აინშტაინიუმი

აინშტაინიუმი

99 Es

[252]

5f11 7s2

აინშტაინიუმი — (ქიმიური სიმბოლო — ${\ce {Es}}$; ლათ. Einsteinium) — დიმიტრი მენდელეევის პერიოდული სისტემის მესამე ჯგუფის პირველი პერიოდის (მოძველებული კლასიფიკაციით — პირველი ჯგუფის მთავარი ქვეჯგუფის) ხელოვნურად მიღებული რადიოაქტიული ქიმიური ელემენტი; განეკუთვნება ანტინოიდების ოჯახს. მისი ატომური ნომერია 99, ატომური მასა — 252,083. 1952 წელს აღმოჩენილია ამერიკელი მეცნიერთა ჯგუფის მიერ ბირთვული რეაქციების შედეგად მიღებულ პროდუქტებში. 1955 წელს ელემენტს სახელი ალბერტ აინშტაინის პატივსაცემად ეწოდა. ცნობილია აინშტაინიუმის რამოდენიმე იზოტოპი (მათ შორის 246 მასიური რიცხვით ყველაზე მდგრადია). მისი იზოტოპები მიღებულია ციკლოტრონზე აზოტის იონებით ურანის დაბომბვისას.

აინშტაინიუმი, ₉₉Es

ზოგადი თვისებები
ელემენტის ფერი	მოვერცხლისფრო-ცისფერი
სტანდ. ატომური მასა Ar, სტან.(Es)	საყოველთაოდ მიღებული: [252]
აინშტაინიუმი პერიოდულ სისტემაში
წყალბადი ჰელიუმი ლითიუმი ბერილიუმი ბორი ნახშირბადი აზოტი ჟანგბადი ფთორი ნეონი ნატრიუმი მაგნიუმი ალუმინი სიცილიუმი ფოსფორი გოგირდი ქლორი არგონი კალიუმი კალციუმი სკანდიუმი ტიტანი ვანადიუმი ქრომი მანგანუმი რკინა კობალტი ნიკელი სპილენძი თუთია გალიუმი გერმანიუმი დარიშხანი სელენიუმი ბრომი კრიპტონი რუბიდიუმი სტრონციუმი იტრიუმი ცირკონიუმი ნიობიუმი მოლიბდენი ტექნეციუმი რუთენიუმი როდიუმი პალადიუმი ვერცხლი კადმიუმი ინდიუმი კალა სტიბიუმი ტელური იოდი ქსენონი ცეზიუმი ბარიუმი ლანთანი ცერიუმი პრაზეოდიმიუმი ნეოდიმიუმი პრომეთიუმი სამარიუმი ევროპიუმი გადოლიმიუმი ტერბიუმი დისპროზიუმი ჰოლმიუმი ერბიუმი თულიუმი იტერბიუმი ლუტეციუმი ჰაფნიუმი ტანტალი ვოლფრამი რენიუმი ოემიუმი ირიდიუმი პლატინა ოქრო Mercury (element) თალიუმი ტყვია ბისმუტი პოლონიუმი ასტატი რადონი ფრანციუმი რადიუმი აქტინიუმი თორიუმი პროტაქტინიუმი ურანი (ელემენტი) ნეპტუნიუმი პლუტონიუმი ამერიციუმი კიურიუმი ბერკელიუმი კალიფორნიუმი აინშტაინიუმი ფერმიუმი მენდელევიუმი ნობელიუმი ლოურენსიუმი რეზერფორდიუმი დუბნიუმი სიბორგიუმი ბორიუმი ჰასიუმი მეიტნერიუმი დარმშტადტიუმი რენტგენიუმი კოპერნიციუმი ნიჰონიუმი ფლეროვიუმი მოსკოვიუმი ლივერმორიუმი ტენესიუმი ოგანესონი Ho ↑ Es ↓ (Upt) კალიფორნიუმი ← აინშტაინიუმი → ფერმიუმი
ატომური ნომერი (Z)	99
ჯგუფი	(აქტინოიდები)
პერიოდი	პერიოდი 7
ბლოკი	f-ბლოკი
ელექტრონული კონფიგურაცია	[Rn] 5f11 7s2
ელექტრონი გარსზე	2, 8, 18, 32, 29, 8, 2
ელემენტის ატომის სქემა
ფიზიკური თვისებები
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში	მყარი სხეული
დნობის ტემპერატურა	860 °C ​(1133 K, ​​1580 °F)
დუღილის ტემპერატურა	996 °C ​(1269 K, ​​1825 °F)
სიმკვრივე (ო.ტ.)	8.84 გრ/სმ3
ატომის თვისებები
ჟანგვის ხარისხი	+2, +3, +4
ელექტროდული პოტენციალი	Es←Es3+ −2,0 В ვ Es←Es2+ −2,2 В ვ
ელექტრო­უარყოფითობა	პოლინგის სკალა: 1,3
იონიზაციის ენერგია	1: 619 კჯ/მოლ
ატომის რადიუსი	ემპირიული: 292 პმ
აინშტაინიუმის სპექტრალური ზოლები
სხვა თვისებები
მესრის სტრუქტურა	კუბური წახნაგცენტრირებული
მაგნეტიზმი	პარამაგნეტიკი
CAS ნომერი	7429-92-7
ისტორია
აღმოჩენილია	ლოურენსის ბერკლის ნაციონალური ლაბორატორია (1952)
აინშტაინიუმის მთავარი იზოტოპები
იზო­ტოპი გავრცე­ლება­დობა ნახევ. დაშლა (t1/2) რადიო. დაშლა პრო­დუქტი 252Es syn 471.7 d α 248Bk ε 252Cf β− 252Fm 253Es syn 20.47 d SF – α 249Bk 254Es syn 275.7 d ε 254Cf β− 254Fm α 250Bk 255Es syn 39.8 d β− 255Fm α 251Bk SF –
აინშტაინიუმი ვიკისაწყობში •

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 234.

პორტალი ქიმია