მოსახლეობის სრულიად საკავშირო აღწერა 1989

მოსახლეობის სრულიად საკავშირო აღწერა 1989 — საბჭოთა კავშირის მოსახლეობის უკანასკნელი საყოველთაო აღწერა ჩატარებული 1989 წელს.

1989 წლის სსრკ-ს მოსახლეობის საყოველთაო აღწერის ბლანკი

აღწერა

აღწერა ჩატარდა 1989 წლის 12 იანვრიდან 19 იანვრის ჩათვლით, მოსახლეობის ფაქტობრივის საცხოვრებლის მიხედვით. აღრიცხვა და ჩაწერა წარმოებდა სპეციალურად გადამზადებული აღმრიცხველ-თანამშრომლების მიერ. აღრიცხვას ჰქონდა უშუალო გამოკითხვის ხასიათი და არ ითვალისწინებდა რამე განსაკუთრებული საბუთებით პასუხების გამყარებას.

3 თვის შემდეგ 1989 წლის აპრილის თვეში გამოქვეყნდა აღწერის წინასწარი შედეგები რაიონების მიხედვით, ხოლო 1990 წლის დასაწყისში დაიდო გამოკითხვის საბოლოო ვარიანტი, სადაც წარმოდგენილი იყო მოსახლეობის რაოდენობრივი და ასაკობრივი შედეგები, ასევე ოჯახური მდგომარეობა, განათლების დონე, ნაციონალობა და სხვა დეტალები.

აღრიცხვის შედეგები

აღწერის თანახმად დადგინდა, რომ 1989 წლის 12 იანვრის მდგომარეობით საბჭოთა კავშირში მოსახლეობა შეადგენდა 286,7 მლნ კაცს, რაც 1979 წლის აღწერისაგან (262,4 მლნ.) შედარებით 24,3 მლნ ადამიანით ანუ 9 %-ით იყო გაზრდილი.

	რიცხოვნობა, მლნ კაცი.				საშუალო წლიური ზრდის ტემპი, %
	1959 წ.	1970 წ.	1979 წ.	1989 წ.	1959-69	1970-78	1979-89
მთელი მოსახლეობა	208,8	241,7	262,4	286,7	1,3	0,9	0,9
ქალაქის	100,0	136,0	163,6	188,8	2,8	2,1	1,4
სოფლის	108,8	105,7	98,8	97,9	-0,3	-0,7	-0,1

აღირიცხა 73,1 მლნ ოჯახი, რაც 6,8 მლნ-ით მეტია 1979 წელთან შედარებით. ყველაზი დიდი ზრდა მოვიდა შუა აზიის რესპუბლიკებსა და აზერბაიჯანის სსრ-ზე (22-29 %), ყაზახეთის სსრ (16 %) და მოლდოვეთის სსრ (12 %). ქვეყანაში ოჯახის საშუალო სიდიდემ შეადგინა 3,5 კაცი, ქალაქებში — 3,3 კაცი, ხოლო სოფლებში — 3,8 კაცი. მოკავშირე რესპუბლიკებში ოჯახის საშუალო როცხოვნობა შეადგენდა 6,1 კაცი — ტაჯიკეთის სსრ, 3,1 კაცი ლატვიისა და ესტონეთის სსრ-ებში, რაც ძირითადად განპირობებული იყო ოჯახში ბავშვების ოდენობთ.

1989 წელს ოჯახებში ცხოვრობდა 255,8 მლნ კაცი (ქვეყნის 89 %), ხოლო 13 მლნ (5 %) ცხოვრობდა ოჯახის გარეთ მაგრამ დაკავშირებული იყო ფინანსურად ოჯახთან, მარტოხელათა რაოდენობა კი — 16,4 მლნ კაცს შეადგენდა (6 %).

მოსახლეობის რიცხოვნობა მოკავშირე რესპუბლიკებში

	ათასი კაცი		1989 წ.	% ქალაქის მოსახლეობა
	1979 წ.	1989 წ.	% 1979 წ.	1979 წ.	1989 წ
სსრკ	262436	286731	109	62	66
რსფსრ	137 551	147 400	107	69	74
უკრაინის სსრ	49 755	51707	104	61	67
ბელორუსიის სსრ	9560	10200	107	55	65
უზბეკეთის სსრ	15 391	19905	129	41	41
ყაზახეთის სსრ	14 684	16536	113	54	57
საქართველოს სსრ	5015	5443	109	52	56
აზერბაიჯანის სსრ	6028	7038	117	53	54
ლიტვის სსრ	3398	3690	109	61	68
მოლდავეთის სსრ	3947	4338	110	39	47
ლატვიის სსრ	2521	2680	106	68	71
ყირგიზეთის სსრ	3529	4290	122	39	38
ტაჯიკეთის სსრ	3801	5109	134	35	33
სომხეთის სსრ	3031	3288	108	66	68
თურქმენეთის სსრ	2759	3534	128	48	45
ესტონეთის სსრ	1466	1573	107	70	72

საქართველოს სსრ

მოსახლეობა საქართველოს სსრ-ში 1989 წლის 12 იანვრის მდგომარეობით შეადგენდა 5 443 359 კაცს, რაც 1979 წლის მონაცემებთან (5 014 765 კაცი) შედარებით იგი გაიზარდა 428 594 კაცით ანუ 8,55 %-ით.

რაიონები (სახელოდებები მოცემულია თანამედროვე ფორმაში)	1979 წ.	1989 წ.	+/- (ზრდა/შემც.) %
საქართველო	5 014 765	5 443 359	8.55 %
თბილისი	1 069 358	1 263 489	18.15 %
აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა	354 179	392 707	10.88 %
ბათუმი	122 815	136 609	11.23 %
ქედის რაიონი	19 232	19 928	3.62 %
ქობულეთის რაიონი	78 382	88 107	12.41 %
შუახევის რაიონი	23 081	25 113	8.80 %
ხელვაჩაურის რაიონი	71 887	83 562	16.24 %
ხულოს რაიონი	38 782	39 388	1.56 %
გურია	153 325	158 526	3.39 %
ლანჩხუთის რაიონი	40 890	41 891	2.45 %
ოზურგეთის რაიონი	84 278	90 040	6.84 %
ჩოხატაურის რაიონი	28 157	26 595	-5.55 %
იმერეთი	739 189	772 251	4.47 %
ქუთაისი	194 297	234 870	20.88 %
ბაღდათის რაიონი	30 056	29 053	-3.34 %
ვანის რაიონი	38 346	35 369	-7.76 %
ზესტაფონის რაიონი	72 835	75 539	3.71 %
თერჯოლის რაიონი	44 709	44 019	-1.54 %
სამტრედიის რაიონი	65 400	64 504	-1.37 %
საჩხერის რაიონი	44 859	44 968	0.24 %
ტყიბულის რაიონი	39 451	36 686	-7.01 %
წყალტუბოს რაიონი	69 738	75 061	7.63 %
ჭიათურის რაიონი	69 582	68 501	-1.55 %
ხარაგაულის რაიონი	31 948	28 702	-10.16 %
ხონის რაიონი	37 968	34 979	-7.87 %
კახეთი	427 841	442 296	3.38 %
ახმეტის რაიონი	43 587	42 254	-3.06 %
გურჯაანის რაიონი	76 753	78 442	2.20 %
დედოფლისწყაროს რაიონი	35 405	37 299	5.35 %
თელავის რაიონი	73 511	77 988	6.09 %
ლაგოდეხის რაიონი	52 217	54 402	4.18 %
საგარეჯოს რაიონი	54 163	60 348	11.42 %
სიღნაღის რაიონი	50 073	49 326	-1.49 %
ყვარლის რაიონი	42 132	42 237	0.25 %
მცხეთა-მთიანეთი	118 430	122 052	3.06 %
დუშეთის რაიონი	37 199	37 390	0.51 %
თიანეთის რაიონი	16 554	15 128	-8.61 %
მცხეთის რაიონი	58 015	63 123	8.80 %
ყაზბეგის რაიონი	6662	6411	-3.77 %
რაჭა-ლეჩხუმი და ქვემო სვანეთი	69 834	57 776	-17.27 %
ამბროლაურის რაიონი	20 916	17 065	-18.41 %
ლენტეხის რაიონი	12 963	11 227	-13.39 %
ონის რაიონი	15 493	12 318	-20.49 %
ცაგერის რაიონი	20 462	17 166	-16.11 %
სამეგრელო და ზემო სვანეთი	422 957	425 473	0.59 %
ფოთი	48 508	50 922	4.98 %
აბაშის რაიონი	29 246	28 219	-3.51 %
ზუგდიდის რაიონი	120 217	125 444	4.35 %
მარტვილის რაიონი	47 797	46 009	-3.74 %
მესტიის რაიონი	17 442	14 776	-15.28 %
სენაკის რაიონი	50 774	52 681	3.76 %
ჩხოროწყუს რაიონი	31 404	29 840	-4.98 %
წალენჯიხის რაიონი	39 477	38 643	-2.11 %
ხობის რაიონი	38 092	38 939	2.22 %
სამცხე-ჯავახეთი	227 676	238 750	4.86 %
ადიგენის რაიონი	20 278	21 284	4.96 %
ასპინძის რაიონი	12 264	13 262	8.14 %
ახალქალაქის რაიონი	68 234	69 256	1.50 %
ახალციხის რაიონი	49 836	54 747	9.85 %
ბორჯომის რაიონი	40 796	41 266	1.15 %
ნინოწმინდის რაიონი	36 268	38 935	7.35 %
ქვემო ქართლი	524 934	612 880	16.75 %
რუსთავი	129 084	158 661	22.91 %
ბოლნისის რაიონი	68 296	81 920	19.95 %
გარდაბნის რაიონი	100 439	115 140	14.64 %
დმანისის რაიონი	44 075	52 208	18.45 %
თეთრიწყაროს რაიონი	34 593	36 432	5.32 %
მარნეულის რაიონი	99 867	124 332	24.50 %
წალკის რაიონი	48 580	44 187	-9.04 %
შიდა ქართლი	304 268	322 423	5.97 %
გორის რაიონი	135 694	149 759	10.37 %
კასპის რაიონი	53 527	55 416	3.53 %
ქარელის რაიონი	50 346	50 428	0.16 %
ხაშურის რაიონი	64 701	66 820	3.28 %
აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა	505 396	535 634	5.98 %
სოხუმი	114 373	121 406	6.15 %
ტყვარჩელი	21 805	21 578	-1.04 %
გაგრის რაიონი	73 604	81 369	10.55 %
გალის რაიონი	75 538	79 440	5.17 %
გუდაუთის რაიონი	57 231	59 146	3.35 %
გულრიფშის რაიონი	53 519	57 122	6.73 %
ოჩამჩირის რაიონი	70 690	75 808	7.24 %
სოხუმის რაიონი	38 636	39 765	2.92 %
სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი	97 378	99 102	1.77 %
ცხინვალი	34 794	42 934	23.39 %
ახალგორის რაიონი	13 795	12 080	-12.43 %
ზნაურის რაიონი	12 043	10 195	-15.35 %
ცხინვალის რაიონი	25 100	23 475	-6.47 %
ჯავის რაიონი	11 646	10 418	-10.54 %

მოსახლეობის ნაციონალური შემადგენლობა

შემაჯამებელ ნუსხაში წარმოდგენილია მოკავშირე და ავტონომიურ რესპუბლიკებში, ასევე ავტონომიურ ოლქებსა და ოკრუგებში ყველა ტიტულარული ნაციონალობა.

	1979 წ., ათასი კაცი	1989 წ., ათასი კაცი	1989 წ. % 1979 წ.
მთელი მოსახლეობა	262 085	285 743	109
რუსები	137 397	145 155	106
უკრაინელები	42 347	44 186	104
უზბეკები	12 456	16 698	134
ბელორუსები	9463	10 036	106
ყაზახები	6556	8136	124
აზერბაიჯანელები	5477	6770	124
თათრები	6185	6649	107
სომხები	4151	4623	111
ტაჯიკები	2898	4215	145
ქართველები	3571	3981	111
მოლდოველები	2968	3352	113
ლიტველები	2851	3067	108
თურქმენები	2028	2729	135
ყირგიზები	1906	2529	133
გერმანელები	1936	2039	105
ჩუვაშები	1751	1842	105
ლატვიელები	1439	1459	101
ბაშკირები	1371	1449	106
ებრაელები	1762	1378	76
მორდვაელები	1192	1154	97
პოლონელები	1151	1126	98
ესტონელები	1020	1027	101
ჩეჩნები	756	957	127
უდმურტები	714	747	105
მარიელები	622	671	108
ხუნძები	483	601	124
ოსები	542	598	110
ლეზგები	383	466	122
ყარაკალპაკები	303	424	140
ბურიატები	353	421	119
ყაბარდოელები	322	391	121
იაკუტები	328	382	116
დარგუელები	287	365	127
კომები	327	345	105
ყუმიკები	228	282	123
ინგუშები	186	237	128
ტუვაშები	166	207	124
კალმიკები	147	174	119
ყარაჩავოელები	131	156	119
კომი-პერმელები	151	152	101
კარელები	138	131	95
ადიღები	109	125	115
ლაკები	100	118	118
აფხაზები	91	105	116
თაბასარანელები	75	98	130
ბალყარელები	66	85	128
ხაკასიელები	71	80	113
ნოღაელები	60	75	126
ალტაელები	60	71	118
ჩერქეზები	46	52	113
ნენები	30	35	116
ევენკები	27	30	111
ხანტები	21	23	108
რუთულელები	15	20	136
წახები	13	20	148
აღულები	12	19	155
ჩუქჩები	14	15	108
დოლგანები	5,1	6,9	137
კორიაკები	7,9	9,2	117
მანსები	7,6	8,5	112
სხვა ეროვნებები	2811	3441	122

ლიტერატურა

• Лабутова Т. Ежегодник Большой советской энциклопедии. выпуск 34. стр. 007—011, Москва 1990 г. ISBN 5-85270-041-X.

რესურსები ინტერნეტში

• Итоги переписи населения СССР დაარქივებული 2016-11-30 საიტზე Wayback Machine.
• Приложения на demoscope.ru