 იანვარი

5 იანვარი — გრიგორიანული კალენდრის მე-5 დღე. წლის ბოლომდე დარჩენილია 360 დღე (ნაკიან წელში - 361).

დღის მოვლენები

1463 : პოეტი ფრანსუა ვიიონი პარიზიდან განდევნეს.
1477 : ბურგუნდიის ომები: შარლ მამაცი, ბურგუნდიის გრაფი, მოკლეს ნანსის ბრძოლაში, რაც ბურგუნდიის საფრანგეთსა და ჰაბსბურგის სამეფოს შორის დაშლის საბაბი გახდა.
1500 : ლუდოვიკო სფორცამ მილანი აიღო.
1527 : ანაბაპტისტების სექტის ლიდერი ციურიხში ფელიქს მანცი სიკვდილით დასაჯეს დახრჩობით.
1527 : ეინდჰოვენი, ნიდერლანდები, ხანძარმა მოიცვა.
1675 : ტურკჰაიმის ბრძოლა: ფრანგულმა არმიამ დაარტყა ბრანდენბურგს.
1781 : ამერიკის რევოლუციური ომი: ბრიტანეთის საზღვაო ძალებმა, ბენედიქტ არლონდის მეთაურობით გადაწვა რიჩმონდი, ვირჯინია.
1875 : პარიზში გაიხსნა საოპერო თეატრი - „გრანდ ოპერა“.
1895 : დრეიფუსის საქმე - ფრანგ ოფიცერს ალფრედ დრეიფუსს სამხედრო წოდება ჩამოართვეს და ეშმაკის კუნძულზე გადაასახლეს.
1896 : ავსტრიული გაზეთის ცნობით ვილჰელმ რენტგენმა რადიაციის სახეობა აღმოაჩინა, რომელსაც მოგვიანებით რენტგენის სხივები დაარქვეს.
1913 : ბალკანეთის პირველი ომი: ლემნოსის ბრძოლისას, ბერძენმა ადმირალმა პავლოს კონტორიოტისმა აიძულა თურქული ფლოტი უკან დაეხია დარდანელის სრუტემდე.
1933 : გოლდენ გეიტ ბრიჯის მშენებლობა დაიწყო სან-ფრანცისკოს უბეში.
1968 : პრაღის გაზაფხული - ალექსანდრე დუბჩეკი მოდის ხელისუფლებაში ჩეხოსლოვაკიაში, იწყებს რა პოლიტიკურ რეფორმას სახელით „სოციალიზმი ჰუმანური სახით“, რასაც შედეგად პოლიტიკური ლიბერალიზაცია მოჰყვა.
1976 : კამბოჯას ხმერ რუჟი დემოკრატიულ კამპუჩიას არქმევს.
1993 : ვაშინგტონის შტატში პირველი ლეგალური ჩამოხრჩობით სიკვდილის დასჯა ჩატარდა 1965 წლის შემდეგ.
1997 : რუსეთის ჯარები ჩეჩნეთიდან უკან იხევენ.
2005 : მზის სისტემის უდიდესი ჯუჯა პლანეტა „ერისი“ აღმოაჩინეს.
2007 : ტაივანის სწრაფი რკინიგზა გახსნეს ტაიპეისა და კაოსიუნს შორის.
2019 : კონსტანტინოპოლის პატრიარქმა ბართლომე I-მა უკრაინის მართლმადიდებელ ეკლესიას ავტოკეფალია მიანიჭა.
2020 : ხორვატიის პრეზიდენტად ზორან მილანოვიჩი აირჩიეს.
2022 : საპროტესტო აქციების შედეგად ყაზახეთის მთავრობა გადადგა, პრემიერ-მინისტრის მოვალეობის შემსრულებლად ალიჰან სმაილოვი დაინიშნა.

ამ დღეს დაბადებულნი

1209 : რიჩარდ I — საღვთო რომის იმპერატორი
1592 : შაჰ-ჯაჰანი — დიდ მოგოლთა მე-5 იმპერატორი
1762 : კონსტანცია მოცარტი — გერმანელი სოპრანო, ვოლფგანგ ამადეუს მოცარტის ცოლი
1808 : მუჰამედ-შაჰ ყაჯარი — ირანის შაჰი 1834–1848 წლებში
1839 : ნიკოლას დე პიეროლა — პერუელი პოლიტიკოსი
1842 : კარლ ენგლერი — გერმანელი ქიმიკოსი
1846 : რუდოლფ კრისტოფ ოიკენი — გერმანელი მწერალი და ფილოსოფოსი.
1863 : მელიტონ ბალანჩივაძე — ქართველი კომპოზიტორი
1867 : ნიკოლოზ ჭავჭავაძე — რუსეთის არმიის გენერალ-მაიორი
1876 : კონრად ადენაუერი — გერმანიის სახელმწიფო მოღვაწე
1891 : ვაღინაკ ბექარიანი — სომეხი განმანათლებელი, პოეტი და მწერალი.
1900 : ივ ტანგი — სიურეალისტი მხატვარი.
1921 : ჟანი (ლუქსემბურგი) — ლუქსემბურგის სახელმწიფოს მეთაური 1964 –2000 წლებში
1921 : ფრიდრიხ დიურენმატი — შვეიცარიელი მწერალი.
1923: სემ ფილიპსი — ამერიკელი პროდიუსერი
1928 : უოლტერ მონდეილი — აშშ-ის პოლიტიკოსი
1928 : ზულფიკარ ალი ბჰუტო — პაკისტანის პოლიტიკური მოღვაწე
1928: ოტია პაჭკორია — ქართველი კრიტიკოსი და ესეისტი
1932 : უმბერტო ეკო — იტალიელი მწერალი.
1932: კონსტანტინე კერესელიძე — ქართველი რეჟისორ-დოკუმენტალისტი
1938 : ხუან კარლოს I — ესპანეთის მეფე
1941 : ჰაიაო მიაძაკი — იაპონელი რეჟისორი
1941 : ვახტანგ აბაშიძე — ქართველი ეკონომისტი, პოლიტიკოსი.
1942 : გიორგი არსენიშვილი — ქართველი პოლიტიკოსი
1943 :მურთაზ ხურცილავა — ქართველი ფეხბურთელი და მწვრთნელი
1946 : დაიან კიტონი — ამერიკელი მსახიობი
1947 : სასკია სასენი — ამერიკელი სოციოლოგი და ეკონომისტი
1948 : იოანე (ანანიაშვილი) — ქართველი საეკლესიო მოღვაწე
1951 : ირაკლი ფავლენიშვილი — ქართველი მედიკოსი
1956: ფრანკ-ვალტერ შტაინმაიერი — გერმანელი პოლიტიკოსი
1968 : გიორგი ბარამიძე — ქართველი პოლიტიკური და სახელმწიფო მოღვაწე
1968 : დიჯეი ბობო — შვეიცარიელი პოპ-მუსიკოსი
1971 :ზვიად რატიანი — ქართველი პოეტი
1972 : საკის რუვასი — ბერძენი მომღერალი.
1975 : ბრედლი კუპერი — ამერიკელი კინოს, თეატრისა და ტელე მსახიობი
1979 : კლიმენტი წიტაიშვილი — ქართველი ფეხბურთელი
1980 : სებასტიან დაისლერი — გერმანელი პროფესიონალი ყოფილი ფეხბურთელი.
1981 : ბაკურ კვეზერელი — ქართველი სახელმწიფო და პოლიტიკური მოღვაწე
1982 : იაროსლავ პლაშილი — ჩეხი ფეხბურთელი
1983 :დავით ქევხიშვილი — ქართველი სპორტსმენი, ძიუდოისტი
1986 : დიპიკა პადუკონე — ინდოელი მსახიობი და მოდელი
1987 : ვაჟა ქორიძე — ქართველი ფეხბურთელი
1993 : მერაბ გიგაური — ქართველი ფეხბურთელი
1994 : ბაჩანა არაბული — ქართველი ფეხბურთელი
1994 : შალვა ექვთიმიშვილი — ქართველი ფეხბურთელი
1995 : ნიკოლა კოვტალიუკი — უკრაინელი ფეხბურთელი

ამ დღეს გარდაცვლილნი

842 : ალ-მუთასიმი — აბასიდი ხალიფა
1589 : მედიჩი, ეკატერინე — საფრანგეთის დედოფალი
1655 : ინოკენტი X — რომის პაპი
1762 : ელისაბედი — რუსეთის იმპერატორი
1933 : კულიჯი, კალვინ — აშშ-ის პრეზიდენტი
1970 : მაქს ბორნი — გერმანელი ფიზიკოსი.
1986 : რადოვან ზაგოვიჩი — სერბი პოეტი (დ. 1907).
2013 : ჯემალ აჯიაშვილი — ქართველი ებრაელი მწერალი, პოეტი, მთარგმნელი
2014 : ეუსებიო — პორტუგალიელი ფეხბურთელი
2022 : ნიკა ქაცარიძე — ქართველი მსახიობი

დღესასწაულები

მართლმადიდებელი ეკლესია აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:

„ათთა მოწამეთა კრეტელთა - თეოდულესი, სატურნინესი, ევპოროსისა, გელასისა, ავნიკიანესი, ზოტიკესი, პომპიოსისა, აგათოპუესეი, ბასილიდისა და ევარესტისა (III); ღირსისა ნიფონტისა, კვიპრელი ეპისკოპოსისა (IV); ღირსისა პავლესი, ნეოკესარიელი ეპისკოპოსისა (IV).“

- ათი კრეტელი მოწამე: თეოდულე, სატორნინე, ევპორო, გელასი, ევნიკიანე, ზოტიკე, პომპიოსი, აღათოპუსე, ბასილიდე და ევარესტი
- ნიფონტი კვიპრელი
- პავლე ნეოკესარიელი

იხილეთ აგრეთვე

სხვა თვეები:

<<	იანვარი					>>
ორშ	სამ	ოთხ	ხუთ	პარ	შაბ	კვი
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31
2025