იმერეთის მხარე

იმერეთის მხარე — მხარე დასავლეთ საქართველოში, მოიცავს ისტორიულ-გეოგრაფიული პროვინცია იმერეთის ტერიტორიას, ასევე ლეჩხუმის და გურიის რამდენიმე სოფელს. იმერეთის მხარეში შედის ქუთაისის, ბაღდათის, ვანის, ზესტაფონის, თერჯოლის, სამტრედიის, საჩხერის, ტყიბულის, წყალტუბოს, ჭიათურის, ხარაგაულისა და ხონის მუნიციპალიტეტები. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია — ქ. ქუთაისი. რეგიონის საერთაშორისო კოდია: GE-IM.

ადმინისტრაციული ერთეული
იმერეთის მხარე
ქვეყანა	საქართველო
ადმ. ცენტრი	ქუთაისი
შიდა დაყოფა	ბაღდათის მუნიციპალიტეტი, ვანის მუნიციპალიტეტი, ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი, სამტრედიის მუნიციპალიტეტი, საჩხერის მუნიციპალიტეტი, ქუთაისი, თერჯოლის მუნიციპალიტეტი, ტყიბულის მუნიციპალიტეტი, ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი, ხონის მუნიციპალიტეტი, წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი და ჭიათურის მუნიციპალიტეტი
კოორდინატები	42°10′00″ ჩ. გ. 42°59′00″ ა. გ.
სახელმწიფო რწმუნებული	ზვიად შალამბერიძე
დაარსდა	1995
ფართობი	6516 კვადრატული კილომეტრი
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	533 906 (2014) კაცი
სიმჭიდროვე	81,9 კაცი/კმ²
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 99,32 %
სარწმუნოებრივი შემადგენლობა	მართლმადიდებლები 98,81 %
სასაათო სარტყელი	UTC+04:00
ოფიციალური საიტი	http://imereti.gov.ge/
იმერეთის მხარე ვიკისაწყობში

ადმინისტრაციული დაყოფა

იმერეთის მხარეში შედის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული შემდეგი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულები:

რუკა	მუნიციპალიტეტები
	ქალაქ ქუთაისის მუნიციპალიტეტი
	ჭიათურის მუნიციპალიტეტი
	ტყიბულის მუნიციპალიტეტი
	წყალტუბოს მუნიციპალიტეტი
	ბაღდათის მუნიციპალიტეტი
	ვანის მუნიციპალიტეტი
	ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი
	თერჯოლის მუნიციპალიტეტი
	სამტრედიის მუნიციპალიტეტი
	საჩხერის მუნიციპალიტეტი
	ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი
	ხონის მუნიციპალიტეტი

ზოგადი ცნობები

მხარის ფართობი შეადგენს 6552.3 კვ.კმ-ს, მოსახლეობა 533 906 კაცი (2014), მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კვ.კმ-ზე – 81,9 კაცს. მხარის ადმინისტრაციული ცენტრია ქალაქი ქუთაისი. მხარეში 542 დასახლებული პუნქტია, მათ შორის:

• ქალაქი — 10: ქუთაისი, ვანი, ტყიბული, წყალტუბო, ჭიათურა, ბაღდათი, ზესტაფონი, თერჯოლა, სამტრედია, საჩხერე, ხონი;
• დაბა — 3: შორაპანი, კულაში, ხარაგაული;
• სოფელი — 529.

გელათი

ადგილობრივი მმართველობა

მხარის ადმინისტრაციული ერთეულებია: ქალაქის მერია - 1 (ქუთაისი), მუნიციპალიტეტის გამგეობა - 11, სადაბო საკრებულო - 2, სოფლის საკრებულო - 161. მხარეში სახელმწიფო მმართველობას ახორციელებს საქართველოს პრეზიდენტის მიერ დანიშნული სახელმწიფო რწმუნებული. ამ თანამდებობაზე, რომელიც შემოღებულ იქნა 1995 წლის იანვარში, დღემდე მუშაობდნენ:

• 1995 — 2003 თეიმურაზ შაშიაშვილი
• 2003 — დავით მუმლაძე
• 2004 — გიორგი გეწაძე
• 2004-2005 — ზურაბ ქაჯაია (მ.შ.)
• 2005 — აკაკი ბობოხიძე
• 2005-2006 — ზურაბ ქაჯაია (მ.შ.)
• 2006-2008 — აკაკი ბობოხიძე
• 2008-2009 — მიხეილ ჩოგოვაძე
• 2010-2012 — ლაშა მაქაცარია
• 2012-2013 — ვახტანგ ბალავაძე
• 2013-2015 — ზაზა მეფარიშივილი
• 2015-2018 — გივი ჭიჭინაძე

მოსახლეობა

მხარე / რაიონი-მუნიციპალიტეტი	2002 წ. აღწ.	2014 წ. აღწ.	2016'	2017'	2018'
იმერეთი	699 410	533 906	523 700	514 400	507 000
ქ. ქუთაისი	185 965	147 635	145 400	142 800	141 000
ბაღდათის	29 235	21 582	20 900	20 300	19 800
ვანის	34 464	24 512	23 800	23 300	22 800
ზესტაფონის	76 208	57 628	57 300	56 900	56 500
თერჯოლის	45 496	35 563	34 600	33 900	33 300
სამტრედიის	60 456	48 562	47 600	46 700	45 900
საჩხერის	46 590	37 775	37 100	36 700	36 300
ტყიბულის	31 132	20 839	20 300	19 800	19 300
წყალტუბოს	73 889	56 883	54 400	52 800	51 400
ჭიათურის	56 341	39 884	39 900	39 500	39 300
ხარაგაულის	27 885	19 473	19 400	19 200	19 100
ხონის	31 749	23 570	23 100	22 600	22 200

ეკონომიკა

ჭიათურის მანგანუმის საბადოს სადგური

იმერეთის მხარე მნიშვნელოვანწილად გამოირჩევა საქართველოს ტეროტორიაზე არსებული წიაღისეული სიმდიდრეების მრავალფეროვნებით. ამჟამად იმერეთში 100-ზე მეტი მინერალურ-სანედლეულო რესურსების საბადოა აღრიცხული, რომელთაგან ნახევარზე მეტი საექსპორტოა. ძირითადი წიაღისეული სიმდიდრეა ჭიათურის მანგანუმი, რომლის ბალანსური და ბალანსგარეშე მარაგი 215 მილიონ ტონას შეადგენს მადნის ყველა ტიპის (ჟანგეული, კარბინატული, დაჟანგული, შერეული, ქვიშაქვები) მიხედვით. ჭიათურა მანგანუმის მოპოვებისა და გადამუშავების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ცენტრია ამიერკავკასიაში. ჭიათურა მანგანუმის კონცენტრატით ამარაგებს ზესტაფონის ფეროშენადნობთა ქარხანას. მანგანუმის ჯერ კიდევ დაუმუშავებელი მარაგის არსებობა სავარაუდოა ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში, ჩხარი-აჯამეთის, ქუთაისისა და თერჯოლის ტერიტორიებზე.

მხარის მნიშვნელოვანი წიაღისეული რესურსია ტყიბულისა და გელათის ქვანახშირის, საშენ მასალათა, თიხის მარაგი. ქუთაისის მიდამოები მდიდარია ბეტონოტური თიხებით, მარმარილოს, ეკლარის კირქვის, კურსების ტეშენიტის, ბაზალეთის საბადოებით. იმერეთის მხარის საწარმოები ქვეყნის მთლიანი პროდუქციის 25-30 %-ს აწარმოებენ. მათი უმრავლესობა განლაგებულია მთავარი საავტომობილო და სარკინიგზო მაგისტრალის გასწვრივ მდებარე ქალაქებში: ქუთაისი, ზესტაფონი, სამტრედია.

ღირსშესანიშნაობები

მხარის ტერიტორიაზე მდებარეობს ბუნების, არქიტექტურისა და კულტურის მრავალი ძეგლი, მათ შორის უმნიშვნელოვანესია:

• ბაგრატის ტაძარი
• გელათის მონასტერი
• ვანის ნაქალაქარი
• სათაფლიის კარსტული მღვიმეები
• პრომეთეს მღვიმე
• კაცხის სვეტი
• მღვიმევის მონასტერი
• მოწამეთას მონასტერი

ისტორია

მხარის ადრინდელი ისტორია იხილეთ სტატიებში:

• იმერეთი
• იმერეთის სამეფო
• საქართველოს ისტორია