ვიკიპედია

სომხეთის საერთაშორისო ურთიერთობები

დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ სომხეთის საგარეო პოლიტიკა ორსახოვანია. ქვეყანა ცდილობს შეინარჩუნოს მეგობრული ურთიერთობა, როგორც ირანსა და რუსეთთან, ასევე აშშ-სთან და ევროპასთან[1]. ამასთანავე სომხების გენოციდისა და მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტის გამო შეწყვეტილი აქვს დიპლომატიური ურთიერთობები მეზობელ აზერბაიჯანთან და თურქეთთან. სომხეთი 40-ზე მეტი საერთაშორისო ორგანიზაციის წევრია, მათ შორის: გაერო, ევროპის საბჭო, დსთ, ევროპის უშიშროებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაცია, ნატო-ს პარტნიორობა მშვიდობისათვის, ჩრდილო-ატლანტიკური თანამშრომლობის საბჭო, საერთაშორისო სავალუტო ფონდი, საერთაშორისო რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი, მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია, ფრანკოფონია, ევრაზიული ეკონომიკური საზოგადოება და მიუმხრობლობის მოძრაობა.

სომხების გენოციდის აღიარება

რედაქტირება

სომეხთა გენოციდი აღიარებულია რიგი ქვეყნების მიერ, როგორებიცაა: არგენტინა, ავსტრია, ბელგია, ბოლივია, ბრაზილია, კანადა, ჩილე, კვიპროსი, საფრანგეთი, გერმანია, საბერძნეთი, იტალია, ლიბანი, ლიტვა, ლუქსემბურგი, ნიდერლანდები, პოლონეთი, რუსეთი, სლოვაკეთი, შვედეთი[2], შვეიცარია, ურუგვაი, ვატიკანი, ვენესუელა, ახალი სამხრეთ უელსი ავსტრალიაში და უელსი დიდ ბრიტანეთში. 2007 წლის 30 იანვარს აშშ-ს კონგრესში მიიღეს რეზოლუცია 106, რომლის მიხედვითაც ყოველწლიურ მოხსენებაში პრეზიდენტ ჯორჯ ბუშს უნდა გამოეყენებინა ტერმინი გენოციდი 1915-1918 წლის მოვლენებთან მიმართებაში. 24 აპრილის გამოსვლაში ბუშმა ეს ტერმინი არ გამოიყენა. საარჩევნო კამპანიის დროს აშშ-ს შემდეგმა პრეზიდენტმაც გამოთქვა სურვილი ეღიარებინათ სომეხთა გენოციდი, თუმცა ეს ტერმინი არც ბარაკ ობამას გამოუყენებია არჩევის შემდეგ.

დავები

რედაქტირება

ბრძოლა ყარაბაღისთვის ჯერ კიდევ XX საუკუნის დასაწყისში დაიწყო, რომელიც მაშინ აზერბაიჯანის გამარჯვებით და მასზე კონტროლის დაწესებით დასრულდა. 1921 წელს რუსეთმა კავკასიის სამივე სახელმწიფო: სომხეთის დემოკრატიული რესპუბლიკა, აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკა, და საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა დაიპყრო. საბჭოთა კავშირის შექმნის შემდეგ, ყარაბაღი სომხეთის სსრ-ს გადაეცა, რასაც დიდი საპროტესტო მოძრაობა მოჰყვა აზერბაიჯანში. ხოლო ერევანში ისევ საბჭოთა ოკუპაციის წინააღმდეგ მიმართული აჯანყება მიმდინარეობდა. ამ ფაქტორების გათვალისწინებით, 1921 წელს მთიანი ყარაბაღი აზერბაიჯანს გადაეცა. 1923 წელს, იგი მთიანი ყარაბაღის ავტონომიური რეგიონად გადაიქცა და აზერბაიჯანის სსრ-ში შევიდა. ამ დროისთვის, ყარაბაღის მოსახლეობის 94 %-ს სომეხი ეროვნების მოსახლეობა შეადგენდა.

მიმდინარე კონფლიქტი 1988 წელს დაიწყო, როცა სომეხმა მოსახლეობა მთიან ყარაბაღში აუჯანყდა აზებაიჯანულ ხელისუფლებას და სომხეთისა და მთიანი-ყარაბაღის უზენაესმა საბჭომ მოითხოვა, ავტონომიური რესპუბლიკა გამოყოფოდა აზერბაიჯანს და შეერთებოდა სომხეთს. საბჭოთა ხელოსუფლების მიერ მიღებულმა ზომებმა მშვიდობის შესანარჩუნებლად შედეგი არ გამოიღო, მთიან ყარაბაღში ომი გაჩაღდა[3][4][5], ორ მეზობელ ერს შორის კი ეთნიკური დაპირისპირებები დაიწყო. რეგიონი დღესაც სადავო ტერიტორის სტატუსს ატარებს.

ქვეყნები, რომლებთანაც სომხეთს დიპლომატიური ურთიერთობა არ აქვს

რედაქტირება

ქვეყნები, რომელთანაც სომხეთს დიპლომატიური ურთიერთობები აქვს

რედაქტირება

სომხეთს დიპლომატიური ურთიერთობები აქვს 151 სუვერენიტეტულ ქვეყანასთან (მათ შორის ვატიკანი და მალტა[8]), ესენია: ალბანეთი, ავღანეთი, ანდორა, ავსტრალია, ავსტრია, ბაჰამის კუნძულები, ბელარუსი, ბელგია, ბენინი, ბუტანი[9], ბანგლადეში, ბრაზილია, ბულგარეთი, კანადა, ჩადი, ჩილე, ჩინეთი, კოტ-დ’ივუარი, ხორვატია, კუბა, კვიპროსი, ჩეხეთი, დანია, კონგოს რესპუბლიკა[10], ეგვიპტე, აღმოსავლეთ ტიმორი, ეკვატორული გვინეა, ესტონეთი, ეთიოპია, ფინეთი, საფრანგეთი, საქართველო, გერმანია, საბერძნეთი, გრენადა[11], ვატიკანი, ჰონდურასი, ისლანდია, ინდოეთი, ინდონეზია, ირანი, ერაყი, ირლანდია, ისრაელი, იტალია, იაპონია, ყაზახეთი, ქუვეითი, ჩრდილოეთ კორეა, სამხრეთ კორეა, ყირგიზეთი, ლატვია, ლიბანი, ლიხტენშტეინი, ლიტვა, ლუქსემბურგი, ლიბია, მაკედონია[12][13], მალტა, მავრიტანია, მექსიკა, მოლდოვა, მონაკო, მონტენეგრო, მიანმა[14], ნორვეგია, ნიდერლანდები, ნიგერია, ომანი, პარაგვაი, პოლონეთი, პორტუგალია, კატარი, რუმინეთი, რუსეთი, სან-მარინო, სერბეთი, სეიშელის კუნძულები, სლოვაკეთი, სლოვენია, სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა, ესპანეთი, სუდანი, ესვატინი[15], შვედეთი, შვეიცარია, სირია, ტაჯიკეთი, ტაილანდი, თურქმენეთი, ტუვალუ[16], უკრაინა, არაბთა გაერთიანებული საამიროები, დიდი ბრიტანეთი, ამერიკის შეერთებული შტატები, ურუგვაი და ვიეტნამი[17][18][19][20][21][22][23][24][25][26][27][28][29][30][31][32].

ევროპა

რედაქტირება
ქვეყანა ოფიციალური ურთიერთობის დასაწყისი საელჩოები (სომხეთი — სხვა ქვეყანა)
ალბანეთი 18 თებერვალი, 1993
ანდორა 18 ნოემბერი, 2003
ავსტრია 24 იანვარი, 1992
ბელარუსი 12 ივნისი, 1993
ბელგია 10 მარტი 1992
ბოსნია და ჰერცეგოვინა 29 ივლისი, 1997
ბულგარეთი 18 იანვარი, 1992
გაერთიანებული სამეფო 20 იანვარი, 1992
გერმანია 1992
დანია 14 იანვარი, 1992
ესტონეთი 23 აგვისტო 1992
ესპანეთი 27 იანვარი, 1992
ვატიკანი 23 მაისი, 1992
ისლანდია
ირლანდია 13 ივნისი, 1996
იტალია 12 მაისი 1993
ლატვია 22 აგვისტო, 1992
ლიეტუვა 21 ნოემბერი, 1991
ლიხტენშტაინი 7 მაისი, 2008
ლუქსემბურგი 11 ივნისი 1992
მალტა 27 მაისი, 1993
მოლდოვა 1992
მონაკო 2008
მონტენეგრო
ნიდერლანდები 30 იანვარი, 1992
ნორვეგია 5 ივნისი, 1992
პოლონეთი 26 თებერვალი, 1992
პორტუგალია 25 მაისი 1992
რუმინეთი 17 ნოემბერი, 1991
რუსეთი 3 აპრილი, 1992
საბერძნეთი 20 იანვარი 1992
სან-მარინო 21 მარტი, 2006
საფრანგეთი 24 თებერვალი 1992
სერბეთი 14 იანვარი, 1993
სლოვაკეთი 14 იანვარი, 1993
სლოვენია 27 ივნისი, 1994
უკრაინა 25 დეკემბერი, 1992

სომხეთსა და უკრაინას შორის ურთიერთობას საუკუნეობრივი ისტორია გააჩნია, თუმცა მას შემდეგ რაც სომხეთმა ყირიმის რეფერენდუმის შედეგები აღიარა, უკრაინამ სომხეთთან დიპლომატიური ურთიერთობები შეწყვიტა.[47]

უნგრეთი 26 თებერვალი, 1992
—
31 აგვისტო, 2012
ფინეთი 25 მარტი 1992
შვედეთი 10 ივნისი, 1992
შვეიცარია 23 დეკემბერი 1991
ჩეხეთი 30 მარტი, 1992
ჩრდილოეთი მაკედონია 27 აპრილი, 1993[12]
ხორვატია 8 ივლისი, 1994

აზია

რედაქტირება
ქვეყანა ოფიციალური ურთიერთობის დასაწყისი საელჩოები (სომხეთი — სხვა ქვეყანა)
აზერბაიჯანი იხ. აზერბაიჯან-სომხეთის ურთიერთობები, ყარაბაღის ომი, ხოჯალის ხოცვა-ჟლეტა

ამ ორ ქვეყანას შორის ურთიერთობა უკიდურესად დაძაბულია. ბოლო საუკუნის განმავლობაში მათ შორის ორი ომი მოხდა 1918-1920 და 1991-1994 წლებში.

არაბთა გაერთიანებული საამიროები
ბჰუტანი 27 სექტემბერი 2012
ვიეტნამი 14 ივლისი, 1992[52]
თურქეთი

თურქეთი იყო ერთ-ერთი პირველი სახელმწიფო, რომელმაც სომხეთის დამოუკიდებლობა აღიარა, მიუხედავად ამისა, მას შემდეგ მათ შორის ურთიერთობა დაიძაბა და ამჟამად მათ შორის დიპლომატიური ურთიერთობა არ არსებობს.

თურქმენეთი 1992
ინდოეთი 31 აგვისტო, 1992
ირანი

კულტურული და რელიგიური განსხვავებულობის მიუხედავად ირანი და სომხეთი მჭიდრო კავშირს ინარჩუნებენ, რაც პირველ რიგში ეხება ირანიდან გაზის მოწოდებას. ირანიდან მიღებული გაზის საშუალებით სომხეთი ნაკლებადაა დამოკიდებული რუსეთზე, თავად კი საქართველოსთან ერთად სატრანსპორტო დანიშნულებას ასრულებენ ირანიდან ევროპისკენ.

ისრაელი

დამოუკიდებლობის მიღებიდანვე სომხეთის ერთ-ერთი მთავარი მხარდამჭერი ისრაელი გახდა. მიუხედავად ასეთი ახლო დიპლომატიური კავშირისა ისრაელს სომხეთში საელჩო არ აქვს, მათი საელჩოს წარმომადგენელი თბილისში მუშაობს და ხშირად სტუმრობს ერევანს.

იაპონია 7 სექტემბერი 1992
კვიპროსი 18 მარტი, 1992
ლიბანი

ურთიერთობა ლიბანსა და სომხეთს შორის ძალიან მეგობრულია. უამრავი წარმოშობით სომეხი ცხოვრობს ლიბანში. ლიბანის მეორე ომის დროს სომხეთმა ლიბანში ჰუმანიტარული დახმარება გაგზავნა.[56][57]

მალაიზია
პაკისტანი

ქვეყნებს შორის ურთიერთობა მწვავეა, რადგან პაკისტანი ყარაბაღის ომის დროს აზერბაიჯანის მთავარი მხარდამჭერი იყო. ამასთან ერთად პაკისტანი არ აღიარებს სომხეთის სუვერენიტეტს.

საუდის არაბეთი

ამ ორ ქვეყანას შორის დიპლომატიური ურთიერთობები არ არსებობს.[59]

საქართველო 17 ივლისი, 1992

ორი უძველესი ქრისტიანული ერი, რომლებსაც აქვთ საკუთარი ანბანი, გარდა ამისა ამ ერებს უამრავი რამ აკავშირებს. ბოლო საუკუნის განმავლობაში მათ შორის გაღვივდა რამდენიმე კონფლიქტი სადავო ტერიტორიებზე, თუმცა XXI საუკუნეში მათ შორის მჭიდრო და მშვიდობიანი ურთიერთობა გრძელდება.

სამხრეთი კორეა 21 თებერვალი, 1992[60]
სირია
ფილიპინები 20 მაისი 1992
ქუვეითი 1994
ყაზახეთი 27 აგვისტო, 1992
შრი ლანკა 12 თებერვალი 1992
ჩინეთი 6 აპრილი, 1992
ჩრდილოეთ კორეა 13 თებერვალი, 1992[65]

აფრიკა, ამერიკა და ოკეანეთი

რედაქტირება
ქვეყანა ოფიციალური ურთიერთობების დასაწყისი საელჩოები (სომხეთი — სხვა ქვეყნები)
არგენტინა 17 იანვარი 1992
ავსტრალია
აშშ

აშშ-მ სომხეთის დამოუკიდებლობა 1991 წლის 25 დეკემბერს აღიარა.

ბრაზილია 17 თებერვალი 1992
ვენესუელა 30 ოქტომბერი, 1993[68]
კანადა
მადაგასკარი 25 ივნისი, 1993[71]
მავრიკი 28 ივნისი, 2013[72]
მექსიკა 14 იანვარი, 1992[68]
პერუ 20 აპრილი, 1992[68]
სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა 23 ივნისი, 1993[76]
სეიშელის კუნძულები 19 აპრილი, 2006[78]
ურუგვაი 1992
ჩილე 1992

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
კანადა
ჩილე
  • Sassounian, Harut (16 June 2007). „Chile Proves Genocide Recognition is Based on Truth, Not Lobbying“. 73 (24). Armenian Weekly.
  • Chilean Senate: recognition of the Armenian Genocide (in Spanish only) დაარქივებული 2016-03-03 საიტზე Wayback Machine.
ჩეხეთი
ნატო
საერთაშორისო

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ – "Armenian Foreign Policy Between Russia, Iran And U.S." – 29 March 2010. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 24 ივლისი 2011. ციტირების თარიღი: 10 ოქტომბერი 2015.
  2. ↑ Owe Nilsson/TT. (11 March 2010) Riksdagen erkände folkmord på armenier. DN.SE. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 14 აგვისტო 2010. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  3. ↑ Azerbaijan Country Page დაარქივებული 2009-03-08 საიტზე Wayback Machine. . NCSJ: Advocates on Behalf of Jews in Russia, Ukraine, the Baltic States & Eurasia. Accessed 23 May 2010.
  4. ↑ Azerbaijan doesn't allow Armenians in the country. PanARMENIAN.Net. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  5. ↑ „Azerbaijani president: Armenians are guests in Yerevan“. REGNUM News Agency. 17 January 2008. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 12 ივნისი 2009. ციტირების თარიღი: 21 April 2010.
  6. ↑ Row Erupts After Azerbaijan Pardons Armenian Officer's Repatriated Killer. RadioFreeEurope/RadioLiberty. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  7. ↑ Hungary wants to restore diplomatic relations with Armenia. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  8. ↑ Helix Consulting LLC. Bilateral Relations. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 5 აპრილი 2017. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  9. ↑ Armenia Establishes Diplomatic Relations with Bhutan (12 February 2015). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 15 აგვისტო 2011. ციტირების თარიღი: 8 March 2015.
  10. ↑ Helix Consulting LLC. Armenia to establish diplomatic relations with Congo. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  11. ↑ Sargssyan Studio. Times.am – Armenia and Grenada established diplomatic relations. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  12. ↑ 12.0 12.1 Established Full Diplomatic Relations of the Republic of Macedonia
  13. ↑ Consul of Macedonia: good partner in Balkans beneficial to Armenia. PanARMENIAN.Net. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  14. ↑ Myanmar establishes diplomatic ties with Armenia
  15. ↑ Armenia, Swaziland establish diplomatic relations. Public Radio of Armenia. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  16. ↑ Turks and Azeris Alarmed that Tuvalu May Recognize Artsakh. Asbarez News. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  17. ↑ U.S. – Armenia Relations. aaainc.org. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 11 ოქტომბერი 2006. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  18. ↑ Armenian Embassies, Consulates And Representations. Armeniaforeignministry.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 8 ნოემბერი 2011. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  19. ↑ Armenia to Establish Diplomatic Relations With Iraq. People's Daily (21 July 2000). ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  20. ↑ Armenia country brief. Dfat.gov.au. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 თებერვალი 2012. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  21. ↑ Welcome in Sixth Doha Forum oN Dmocracy and Free Trade. Qatar-conferences.org (11 April 2006). ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  22. ↑ Armenia To Establish Embassy in Japan. Panarmenian.Net (8 January 2002). ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  23. ↑ Ministry of Foreign Affairs of The Republic of Armenia Official Site. Armeniaforeignministry.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 სექტემბერი 2011. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  24. ↑ Armenia and Chad Established Diplomatic Relations. Panarmenian.Net (27 December 2006). ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  25. ↑ Armenia establishes diplomatic relations with Mauritania. Panarmenian.Net (31 January 2008). ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  26. ↑ Nouvelles d'Arménie en Ligne. Armenews.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 4 ოქტომბერი 2011. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  27. ↑ Armenia, DPRK going to develop cooperation. Panarmenian.Net (23 July 2008). ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  28. ↑ Де-Факто | Информационно-аналитическое агентство. Defacto.am. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.[მკვდარი ბმული]
  29. ↑ Ordine di Malta. Bilateral relations. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 3 დეკემბერი 2015. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  30. ↑ Armenia, Nigeria develop bilateral cooperation. Panarmenian.Net (28 October 2008). ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  31. ↑ AZG Daily. Armenia Planning To Open Diplomatic Representations in Brazil, Lithuania, Finland And Japan. Azg.am. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 17 ივლისი 2011. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  32. ↑ დაარქივებული ასლი. Minitry of Foreign Affairs of Republic of Armneia (2 February 2015). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 სექტემბერი 2015. ციტირების თარიღი: 28 August 2015.
  33. ↑ Bulgarian embassy in Yerevan. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-12-19. ციტირების თარიღი: 2015-10-10.
  34. ↑ Armenian embassy in London. Armenianembassyuk.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 3 ოქტომბერი 2011. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  35. ↑ British embassy in Yerevan. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-06-18. ციტირების თარიღი: 2021-12-29.
  36. ↑ Armenia opens embassy in Spain | Armenia News. NEWS.am (13 June 2009). ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  37. ↑ Armenian embassy in London (also accredited to Ireland). Armenianembassy.org.uk. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 21 ოქტომბერი 2010. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  38. ↑ Irish embassy in Sofia (also accredited to Armenia). Embassyofireland.bg (15 June 2011). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 6 ივლისი 2011. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  39. ↑ Armenian embassy in Rome. Xoomer.alice.it. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 13 დეკემბერი 2008. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  40. ↑ Italian embassy in Yerevan. Ambjerevan.esteri.it. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 5 ნოემბერი 2011. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  41. ↑ National, Global. (19 April 2006) Harper affirms Canadian position on Armenian Genocide. Canada.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 25 თებერვალი 2012. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  42. ↑ Polish embassy in Yerevan (in Armenian and Polish only). Erewan.polemb.net. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 26 ივნისი 2010. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  43. ↑ Armenians embassies around the world. Armenian Ministry of Foreign Affairs. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 4 მარტი 2009. ციტირების თარიღი: 10 May 2009.
  44. ↑ Romanian Ministry of Foreign Affairs: direction of the Armenian embassy in Bucharest. Mae.ro. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  45. ↑ Romanian Ministry of Foreign Affairs: direction of the Romania embassy in Yerevan. Mae.ro. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  46. ↑ Slovak Ministry of Foreign Affairs about Ján Kubiš's visit to Armenia. Mzv.sk. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 სექტემბერი 2015. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  47. ↑ Armenian Consul Denies Labeling Crimea 'Reunification'. RadioFreeEurope/RadioLiberty. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  48. ↑ Hungarian Ministry of Foreign Affairs: direction of the Hungarian honorary consulate in Yerevan. Kulugyminiszterium.hu. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 1 ოქტომბერი 2011. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  49. ↑ ABOUT US. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-06-26. ციტირების თარიღი: 2015-10-10.
  50. ↑ Armenian Ministry of Foreign Affairs: direction of the Armenian embassy in Abu Dhabi. Armeniaforeignministry.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 7 მაისი 2012. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  51. ↑ ArmenianDiaspora website. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-02-04. ციტირების თარიღი: 2015-10-10.
  52. ↑ http://www.mofa.gov.vn/en/cn_vakv/euro/nr040819105821/ns070924160837 Ministry of Foreign Affairs of Vietnam
  53. ↑ Indian embassy in Yerevan. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-02-27. ციტირების თარიღი: 2015-10-10.
  54. ↑ Armenia – India Bilateral Relations. Indianembassy.am. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 28 ოქტომბერი 2011. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  55. ↑ website for Armenian Cypriots. Hayem.org (17 June 2011). ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  56. ↑ Armenia To Provide Relief To Lebanon, Armenialiberty.org.
  57. ↑ Armenia Sent Humanitarian Assistance To Lebanon, PanArmenian.Net
  58. ↑ Embassies. www.mfa.am. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-04-06. ციტირების თარიღი: 2015-04-26.
  59. ↑ Saudi Arabia – Bilateral Relations – Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Armenia. Mfa.am. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 დეკემბერი 2017. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  60. ↑ დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-12-25. ციტირების თარიღი: 2015-10-10.
  61. ↑ დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-09-04. ციტირების თარიღი: 2021-09-24.
  62. ↑ Armenian Ministry of Foreign Affairs: direction of the Armenian embassy in Damascus. Armeniaforeignministry.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 7 მაისი 2012. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  63. ↑ Chinese embassy in Yerevan (in Chinese and Russian only). Am.chineseembassy.org. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  64. ↑ Chinese Ministry of Foreign Affairs about relations with Armenia. Fmprc.gov.cn. ციტირების თარიღი: 12 November 2011.
  65. ↑ http://search.naver.com/search.naver?sm=tab_hty.top&where=nexearch&ie=utf8&query=%EB%B6%81%ED%95%9C+%EC%95%84%EB%A5%B4%EB%A9%94%EB%8B%88%EC%95%84+%EC%88%98%EA%B5%90
  66. ↑ Embassy of Armenia in Washington, DC
  67. ↑ Embassy of the United States in Yerevan (in Armenia and English). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-02-07. ციტირების თარიღი: 2021-01-17.
  68. ↑ 68.0 68.1 68.2 Helix Consulting LLC. Mexico – Bilateral Relations – Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Armenia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2 ივლისი 2017. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  69. ↑ Embassy of Armenia in Ottawa
  70. ↑ Embassy of Canada in Moscow (in English, French and Russia)
  71. ↑ Ministry of Foreign Affairs of Armenia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-10-15. ციტირების თარიღი: 2015-10-10.
  72. ↑ Ministry of foreign Affairs of Armenia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-12-31. ციტირების თარიღი: 2015-10-10.
  73. ↑ Embassy of Armenia in Mexico City. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-04-06. ციტირების თარიღი: 2015-10-10.
  74. ↑ Embassy of Mexico in Moscow, Russia (in Russian and Spanish)
  75. ↑ Hayk. ArmeniaDiaspora.com – News from Armenia, Events in Armenia, Travel and Entertainment – Armenian Population in the World. ArmeniaDiaspora.com – News from Armenia, Events in Armenia, Travel and Entertainment. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 11 მაისი 2013. ციტირების თარიღი: 19 February 2015.
  76. ↑ Ministry of Foreign Affairs of Armenia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-10-15. ციტირების თარიღი: 2015-10-10.
  77. ↑ 77.0 77.1 Department of International Relation and Cooperation of South Africa. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-09-13. ციტირების თარიღი: 2015-10-10.
  78. ↑ Ministry of foreign Affairs of Armenia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-03-04. ციტირების თარიღი: 2015-10-10.
  79. ↑ Uruguayan Ministry of Foreign Relations: directions of the representation of Armenia in Uruguay. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-07-21. ციტირების თარიღი: 2015-10-10.
  80. ↑ El Consejo Nacional Armenio del Uruguay fue recibido en la Embajada de Chile. International Armenian Network (21 May 2007). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 15 ოქტომბერი 2015. ციტირების თარიღი: 10 ოქტომბერი 2015.. Fuente Diario Armenia
  81. ↑ Sassounian, Harut (16 June 2007). „Chile Proves Genocide Recognition is Based on Truth, Not Lobbying“. 73 (24). Armenian Weekly.
  82. ↑ დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-03-03. ციტირების თარიღი: 2021-01-17.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=სომხეთის_საერთაშორისო_ურთიერთობები&oldid=4527045“-დან