ოგანესონი
ოგანესონი |
118Og |
[294] |
5f14 6d10 7s2 7p6 |
ოგანესონი[1] (ლათ. Oganesson; ქიმიური სიმბოლო — ), უნუნოქტიუმი (ლათ. Ununoctium; ქიმიური სიმბოლო — ), ეკა-რადონი (Eka-radon) — ელემენტთა პერიოდული სისტემის მეშვიდე პერიოდის, მეთვრამეტე ჯგუფის (ძველი კლასიფიკაციით — მერვე ჯგუფის მთავარი ქვეჯგუფის, VIIIა) ხელოვნურად მიღებული რადიოაქტიური ქიმიური ელემენტი. მისი ატომური ნომერია — 118, tდნ — 52±15 °C, tდუღ — 177±10 °C, სიმკვრივე — 7.2 გ/სმ3. ოგანესონი ყველაზე მძიმე ატომური მასის მქონე ქიმიური ელემენტი მენდელეევის პერიოდულ სისტემაში. ის ბუნებაში არ გვხდება და მისი მიღება მოხდა ლაბორატორიაში სინთეზირების შედეგად. ძლიერ რადიოაქტიულია, ამის გამო დღემდე მისი რამდენიმე ატომია გამოკვლეული.[2]ოგანესონის ნახევრად დაშლის პერიოდია 0.89 მილიწამი. პირველად მიღებულ იქნა 2002 წელს ქ. დუბნას ატომური კვლევების გაერთიანებული უნივერსიტეტში. 2015 წელს მას მიანიჭეს სახელწოდება ოგანესონი, იური ოგანესიანის პატივსაცემად, რომელიც იყო იმ ლაბორატორიის ხელმძღვანელი, რომელშიც პირველად იქნა სინთეზირებული ახალი ელემენტი. 2015 წლის დეკემბერში თეორიული და გამოყენებითი ქიმიის საერთაშორისო კავშირიმა (IUPAC) და თეორიული და გამოყენებითი ფიზიკის საერთაშორისო კავშირმა (IUPAP) ქიმიური ელემენტი ოფიციალურად აღიარა და პერიოდულობის სისტემაში ადგილი მიუჩინა.[3]ამ ელემენტს დღემდე აღმოჩენილთაგან უდიდესი ატომური ნომერი და ატომური მასა აქვს. ოგანესონს ელემენტ 118-ის სახელითაც მოიხსენიებენ.
ზოგადი თვისებები | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
მასური რიცხვი | 294 | ||||||||||||
ოგანესონი პერიოდულ სისტემაში | |||||||||||||
| |||||||||||||
ატომური ნომერი (Z) | 118 | ||||||||||||
ჯგუფი | 18 ჯგუფი (ინერტული აირები) | ||||||||||||
პერიოდი | 7 პერიოდი | ||||||||||||
ბლოკი | p-ბლოკი | ||||||||||||
ელექტრონული კონფიგურაცია | [Rn] 5f14 6d10 7s2 7p6 | ||||||||||||
ელექტრონი გარსზე | 2, 8, 18, 32, 32, 18, 8 | ||||||||||||
ელემენტის ატომის სქემა | |||||||||||||
ფიზიკური თვისებები | |||||||||||||
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში | მყარი სხეული | ||||||||||||
დნობის ტემპერატურა |
52 ± 15 °C (325 ± 15 K, 125 ± 27 °F) | ||||||||||||
დუღილის ტემპერატურა |
177 ± 10 °C (450 ± 10 K, 350 ± 18 °F) | ||||||||||||
სიმკვრივე (ნსპ) | 6.6–7.4 გ/ლ | ||||||||||||
კრიტიკული წერტილი | 439 K, 6.8 მპა | ||||||||||||
დნობის კუთ. სითბო | 23.5 კჯ/მოლი | ||||||||||||
აორთქ. კუთ. სითბო | 19.4 კჯ/მოლი | ||||||||||||
ატომის თვისებები | |||||||||||||
ჟანგვის ხარისხი | (−1), (0), (+1), (+2), (+4), (+6) | ||||||||||||
ელექტროდული პოტენციალი |
| ||||||||||||
იონიზაციის ენერგია |
| ||||||||||||
ატომის რადიუსი | ემპირიული: 152 პმ | ||||||||||||
კოვალენტური რადიუსი (rcov) | 157 პმ | ||||||||||||
სხვა თვისებები | |||||||||||||
ბუნებაში გვხვდება | სინთეზირების შედეგად | ||||||||||||
მესრის სტრუქტურა | კუბური წახნაგცენტრირებული | ||||||||||||
CAS ნომერი | 54144-19-3 | ||||||||||||
ისტორია | |||||||||||||
სახელწოდება მომდინარეობს | იური ოგანესიანის გვარის მიხედვით | ||||||||||||
აღმომჩენია |
Hans Peter Jørgen Julius Thomsen (1895) Joint Institute for Nuclear Research and Lawrence Livermore National Laboratory (2002) | ||||||||||||
ოგანესონის მთავარი იზოტოპები | |||||||||||||
| |||||||||||||
• |
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- webelements.com // ოგანესონი
- chemistry.ge // ოგანესონი
- მენდელეევის ცხრილს კიდევ ოთხი ელემენტი დაემატა
- Element 118: experiments on discovery, archive of discoverers' official web page
- Chemistry Blog: Independent analysis of 118 claim დაარქივებული 2015-04-09 საიტზე Wayback Machine.
- It's Elemental: Ununoctium
- Ununoctium at The Periodic Table of Videos (University of Nottingham)
- On the Claims for Discovery of Elements 110, 111, 112, 114, 116, and 118 (IUPAC Technical Report)
- "Element 118, Heaviest Ever, Reported for 1,000th of a Second", NYTimes.com.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ ოგანესონი — ტექნიკური ლექსიკონი
- ↑ The Top 6 Physics Stories of 2006. Discover Magazine (7 January 2007). ციტირების თარიღი: 18 January 2008.
- ↑ IUPAC. (2015) ელემენტ 113, 115, 117 და118ის აღმოჩენა და აღიარება. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-12-31. ციტირების თარიღი: 2016-01-04.