ლოურენსიუმი

ლოურენსიუმი

103 Lr

[266]

5f14 7s2 7p1

ლოურენსიუმი (ლათ. Lawrencium; ქიმიური სიმბოლო — ${\ce {Lr}}$), უნნილტრიუმი (ლათ. Unniltrium; ქიმიური სიმბოლო — ${\ce {Unt}}$), ეკა-ლუტეციუმი (Eka-lutetium) — ხელოვნურად მიღებული რადიოაქტიური ქიმიური ელემენტი, მიეკუთვნება აქტინოიდებს, ატომური ნომერი 103. სტაბილური იზოტოპები არ აქვს. ამ ელემენტის სინთეზის პირველი ცდები ჩაატარა (1961) ამერიკელ მეცნიერთა ჯგუფმა ალბერტ გიორსოს მეთაურობით. (ლოურენსიუმი უწოდეს ერნესტ ლორენსის პატივსაცემად). სინთეზირებულია ლოურენსიუმის იზოტოპები, რომელთა მასური რიცხვია 255-260. ყველაზე დიდი სიცოცხლის ხანგრძლივობა აქვს იზოტოპ260Lr, რომლის ნახევრად დაშლის პერიოდი T½ ≈ 3 წთ.

ლოურენსიუმი, ₁₀₃Lr

ზოგადი თვისებები
ელემენტის ფერი	მოვერცხლისფრო
სტანდ. ატომური მასა Ar, სტან.(Lr)	საყოველთაოდ მიღებული: [266]
ლოურენსიუმი პერიოდულ სისტემაში
წყალბადი ჰელიუმი ლითიუმი ბერილიუმი ბორი ნახშირბადი აზოტი ჟანგბადი ფთორი ნეონი ნატრიუმი მაგნიუმი ალუმინი სიცილიუმი ფოსფორი გოგირდი ქლორი არგონი კალიუმი კალციუმი სკანდიუმი ტიტანი ვანადიუმი ქრომი მანგანუმი რკინა კობალტი ნიკელი სპილენძი თუთია გალიუმი გერმანიუმი დარიშხანი სელენიუმი ბრომი კრიპტონი რუბიდიუმი სტრონციუმი იტრიუმი ცირკონიუმი ნიობიუმი მოლიბდენი ტექნეციუმი რუთენიუმი როდიუმი პალადიუმი ვერცხლი კადმიუმი ინდიუმი კალა სტიბიუმი ტელური იოდი ქსენონი ცეზიუმი ბარიუმი ლანთანი ცერიუმი პრაზეოდიმიუმი ნეოდიმიუმი პრომეთიუმი სამარიუმი ევროპიუმი გადოლინიუმი ტერბიუმი დისპროზიუმი ჰოლმიუმი ერბიუმი თულიუმი იტერბიუმი ლუტეციუმი ჰაფნიუმი ტანტალი ვოლფრამი რენიუმი ოემიუმი ირიდიუმი პლატინა ოქრო Mercury (element) თალიუმი ტყვია ბისმუტი პოლონიუმი ასტატი რადონი ფრანციუმი რადიუმი აქტინიუმი თორიუმი პროტაქტინიუმი ურანი (ელემენტი) ნეპტუნიუმი პლუტონიუმი ამერიციუმი კიურიუმი ბერკელიუმი კალიფორნიუმი აინშტაინიუმი ფერმიუმი მენდელევიუმი ნობელიუმი ლოურენსიუმი რეზერფორდიუმი დუბნიუმი სიბორგიუმი ბორიუმი ჰასიუმი მეიტნერიუმი დარმშტადტიუმი რენტგენიუმი კოპერნიციუმი ნიჰონიუმი ფლეროვიუმი მოსკოვიუმი ლივერმორიუმი ტენესიუმი ოგანესონი Lu ↑ Lr ↓ (Ups) ნობელიუმი ← ლოურენსიუმი → რეზერფორდიუმი
ატომური ნომერი (Z)	103
ჯგუფი	(აქტინოიდები)
პერიოდი	პერიოდი 7
ბლოკი	d-ბლოკი
ელექტრონული კონფიგურაცია	[Rn] 5f14 7s2 7p1
ელექტრონი გარსზე	2, 8, 18, 32, 32, 8, 3
ელემენტის ატომის სქემა
ფიზიკური თვისებები
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში	მყარი სხეული
დნობის ტემპერატურა	1627 °C ​(1900 K, ​​2961 °F)
სიმკვრივე (ო.ტ.)	14.4 გრ/სმ3
ატომის თვისებები
ჟანგვის ხარისხი	+3
ელექტრო­უარყოფითობა	პოლინგის სკალა: 1,3
იონიზაციის ენერგია	1: 478.6 კჯ/მოლ 2: 1428.0 კჯ/მოლ 3: 2219.1 კჯ/მოლ
სხვა თვისებები
მესრის სტრუქტურა	ჰექსოგონალური
მაგნეტიზმი	პარამაგნეტიკი
CAS ნომერი	22537-19-5
ისტორია
აღმოჩენილია	Lawrence Berkeley National Laboratory and Joint Institute for Nuclear Research (1961–1971)
ლოურენსიუმის მთავარი იზოტოპები
იზო­ტოპი გავრცე­ლება­დობა ნახევ. დაშლა (t1/2) რადიო. დაშლა პრო­დუქტი 254Lr syn 13 s 78% α 250Md 22% ε 254No 255Lr syn 21.5 s α 251Md 256Lr syn 27 s α 252Md 259Lr syn 6.2 s 78% α 255Md 22% SF 260Lr syn 2.7 min α 256Md 261Lr syn 44 min SF/ε? 262Lr syn 3.6 h ε 262No 264Lr syn 3 h SF 266Lr syn 10 h SF
ლოურენსიუმი ვიკისაწყობში •

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 298.

რესურსები ინტერნეტში

• ფერმიუმი Webelements-ზე
• ფერმიუმი ქიმიური ელემენტების პოპულარულ ბიბლიოთეკაში