ბერკელიუმი
ქიმიური ელემენტი
ბერკელიუმი |
97 Bk |
[247] |
5f9 7s2 |
ბერკელიუმი, ბერკლიუმი (ლათ. Berkelium; ქიმიური სიმბოლო — ) — ხელოვნურად მიღებული რადიოაქტიური ქიმიური ელემენტი, განეკუთვნება აქტინოიდებს. ნივთიერების ატომური ნომერია 97. ბერკელიუმი სინთეზირებულია ამერიკელი მეცნიერების გლენ სიბორგის, სტენლი ტომფსონისა და ალბერტ გიორსოს მიერ 1949 წელს, ციკლოტრონზე α-ნაწილაკებით ამერციუმის ჟანგის 241Am2O3 დასხივების შედეგად. სახელი ეწოდა სამეცნიერო კვლევითი ცენტრის — ქალაქ ბერკლის (კალიფორნია, აშშ) მიხედვით.
![]() | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ზოგადი თვისებები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ელემენტის ფერი | მოვერცხლისფრო-თეთრი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომური მასის ნომერი |
სტაბილური იზოტოპის: [247] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბერკელიუმი პერიოდულ სისტემაში | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომური ნომერი (Z) | 97 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჯგუფი | (აქტინოიდები) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პერიოდი | პერიოდი 7 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბლოკი | f-ბლოკი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონული კონფიგურაცია | [Rn] 5f9 7s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონი გარსზე | 2, 8, 18, 32, 27, 8, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელემენტის ატომის სქემა![]() | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ფიზიკური თვისებები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში | მყარი სხეული | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დნობის ტემპერატურა |
986 °C (1259 K, 1807 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დუღილის ტემპერატურა |
2627 °C (2900 K, 4760 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სიმკვრივე (ო.ტ.) | 14.78 გრ/სმ3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დნობის კუთ. სითბო | 7.92 კჯ/მოლი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის თვისებები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჟანგვის ხარისხი | +2, +3, +4, +5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტროუარყოფითობა | პოლინგის სკალა: 1,3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იონიზაციის ენერგია |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის რადიუსი | ემპირიული: 170 პმ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
![]() ბერკელიუმის სპექტრალური ზოლები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სხვა თვისებები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბუნებაში მიიღება | სინთეზაციით | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მესრის სტრუქტურა | ჰექსაგონალური | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
თბოგამტარობა | 10 ვტ/(მ·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მაგნეტიზმი | პარამაგნეტიკი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
CAS ნომერი |
7440-40-6 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ისტორია | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აღმოჩენილია | Lawrence Berkeley National Laboratory (1949) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბერკელიუმის მთავარი იზოტოპები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• |
იზოტოპები და ვალენტობარედაქტირება
ცნობილია ბერკლიუმის იზოტოპები 243-250 მასური რიცხვებით. სხვა აქტინოიდებისგან განსხვავებით წყალხსნარებში ბერკლიუმი იცვლის ვალენტობას, ძირითადად კი 3-ვალენტოვანია.
ლიტერატურარედაქტირება
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, თბ., 1977. — გვ. 323.
- Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements, 2nd, Butterworth-Heinemann. ISBN 0-08-037941-9. (ინგლისური)
- Holleman, Arnold F.; Wiberg, Nils (2007). Textbook of Inorganic Chemistry, 102nd, de Gruyter. ISBN 978-3-11-017770-1. (ინგლისური)
- Peterson, J. R.; Hobart, D. E. (1984). "The Chemistry of Berkelium", Advances in inorganic chemistry and radiochemistry. Academic Press, გვ. 29–64. DOI:10.1016/S0898-8838(08)60204-4. ISBN 0-12-023628-1. (ინგლისური)
რესურსები ინტერნეტშირედაქტირება
სქოლიორედაქტირება
- ↑ Milsted, J.; Friedman, A. M.; Stevens, C. M. (1965). „The alpha half-life of berkelium-247; a new long-lived isomer of berkelium-248“. Nuclear Physics. 71 (2): 299. Bibcode:1965NucPh..71..299M. doi:10.1016/0029-5582(65)90719-4.