ახალქალაქის მუნიციპალიტეტი
ახალქალაქის მუნიციპალიტეტი, ოფიციალურად სსიპ „ახალქალაქის მუნიციპალიტეტი“[4] (ს/ნ. 223366122; რეგ. თარიღი — 19 დეკემბერი, 2006) — ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული სამხრეთ საქართველოში, სამცხე-ჯავახეთის მხარეში. ადმინისტრაციული ცენტრი — ახალქალაქი.
| ადმინისტრაციული ერთეული | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
ახალქალაქის მუნიციპალიტეტი | |||||
 | |||||
| |||||
| ქვეყანა |
 საქართველო | ||||
| მხარე | სამცხე-ჯავახეთის მხარე | ||||
| ადმ. ცენტრი | ახალქალაქი | ||||
| კოორდინატები | 41°24′20″ ჩ. გ. 43°29′10″ ა. გ. / 41.40556° ჩ. გ. 43.48611° ა. გ. | ||||
| საკრებულოს თავმჯდომარე |
ნაირი ირიციანი | ||||
| ფართობი | 1235 კმ² | ||||
| ოფიციალური ენა | ქართული ენა | ||||
| მოსახლეობა |
 45 070[1] კაცი (2014) | ||||
| სიმჭიდროვე | 36,5 კაცი/კმ² | ||||
| ეროვნული შემადგენლობა |
სომხები 92,9 % ქართველები 6,8 %[2] | ||||
| სარწმუნოებრივი შემადგენლობა |
გრიგორიანები 78,8 % კათოლიკეები 11,7 % მართლმადიდებლები 5,7 % მუსლიმები 1,9 %[3] | ||||
| სასაათო სარტყელი | UTC+04:00 | ||||
| სატელეფონო კოდი | (362) | ||||
| საფოსტო ინდექსი | 0700–0799 | ||||
| ოფიციალური საიტი | http://www.akhalkalaki.ge/ | ||||
| |||||
.svg)
ისტორიარედაქტირება
მუნიციპალიტეტის ტერიტორია 1917 წლამდე ტფილისის გუბერნიის ახალქალაქის მაზრაში შედიოდა, 1921-30 წლებში — აღმოსავლეთ საქართველოს ახალქალაქის მაზრაში, 1930 წლიდან ცალკე რაიონია. სამხრეთი საზღვარი ემთხვევა საქართველო-თურქეთის სახელმწიფო საზღვარს.
ბუნებარედაქტირება
მუნიციპლალიტეტი მდებარეობს ჯავახეთის ვულკანურ ზეგანზე, რომლის სიმაღლე 1500-დან 3300 მ-მდე მერყეობს. პლატოს ზედაპირი ტალღობრივი ვაკეა, რომლის აღმოსავლეთ ნაწილში აღმართულია სამსრის ქედი (უმაღლესი მწვერვალი მთა დიდი აბული — 3301 მ). ტერიტორია — 1235 კვ.კმ., მათ შორის სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებს უკავია 990 კვ.კმ. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე მიედინება მდინარეები ფარავანი, ჭობარეთი, ბარალეთისწყალი. ტბებიდან აღსანიშნავია კარწახის ტბა, ვაჩიანის ტბა, მრუდე ტბა.
მუნიციპალიტეტში მოიპოვება სასარგებლო წიაღისეული: ვულკანური წიდა (სოფელი ზაკვი), პემზა (სოფლები სულდა და ოკამი) და პერლიტი (სოფელი სულდა).
მოსახლეობარედაქტირება
აღწერის მონაცემებირედაქტირება
| აღწერის წელი | მოსახლეობა |
|---|---|
| 1989 | 69 256 |
| 2002 | 60 486
|
| 2014 | 45 070
|
| 2021[5] | 41 000
|
ადგილობრივი თვითმმართველობარედაქტირება
ადმინისტრაციული ერთეულებირედაქტირება
მუნიციპალიტეტში 65 დასახლებული პუნქტია: 1 ქალაქი, 64 სოფელი. ადგილობრივი თვითმმართველობის უმაღლესი ორგანოა საკრებულო. მმართველობის ტერიტორიული ერთეულებია:
- 1 ქალაქი — ახალქალაქი
- 15 თემი — აზავრეთი, ალასტანი, არაგვა, ბარალეთი, გოგაშენი, ვაჩიანი, ზაკვი, კარტიკამი, კარწახი, კოჭიო, კუმურდო, ოკამი, სულდა, ხავეთი, ხოსპიო.
- 6 სოფელი — დილისკა, კოთელია, პტენა, ტურცხი, ჩუნჩხა, ხანდო.
საკრებულორედაქტირება
| პარტია | 2017[6] | 2021[7] | ამჟამინდელი საკრებულო | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ქართული ოცნება | 31 | 37 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ნაციონალური მოძრაობა | 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ევროპული საქართველო | 1 | 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ლელო | 1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| პატრიოტთა ალიანსი | 5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| თავისუფალი საქართველო | 1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| სულ | 38 | 42 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ეკონომიკარედაქტირება
სოფლის მეურნეობაში წამყვანია მეცხოველეობა, მოჰყავთ საგაზაფხულო ხორბალი და კარტოფილი. მრეწველობა სუსტადაა განვითარებული, ძირითადი დარგია კვების მრეწველობა. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე გადის რკინიგზის ხაზი (მარაბდა-ახალქალაქი), რომელიც 2018 წლის გაზაფხულიდან დაუკავშირდა სასაზღვრო პუნქტ კარწახს და რომელმაც ერთმანეთთან შეაერთა საქართველოსა და თურქეთის რკინიგზები.
კულტურარედაქტირება
მუნიციპალიტეტში 67 საჯარო სკოლაა, 61 ბიბლიოთეკა, 1 თეატრი და 1 მუზეუმი (მხარეთმცოდნეობის).
ღირსშესანიშნაობანირედაქტირება
ახალქალაქის მუნიციპალიტეტში ბევრია ადრინდელი და შუა საუკუნეების ქართული კულტურის ძეგლები:
- კუმურდოს ტაძარი (964 წ.)
- აბულის ციკლოპური ციხე
- აბულის ეკლესია (X ს.)
- ბავრას ეკლესია (X-XI სს.)
- ალასტანის ეკლესია (X-XI სს.)
- ბარალეთის ეკლესია (XI ს.)
- ბურნაშეთის ეკლესია (XI ს.)
- ახალქალაქის ციხე-ნაქალაქარი (XI-XVIII სს.)
სქოლიორედაქტირება
- ↑ მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 26 ივლისი 2016.
- ↑ Ethnic composition of Georgia 2014
- ↑ georgia-religion2014
- ↑ საჯარო სამართლის ეროვნული სააგენტო, მუნიციპალიტეტების რეესტრი — ახალქალაქის მუნიციპალიტეტი
- ↑ მოსახლეობის რიცხოვნობა რეგიონების და თვითმმართველი ერთეულების მიხედვით (XLS). საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (1 იანვარი, 2021). ციტირების თარიღი: 2021-11-11.
- ↑ პროტოკოლით არჩეული მუნიციპალიტეტის საკრებულოს წევრები და მერები 2017. ცესკო. ციტირების თარიღი: 2022-12-21[მკვდარი ბმული]
- ↑ პროტოკოლით არჩეული მუნიციპალიტეტის საკრებულოს წევრები და მერები 2021. ცესკო. ციტირების თარიღი: 2022-12-21[მკვდარი ბმული]