სპარსეთის მმართველთა სია
სტატიაში წარმოდგენილია ირანის მეფეების სია უძველესი დროიდან 1979 წლამდე .
ადრეული წლები
რედაქტირებაელამის მეფეები ძვ.წ 3000– ძვ.წ 519
რედაქტირებაელამები უძველესი ირანული მოსახლეობა იყო . ისინი ცხოვრობდნენ დღევანდელ ხუზესტანის პროვინციაში და სწორედ აქედან უნდა წარმოდგებოდეს ამ რაიონის თანამედროვე სახელწოდება . ელამის სახელმწიფო არსებობდა IV - III ათასწლეულებში. დედაქალაქი სუსა.
ელამის მმართველები (ძვ.წთ 2700- ძვ.წ 2600)
რედაქტირება- უცნობი მმართველები
- ჰამბენ-ჰაბუა I (ჰუმბაბა) (ძვ.წ 2680 წელი ურუქის მეფე)
- ჰამბემ-შუტირი (მეფობის წლები უცნობია)
- ქათირ-ლეკემერი (მეფობის წლები უცნობია)
ავანას დინასტია[1] (ძვ.წ. 2600-2078)
რედაქტირება- ავანას დინასტია პირველი ელამების დინასტიაა, რომლის შესახებაც ჩვენამდე ცნობები მოსულია (დინასტია ჩამოყალიბდა ძვ. წ. XXVII საუკუნეში მეფეების დედაქალაქი იყო ურუქი)
- Kur-Ishshak (36 years fl. c. 2550 BC contemporary with Lugal-Anne-Mundu king of Adab & Ur-Nanshe king of Lagash)
- პელი (დაახლოებით ძვ.წ 2500)
- ტატა I (მეფობის წლები უცნობია)
- უკუ ტახიში (მეფობის წლები უცნობია)
- ხიშური (მეფობის წლები უცნობია)
- შუშუნტარანა (მეფობის წლები უცნობია)
- ნაპი ლხუში (მეფობის წლები უცნობია)
- აუტელიმეში (?) (დაახლოებით ძვ.წ 2350)
- კიკუ სივე ტემპტი (მეფობის წლები უცნობია)
- ხიშეპ რატენი I (მეფობის წლები უცნობია)
- ლუხ იშანი (დაახლოებ ძვ.წ 2325) ხიშეპ რატენი I-ის შვილი
- ხიშეპ რატენი II (ძვ.წ 2325-2311) ლუხ იშანი-ის შვილი
- ჰელუ (დაახლოებით. c. 24 საუკუნე)
- ჰიტა (აგრეთვე. აქადის მეფე)
- შიფიგ-ინშუშინაკი (მეფობის წლები უცნობია)
- კუტიკ-ინშუშინაკი (ურ-ნამუს დინასტია აგრეთვე ურის მეფე) შიფიგ-ინშუშინაკი-ის შვილი
- ავანას დინასტიას ბოლო მოუღო კურიტების შემოსევებმას.
ჰამაზის დინასტია (ძვ.წ 2530- ძვ.წ. 2030)
რედაქტირება- ჰატენაში (7 წლიანი მმართველობა. ძვ.წ 2530) [2]
- ზიზი (მეფობის წლები უცნობია)
- ურ-ადადი (მეფობის წლები უცნობია)
- ურ-იშკური (ძვ.წ 2041- 2037)
- ვარედ-ნანერი (ძვ.წ 2037 წლიდან)
სამეშქების დინასტია (ძვ.წ 2100- 1928)
რედაქტირება- უცნობი სამეშქების მეფეები ( კუტიკ-ინშუშინაკი მეფე ავანას დინასტიიდან)
- გირ-ნემა I[3] (მეფობის წლები უცნობია)
- თაზითა I (მეფობის წლები უცნობია)
- ეპარტი I (მეფობის წლები უცნობია)
- თაზითა II (მეფობის წლები უცნობია)
- გირ-ნემა II (დაახლოებით. 2033)
- ლურექ-ლუჰანი (ძვ.წ 2028 - 2022)
- თან-რუფურათანი I (მეფობის წლები უცნობია)
- კინდეტუ (მეფობის წლები უცნობია) თან-რუფურათანი I-ის შვილი
- ჰუთრანი-თამთი (დაახლოებით. 2006) აგრეთვე ურის მეფე
- პეპი (მეფობის წლები უცნობია)
- ინდეტუ-ინშეშუნეკი I (მეფობდა ასევე ისინში & ბილალანში და ეშნუნენში) პეპი-ის შვილი.
- ტენ-რუჰურეთინი II (მეფობდა ასევე. ისინში) ინდეტუ-ინშეშუნეკი I-ის შვილი.
- ინდუტუ-ინშეშუნეკი II (მეფობდა 3 წელი. მეფობის წლები უცნობია) ინდუტუ-ინშეშუნეკი II-ის შვილი
- ინდუტუ-ნეპერი (მეფობის წლები უცნობია)
- ინდუტუ-თემთი (დაახლოებით ძვ.წ 1928?)
ანშანების დინასტია (ძვ.წ 2350 - 1970)
რედაქტირებაეს სტატია/სექცია ქართულ ენაზე თარგმნის პროცესშია. თუ ფლობთ ამ ენას, თქვენც შეგიძლიათ მონაწილეობის მიღება. |
- The unnamed king of Anshan (until 2305 BC) king of Sherihum & Anshan. Defeated & sent to Akkad.
- Shalabum (before 2068 until 2064 BC) married with a daughter of Shulgi king of Ur
- Libum (from 2064 BC) made some wars against Ur
- The unnamed king of Anshan (c. 2041-2037 BC) married with a daughter of Shu-Sin king of Ur
- The unnamed king of Anshan (until 2017 BC) married with a daughter of Ibbi-Sin king of Ur
- Kutir-Nahhunte I (fl. c. 2006 BC) conqueror of Ur in union with Hutran-Temti king of Simashki. He took statue of Nannar from Ur to Anshan.
- The unnamed king of Anshan (cont. Shu-ilishu king of Isin) restored statue of Nannar to Isin
- Eparti II (cont. Iddin-Dagan king of Isin) (Sukkalmah & king of Anshan & Susa). Married with a daughter of Iddin-Dagan king of Isin in 1973 BC.
ეპარტების დინასტია (ძვ.წ 1970 - 1500)
რედაქტირება- ეპარტ II ისინის მეფე ძვ.წ 1973.
- შილჰეჰა (მეფობის წლები უცნობია) ეპარტ II-ის შვილი
- პელერ იშენი (დაახლოებით 1928?)
- ჰუკ სეითი
- ათთა ჰუსშუ (?1928- 1894) შილჰეჰას შვილი
- ტეთეფ მედა (ძვ.წ 1890 წლის შემდეგ)
- ჰუკ კირვაში (მეფობის წლები უცნობია)
- ტამ სენითი (მეფობის წლები უცნობია)ჰუკ კირვაშის შვილი
- ჰუკ-ნაჰუნთი (მეფობის წლები უცნობია) ჰუკ კირვაშის შვილი
- ჰუკ ნასურ I (მეფობის წლები უცნობია)
- შირიქუდუჰი (ასურეთის მეფე) ჰუკ ნასურ I-ის შვილი
- შიმუთ ვართეში I (მეფობის წლები უცნობია)
- სევე პელერ ჰუპაკი (დაახლოებით ძვ.წ 1765) შირიქუდუჰის შვილი
- ჰუდუზიულუჰ I (მეფობის წლები უცნობია) შირიქუდუჰის შვილი
- ჰუთირ ნაჰთე II (მეფობის წლები უცნობია) ჰუდუზიულუჰ I-ის შვილი
- ატა მარა ჰალაკი (მეფობის წლები უცნობია)
- ტეტა II (მეფობის წლები უცნობია) ატა მარა ჰალაკის ძმა
- ლილა ირტეში (მეფობის წლები უცნობია) ჰუდუზიულუჰ I-ის შვილი
- თემთი აგუნი (მეფობის წლები უცნობია) ჰუთირ ნაჰთე II-ის შვილი
- ხუთირ შილჰეჰე (მეფობის წლები უცნობია) თემთი აგუნის შვილი
- ჰუკ ნაშურ II (დაახლოებით . ძვ.წ 1646) ხუთირ შილჰეჰე-ს შვილი
- თემთი რეფთეში (მეფობის წლები უცნობია) ხუთირ შილჰეჰე-ს შვილი
- შიმუთ ვერთეშ II (მეფობის წლები უცნობია) son of Kutir-Shilhaha
- შირთუჰი (მეფობის წლები უცნობია) ჰუკ ნაშურ II-ის შვილი
- ჰუდუზულუჰი II (მეფობის წლები უცნობია) შიმუთ ვერთეშ II-ის შვილი
- თან ული (მეფობის წლები უცნობია)
- თემთი ჰალკი (მეფობის წლები უცნობია) თან ული-ის შვილი
- ხუკ ნაშურ III (მეფობის წლები უცნობია) თან ული-ის შვილი
- ხუთილ მეთლეთი (ძვ.წ 1500) თან ული-ის შვილი
ხიდინუიდების დინასტია(ძვ.წ 1500 - 1400)
რედაქტირება- ხიდინუ (ძვ.წ 15 საუკუნე) ანშანის & სასას მეფე
- ინშუშინაკ სუკიქ ნანიპირი (მეფობის წლები უცნობია) ანშანის & სასას მეფე
- თან რუჰურათინ III (ძვ.წ 15 საუკუნე) ანშანის & სასას მეფე
- შალა (ძვ.წ 2041 - 2037) ანშანის & სასას მეფე
- თემთი აჰარი (მეფობის წლები უცნობია) ანშანის & სასას მეფე
იგეჰელკიდების დინასტია (ძვ.წ 1400 – 1210)
რედაქტირება- ატა ჰელკი (მეფობის წლები უცნობია)
- ატა კიტეჰი I (მეფობის წლები უცნობია) ატა ჰელკის შვილი
- იგე ჰალიკი (მეფობის წლები უცნობია)
- პაჰირ იშენი I (ბაბილონის მეფე) იგე ჰალიკის შვილი
- კიდინ ჰუთრანი I (მეფობის წლები უცნობია) პაჰირ იშენი I-ის შვილი
- ატარ კიტეჰი II (მეფობის წლები უცნობია) იგე ჰალიკი-ის შვილი
- ჰუმბან ნუმენე I (ბაბილონის მეფე) ატარ კიტეჰი II-ის შვილი
- უნთეშ ნეპირიშა (მეფობის წლები უცნობია) ჰუმბან ნუმენე I-ის შვილი
- კიდინ ჰუთრანი II (მეფობის წლები უცნობია) უნთეშ ნეპირიშა-ის შვილი
- ნეპირიშა უნთეშ (მეფობის წლები უცნობია) კიდინ ჰუთრანი II-ის შვილი
- პაჰირ იშენი II (მეფობის წლები უცნობია)
- უნთეშ ნეპირიშა (მეფობის წლები უცნობია) პაჰირ იშენი II-ის შვილი
- კიდინ ჰუთრანი III , პაჰირ იშენი II-ის შვილი
შუთრუქიდების დინასტია (ძვ.წ 1210 – 970)
რედაქტირება- ჰულუთუშ ინშუშინაქი (დაახლოებით. 1210)
- შუთრუქ ნაჰუნთე I (დაახლოებით. 1158)
- ქუთირ ნაჰუნთე III (დაახლოებით. 1155)
- შილჰაქ ინშუშინაქ I (მეფობის წლები უცნობია)
- ჰუთელუთუშ ინშუშინაქ (დაახლოებით. 1110)
- შილჰინა ჰამრუ ლაკამარა (ძვ.წ 1110 წლის შემდეგ)
- ჰამბან ნიმენა II (ძვ.წ 11 საუკუნის შემდეგ)
- შუთრუქ ნაჰუნთე II (ძვ.წ 11 საუკუნის შემდეგ)
- აქშირ შიმუთი (მეფობის წლები უცნობია)
- აქშირ ნაჰუნთე (მეფობის წლები უცნობია)
- კერა ინდეში (მეფობის წლები უცნობია)
- მარ ბიტ აპლა უსური (ძვ.წ 983- 978 ) [4]
ეს სტატია/სექცია ქართულ ენაზე თარგმნის პროცესშია. თუ ფლობთ ამ ენას, თქვენც შეგიძლიათ მონაწილეობის მიღება. |
- The unnamed king of Elam (c. 821 BC cont. Shamshi-Adad V king of Assyria)
- Hallushu-Inshushinak I (more than 15 years. precise dates unknown)
- Humban-Tahrah I (until 742 BC)
- Humban-Nikash I (742–717) son of Humban-Tahrah I
- Shutur-Nahhunte I (717–699) son (Ruhushak) of Humban-Nikash I
- Hallushu-Inshushinak II (699–oct. 693) brother of Shutur-Nahhunte I
- Kutir-Nahhunte IV (oct. 693–july 692) son of Hallushu-Inshushinak II
- Humban-Nimena III (july 692–feb. 688) son of Hallushu-Inshushinak II
- Shutur-Nahhunte II ? (from feb. 688) son of Humban-Nimena III
- Humban-Haltash I (until oct. 681)
- Humban-Haltash II (oct. 681–sept. 675) son of Humban-Haltash I
- Urtak-Inshushinak (sept. 675- 663) brother of Humban-Haltash II
- Temti-Humban-Inshushinak I (663–sept. 653) brother of Urtak-Inshushinak
- Humban-Nikash II (sept. 653–651) son of Urtak-Inshushinak
- Tammaritu (652–649 & 647) son of Humban-Nikash son of Humban-Haltash I
- Indabibi (649–after july 648)
- Humban-Haltash III (after july 648–645/4)
- Humban-Nikash III (647) son of Atta-Merra-Halki
- Umhuluma (647)
- Indattu-Inshushinak III (647–after autumn 646)
- Humban-Hapua II (647)
- Pa'e (after autumn 646-645/4)
- Shutur-Nahhunte III (after autumn 646) son of Indattu-Inshushinak III
- Humban-Kitin (precise dates unknown) son of Shutur-Nahhunte III
- Humban-Tahrah II (precise dates unknown)
- Hallutash-Inshushinak (precise dates unknown) son of Humban-Tahrah II
- Ummanunu (precise dates unknown)
- Shilhak-Inshushinak II (precise dates unknown) son of Ummanunu
- Temti-Humban-Inshushinak II (before 550 BC) son of Shilhak-Inshushinak II
- Halkatash (c. 549/8 BC)
- Acina (oct.-10 dec. 522 BC) son of Upadrama
- Humban-Nikash IV or Ummanunu II (Imanish) (dec. 522-feb. 521 BC)
- Atta-hamiti-Inshushinak (until 520/19 BC
ირანის იმპერიები
რედაქტირებამიდიის იმპერია, ძვ.წ 728–550
რედაქტირებამიდიის იმპერია გაანადგურა აქემენიდების იმპერიამ , ამიტომაც შეწყდა მიდიის მონარქების დინასტია
აქემენიდების იმპერია, ძვ.წ 550–330 پادشاهان هخامنشی
რედაქტირება- აქემენი, დინასტიის დამაარსებელი.
- თეისპეს I ,აქემენი-ის შვილი
- კამბისე I ,თეისპეს I-ის შვილი
- კიროს I ანშანელი ,კამბისე I-ის შვილი
- თეისპე II, გარდაიცვალა ძვ.წ 640 წელს.
| კიროს დიდის შთამომავლები | არიარამნას შთამომავლები |
|---|---|
|
|
- კიროს II დიდი დააარსა აქემენიდების იმპერია და მეფობდა 550–530 წლებში.
- კამბისე II (კამბისე III), მეფობდა 530–522.
- ბარდია, კიროს II-ის ვაჟი . მეფობდა 522.
- დარიოს I დიდი, ჰისტასფენის შვილი, მეფობდა 521–486.
- ქსერქსე I დიდი, მეფობდა 486–465.
- არტაქსერქსე I, მეფობდა 464–424.
- ქსერქსე II, მეფობდა 424.
- სეკუდიანი, მეფობდა 424–423.
- დარიოს II, მეფობდა 423–404.
- არტაქსერქსე II, მეფობდა 404–358 (ნახეთ ასევე ქსენოფონტი).
- არტაქსერქსე III, მეფობდა 358–338.
- არსეს IV, მეფობდა 338–336.
- დარიოს III, დარიოს II-ის შვილიშვილი, მეფობდა 336–330.
- ართექსერქსე V ბესსი, დარიოს III-ის შვილი. იმპერიის უკანასკნელი ფორმალური მმართველი. მეფობდა 330–329.
აქემენიდების იმპერია გაანადგურა ალექსანდრე მაკედონელმა .
მაკედონიის მმართველები
რედაქტირებაარგეადების დინასტია, ძვ.წ 330–310
რედაქტირება- ალექსანდრე III დიდი (ძვ.წ 330 –323)
- ფილიპე III არიდეოსი (ძვ.წ 323 – 317)
- ალექსანდრე IV მაკედონელი (ძვ.წ 323 – 310)
სელევკიდების დინასტია, ძვ. წ. 305–164
რედაქტირება- სელევკე I ნიკატორი (312/305–281)
- ანტიოქე I სოტერი (დაახლოებით 291, მეფობდა 281–261)
- ანტიოქე II თეოსი (261–246)
- სელევკე II კალინიკი (246–225)
- სელევკე III კერეუნუსი (225–223)
- ანტიოქე III დიდი (223–187)
- სელევკეი IV ფილოპატორი (187–175)
- ანტიოქე IV ეპიფანე (175–164)
- ანტიოქე V ევპატორი (164–162)
- დემეტრიუსი I სოტერი (162–150)
- ალექსანდრე ბელესი (150–145)
- დემეტრიუს II ნიკოტორი (145–139)
სელებკიდების დინასტია დასრულდა, მაშინ როდესაც პართიამ დაიპყრო სელევკეიდების სირიის ტერიტორია. სელევკეიდების ტერიტორიას განაგებდნენ პართიის შაჰები არშაკიდების დინასტიიდან.
ირანული იმპერიები ირანში
რედაქტირებაპართიის იმპერია
რედაქტირებაკასპიის ზღვის სამხრეთ-აღმოსავლეთით შეიქმნა სახელმწიფო , რომლის სათავეში არშაკიდების დინასტია იყო . პართიის სახელმწიფო სწორედ მაშინ წარმოიქმნა როდესაც ალექსანდრე მაკედონელის უზარმაზარი იმპერია დაინგრა .III საუკუნის დასაწყისისთვის პართია საკმაოდ დასაუსტებული იყო . პართია გაანადგურა სასანიდების იმპერიამ 224 წელს.
- არშაკ I ძვ.წ 247 ძვ.წ — 211, პართიის პირველი მეფე.
- არშაკ II ძვ.წ 211—191 . არშაკ I-ის ძმა .
- პიაპატი ძვ.წ 191 — 176
- ფრაატ I ძვ.წ 176 . — 171
- მირდატე I ძვ.წ 171 — 138
- ფრაატ II ძვ.წ 138 — 128
- არტაბან I ძვ.წ 128 — 123
- მითრიდატე II ძვ.წ 123 — 88
- გოტაზრ I ძვ.წ 95 — 90
- ოროდ I ძვ.წ 90 — 87
- ფრაატ III ძვ.წ 70 — 57
- ოროდ II ძვ.წ 57 — 37
- მითრიდატე III ძვ.წ 56 — 55
- ფრაატ IV ძვ.წ 38 — ძვ.წ 2
- ფრაატ V ძვ.წ 2 — ახ.წ 4 .
- მუზა პართიელი — ფრაატ V, მეორე პირი ქვეყანაში.
- ოროდ III 4 — 7 .
- ვონონ I 7 — 12 .
- არტაბან III 12 — 38 .
- ვარდანი I 39 — 48 .
- გოტარზ II 39 — 51 .
- ვონონ II 51 .
- ვოლოგეზ I 51 — 78 .
- ვორდან I 55 — 54 .
- ვოლოგეზ II 77 — 80 .
- პაკორ II 78 — 109 .
- არტაბან III 80 — 81 .
- ვოლოგეზ II 105 . — 147 .
- ოროზი 109 . — 128 .
- პარტამეზპატი 116 .
- მითრიდატე IV 128 . — 147 .
- ვოლოგეზ III 148 . — 192 .
- ოროზი II ок. 190 .
- ვოლოგეზ IV 191 . — 208 .
- ვოლოგეზ VI 208 . — 228 .
- არტაბან IV 212 . — 224 .
სასანიდების იმპერია, 224–651
რედაქტირება- არდაშირ I, 224 - 241
- შაფურ I, 241–272, მეფე ირანის და ანირანის
- ჰორმიზდ I, 272–273
- ბაჰრამ I, 273–276
- ბაჰრამ II, 276–293
- მაჰრამ III 293
- ნარსე, 293–302
- ჰორმიზდ II, 302–310
- შაპურ II, 310–379
- არტაშირ II, 379–383
- შაპურ III, 383–388
- ბაჰრამ IV, 388–399
- იეზდიგერდ I, 399–420
- ბაჰრამ V, 420–438
- იეზდიგერდ II, 438–457
- ჰორმიზდ III, 457–459
- პეროზ I, 457–484
- ბალაში, 484–488
- კავად I, 488–531
- ზამასპა, 496–498
- ხოსრო I, 531–579
- ჰორმიზდ IV, 579–590
- ხოსრო II, 590–628
- კავად II, 628
- არტაშირ III, 628–630
- პეროზ II, 629
- ფარუხან შაჰრავაზარ, 630
- ბორანდუხტი 630–631
- ჰორმიზდ VI, 631–632
- იეზდიგერდ III, 632–651
არაბთა ხალიფატი
რედაქტირება661 და 867 წლებში სპარსეთის ყველა პროვინციას განაგებდნენ არაბთა ხალიფები.
- ომაიანების დინასტია, 661–750
- აბასიანების დინასტია, 750–867
გამოეყო, 867–1029 წლებში
პოსტ-ისლამური სპარსეთის მეფეები
რედაქტირებათეირანი და ხორესანი, 821–872
რედაქტირება- თეჰირ I, ემირი 821–822
- თელჰეთი, 822–828
- აბდულაჰ ებნე თეჰირი, 828–844
- თეჰირ II, 844–862
- მუჰამედი, 862–872
ალავიდი, 864–928
რედაქტირება- ჰასან იბნ ზეიდ ჰასანი, ემირი 864–884
- მუჰამედ იბნ ზეიდი, 884–900
- მუჰამედ იბნ ალი ჰუსეინი, 913–916
- ჰასან იბნ ჰგეშენ ჰასანი, 916–928
ზიარიდები, 928–1043
რედაქტირება- მერდოვიჰი, ემირი 928–934
- ვოშმეგერი, 934–967
- ბისუთუნი, 967–976
- ქაბუსი, 976–1012
- მანუჩეჰრი, 1012–1031
- ანუშირვანი, 1031–1043
- კეიკავოსი
- გილანშეჰრი
ბუიდები, 932–1056 آل بویه
რედაქტირებაფარსების დინასტია دیلمیان
რედაქტირება- ემედ ოდოვლეჰ აბოლ ჰასანი, ემირი 932–939
- აზად ოდოვლეჰი, 939–982
- შარაჰ ოდოვლეჰი, 982–989
- სამსამ ოდოვლეჰი, 989–998
- ბაჰა ოდოვლეჰი, 998–1012
- სულთან ოდოვლეჰი, 1012–1024
- ემედ ოდოვლეჰ აბუ ქალიჯერი, 1024–1048
- მელიქ აბუ ნასრ ხოსრავ ფირუზი, 1048–1055
ხუზისტანის და ქერმენის დინასტია
რედაქტირება- მოეზ ოდოვლეჰი, 932–966
- აზად ოდოვლეჰი, 966–977
- აზადო ოდოვლეჰი , 977–982
- ბაჰა ოდოვლეჰი, 989–1012
- სულთან ოდოვლეჰი, 1012–1021
- აბუ ქელიჯარ მარზბანი, 1043–1048
- გავანი ოდოვლეჰი, 1012–1028
- აბუ მანსურ ფულედ სოტონი, 1048–1056
ისპაჰანის და ჰამადანის დინასტია
რედაქტირება- როკნი ოდოვლეჰი, Sultan 932–976
- მოაიედი ოდოვლეჰი, 976–983
- ფაქჰრი ოდოვლეჰი, 976–997
- მეჯდი ოდოვლეჰი, 997–1029
- შამსი ოდოვლეჰი, 997–1021
- სამა ოდოვლეჰი, 1021–1023
სეფარიდები 861–1002, صفاریان
რედაქტირება- იაგუბ სეფარი
- აბუ იუსუფ იაკობ იბნ ლაისი, ემირი 861–878
- ემრ ოებნ ლაისი, 878–900
- აბოლ ჰასან თეჰერ იბნ მუჰამედ იბნ ამრო იბნ ლაისი, 900–908
- ლაის იბნ ალი იბნ ლაისი, 908–910
- აბუ ალი მუჰამედ იბნ ალი იბნ ლაისი, 910–910
- აბუ ჯაფარ აჰმად იბნ მუჰამედ იბნ ქელფი, 923–963
- აბუ აჰმედ ქელიფ იბნ აჰმედი, 963–1002
სამანიდები , 892–998 سامانیان
რედაქტირება- ისმაილ I, ემირი 892–907
- აჰმადი, 907–913
- ნესრ II, 913–942
- ნუჰ I, 942–954
- ადოლმალეჰი I, 954–961
- მანსორი I, 961–976
- ნუჰ II, 976–996
- მანსორი II, 996–998
- ადოლმალეჰი II, 998–998
- ისმაილ II
ღაზნევიდები, 997–1186 غزنویان
რედაქტირება- მაჰმუდი, სულთანი 997–1030
- ჯალალ ოდველეჰ აბუ აჰმად მუჰამედ იბნ მაჰმუდი, 1030–1030
- შაჰაბ ოდველეჰ აბუ მასუდ იბნ მუჰამედი, 1030–1040
- შაჰაბ ოდველეჰ აბოლფაზ მოდუდ იბნ მასუდი, 1040–1049
- ბაჰა ო დოვლეჰ აბოლ ჰასან ალი იბნ მასუდი, 1049–1049
- აზად ოდველეჰ აბუ მანსუდ აბოლ რაშიდ იბნ მაჰმუდ იბნ საბოქთიენი, 1049–1052
- ჯამალ ოდველეჰ აბოლფაზ ფაროქჰაზად იბნ მასუდ იბნ მაჰმუდ, 1052–1059
- ზაჰერ ოდველეჰ აბოლ მაზაფარ იბრაჰიმი, 1059–1098
- ალა ოდველეჰ აბუ საიდ მასუდ იბნ იბრაჰიმი, 1098–1115
- სულთან ოდველეჰ აბოლ ფაზ არსალან შაჰი, 1115–1117
- იემენ ოდველეჰ აბოლ მაზაფარ ბაჰრამ შაჰ იბნ მასუდ, 1117–1153
- ტაჯ ოდველეჰ აბოლ შოჯა ხოსრო საჰ იბნ ბაჰრა შაჰ, 1153–1160
- სარაჯა ოდვალეჰ აბოლმოლოქ ზოსრო მელიქ იბნ ხოსრო შაჰ, 1160–1186
სელჯუკები, 1029–1194 سلجوقیان
რედაქტირება- თოღრული (თოღრულ ბეგი), სულთანი 1037–1063
- ალფ არსლანი 1063–1072
- მელიქ-შაჰი 1072–1092
- ნასარ ად დინი მაჰმუდ I 1092–1094
- რუქნ ად დინი ბერქიყარუქი 1094–1105
- მუიზ ად დინი მელიქ შაჰ II 1105
- გიეზ ად დინი მუჰამედ I (მუჰამედი) 1105–1118
- მუიზ ად დინი აჰმედ სელჯუკი 1097–1157
- მუჰამედ II 1118–1131
- დაუდი (დავიდი) 1131–1132
- თოღრულ II (თოღრულ ბეგი) 1132–1134
- მესუდ I 1134–1152
- მელიქ შაჰ III 1152–1153
- მეჰმედ II (მუჰამედ II) 1153–1160
- სულეიმან შაჰი 1160–1161
- არსლან შაჰი 1161–1176
- თოღრულ III (ღოღრულ ბეგ III) 1176–1194
დაიყო, 1194–1256 წლებში
ხვარაზმელები, 1096–1230 خوارزمشاهیان
რედაქტირებახვარაზმელების იმპერია , წარმოიშვა ზერბაიჯანში . ხვარაზმელებმა დაიპყრეს ირანი და ცენტრალური აზია.
- გოთბ ალ დინი მუჰამედ I , შაჰი (1096–1128)
- ალალ ალ დინ აბულ მოზაფარი აზიზ იბნ გოთბ ალ დინ იბნ მუჰამედი (1128–1156)
- თაჯ ალ დინ აბოლფაზ I ილ არსალნი (1156–1171)
- თალაჯ ად დინ მაჰმუდ სულთანშაჰ იბნ I არსლანი (1171–1172)
- მუჰამედ II (ალა ად დინ თექეშ იბნ I არსლანი) (1172–1199)
- სულთანი ჯალალ ედ დინ მუჰამედ იბნ ალედინ თექეში, (1199–1220)
- ჯალალ ედ დინ მანგუბერნი იბნ ალ დინ მუჰამედი (1220–1230)
ხვარაზმელთა სახელმწიფო დაიპყრო მონღოლების იმპერიამ.
ილხანატი, 1256–1380 ایلخانان
რედაქტირებამონღოლთა იმპერიის დაშლის შემდეგ ჩამოყალიბდა , რამდენიმე მონღოლური სახელმწიფო რომელთაგანაც ერთ-ერთი იყო ილხანთა სახელმწიფო .
- ჰულუგუ ,დიდი ყაენის ძმა, 1256–1265
- აბაქა ხანი , 1265–1282
- სულთან აჰმედ თექუდერ იბნ ჰულუგუ, 1282–1284
- არღუნ ნოინ იბნ აბექა, 1284-1291
- გაუხათუ იბნ აბექა, 1291–1295
- ბაუდუ, 1295
- ჰასან ხან იბნ არღუნი, 1295–1304
- ოლჯაითუ ხოდა ბენდეჰ იბნ არღუნი, 1304–1316
- აბუ საიდი ბაჰადორ ხან იბნ ოლჯაითუ, 1316–1335 (last of Chinggisid il-khans)
- არფა ქეუდი, 1335–1336
- მუსა, 1336–1353
- მაჰმუდი, 1337–1338
- სეთი ბეგი, ოლჯაითუს ქალიშვილი, 1338–1340
- ჯაჰან თემური, 1338–1339
- სულეიმან ხანი, 1340–1344
- თოღრუ თემური, 1335–1352
- ანუშირვანი, 1343–1355
ილხანთა სახელმწიფოს დაშლის შემდეგ , წარმოიშვა ახალი სახელმწიფოები , მათგან ერთ-ერთი იყო ახალი მონღოლური სახელმწიფო თემურიდების იმპერია . იმპერიის დამაარსებელი იყო თემურლენგი.
მუზაფარიდების დინასტია, 1314–1393 مظفریان
რედაქტირება- მუბერიზ ად დინ მუჰამედ იბნ ალ მუზაფარი, ემირი 1314–1358
- აბულ ფავარის ჯამალ ად დინ შაჰ სუჯა, 1335–1364
- ქუთბ ალ დინ შაჰ მაჰმუდ (ისპაჰანი) , 1358–1366 (გარდაიცვალა. 1375)
- აბულ ფავარის ჯამალ ად დინ შაჰ სუკა , 1366–1384 (მეორედ გამეფება)
- მუჯაჰიდ ად დინ ზაინ ალ აბადინ ალი, 1384–1387
1387 წელს თემურ ლენგმა დაიპყრო მუზაფარიდების დედაქალაქი ისპაჰანი.
- იმად ად დინ სულთან აჰმედი (მხოლოდ ქერმენში), 1387–1391
- მუბარიზ ად დინ შაჰ იაჰია (მხოლოდ შირაზში), 1387–1391
- სულთან აბუ იშაქი (მხოლოდ სარაჯანში), 1387–1391
- შაჰ მანსური (მხოლოდ ისპაჰანში), 1391–1393
თემურიდების დინასტია, 1380–1507
რედაქტირება- თემური ("თემურლენგი"), 1369–1405, ნომინალურად მართავდა ჩაღათას ხანატი
თემურ ლენგის გარდაცვალების შემდეგ იმპერია დასუსტდა.
- პირ მუჰამედი, თემურ ლენგის შვილიშვილი, 1392-1407, მართავდა კანდაგარს
- მირან შაჰი, თემურ ლენგის შვილი, 1405–1408, მართავდა აზერბაიჯანს
- რუსთემი, 1405–1409, მართავდა არაბეთს
- ქალილ სულთანი, მირან შაჰის შვილი, 1405–1409, მართავდა სამარყანდს
- შაჰ რუჰი, თემურ ლენგის შვილი, 1405–1447,მართავდა მარევარნახს
- ბაიქარი, 1409–1412, მართავდა ფარსს
- ისკანდარი, 1412–1414, მართავდა ფარსს, აზერბაიჯანს & არაბეთს
1410 წელს თურქმანულმა ურდომ ყარა-ყოიუნლუმ (შავბატკნიანელები) დაიპყრეს ბაღდადი და იქ დააარსეს , მათი დედაქალაქი . თემურიდების დინასტია პრაქტიკულად დაშლილი იყო სხვადასხვა ნაწილად .
- ულუგუ ბეგი, შაჰ რუჰის შვილი, 1447–1449
მარევარახნის მმართველები:
- ადბ ალ ლატიფი, ულუგუ ბეგის შვილი, 1449–1450
- აბდულა მირზა, შაჰ რუჰის შვილიშვილი, 1450–1451
- აბუ საიდ იბნ მუჰამედი, შაჰ რუჰის შვილიშვილი, 1451–1469, მართავდა ასევე ხორასანს 1459 წელს
ხორასანის მმართველები:
- ბაბურ იბნ ბაისუნკური, შაჰ რუჰის შვილიშვილი, 1449–1457
- შაჰ მაჰმუდი, ბაბურის შვილი, 1457
- იბრაჰიმი, 1457
- ჯაჰან შაჰი, შავ ბატკნიანი თურქმანების ლიდერი, 1457–1458
აბუ საიდი, შავ ბატკნიანი თურქმანების ლიდერი.
სამარყანდის მმართველები:
- სულთან აჰმადი, აბუ საიდის შვილი, 1469–1494
- სულთან მუჰამედი, აბუ საიდის შვილი, 1494–1495
- მასუდი, 1495
- სულთან ბეისუნგური, 1495–1497
- სულთან ალი მირზა 1495–1500
დაიპყრო უზბეკებმა
ჰერათის მმართველები:
- სულთან მუჰამედი, აბუ საიდის შვილი, 1469
- ჰუსეინ ბეიქარეჰი, 1469–1506
- ბედი ალ ზამანი, ჰუსეინის შვილი, 1506–1507
დაიპყრო უზბეკებმა
თანამედროვე ირანის შაჰები
რედაქტირებათანამედროვე ირანის მონარქების მმართველობა იწყება 1502 წლიდან როდესაც ქვეყნის სათავეში მოდიან სეფიანელები.
სეფიანთა დინასტია, 1502–1736 صفویه
რედაქტირება- სეფიანთა გვარი
- ისმაილ I 1501–1524
- თამაზ I 1524–1576
- ისმაილ II 1576–1578
- მუჰამად ხუდაბანდა 1578–1587
- აბას I 1587–1629
- სეფი I 1629–1642
- აბას II 1642–1666
- სულეიმან I 1666–1694
- ჰუსეინ I 1694–1722
- თამაზ II 1722–1726 პირველი მეფობა
- მარაშ-სეფიანთა გვარი
- შაჰ აჰმედ მერაში 1726–1728
- სეფიანთა გვარი
- სეფიანთა გვარი
- სულეიმან II 1749–1750
- სულთნები სეფიანთა გვარიდან
- ისმაილ III 1750 პირველი მეფობა
- უცნობი გვარი
- მუჰამედ ჰუსეინ შაჰი III 1750 –1757 მხოლოდ მაზანდარანში. გადააყენეს 1757.
- სულთნები სეფიანთა გვარიდან
- ისმაილ III 1752–1761 მეორედ მეფობა
- უცნობი სულთნები სეფიანთა გვარიდან
- მუჰამედ შაჰი 1786 წელს ის დაქორწინდა ისმაილ III-ის ქალიშვილზე.
ჰოტაკების დინასტია , 1722-1729
რედაქტირება- მირ მაჰმუდ ჰოტაკი 1722–1725
- აშრაფ ხან ჰოტაკი 1725–1729
აფშარიდების დინასტია, 1736–1797 دودمان افشار
რედაქტირება- ნადირ შაჰი, 1736–1747
- ადილ-შაჰი, 1747–1748
- იბრაჰიმ აფშარი, 1748
- შაჰ რუჰ აფშარი, 1748–1797,
ზენდების დინასტია, 1750–1794 دودمان زند
რედაქტირებაირანში არეულობით და ქაოსით ისარგებლა , ზენდების დინასტიამ და ქვეყნის სათავეში მოექცა .
- ქერიმ ხანი, 1750–1779
- აბოლ ფაზ ხანი, 1779
- მუჰამედ ალი ხანი, 1779
- სადიქ ხანი, 1779–1782
- ალი მურად ხანი, 1782–1785
- ჯაფარ ხანი, 1785–1789
- ლოთბ ალი ხანი, 1789–1794
ყაჯარების დინასტია, 1794–1925 دودمان قاجار
რედაქტირება| პორტრეტი | სახელი | მმართველობის დასაწყისი | მმართველობის დასასრული | კავშირი წინამორბედთან |
|---|---|---|---|---|
 |
აღა მაჰმად ხან ყაჯარი | 1794 | 1797 | • ყაჯართა დინასტიის დამაარსებელი |
.jpg) |
ფათალი-შაჰი | 1797 წლის 17 ივნისი | 1834 წლის 23 ოქტომბერი | • ჰუსეინ ყული ხანის შვილი |
 |
მუჰამედ-შაჰ ყაჯარი | 1834 | 1848 | • აბას მირზას შვილი |
 |
ნასერ ალ-დინ შაჰი | 1848 | 1896 | • |
 |
მოზაფარ ალ-დინ შაჰი | 1896 | 1907 | • ნოსერ ალი დინ-ის შვილი |
 |
მუჰამედ ალი შაჰი | 1907 | 1909 | • მოზაფარ ალ დინ შაჰი-ის შვილი |
 |
სულთან აჰმედ შაჰ ყაჯარი | 1909 | 1925 | • ყაჯართა დინასტიის უკანასკნელი წარმომადგენელი |
ფეჰლევიანთა დინასტია, 1925–1979 دودمان پهلوی
რედაქტირება| პორტრეტი | სახელი | მმართველობის დასაწყისი | მმართველობის დასასრული | კავშირი წინამორბედთან |
|---|---|---|---|---|
| align="center" | align="center"|რეზა ფეჰლევი | 1925 წლის 15 დეკემბერი | 1941 წლის 16 სექტემბერი | • ფეჰლევიანთა დინასტიის დამაარსებელი |
| align="center" | align="center"|მოჰამედ რეზა ფეჰლევი' | 1941 წლის 16 სექტემბერი | 1979 წლის 11 თებერვალი | • ირანის უკანასკნელი შაჰი . |
1979 წლის რევოლუციის შედეგად. ირანში დაემხო შაჰის ხელისუფლება და ქვეყანაში დამყარდა ისლამური რესპუბლიკა
იხილეთ აგრეთვე
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ მესოპოტამიელი მეფეების პირველი დინასტია.
- ↑ ჰატენაში იყო სრულიად მესოპოტამიის მეფე.
- ↑ გირ-ნემა I-მა და მისმა მემკვიდრეებმა დაამკვიდრეს საშქერების დინასტია.
- ↑ მარ ბიტ აპლა უსური , სრულიად ბაბილონის მეფე.
- ↑ Orders & dates of the kings of the Humban-Tahrid dynasty are prepared based on these articles: Henkelman , wouter. Defining Neo-Elamite History. ARTA , 2003.)
- ↑ Reade , Julian E. Elam after the Assyrian Sack of Susa in 647 B.C. NABU , 2000.)
- ↑ Tavernier , Jan. Some Thoughts on Neo-Elamite Chronology. ARTA , 2004
- ↑ The Cambridge Ancient History. Vol. I.2.
- ↑ Vallat , Francois. Shutruk-Nahunte , Shutur-Nahunte et l'imbroglio neo-elamite. NABU , 1995.
- ↑ Vallat , Francois. Elam: The History of Elam. Encyclopaedia Iranica , vol. VIII pp. 301-313.London/New York , 1998.Dynasty