მენდელევიუმი

მენდელევიუმი

101 Md

[258]

5f13 7s2

მენდელევიუმი (ლათ. Mendelevium; ქიმიური სიმბოლო — ${\ce {Md}}$), უნნილინიუმი (ლათ. Unnilinium; ქიმიური სიმბოლო — ${\ce {Unu}}$), ეკა-თულიუმი (Eka-thulium) — ხელოვნურად მიღებული აქტანოიდების ოჯახის რადიოაქტიური ქიმიური ელემენტი. ატომური ნონერი 101. სტაბილური იზოტოპები არ აქვს. მენდელევიუმი მიღებულია ამერიკელი მეცნიერების ა. გიორსოს, ბ. ჰარვის, გ. ჩოპინის, ს. თომფსონისა და გ. სიბორგის მიერ ^-53Es(α, n)²⁵⁶ Md ბირთვული რეაქციით (1955). ცნობილია მენდელევიუმის იზოტოპები, რომელთა მასური რიცხვებია 252, 254 — 258. შედარებით მდგრადია α-რადიოაქტიური იზოტოპი, ²⁵⁸Md (T_½ =54 დღ-ღ). მენდელევიუმის ჟანგვის ხარისხია +3, შეიძლება იყოს აგრეთვე +2 და +1. ელემენტი კვლევის პროცესშია და მის შესახებ ბევრი რამ უცნობია.

მენდელევიუმი, ₁₀₁Md

ზოგადი თვისებები
ელემენტის ფერი	მოვერცხლისფრო-ცისფერი
სტანდ. ატომური მასა Ar, სტან.(Md)	საყოველთაოდ მიღებული: [258]
მენდელევიუმი პერიოდულ სისტემაში
წყალბადი ჰელიუმი ლითიუმი ბერილიუმი ბორი ნახშირბადი აზოტი ჟანგბადი ფთორი ნეონი ნატრიუმი მაგნიუმი ალუმინი სიცილიუმი ფოსფორი გოგირდი ქლორი არგონი კალიუმი კალციუმი სკანდიუმი ტიტანი ვანადიუმი ქრომი მანგანუმი რკინა კობალტი ნიკელი სპილენძი თუთია გალიუმი გერმანიუმი დარიშხანი სელენიუმი ბრომი კრიპტონი რუბიდიუმი სტრონციუმი იტრიუმი ცირკონიუმი ნიობიუმი მოლიბდენი ტექნეციუმი რუთენიუმი როდიუმი პალადიუმი ვერცხლი კადმიუმი ინდიუმი კალა სტიბიუმი ტელური იოდი ქსენონი ცეზიუმი ბარიუმი ლანთანი ცერიუმი პრაზეოდიმიუმი ნეოდიმიუმი პრომეთიუმი სამარიუმი ევროპიუმი გადოლინიუმი ტერბიუმი დისპროზიუმი ჰოლმიუმი ერბიუმი თულიუმი იტერბიუმი ლუტეციუმი ჰაფნიუმი ტანტალი ვოლფრამი რენიუმი ოემიუმი ირიდიუმი პლატინა ოქრო Mercury (element) თალიუმი ტყვია ბისმუტი პოლონიუმი ასტატი რადონი ფრანციუმი რადიუმი აქტინიუმი თორიუმი პროტაქტინიუმი ურანი (ელემენტი) ნეპტუნიუმი პლუტონიუმი ამერიციუმი კიურიუმი ბერკელიუმი კალიფორნიუმი აინშტაინიუმი ფერმიუმი მენდელევიუმი ნობელიუმი ლოურენსიუმი რეზერფორდიუმი დუბნიუმი სიბორგიუმი ბორიუმი ჰასიუმი მეიტნერიუმი დარმშტადტიუმი რენტგენიუმი კოპერნიციუმი ნიჰონიუმი ფლეროვიუმი მოსკოვიუმი ლივერმორიუმი ტენესიუმი ოგანესონი Tm ↑ Md ↓ (Upp) ფერმიუმი ← მენდელევიუმი → ნობელიუმი
ატომური ნომერი (Z)	101
ჯგუფი	(აქტინოიდები)
პერიოდი	პერიოდი 7
ბლოკი	f-ბლოკი
ელექტრონული კონფიგურაცია	[Rn] 5f13 7s2
ელექტრონი გარსზე	2, 8, 18, 32, 31, 8, 2
ელემენტის ატომის სქემა
ფიზიკური თვისებები
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში	მყარი სხეული
დნობის ტემპერატურა	827 °C ​(1100 K, ​​1521 °F)
სიმკვრივე (ო.ტ.)	10.3 გრ/სმ3
ატომის თვისებები
ჟანგვის ხარისხი	+2, +3
ელექტრო­უარყოფითობა	პოლინგის სკალა: 1,3
იონიზაციის ენერგია	1: 636 კჯ/მოლ
სხვა თვისებები
მესრის სტრუქტურა	კუბური წახნაგცენტრირებული
მაგნეტიზმი	პარამაგნეტიკი
CAS ნომერი	7440-11-1
ისტორია
აღმოჩენილია	ლოურენსის ბერკლის ნაციონალური ლაბორატორია (1955)
მენდელევიუმის მთავარი იზოტოპები
იზო­ტოპი გავრცე­ლება­დობა ნახევ. დაშლა (t1/2) რადიო. დაშლა პრო­დუქტი 256Md syn 1.17 h ε 256Fm 257Md syn 5.52 h ε 257Fm α 253Es SF – 258Md syn 51.5 d α 254Es ε 258Fm β− 258No 259Md syn 1.60 h SF – α 255Es 260Md syn 31.8 d SF – α 256Es ε 260Fm β− 260No
მენდელევიუმი ვიკისაწყობში •

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 570.