სულეიმან I (ირანი)
სეფი II (სპარს. شاه صفی), უფრო მეტად ცნობილი როგორც სულეიმან I (სპარს. شاه سلیمان; დ. 1647 — გ. 1694) — სეფიანების მერვე წარმომადგენელი, ირანის შაჰი 1666-1694 წლებში.
| სულეიმან I | |
|---|---|
| სეფი II | |
 | |
სეფიანთა ირანის მე-8 შაჰი | |
| მმართ. დასაწყისი: | 1 ნოემბერი, 1666 |
| მმართ. დასასრული: | 29 ივლისი, 1694 |
| წინამორბედი: | აბას II |
| მემკვიდრე: | ჰუსეინი |
| პირადი ცხოვრება | |
| დაბ. თარიღი: | 1647 |
| გარდ. თარიღი: | 29 ივლისი, 1694 |
| გარდ. ადგილი: | ისფაჰანი |
| შვილები: |
ჰუსეინი აბას მირზა მურთაზა მირზა მუსტაფა მირზა ჰამზა მირზა იბრაჰიმ მირზა აჰმად მირზა |
| სრული სახელი: | საამ სეფი მირზა |
| დინასტია: | სეფიანები |
| მამა: | აბას II |
| დედა: | ნაკიჰათ ხათუნი |
| რელიგია: | შიიტური ისლამი |
ბიოგრაფია
რედაქტირებადაიბადა 1647 წელს, აბას II-ისა და ნაკიჰათ ხათუნის ოჯახში. იგი იყო მათი უფროსი ვაჟი. მას ჰყავდა ასევე სამი ძმა და ორი და.
ტახტზე ავიდა 1666 წელს, შაჰ აბას II-ის გარდაცვალების შემდეგ. ახალგაზრდა მმართველის პირველი წლები წარუმატებელი გამოდგა. მოხდა ძალიან დიდი მიწისძვრა და ირანში გავრცელდა სასიკვდილო დაავადება, მოხდა კაზაკთა ლაშქრობა კასპიის ზღვის სანაპიროზე. ასევე, ირანში იძულებულნი გახდნენ განმეორებით ჩაეტარებინათ მისი კორონაცია, რადგან იგი არასწორად ჩატარდა. სწორედ ამ დროს მიიღო სეფიმ მეორე სახელი სულეიმანი.
სეფიმ გადაწყვეტილებების მიღება ანდო საკუთარ ვეზირებს. დიდი უფლებები აღმოჩნდა საჭურისების ხელში, რომელთა ძალაც გაიზარდა სეფის მმართველობის დროს. კორუფცია საგრძობლად გაიზარდა და ასევე გაიზარდა გადასახადები, სერიოზულად დასუსტდა ეკონომიკა და იმატა სიღარიბემ. ამან გამოიწვია მრავალი აჯანყება სამეფო კარზე. მან მოიხმო ყოფილი დიდი ვეზირი, მუჰამედ ბეგი, რომ გამხდარიყო დიდი ვეზირი თავიდან, მაგრამ მუჰამედი გარდაიცვალა გზაში. 1676 წელს, სულეიმანმა ქართლის მმართველად დანიშნა გიორგი XI.
1683 წელს, ოსმალეთის იმპერიამ განიცადა სერიოზული მარცხი ვენაში. მიუხედავად ტრადიციული მტრის ასეთი დასუსტებისა, სულეიმანმა უარი განაცხადა ევროპის ქვეყნებთან ერთად ებრძოლა ოსმალების წინააღმდეგ.
1688 წელს, გიორგი XI სულეიმანს აუჯანყდა და ცდილობდა, რომ ოსმალეთი გადმოებირებინა თავის მხარეს, რათა დახმარებოდა სეფიანთა ირანის დამარცხებაში, მაგრამ მისი მცდელობა უშედეგო იყო. ამიტომ, შაჰ სულეიმანმა იგი გადააყენა და ტახტზე დასვა მისი ვაჟი ერეკლე I.
სულეიმანი გარდაიცვალა 1694 წლის 29 ივლისს. მის შემდეგ ტახტზე ავიდა სულთან ჰუსეინი.
შვილები
რედაქტირებავაჟები:
1. სულთან ჰუსეინი 1668–1726).
2. შაჰზადე აბას მირზა (1671–1725 ).
3. შაჰზადე მურთაზა მირზა (მოკლეს 1725 წელს).
4. შაჰზადე მუსტაფა მირზა (მოკლეს 1725 წელს ).
5. შაჰზადე სულთან ჰამზა მირზა (მოკლეს 1725 წელს).
6. შაჰზადე სულთან იბრაჰიმ მირზა (მოკლეს 1725 წელს).
7. შაჰზადე აჰმად მირზა (მოკლეს 1725 წელს).
ქალიშვილები:
1. შაჰბანუ ბეგუმი.
2. სახელით უცნობი.
ლიტერატურა
რედაქტირება
- Newman, Andrew J. (2008). Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire. I.B.Tauris, გვ. 1–281. ISBN 9780857716613.
- Babaie, Sussan (2004). Slaves of the Shah: New Elites of Safavid Iran. I.B.Tauris, გვ. 1–218. ISBN 9781860647215.
- Roemer, H.R. (1986). „The Safavid period“, The Cambridge History of Iran, Volume 5: The Timurid and Safavid periods. Cambridge: Cambridge University Press, გვ. 189–351. ISBN 9780521200943.
- Matthee, Rudi (2011). Persia in Crisis: Safavid Decline and the Fall of Isfahan. I.B.Tauris, გვ. 1–371. ISBN 0857731815.