ჯავახეთის ზეგანი — ვულკანური ზეგანი სამხრეთ საქართველოში.

ჯავახეთის ზეგანი
ჯავახეთის ზეგნის ლანდშაფტი
ჯავახეთის ზეგნის ლანდშაფტი
კოორდინატები: 41°30′ ჩ. გ. 43°30′ ა. გ. / 41.500° ჩ. გ. 43.500° ა. გ. / 41.500; 43.500
ქვეყანა საქართველოს დროშა საქართველო
უმაღლესი წერტილი დიდი აბული
სიმაღლე 3305 
ჯავახეთის ზეგანი — საქართველო
ჯავახეთის ზეგანი
სურათები ვიკისაწყობში

აგებულია ეფუზივებით. ზედაპირზე გავრცელებულია ზედაპლიოცენური დოლერიტული განფენები , რომლის საძირკველში ნეოგენური გოდერძის ვულკანოგენური წყებაა. ადგილ-ადგილ გავრცელებულია ტბიური ნალექები. რელიეფში გაბატონებულია 1500-2200 მ სიმაღლეზე აზიდული ვაკეები, რომლებიც გართულებულია ტბიანი და ჭაობიანი ტაფობ-ქვაბულებითა და მდინარეთა კანიონისებრი ხეობებით. ზეგნის ჩრდილო და სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში განვითარებულია სერებიან-ხეობებიანი რელიეფი დანაოჭებული ლავების საფუძველზე (აზმანიას, მურაკვალის, ტაბისყურის სერები, კოდალის, ზემო ქციის ხეობები, ტაბისყურის ქვაბული).

ჰავა გარდამავალია ზომიერად ნოტიოდან მთიანეთის მშრალ კლიმატზე. ზამთარი მცირეთოვლიანი და ცივი იცის. საშუალო წლიური ტემპერატურა 4-6 °C, იანვარი -5, -10 °C, ივლისი 15-16 °C; აბსოლუტური მინიმალური -34 °C, -41 °C, აბსოლუტური მაქსიმალური 30-35 °C. ნალექები 600-750 მმ წელიწადში.

ჰიდროგრაფიულ ქსელს ქმნიან მდინარეები (მტკვარი, ფარავანი, ქცია, ბარალეთისწყალი და სხვა) და ლავური ვოკლუზები. მდინარეებს ზემო დინებაში მცირე ვარდნა აქვთ, ქვემოთში — დიდი. ტბების უმრავლესობა გამდინარეა და მტკნარი, მხოლოდ კარწახის ტბაშია მომლაშო წყალი. წყაროებს ახასიათებს დიდი დებიტი, დაბალი ტემპერატურა და მტკნარი წყალი.

გავრცელებულია მთის სტეპური მცენარეულობა და მდელოს ბალახეული. აქა-იქ ხელოვნური ტყეებია. ფლორა და ფაუნა მდიდარია ბორეალური ელემენტებით.

ცხოველებიდან გავრცელებულია: ტურა, მელა. არის გნოლი, კავკასიური როჭო, კაკაბი, მწყერი, კასპიური შურთხი, გარეული იხვი, მტრედი და სხვა. ტბებსა და მდინარეებში ბევრია თევზი (კალმახი, ქაშაპი, ხრამული, ფრიტა, კობრი, მტკვრის წვერა და სხვა).

ლიტერატურა რედაქტირება