დეკემბერი
დეკემბერი (ლათ. December) — გრიგორიანული კალენდრის მეთორმეტე და უკანასკნელი თვე. დეკემბერში 31 დღეა.
| << | დეკემბერი | >> | ||||
| ორშ | სამ | ოთხ | ხუთ | პარ | შაბ | კვი |
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | 31 | |||||
| 2024 | ||||||
სახელი ეწოდა იმ ფაქტის გამო, რომ იგი იყო მეათე თვე რომაული კალენდრისა (ლათინურად decem — ათი), როდესაც წელი იწყებოდა მარტში. ქართული წარმართული კალენდრით — ტირისდენი, ქრისტიანობიდან მომდინარე ხალხური სახელწოდება — ქრისტეშობისთვე.
დეკემბერი არის ზამთრის თვე ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში და ზაფხულისა — სამხრეთ ნახევარსფეროში. მზებუდობის ერთ-ერთი დღე დეკემბერზე მოდის.
დეკემბრის ზოდიაქოს ნიშნებია მშვილდოსანი და თხის რქა.
დეკემბერი ყოველთვის იწყება კვირის იმავე დღეს, რითაც სექტემბერი.
ტირისდენი
რედაქტირება
მთავარი სტატია: ძველი ქართული წარმართული კალენდარი.კორნელი კეკელიძე ტირისდენს 4 ნოემბერი — 3 დეკემბერით საზღვრავდა[1].
კ. კეკელიძის აზრით[2] უნდა იყოს „ტირისდინი“ და არა „ტირისდენი“. ტირისდენი იყოფა „ტირის“ და „დინი“ ნაწილებად. პირველი ნაწილი „ტირის“ არის სახელწოდება ძველი ირანული თვის „Tiris“, საიდანაც მომდინარეობს, როგორც ახალსპარსული მეოთხე თვის სახელი „ტირ“, ასევე კაპადოკიური „Tirix-Τήρι-Τειρει“ და სომხური „ՏՐԷ“ (აქაც მეოთხე თვეა). მეორე დაბოლოება „დინი“ არის ირანული დაბოლოება თვის სახელწოდებისა, მაგ: ფარვარ-დინ.
|
„თუესა ტირისდინსა ექუსსა, დღესა შაბათსა, ქორონიკონსა უკთ... ამათ ჟამთა ფრიად ისურვა წინამძღუარმან გერმანე[3].“
|
დეკემბრის მნიშვნელოვანი მოვლენები
რედაქტირება
- 1066 : უილიამ დამპყრობელი ოფიციალურად გახდა ინგლისის მეფე
- 1240 : ბათუ ყაენი იღებს კიევს.
- 1621 : გალილეო გალილეიმ გამოიგონა ტელესკოპი
- 1895 : პარიზში ჩატარდა პირველი კინოჩვენება
- 1901 : ნობელის პრემიის მინიჭების პირველი ცერემონია ჩატარდა
- 1902 : ატლანტის ოკეანეზე პირველი სატელეფონო კაბელი გაიყვანეს
- 1903 : თვითმფრინავის პირველი გაფრენა
- 1922 : ჩამოყალიბდა სამხრეთ კავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა.
- 1941 : აშშ ებმევა მეორე მსოფლიო ომში. იმავე წელს, გერმანულ საკონცენტრაციო ბანაკებსი დაიწყო გაზის კამერების გამოყეება.
- 1961 : იერუსალიმში გაასამართლეს ადოლფ ეიხმანი
- 1979 : სსრკ-ს ჯარები შეიჭრნენ ავღანეთში
- 1989 : რუმინელებმა სიკვდილით დასაჯეს ყოფილი დიქტატორი ნიკოლაე ჩაუშესკუ
- 1991 : სსრკ ოფიციალურად დაიშალა