ოგანესონი

ქიმიური ელემენტი
(გადამისამართდა გვერდიდან უნუნოქტიუმი)
ოგანესონი
118Og
[294]
5f14 6d10 7s2 7p6

ოგანესონი[1] (ლათ. Oganesson; ქიმიური სიმბოლო — ), უნუნოქტიუმი (ლათ. Ununoctium; ქიმიური სიმბოლო — ), ეკა-რადონი (Eka-radon) — ელემენტთა პერიოდული სისტემის მეშვიდე პერიოდის, მეთვრამეტე ჯგუფის (ძველი კლასიფიკაციით — მერვე ჯგუფის მთავარი ქვეჯგუფის, VIIIა) ხელოვნურად მიღებული რადიოაქტიური ქიმიური ელემენტი. მისი ატომური ნომერია — 118, tდნ — 52±15 °C, tდუღ — 177±10 °C, სიმკვრივე — 7.2 გ/სმ3. ოგანესონი ყველაზე მძიმე ატომური მასის მქონე ქიმიური ელემენტი მენდელეევის პერიოდულ სისტემაში. ის ბუნებაში არ გვხდება და მისი მიღება მოხდა ლაბორატორიაში სინთეზირების შედეგად. ძლიერ რადიოაქტიულია, ამის გამო დღემდე მისი რამდენიმე ატომია გამოკვლეული.[2]ოგანესონის ნახევრად დაშლის პერიოდია 0.89 მილიწამი. პირველად მიღებულ იქნა 2002 წელს ქ. დუბნას ატომური კვლევების გაერთიანებული უნივერსიტეტში. 2015 წელს მას მიანიჭეს სახელწოდება ოგანესონი, იური ოგანესიანის პატივსაცემად, რომელიც იყო იმ ლაბორატორიის ხელმძღვანელი, რომელშიც პირველად იქნა სინთეზირებული ახალი ელემენტი. 2015 წლის დეკემბერში თეორიული და გამოყენებითი ქიმიის საერთაშორისო კავშირიმა (IUPAC) და თეორიული და გამოყენებითი ფიზიკის საერთაშორისო კავშირმა (IUPAP) ქიმიური ელემენტი ოფიციალურად აღიარა და პერიოდულობის სისტემაში ადგილი მიუჩინა.[3]ამ ელემენტს დღემდე აღმოჩენილთაგან უდიდესი ატომური ნომერი და ატომური მასა აქვს. ოგანესონს ელემენტ 118-ის სახელითაც მოიხსენიებენ.

ოგანესონი, 118Og
ზოგადი თვისებები
მასური რიცხვი 294
ოგანესონი პერიოდულ სისტემაში
წყალბადი ჰელიუმი
ლითიუმი ბერილიუმი ბორი ნახშირბადი აზოტი ჟანგბადი ფთორი ნეონი
ნატრიუმი მაგნიუმი ალუმინი სილიციუმი ფოსფორი გოგირდი ქლორი არგონი
კალიუმი კალციუმი სკანდიუმი ტიტანი ვანადიუმი ქრომი მანგანუმი რკინა კობალტი ნიკელი სპილენძი თუთია გალიუმი გერმანიუმი დარიშხანი სელენი ბრომი კრიპტონი
რუბიდიუმი სტრონციუმი იტრიუმი ცირკონიუმი ნიობიუმი მოლიბდენი ტექნეციუმი რუთენიუმი როდიუმი პალადიუმი ვერცხლი კადმიუმი ინდიუმი კალა სტიბიუმი ტელური იოდი ქსენონი
ცეზიუმი ბარიუმი ლანთანი ცერიუმი პრაზეოდიმი ნეოდიმი პრომეთიუმი სამარიუმი ევროპიუმი გადოლინიუმი ტერბიუმი დისპროზიუმი ჰოლმიუმი ერბიუმი თულიუმი იტერბიუმი ლუტეციუმი ჰაფნიუმი ტანტალი ვოლფრამი რენიუმი ოსმიუმი ირიდიუმი პლატინა ოქრო ვერცხლისწყალი თალიუმი ტყვია ბისმუტი პოლონიუმი ასტატი რადონი
ფრანციუმი რადიუმი აქტინიუმი თორიუმი პროტაქტინიუმი ურანი (ელემენტი) ნეპტუნიუმი პლუტონიუმი ამერიციუმი კიურიუმი ბერკელიუმი კალიფორნიუმი აინშტაინიუმი ფერმიუმი მენდელევიუმი ნობელიუმი ლოურენსიუმი რეზერფორდიუმი დუბნიუმი სიბორგიუმი ბორიუმი ჰასიუმი მეიტნერიუმი დარმშტადტიუმი რენტგენიუმი კოპერნიციუმი ნიჰონიუმი ფლეროვიუმი მოსკოვიუმი ლივერმორიუმი ტენესინი ოგანესონი
Rn

Og

(Usb)
ტენესინიოგანესონიუნუნენიუმი
ატომური ნომერი (Z) 118
ჯგუფი 18 ჯგუფი (ინერტული აირები)
პერიოდი 7 პერიოდი
ბლოკი p-ბლოკი
ელექტრონული კონფიგურაცია [Rn] 5f14 6d10 7s2 7p6
ელექტრონი გარსზე 2, 8, 18, 32, 32, 18, 8
ელემენტის ატომის სქემა
ფიზიკური თვისებები
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში მყარი სხეული
დნობის
ტემპერატურა
​52 ± 15 °C ​(325 ± 15 K, ​​​125 ± 27 °F)
დუღილის
ტემპერატურა
177 ± 10 °C ​(450 ± 10 K, ​350 ± 18 °F)
სიმკვრივე (ნსპ) 6.6–7.4 გ/ლ
კრიტიკული წერტილი 439 K, 6.8 მპა
დნობის კუთ. სითბო 23.5 კჯ/მოლი
აორთქ. კუთ. სითბო 19.4 კჯ/მოლი
ატომის თვისებები
ჟანგვის ხარისხი (−1), (0), (+1), (+2), (+4), (+6)
ელექტროდული პოტენციალი
იონიზაციის ენერგია
  • 1: 860.1 კჯ/მოლ
  • 2: 1560 კჯ/მოლ
ატომის რადიუსი ემპირიული: 152 პმ
კოვალენტური რადიუსი (rcov) 157 პმ
სხვა თვისებები
ბუნებაში გვხვდება სინთეზირების შედეგად
მესრის სტრუქტურა კუბური წახნაგცენტრირებული
CAS ნომერი 54144-19-3
ისტორია
სახელწოდება მომდინარეობს იური ოგანესიანის გვარის მიხედვით
აღმომჩენია Hans Peter Jørgen Julius Thomsen (1895)
Joint Institute for Nuclear Research and Lawrence Livermore National Laboratory (2002)
ოგანესონის მთავარი იზოტოპები
იზო­ტოპი გავრცე­ლება­დობა ნახევ.
დაშლა
(t1/2)
რადიო.
დაშლა
პრო­დუქტი
294Og სინთ 0.7 მწმ α 290Lv
სდ

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
  1. ოგანესონი — ტექნიკური ლექსიკონი
  2. The Top 6 Physics Stories of 2006. Discover Magazine (7 January 2007). ციტირების თარიღი: 18 January 2008.
  3. IUPAC. (2015) ელემენტ 113, 115, 117 და118ის აღმოჩენა და აღიარება. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-12-31. ციტირების თარიღი: 2016-01-04.