ვიკიპედია

სომხური დიასპორა

სომხური დიასპორა — სომეხთა სათვისტომოები, რომლებიც ცხოვრობენ სომხეთის გარეთ, მათ შორის, მთიან ყარაბაღში, აზერბაიჯანის რესპუბლიკა. მსოფლიოში მცხოვრებ სომეხთა საერთო რაოდენობა დაახლოებით 11 მილიონია,[1] აქედან სომხეთში ცხოვრობს 3,3 მილიონი,[2] ხოლო მთიან ყარაბაღში - 140 ათასი (2005).[3]

ისტორია

რედაქტირება
 
სომეხი კერამიკოსი იერუსალიმის სომხურ კვარტალში.

სომხური დიასპორა არსებობდა იმ მომენტიდან, როდესაც 1375 წელს კილიკიის სამეფო დაეცა მამლუქებთნ) ომში. დიასპორა ძალზე გაიზარდა ე. წ. სომხების გენოციდის შემდეგ. მიუხედავად იმისა, რომ სომხების დიდი ნაწილი დაიღუპა, ზოგმა გაქცევა შეძლო. ისინი, ძირითადად, დასახლდნენ აღმოსავლეთ ევროპის, ბალკანეთისა და ახლო აღმოსავლეთის სხვადასხვა ქალაქებში, მათ შორის, ალეპოში (სირია), ათენში (საბერძნეთი), თბილისსა და ბათუმში (საქართველო), ბეირუთში (ლიბანი), პლოვდივში (ბულგარეთი), ოდესასა და სევასტოპოლში (უკრაინა), მოსკოვსა და სოჭში (რუსეთი) და სხვა.

სომხური დიასპორა ქვეყნების მიხედვით

რედაქტირება
№ ქვეყანა უმთავრესი სომხური სათვისტომოები სომეხთა რაოდენობა ენის დიალექტი
1   რუსეთი მოსკოვი, ჩრდილოეთი კავკასია, ვლადივოსტოკი 1 130 491[4] აღმოსავლური და დასავლური სომხური
2   საფრანგეთი პარიზი, მარსელი, ლიონი 500 000[5][6] აღმოსავლური და დასავლური სომხური
3   ირანი თეირანი, ისპაჰანი, ჯულფა, თავრიზი, ურმია, ჩრდილოეთი ირანი 400 000[7] აღმოსავლური სომხური
4   აშშ ლოს-ანჯელესი, გლენდეილი, ფრესნო, ბოსტონი, უოთერთაუნი, დეტროიტი 385 488 (2000 წლის აღწერა)[8] აღმოსავლური და დასავლური სომხური
5   საქართველო თბილისი, ჯავახეთი, აჭარა

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა (გაგრის, სოხუმისა და გულრიფშის მუნიციპალიტეტები) 		168 102 (2014 წლის აღწერა)[9]

41 907 (2011 წლის აღწერა, სეპარატისტული მთავრობის მონაცემები)[10] 		აღმოსავლური სომხური
6   სირია დამასკო, ალეპო, ელ-კამიშლი 190 000[11] დასავლური სომხური
7   ლიბანი ბეირუთი, ბურჯ ჰამუდი, ანჯარი 140 000[12] დასავლური სომხური
8   აზერბაიჯანი სტეფანაკერტი (მთიანი ყარაბაღის არაღიარებული რესპუბლიკა), ბაქო 156,000[13][14] აღმოსავლური სომხური
9   არგენტინა ბუენოს-აირესი, კორდოვა (არგენტინა) 130 000[15] დასავლური სომხური
10   უკრაინა კიევი, ოდესა, ყირიმი, დნეპრი, დონეცკი, ზაპოროჟიე, ლუგანსკი, ხარკოვი 99 894 (2001 წლის აღწერა)[16] აღმოსავლური სომხური
11   პოლონეთი 92 000 [17] დასავლური და აღმოსავლური სომხური
12   თურქეთი Istanbul, with remaining communities in Vak?fl? and Sason as well as Hamshenis who have retained their Armenian dialect (Homshetsi) in the Artvin Province. 40 000-დან 70 000-მდე (ჰემშინების გამოკლებით)[18] დასავლური სომხური
13   იორდანია 70 000[19] დასავლური სომხური
14   უზბეკეთი 70 000[20] აღმოსავლური სომხური
15   გერმანია 42 000[21] დასავლური და აღმოსავლური სომხური
16   კანადა მონრეალი, ლავალი, ტორონტო, კემბრიჯი, ვანკუვერი 40 505 (2001 წლის აღწერა)[8] დასავლური და აღმოსავლური სომხური
17   ბრაზილია სან-პაულუს რაიონი 40 000[22] დასავლური სომხური
18   საბერძნეთი ათენი, თესალონიკი, პირეა 35 000[23] დასავლური და აღმოსავლური სომხური
19   ავსტრალია მელბურნი, სიდნეი 45 000[24] დასავლური და აღმოსავლური სომხური
20   თურქმენეთი 30 000[25] აღმოსავლური სომხური
21   ბულგარეთი სოფია, პლოვდივი 30 000[26] დასავლური და აღმოსავლური სომხური
22   ბელარუსი 25 000[27] აღმოსავლური სომხური
23   ყაზახეთი 26 000[28] აღმოსავლური სომხური
24   ერაყი ბაღდადი, მოსული, ზახო, ბასრა, ავზროგი, ქირქუქი. 20 000[29][30] დასავლური სომხური
25   ურუგვაი 19000[31] დასავლური სომხური
26   დიდი ბრიტანეთი ლონდონი, მანჩესტერი 18 001[32] დასავლური და აღმოსავლური სომხური
27   უნგრეთი ბუდაპეშტი და პეშტის რეგიონი 15 000[33] დასავლური სომხური
28   ბელგია 10 000[34] დასავლური სომხური
29   ჩეხეთი 10 000[35] დასავლური სომხური
30   ისრაელი/  პალესტინა იერუსალიმის სომხური კვარტალი 9 800 დასავლური სომხური
31   ეგვიპტე კაირო, ალექსანდრია 8 200 დასავლური სომხური
32   მოლდოვა 7 000 აღმოსავლური სომხური
33   ნიდერლანდები ამსტერდამი, დორდრეხტი, ჰააგა, ლეიდენი, როტერდამი 6 000 დასავლური სომხური
34   ტაჯიკეთი 6 000 აღმოსავლური სომხური
35   ლატვია 5 000 აღმოსავლური სომხური
36   შვეიცარია 5 000 დასავლური სომხური
37   შვედეთი 5000 დასავლური და აღმოსავლური სომხური
38   ქუვეითი 5 000 დასავლური სომხური
39   ყირგიზეთი 3 285 აღმოსავლური სომხური
40   არაბთა გაერთიანებული საამიროები 3000 დასავლური სომხური
41   დანია 3000 დასავლური სომხური
42   ავსტრია 3000 დასავლური სომხური
43   კვიპროსი ნიქოზია, ლიმასოლი და ლარნაკა 2 740 (1987 წლის აღწერა) დასავლური სომხური
44   ვენესუელა 2500 დასავლური სომხური
45   ლიეტუვა 2500 აღმოსავლური სომხური
46   იტალია მილანი, რომი, ვენეცია 2 500 დასავლური სომხური
47   ესტონეთი 2 000 აღმოსავლური სომხური
48   რუმინეთი 1 780 დასავლური სომხური
49   ესპანეთი 1 000 დასავლური სომხური
50   ნორვეგია 1 000 დასავლური სომხური
51   ფინეთი 1 000 დასავლური სომხური
52   ჩილე 1 000 დასავლური სომხური
53   სუდანი 1 000 დასავლური სომხური
54   ტაილანდი 1 000 დასავლური სომხური
55   ჰონდურასი 900 დასავლური სომხური
56   ახალი ზელანდია 600 დასავლური სომხური
57   მექსიკა 560 დასავლური სომხური
58   ალბანეთი 500 დასავლური სომხური
59   ინდოეთი კალკუტა 500 დასავლური და აღმოსავლური სომხური
60   კოლუმბია 250—300? დასავლური სომხური
61   მონაკო 200 დასავლური სომხური
62   სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა 200 დასავლური სომხური
63   კატარი 150 დასავლური სომხური
64   კუბა 100 დასავლური სომხური
65   ეთიოპია 100 დასავლური სომხური
66   დომინიკელთა რესპუბლიკა 75 დასავლური სომხური
67   ირლანდია 50 დასავლური სომხური
68   კოსტა-რიკა 40 დასავლური სომხური
69   სინგაპური 35 დასავლური სომხური
70   პერუ 35 დასავლური სომხური
71   ზიმბაბვე 28 დასავლური სომხური
72   ინდონეზია 20 დასავლური სომხური
73   პაკისტანი 20-200? დასავლური სომხური
74   გვატემალა 20-50? დასავლური სომხური
75   ნიკარაგუა 10-20? დასავლური სომხური

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ ArmeniaDiaspora.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-05-11. ციტირების თარიღი: 2011-07-20.
  2. ↑ Nouvelles d'Arménie Magazine. (2008-02-24) 3 299 900 habitants en Arménie au 1er janvier 2008 French. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-10-28. ციტირების თარიღი: 2011-07-20.
  3. ↑ The National Statistical Service of the Nagorno-Karabakh Republic. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-10-03. ციტირების თარიღი: 2011-07-20.
  4. ↑ По даным всероссийской переписи населения 2002 года
  5. ↑ The Education for Development Institute დაარქივებული 2012-01-10 საიტზე Wayback Machine. maintains an extensive site about Armenia დაარქივებული 2012-01-12 საიტზე Wayback Machine. that includes information about the Armenian diaspora in various countries დაარქივებული 2009-06-11 საიტზე Wayback Machine. . Their numbers generally agree with other sources when those are available; where we don’t have a more authoritative source, we are following their numbers.
  6. ↑ French in Armenia "genocide" row. ციტირების თარიღი: 2007-04-21.
  7. ↑ The Encyclopedia of the Orient დაარქივებული 2016-03-03 საიტზე Wayback Machine. states that there are 400,000 ethnic Armenians living in Iran.
  8. ↑ 8.0 8.1 See Armenian-American; EuroAmerican.net presents official data from the 2000 U.S. Census (including state-by-state data), which states that there are 385,488 people of Armenian ancestry currently living in the United States. The 2001 Canadian Census დაარქივებული 2013-04-09 საიტზე Wayback Machine. determined that there are 40,505 persons of Armenian ancestry currently living in Canada. However, these are liable to be low numbers, since people of mixed ancestry, very common in North America tend to be under-counted. The Armenian Embassy in Canada estimates 1 million ethnic Armenians in the U.S. and 100,000 in Canada. The Armenian Church of America makes a similar estimate დაარქივებული 2016-03-04 საიტზე Wayback Machine. . By all accounts, over half of the Armenians in the United States live in California.
  9. ↑ Georgia: ""[1] .
  10. ↑ [2]
  11. ↑ The Encyclopedia of the Orient დაარქივებული 2011-05-10 საიტზე Wayback Machine. states that 160,000 Apostolic Armenians and 30,000 Catholic Armenians live in Syria. That number together makes up 190,000.
  12. ↑ The Encyclopedia of the Orient დაარქივებული 2018-09-29 საიტზე Wayback Machine. states that 120,000 Apostolic Armenians and 20,000 Catholic Armenians live in Lebanon. That number together makes up 140,000.
  13. ↑ Nationmaster.com:Azerbaijan: 156,000 represents 2 % ethnic Armenians in an estimated national population of 7,830,764 (July 2003 est.) combined with the note «almost all Armenians live in the separatist Nagorno-Karabakh region».
  14. ↑ Этнический состав Азербайджана (по переписи 1999 года) По данным переписи, за пределеми Нагорного Карабаха проживает 645 человек, из них 378 или 59% армян живет в Баку, а остальные в сельских районах
  15. ↑ There are 130,000 Armenians living in Argentina according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
  16. ↑ The 2001 census Ukrainian census held in 2001 დაარქივებული 2007-07-06 საიტზე Wayback Machine. recorded 99,894 Armenians.
  17. ↑ There are 92,000 Armenians living in Poland according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
  18. ↑ Turay, Anna. Tarihte Ermeniler. [http://www.bo lsohays.com Bolsohays:Istanbul Armenians]. ციტირების თარიღი: 2007-01-04.
  19. ↑ The Encyclopedia of the Orient დაარქივებული 2017-12-22 საიტზე Wayback Machine. states that 70,000 Armenians live in Jordan.
  20. ↑ There are 70,000 Armenians living in Uzbekistan according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
  21. ↑ There are 42,000 Armenians living in Germany according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
  22. ↑ There are 40,000 Armenians living in Brazil according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
  23. ↑ The Armenian-Greek Community website დაარქივებული 2006-07-21 საიტზე Wayback Machine. estimates 35,000.
  24. ↑ There are 45,000 Armenians living in Australia according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
  25. ↑ Turkmenistan: Focus on Armenian migrants
  26. ↑ There are 30,000 Armenians living in Bulgaria according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
  27. ↑ There are 25,000 Armenians living in Belarus according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
  28. ↑ There are 25,000 Armenians living in Kazakhstan according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
  29. ↑ There are 20,000 Armenians living in Iraq according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine.
  30. ↑ Radio Free Europe
  31. ↑ There are 19,000 Armenians living in Uruguay according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
  32. ↑ There are 18,001 Armenians living in the United Kingdom according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
  33. ↑ Demographic information of Hungary დაარქივებული 2012-11-07 საიტზე Wayback Machine. .
  34. ↑ There are 10,000 Armenians living in the Belgium according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
  35. ↑ There are 10,000 Armenians living in the Czech Republic according to Armeniandiaspora.com დაარქივებული 2009-02-04 საიტზე Wayback Machine. .
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=სომხური_დიასპორა&oldid=4511838“-დან