გადოლინიუმი

გადოლინიუმი, ₆₄Gd
ზოგადი თვისებები
მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა	რბილი ბლანტი მოვერცხლისფრო-თეთრი ფერის ლითონი
სტანდ. ატომური ; წონა Ar°(Gd)	157.25±0.03; 157.25±0.03 (დამრგვალებული)
გადოლინიუმი პერიოდულ სისტემაში
	ევროპიუმი ← გადოლინიუმი → ტერბიუმი
ატომური ნომერი (Z)	64
პერიოდი	6 პერიოდი
ბლოკი	f-ბლოკი
ელექტრონული კონფიგურაცია	[Xe] 4f7 5d1 6s2
ელექტრონი გარსზე	2, 8, 18, 25, 9, 2
	ელემენტის ატომის სქემა;
ფიზიკური თვისებები
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში	მყარი სხეული
დნობის; ტემპერატურა	1312 °C (1585 K, 2394 °F)
დუღილის; ტემპერატურა	3000 °C (3273 K, 5432 °F)
სიმკვრივე (ო.ტ.)	7.90 გ/სმ3
სიმკვრივე (ლ.წ.)	7.4 გ/სმ3
დნობის კუთ. სითბო	10.05 კჯ/მოლი
აორთქ. კუთ. სითბო	301.3 კჯ/მოლი
მოლური თბოტევადობა	37.03 ჯ/(მოლი·K)
ატომის თვისებები
ჟანგვის ხარისხი	0, +1, +2, +3
ელექტროდული პოტენციალი	;
ელექტროუარყოფითობა	პოლინგის სკალა: 1.20
იონიზაციის ენერგია	1: 593.4 კჯ/მოლ ; 2: 1170 კჯ/მოლ ; 3: 1990 კჯ/მოლ ; ;
ატომის რადიუსი	ემპირიული: 180 პმ
კოვალენტური რადიუსი (rcov)	196±6 პმ
მოლური მოცულობა	19.9 სმ3/მოლი
	; გადოლინიუმის სპექტრალური ზოლები
სხვა თვისებები
ბუნებაში გვხვდება	პირველადი ნუკლიდების სახით
მესრის სტრუქტურა	მჭიდრო ჰექსაგონალური
მესრის პერიოდი	3.636 Å
ბგერის სიჩქარე	2680 მ/წმ (20 °C)
თერმული გაფართოება	9.4 µმ/(მ·K)
თბოგამტარობა	10.6 ვტ/(მ·K)
კუთრი წინაღობა	1.310 ნომ·მ
მაგნეტიზმი	ფერომაგნეტიკი-პარამაგნეტიკი 293.4 K-ზე
მაგნიტური ამთვისებლობა	+755000.0×10−6 სმ3/მოლ
იუნგას მოდული	54.8 გპა
წანაცვლების მოდული	21.8 გპა
დრეკადობის მოდული	37.9 გპა
პუასონის კოეფიციენტი	0.259
ვიკერსის მეთოდი	510–950 მპა
CAS ნომერი	7440-54-2
ისტორია
სახელწოდება მომდინარეობს	მინერალ გადოლინიტის სახელის მიხედვით
აღმომჩენია	Jean Charles Galissard de Marignac (1880)
პირველი მიმღებია	Lecoq de Boisbaudran (1886)
გადოლინიუმის მთავარი იზოტოპები
	გადოლინიუმი ვიკისაწყობში •

გადოლინიუმი

64Gd

157.25

4f⁷ 5d¹ 6s²

გადოლინიუმი^[1]^[2] (ლათ. Gadolinium; ქიმიური სიმბოლო — ${\ce {Gd}}$ ) — ელემენტთა პერიოდული სისტემის მეექვსე პერიოდის, ჯგუფგარეშე (ძველი კლასიფიკაციით მესამე ჯგუფის თანაური ქვეჯგუფის, IIIბ) ქიმიური ელემენტი. განეკუთვნება ლანთანოიდების ოჯახს. ატომური ნომერია — 64, ატომური მასა — 157.25, t_დნ — 1312 °C, t_დუღ — 3000 °C, სიმკვრივე — 7.90 გ/სმ³. რბილი ბლანტი მოვერცხლისფრო-თეთრი ფერის ლითონი.

ისტორია

გადოლინიუმი აღმოჩენილია 1880 წელს ჟან დე მარინიაკის (Jean Charles Galissard de Marignac) მიერ, რომელმაც სპექტროსკოპიულად დაამტკიცა იშვიათმიწა ოქსიდების ნარევში ახალი ელემენტის არსებობა. სახელი მიენიჭა ფინელი ქიმიკოსის იუჰან გადოლინის პატივსაცემად.

ბუნებაში

გადოლინიუმის კლარკიდედამიწის ქერქში (ტეილორისმიხედვით)არის 8 გრ/ტ, ოკეანის წყალში 2,4×10⁻⁶ მგრ/ლ. გადოლინიუმი გვხვდება მრავალ მინერალში როგორიცაა: მონაციტი და ბასთნეზიტი, ოქსიდის სახით. მინერალი გადოლინიტი Gd შეიცავს კვალის სახით. სუფთა გადოლინიუმის მსოფლიო წარმოება შეადგენს 400 ტონას წელიწადზე.

საბადოები

გადოლინიუმი შედის ლანთანოიდების შემადგენლობაში, რომელიცხშირად გვხვდება აშშ-ში, ყაზახეთში, რუსეთში, უკრაინაში, ავსტრალიაში, ბრაზილიაში, ინდოეთში, სკანდინავიაში.

მიღება

გადოლინიუმს მიიღებენ გადოლინიუმის ქლორიდის ან ფტორიდის (GdF₃, GdCl₃) კალციუმით აღდგენით. გადოლინიუმის ნაერთებს მიიღებენ იშვიათმიწა ლითონების ოქსიდების ფრაქციებად დაშლით. გადოლინიუმი მიიღება, როგორც მონაციტისაგან, ასევე ბასთნეზიტისაგან.

დამსხვრეული მინერალის ნატეხებს ექსტრაგირებენ ქლორწყალბადით ან გოგირდმჟავით, რომელსაც არახსნადი ოქსიდი გადაჰყავს ხსნად ქლორიდში ან სულფატში.

მჟავური ფილტრატი ნეიტრალიზდება კაუსტიკური სოდით (pH 3–4). თორიუმი გამოილექება მისი ჰიდროქსიდის სახით და მოსცილდება.

დარჩენილ ხსნარს ამუშავებენ ამონიუმის ოქსალატით და იშვიათმიწა ელემენტები გადადის შესაბამის არახსნად ოქსალატებში, რომლებიც გაცხელებით გადადიან ოქსიდებში.

ოქსიდები იხსნება აზოტმჟავაში, რომელიც აშორებს ერთ-ერთ ძირითად კომპონენტს - ცერიუმს, რომლის ოქსიდიც არ იხსნება აზოტმჟავაში.

ხსნარი მუშავდება მაგნიუმის ნიტრატით და მიირება გადოლინიუმის, სამარიუმის და ევროპიუმის კრისტალური ორმაგი მარილის ნარევი.

მარილები გამოიყოფა იონგაცვლითი ქრომატოგრაფიის საშუალებით.

შემდგომ იშვიათმიწა იონები შერჩევითად ირეცხება შესაბამისი კომპლექსური აგენტებით.

ლითონი გადოლინიუმი მიიღება მისი ოქსიდის ან მარილების კალციუმთან გაცხელებით 1450 °C-ზე, არგონის ატმოსფეროში. ფაშარი, ღრუბლისფერი გადოლინიუმი შეიძლება მივიღოთ გამლღვალი GdCl3-ის აღდგენით ლითონთან გაცხელებით 1312 °C ტემპერატურაზე (Gd ლღობის ტემპერატურა) შემცირებული წნევის დროს.

ღირებულება

99,9-99,9999 % სიწმინდის ლითონური გადოლინიუმის ფასები 2006 წელს შეადგენდა 190-დან — 450 დოლარმდე ერთ კილოგრამზე.

იზოტოპები

მთავარი სტატია: გადოლინიუმის იზოტოპები.

ბუნებაში გავრცელებული გადოლინიუმი შედგება 6 სტაბილური იზოტოპისაგან: ¹⁵⁴Gd, ¹⁵⁵Gd, ¹⁵⁶Gd, ¹⁵⁷Gd, ¹⁵⁸Gd და ¹⁶⁰Gd და ასევე ერთი რადიოიზოტოპისაგან. აქედან ყველაზე მეტად გავრცელებულია ¹⁵⁷Gd და ¹⁵⁸Gd (ბუნებრივი გავრცელებაა 28.84 %).

დახასიათებულია ოცდაცხრა რადიოიზოტოპი, მათ შორის მდგრადია ¹⁵²Gd, რომლის ნახევარდაშლის პერიოდია 1.08×10¹⁴ წელი და ¹⁵⁰Gd ნახევარდაშლის პერიოდით 1.79×10⁶ წელი. დანარჩენი რადიოაქტიური იზოტოპების ნახევარდაშლის პერიოდი 74.7 წელზე ნაკლებია. მათგან უმეტესობის ნახევარდაშლის პერიოდი 24.6 წამზე ნაკლებია. გადოლინიუმის იზოტოპებს აქვთ ოთხი მეტასტაბილური იზომერი, რომელთაგან ყველაზე მდგრადია ¹⁴³mGd (T½=110 წმ), ¹⁴⁵mGd (T½=85 წმ) და ¹⁴¹mGd (T½=24.5 წმ).

ყველაზე გავრცელებული სტაბილური იზოტოპის ¹⁵⁸Gd-ზე ნაკლები ატომური მასის მქონე იზოტოპები პირველადი ბეტა დაშლით, ელექტრონების შთანთქმისას გადადის Eu (ევროპიუმ)-ის იზოტოპებში. მაღალი ატომური მასის შემთხვევაში პირველადი ბეტა დაშლით, მიიღება Tb (თერბიუმის) იზოტოპები.

სტანდარტული ატომური მასა

გადოლინიუმის სტანდარტულ ატომურ მასად მიღებულია — 157.25, რომელიც როგორც წესი იანგარიშება ბუნებაში არსებულ ყველა სტაბილურ იზოტოპტთა საშუალო შეწონილი მასით, მათი დედამიწის ქერქსა და ატმოსფეროში გავრცელების პროპორციულად.

იზოტოპი	Z	N	ატომური მასა (მ.ა.ე.)	% ბუნებაში	საშუალო შეწონილი
¹⁵²Gd	64	88	151.919791	0.2%	0.3038395
¹⁵⁴Gd	64	90	153.9208656	2.18%	3.3554748
¹⁵⁵Gd	64	91	154.922622	14.8%	22.9285480
¹⁵⁶Gd	64	92	155.9221227	20.47%	31.9172585
¹⁵⁷Gd	64	93	156.9239601	15.65%	24.5585997
¹⁵⁸Gd	64	94	157.9241039	24.84%	39.2283474
¹⁶⁰Gd	64	96	159.9270541	21.86%	34.9600540
A_{r, სტან.}(Nd)				100%	157.2521222

ფიზიკური თვისებები

გადოლინიუმი წარმოადგენს მოვერცხლისფრო-თეთრი ფერის ჭედად და დრეკად იშვიათ მიწათა ლითონს. იგი გამოკრისტალდება ჰექსაგონალური შეკრული a-ფორმით, ოთახის ტემპერატურაზე, მაგრამ 1235 °C-ზე გაცხელების დროს გადადის თავის b-ფორმაში, რომელსაც აქვს მოცულობა-ცენტრირებული კუბური სტრუქტურა.

გადოლინიუმ-157 გააჩნია მაღალი თერმული ნეიტრონების დამჭერი განიკვეთის ფართი ყველა სტაბილურ ნუკლეიდიტს შორის: 259.000 ბარნი. მხოლოდ ქსენონ-153 აქვს უფრო მაღალი განიკვეთის ფართი 2 მილიონი ბარნი, მაგრამ ეს იზოატომი არამდგრადია. გადოლინიუმი ოთახის ტემპერატურაზე ძლიერ პარამაგნიტურია და ამჟღავნებს ფერომაგნიტურ თვისებებს ოთახის ტემპერატურაზე ქვემოთ. გადოლინიუმს აქვს მაგნიტოკალორიული ეფექტი, რის შედეგადაც მისი ტემპერატურა იზრდება როდესაც იგი შედის მაგნიტურ ველში და მცირდება როდესაც იგი ტოვებს მაგნიტურ ველს, ეს ეფექტი განსაკუთრებით ძლიერია გადოლინიუმის შენადნობისათვის - Gd5(Si2Ge2).

გადოლინიუმის ატომები შეიძლება გამოიყოს ფლუორინის მოლეკულაში კაფსულებით, რაც ვიზუალურად ჩანს ტრანსმისიურ ელექტრომიკროსკოპში. ინდივიდუალური Gd ატომები და Gd მცირე დაჯგუფებები კორპორირდებიან ნახშირის ნანომილებში.

ქიმიური თვისებები

სხვა იშვიათმიწა ელემენტებისაგან განსხვავებით, ლითონური გადოლინიუმი, შედარებით მდგრადია მშრალ ჰაერზე, თუმცა იგი სწრაფად შავდება ტენიან ჰაერზე და წარმოქმნის უმდგრად წებვად ოქსიდს, რომელიც უფრო მეტ ზედაპირს ქმნის დასაჟანგავად.

4 Gd + 3 O₂ → 2 Gd₂O₃

გადოლინიუმი ძლიერ აღმდგენი აგენტია. იგი აღადგენს სხვადასხვა ლითონების ოქსიდებს, როგორიცაა Fe, Cr, Sn, Pb, Mn და Zr-ის ოქსიდებს ელემენტებამდე. გადოლინიუმი საკმაოდ ელექტროდადებითია, ნელა ურთიერთქმედებს ცივ წყალთან, ხოლო სწრაფად რეაგირებს ცხელ წყალთან გადოლინიუმის ჰიდროქსიდის წარმოქმნით:

2 Gd + 6 H₂O → 2 Gd(OH)₃ + 3 H₂ გადოლინიუმი სწრაფად იხსნება განზავებულ გოგირდმჟავაში და წარმოქმნის უფერო Gd(III) იონების შემცველ ხსნარს, რომელიც შედის [Gd(OH₂)₉]³⁺ კომპლექსში.

2 Gd _(მყ) + 3 H₂SO₄ _(ხსნ.) → 2 Gd₃+ _(ხსნ.) + 3 SO₂−4 _(ხსნ.) + 3 H₂ _{(აირი)}

ლითონი გადოლინიუმი 200 °C-ზე ზევით ტემპერატურაზე ურთიერთქმედებს ყველა ჰალოგენთან:

2 Gd _(მყ) + 3 F₂ _{(აირი)} → 2 GdF₃ _{(მყ) [თეთრი]} 2 Gd _(მყ) + 3 Cl₂ _{(აირი)} → 2 GdCl₃ _{(მყ) [თეთრი]}

2 Gd _(მყ) + 3 Br₂ _{(აირი)} → 2 GdBr₃ _{(მყ) [თეთრი]} 2 Gd _(მყ) + 3 I₂ _{(აირი)} → 2 GdI₃ _{(მყ) [ყვითელი]}

გადოლინიუმი უკავშირდება აზოტს, ნახშირბადს, გოგირდს, ფოსფორს, ბორს, სელენს, სილიციუმს და დარიშხანს მაღალ ტემპერატურაზე და წარმოქმნის ბინალურ ნაერთებს. დაბალი დაჟანგულობის მდგომარეობის ნაწარმები.

გადოლინიუმი ნაერთებში უმეტესად ამჟღავნებს +3 დაჟანგულობის რიცხვს, მაგრამ, განსაკუთრებით მყარ მდგომარეობაში ცნობილია სხვა დაჟანგულობის რიცხვიც. გადოლინიუმ(II) ჰალოგენიდები მიიღება გადოლინიუმ(III) ჰალოგენიდების ტანტალის კონტეინერებში გაცხელებით - მეტალური გადოლინიუმის თანაობისას. გადოლინიუმი აგრეთვე წარმოქმნის სესქვიქლორიდებს Gd₂Cl₃, რომელიც შემდგომ შეიძლება აღდგეს GdCl-მდე 800 °C-ზე გახურებით. მიღებული გადოლინიუმ(I) ქლორიდი წარმოქმნის გრაფიტის ფენების მსგავსი სტრუქტურის ფირფიტებს.

ნაერთები

გადოლინიუმის ნაერთებში შედის:

გამოყენება

გადოლინიუმზე როგორც თანამედროვე ტექნოლოგიის მასალაზე შეიძლება ბევრის საუბარი, რადგან ეს ელემენტი მუდამ აფართოებს გამოყენების სფეროებს, ეს განპირობებულია არა მარტო განსაკუთრებული ბირთვულ-ფიზიკური თვისებებით, არამედ ტექნოლოგიურობით. გამოყენების ძირითად სფეროებს წარმოადგენენ ელექტრონიკა და ბირთვული ენერგეტიკა.

ინფორმაციის მაგნიტური მატარებელი

გადოლინიუმის რიგი შენადნობები და განსაკუთრებით შენადნობი კობალტთან და რკინასთან იძლევა საშუალებას კოლოსალური ჩაწერის სიმჭიდროვის ინფორმაციის მატარებელის შექმნისა. ეს განპიროვნებულია იმით, რომ ამ შენადნობებში წარმოიქმნება განსაკუთრებული სტრუქტურები — ცმდ — ცილინდრული მაგნიტური დომენები, ამასთან დომენების ზომებია 1 მკმ-ზე ნაკლებია, რაც იძლევა საშუალებას თანამედროვე კომპიუტერული ტექნიკის მეხსიერების მატარებლების შესაქმნელად, რომლის ჩაწერის სიმჭიდროვეა 1—9 მილიარდ ბიტი, რაც ტოლია მიახლოებით 0,1—1 გბ მატარებლის 1 კვადრატულ სანტიმეტრ ფართობზე.

ლაზერული მასალები

გადოლინიუმი გამოიყენება გადოლინიუმ-გალიუმის ძოწის და განსაკუთრებულად გადოლინიუმ-გალიუმ-სკანდიუმის ძოწის მონოკრისტალების კულტივირებისათვის ჩოხრალსკის მეთოდით (შენალღვობიდან ამოქაჩვა). მათი განსაკუთრებული თვისებები იძლევა საშუალებას საკმაოდ მაღალი მ.ქ.კ.-ისა და ლაზერული გამოსხივების ზემაღალი პარამეტრების ლაზერული სისტემების დამზადებისა. პრინციპში დღევანდელ დღეს ეს მონოკრისტალი არის პირველი ყველაზე კარგად შესწავლილი კრისტალი. რომელსაც აქვს წარმოების დამუშავებული ტექნოლოგია.

გადოლინიუმის ვანადატი ნეოდიმიუმის და ტულიუმის იონებთან ერთად გამოიყენება მყარსხეულიანი ლაზერების წარმოებაში, ასევე ლითონებისა და ქვების დამუშავებისას, მათ შორის მედიცინაში.

ბირთვული ენერგეტიკა

ატომურ ტექნიკაში გადოლინიუმმა ჰპოვა გამოყენება სითბური ნეიტრონებისაგან თავდაცვაში, რადგანაც ამ ელემენტს აქვს ნეიტრონების მიტაცების ყველაზე დიდი უნარი. მისი ბირთვული ეფექტური განიკვეთი ტოლია 49 000 ბარნისა. მაგრამ გადოლინიუმის ყველა იზოტოპს შორის ნეიტრონების ყველაზე მაღალი მიტაცების უნარი აქვს იზოტოპს გადოლინიუმ-157, რომლის მიტაცების განიკვეთია 254 000 ბარნი.

ამის გამო გადოლინიუმი საინტერესოა ბირთვული რეაქტორების მართვისათვის და ნეიტრონებისაგან თავდაცვისათვის. გადოლინიუმის ოქსიდის საფუძველზე მზადდება მინანქრები, კერამიკა და საღებავები რომლებიც გამოიყენება ატომურ ტექნიკაში. ატომური რეაქტორის რეგულირებისათვის გამოიყენება გადოლინიუმის ბორატიც. გადოლინიუმის ხსნადი ნაერთები შეიძლება გამოყენებულ იქნას ხსნარების სტაბილიზაციისათვის, რომლებიც მიიღება სითბოგამომყოფი ელემენტის გადამუშავებისას მჟავეებში გახსნით შემდგომი დაშლისათვის. გადოლინიუმის მარილების მასტაბილიზირებელი ქმედება ვლინდება ბირთვული რეაქციების «ჩაქრობაში» და იძლევა რიგი ტექნოლოგიური ოპერაციის განხორციელების საშუალებას, დაკავშირებულს ასეთი ხსნარების კონცენტრირებასთან, ანუ კრიტიკული მოცულობის შემცირებასთან და კრიტიკული მასის წარმოქმნასთან. გადოლინიუმის ოქსიდი გამოიყენება მინის მოხარშვისას, რომლებიც შთანთქავენ სითბურ ნეიტრონებს. ასეთი მინის ყველაზე გავრცელებული შემადგენლობაა: ბორის ოქსიდი-33 %, კადმიუმის ოქსიდი-35 %, გადოლინიუმის ოქსიდი-32 %.

ზემცირე ტემპერატურების მიღება

გადოლინიუმი მცირე რაოდენობით გამოიყენება მეცნიერულ კვლევებში ზემცირე ტემპერატურების მიღებისას. ასე მაგალითად გადოლინიუმის სულფატის განმაგნიტებისას ტემპერატურების აბსოლუტურ ნულთან იძლევა საშუალებას ტემპერატურის დაწევისა 0,0001 К-მდე. გადოლინიუმის სულფატთან ერთად ზემცირე ტემპერატურების მისაღებად გამოიყენება ასევე გადოლინიუმის ქლორიდს.

ზეგამტარები

გადოლინიუმი შედის RE-123 საერთო ფორმულის ზეგამტარი კერამიკის ერთ ერთ საბაზო კომპონენტად, სადაც RE ნიშნავს იშვიათმიწა ელემენტებს. გადოლინიუმის საფუძველზე არსებული მაღალტემპერატურული ზეგამტარი კერამიკის სრული ფორმულაა — GdBa₂Cu₃O_7-δ, შემოკლებით — GdBCO. ზეგამტარი გადასვლის ტემპერატურა მიახლოებით არის 94 К.

ელექტრონული ქვემეხის კათოდის წარმოება

გადოლინიუმის ჰექსაბორიდი გამოიყენება მძლავრი ელექტრონული ქვემეხების და რეტგენის დანადგარებში კათოდების დასამზადებლად, იმის გამო რომ ყველა იშვიათმიწა ელემენტების ბორიტებს შორის მას გააჩნია ყველაზე მცირე გამოსვლის მუშაობა, და მისი მუშაობა 2,05 ევ ედრება მხოლოდ ტუტე ლითონების (კალიუმი, რუბიდიუმი, ცეზიუმი) გამოსვლის მუშაობას.

ულტრაიისფერი ლაზერი

გადოლინიუმის იონების გამოყენება ლაზერის გამოსხივების აღგზნებისათვის იძლევა ულტრაიისფერ დიაპაზონთან ახლოს მომუშავე ლაზერების შექმნის საშუალებას (ტალღების სიგრძე 0,31 მკ (310 ნმ)).

წყალბადის შესანახად მეტალოჰიდრიდების წარმოება

გადოლინიუმ-რკინის შენადნობი გამოიყენება როგორც წყალბადის ძალიან ტევადი აკუმულატორი, და შეიძლება მისი წყალბადის ავტომობილში გამოყენება.

გადოლინიუმის გამოყენება მედიცინაში

გადოლინიუმ-153 მედიცინაში გამოიყენება როგორც გამოსხივების წყარო ოსტეოპოროზის დიაგნოსტიკისათვის. გადოლინიუმის ქლორიდ გამოიყენება კუპფერის უჯრედების ბლოკადისათვის ღვიძლის მკურნალობისას. კონტრასტული პრეპარატი გადოდიამიდი ასევე შეიცავს გადოლინიუმს.

რადიოაქტიური ნარჩენების შენახვა

გადოლონიუმისა და ნიკელის შენადნობი გამოიყენება რადიოაქტიური ნარჩენების შესანახ კონტეინერების დასამზადებლად.

თერმოელექტრული მასალები

გადოლინიუმის ტელურიდი მძლავრ ნეიტრონების ნაკადში შეიძლება მუშაობდეს როგორც კარგი თერმოელექტრული მასალა (თერმო-ე.მ.ძ 220—250 მკვ/К). გადოლინიუმის სელენიდი ფლობს ბრწყინვალე თერმოელექტრულ თვისებებს და მეტად პერსპექტიულია. გამოიყენება რადიოიზოტოპიური ენერგიის წყაროების წარმოებაში.

ტიტანის შენადნობების ლეგირება

გადოლინიუმის რაღაც რაოდენობა ყოველთვის გამოიყენება სპეციალურ ტიტანის შენადნობებში (ზრდის სიმტკიცის და დენადობის ზღვარს უკვე გადოლინიუმით 5 % ლეგირებისაც კი).

ენერგიის რადიოიზოტოპური წყაროები

გადოილინიუმ-148, რომელიც განიცდის ალფა-დაშლას (ნახევარდაშლის პერიოდი 93 წელი), არის უსაფრთხო და ამასთან მეტად მძლავრი სითბოს წყარო რადიოიზოტოპური თერმოელექტროგენერატორების წარმოებისათვის.

ბიოლოგიური როლი

არ არის ცნობილი გადოლინიუმის ბიოლოგიური როლი, მაგრამ მისი ნაერთები გამოიყენება ბიომედიცინაში კვლევებისათვის. Gd³⁺ ნაერთები წარმოადგენენ MRI საწინააღმდეგო ნაერთების კომპონენტს. იგი გამოიყენება სხვადასხვა არხების ელექტროფიზიოლოგიურ ექსპერიმენტში ნატრიუმის გადინების არხების დასაბლოკად.

სიფრთხილე

თავისუფალი იონის სახით გადოლინიუმი ძალიან ტოქსიკურია. ტოქსიკურობა დამოკიდებულია ხელატაგენტების სიძლიერეზე.

იხილეთ აგრეთვე

გადოლინიტი

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

პორტალი ქიმია

[1] დოლიძე ვ., ციციშვილი ვ., „ოთხენოვანი ქიმიური ლექსიკონი“, თბ., 2004, გვ. 46

[2] ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, თბ., 1977. — გვ. 621.

[1]

[2]