იმერეთის მხარე

მხარე საქართველოში
ეს სტატია ადმინისტრაციულ რეგიონს ეხება. ისტორიული მხარის შესახებ იხილეთ იმერეთი.

იმერეთის მხარე — მხარე დასავლეთ საქართველოში, მოიცავს ისტორიულ-გეოგრაფიული პროვინცია იმერეთის ტერიტორიას, ასევე ლეჩხუმის და გურიის რამდენიმე სოფელს. იმერეთის მხარეში შედის ქუთაისის, ბაღდათის, ვანის, ზესტაფონის, თერჯოლის, სამტრედიის, საჩხერის, ტყიბულის, წყალტუბოს, ჭიათურის, ხარაგაულისა და ხონის მუნიციპალიტეტები. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია — ქ. ქუთაისი. რეგიონის საერთაშორისო კოდია: GE-IM.

ადმინისტრაციული ერთეული
იმერეთის მხარე
ქვეყანა საქართველოს დროშა საქართველო
ადმ. ცენტრი ქუთაისი
შიდა დაყოფა ბაღდათის მუნიციპალიტეტი, ვანის მუნიციპალიტეტი, ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი, სამტრედიის მუნიციპალიტეტი, საჩხერის მუნიციპალიტეტი, ქუთაისი, თერჯოლის მუნიციპალიტეტი, ტყიბულის მუნიციპალიტეტი, ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი, ხონის მუნიციპალიტეტი, წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი და ჭიათურის მუნიციპალიტეტი
კოორდინატები 42°10′00″ ჩ. გ. 42°59′00″ ა. გ. / 42.16667° ჩ. გ. 42.98333° ა. გ. / 42.16667; 42.98333
სახელმწიფო რწმუნებული ზვიად შალამბერიძე[1]
დაარსდა 1995
ფართობი 6516 კვადრატული კილომეტრი
ოფიციალური ენა ქართული ენა
მოსახლეობა 533 906 (2014) კაცი
სიმჭიდროვე 81,9 კაცი/კმ²
ეროვნული შემადგენლობა ქართველები 99,32 %[2]
სარწმუნოებრივი შემადგენლობა მართლმადიდებლები 98,81 %[3]
სასაათო სარტყელი UTC+04:00
ოფიციალური საიტი http://imereti.gov.ge/

ადმინისტრაციული დაყოფა

რედაქტირება

იმერეთის მხარეში შედის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულები:

რუკა მუნიციპალიტეტები
 
ქალაქ ქუთაისის მუნიციპალიტეტი
ჭიათურის მუნიციპალიტეტი
ტყიბულის მუნიციპალიტეტი
წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი
ბაღდათის მუნიციპალიტეტი
ვანის მუნიციპალიტეტი
ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი
თერჯოლის მუნიციპალიტეტი
სამტრედიის მუნიციპალიტეტი
საჩხერის მუნიციპალიტეტი
ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი
ხონის მუნიციპალიტეტი

ზოგადი ცნობები

რედაქტირება

მხარის ფართობი შეადგენს 6552.3[4] კვ.კმ-ს, მოსახლეობა 533 906 კაცი (2014), მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კვ.კმ-ზე – 81,9 კაცს. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი ქუთაისი. მხარეში 542 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის:

 
გელათი

ადგილობრივი მმართველობა

რედაქტირება

მხარის ადმინისტრაციული ერთეულებია: ქალაქის მერია - 1 (ქუთაისი), მუნიციპალიტეტის გამგეობა - 11, სადაბო საკრებულო - 2, სოფლის საკრებულო - 161. მხარეში სახელმწიფო მმართველობას ახორციელებს საქართველოს პრეზიდენტის მიერ დანიშნული სახელმწიფო რწმუნებული. ამ თანამდებობაზე, რომელიც შემოღებულ იქნა 1995 წლის იანვარში, დღემდე მუშაობდნენ:

მოსახლეობა

რედაქტირება
მხარე / რაიონი-მუნიციპალიტეტი[5] 2002 წ. აღწ. 2014 წ. აღწ. 2024[6]
იმერეთი  699 410  533 906  422 265
ქ. ქუთაისი 185 965 147 635 125 589
ბაღდათის 29 235 21 582 15 928
ვანის 34 464 24 512 18 828
ზესტაფონის 76 208 57 628 52 938
თერჯოლის 45 496 35 563 28 555
სამტრედიის 60 456 48 562 39 336
საჩხერის 46 590 37 775 32 359
ტყიბულის 31 132 20 839 15 755
წყალტუბოს 73 889 56 883 39 227
ჭიათურის 56 341 39 884 36 696
ხარაგაულის 27 885 19 473 17 885
ხონის 31 749 23 570 19 169

ეკონომიკა

რედაქტირება
 
ჭიათურის მანგანუმის საბადოს სადგური

იმერეთის მხარე მნიშვნელოვანწილად გამოირჩევა საქართველოს ტეროტორიაზე არსებული წიაღისეული სიმდიდრეების მრავალფეროვნებით. ამჟამად იმერეთში 100-ზე მეტი მინერალურ-სანედლეულო რესურსების საბადოა აღრიცხული, რომელთაგან ნახევარზე მეტი საექსპორტოა. ძირითადი წიაღისეული სიმდიდრეა ჭიათურის მანგანუმი, რომლის ბალანსური და ბალანსგარეშე მარაგი 215 მილიონ ტონას შეადგენს მადნის ყველა ტიპის (ჟანგეული, კარბინატული, დაჟანგული, შერეული, ქვიშაქვები) მიხედვით. ჭიათურა მანგანუმის მოპოვებისა და გადამუშავების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ცენტრია ამიერკავკასიაში. ჭიათურა მანგანუმის კონცენტრატით ამარაგებს ზესტაფონის ფეროშენადნობთა ქარხანას. მანგანუმის ჯერ კიდევ დაუმუშავებელი მარაგის არსებობა სავარაუდოა ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში, ჩხარი-აჯამეთის, ქუთაისისა და თერჯოლის ტერიტორიებზე.

მხარის მნიშვნელოვანი წიაღისეული რესურსია ტყიბულისა და გელათის ქვანახშირის, საშენ მასალათა, თიხის მარაგი. ქუთაისის მიდამოები მდიდარია ბეტონოტური თიხებით, მარმარილოს, ეკლარის კირქვის, კურსების ტეშენიტის, ბაზალეთის საბადოებით. იმერეთის მხარის საწარმოები ქვეყნის მთლიანი პროდუქციის 25-30 %-ს აწარმოებენ. მათი უმრავლესობა განლაგებულია მთავარი საავტომობილო და სარკინიგზო მაგისტრალის გასწვრივ მდებარე ქალაქებში: ქუთაისი, ზესტაფონი, სამტრედია.[7]

ღირსშესანიშნაობები

რედაქტირება

მხარის ტერიტორიაზე მდებარეობს ბუნების, არქიტექტურისა და კულტურის მრავალი ძეგლი, მათ შორის უმნიშვნელოვანესია:

მხარის ადრინდელი ისტორია იხილეთ სტატიებში:

  1. გუბერნატორი
  2. georgia-ethnic-2014
  3. georgia-religion2014
  4. საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის შედეგები: ტომი I. მთავარი რედაქტორი: თეიმურაზ ბერიძე. თბილისი: საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური, 2003, გვერდი 52. ISBN 99928-0-768-7
  5. Georgia division
  6. Georgia division). http://pop-stat.mashke.org.+ციტირების თარიღი: 2024-04-03.
  7. წიგნი "ჩემი იმერეთი"