სპარსეთის მმართველთა სია

	Faravahar background
	ძვ.წ
უძველესი ისტორია
პროტო ელამი	3200–2800
ელამის დინასტია	2800–550
მითანი	1500–1200
კასიტი	10 საუკუნე.
მარლიკი	10 ს–7 ს.
მანას სამეფო	10 ს–7 ს.
მიდიელების იმპერია	728–550
აქემენიდების იმპერია	550–330
სელევკიდების სახელმწიფო	312–150
პართიის იმპერია	247–ახ.წ 226
	ახ.წ
სასანიდების იმპერია	226–651
სპარსეთის ხალიფატი	637–651
ომაიანთა ხალიფატი	661–750
აბასიანთა ხალიფატი	750–1258
ტაჰირიდები	821–873
ალავიდების დინასტია	864–928
საჯიდსების დინასტია	889/890–929
საფარიდები	861–1003
სამანიდები	875–999
ზიარიდების დინასტია	928–1043
ბუიდების დინასტია	934–1062
სალარიდები	942–979
მამუნდისები	995-1017
ღაზნევიდების იმპერია	963–1187
ღურიდების დინასტია	1149–1212
სელჯუკთა იმპერია	1037–1194
ხვარაზმელების დინასტია	1077–1231
ილხანელები	1256–1353
მუზაფარიდების დინასტია	1314–1393
ჩობანდის დინასტია	1337–1357
ჯალაირდების დინასტია	1339–1432
თემურიდების იმპერია	1370–1506
ყარა-ყოიუნლუ	1407–1468
აყ-ყოიუნლუ	1378–1508
სეფიანთა იმპერია	1501–1722*
ჰოტაკების დინასტია	1722–1729
აფშარიდების იმპერია	1736–1750
ზენდები	1750–1794
ყაჯარების დინასტია	1781–1925
ფეჰლევიანები	1925–1979
ირანის ისლამური რესპუბლიკა	1979 - დღემდე

სტატიაში წარმოდგენილია ირანის მეფეების სია უძველესი დროიდან 1979 წლამდე .

ადრეული წლები

ელამის მეფეები ძვ.წ 3000– ძვ.წ 519

ელამები უძველესი ირანული მოსახლეობა იყო . ისინი ცხოვრობდნენ დღევანდელ ხუზესტანის პროვინციაში და სწორედ აქედან უნდა წარმოდგებოდეს ამ რაიონის თანამედროვე სახელწოდება . ელამის სახელმწიფო არსებობდა IV - III ათასწლეულებში. დედაქალაქი სუსა.

ელამის მმართველები (ძვ.წთ 2700- ძვ.წ 2600)

უცნობი მმართველები
ჰამბენ-ჰაბუა I (ჰუმბაბა) (ძვ.წ 2680 წელი ურუქის მეფე)
ჰამბემ-შუტირი (მეფობის წლები უცნობია)
ქათირ-ლეკემერი (მეფობის წლები უცნობია)

ავანას დინასტია^[1] (ძვ.წ. 2600-2078)

ავანას დინასტია პირველი ელამების დინასტიაა, რომლის შესახებაც ჩვენამდე ცნობები მოსულია (დინასტია ჩამოყალიბდა ძვ. წ. XXVII საუკუნეში მეფეების დედაქალაქი იყო ურუქი)

Kur-Ishshak (36 years fl. c. 2550 BC contemporary with Lugal-Anne-Mundu king of Adab & Ur-Nanshe king of Lagash)
პელი (დაახლოებით ძვ.წ 2500)
ტატა I (მეფობის წლები უცნობია)
უკუ ტახიში (მეფობის წლები უცნობია)
ხიშური (მეფობის წლები უცნობია)
შუშუნტარანა (მეფობის წლები უცნობია)
ნაპი ლხუში (მეფობის წლები უცნობია)
აუტელიმეში (?) (დაახლოებით ძვ.წ 2350)
კიკუ სივე ტემპტი (მეფობის წლები უცნობია)
ხიშეპ რატენი I (მეფობის წლები უცნობია)
ლუხ იშანი (დაახლოებ ძვ.წ 2325) ხიშეპ რატენი I-ის შვილი
ხიშეპ რატენი II (ძვ.წ 2325-2311) ლუხ იშანი-ის შვილი
ჰელუ (დაახლოებით. c. 24 საუკუნე)
ჰიტა (აგრეთვე. აქადის მეფე)
შიფიგ-ინშუშინაკი (მეფობის წლები უცნობია)
კუტიკ-ინშუშინაკი (ურ-ნამუს დინასტია აგრეთვე ურის მეფე) შიფიგ-ინშუშინაკი-ის შვილი
ავანას დინასტიას ბოლო მოუღო კურიტების შემოსევებმას.

ჰამაზის დინასტია (ძვ.წ 2530- ძვ.წ. 2030)

ჰატენაში (7 წლიანი მმართველობა. ძვ.წ 2530) ^[2]
ზიზი (მეფობის წლები უცნობია)
ურ-ადადი (მეფობის წლები უცნობია)
ურ-იშკური (ძვ.წ 2041- 2037)
ვარედ-ნანერი (ძვ.წ 2037 წლიდან)

სამეშქების დინასტია (ძვ.წ 2100- 1928)

უცნობი სამეშქების მეფეები ( კუტიკ-ინშუშინაკი მეფე ავანას დინასტიიდან)
გირ-ნემა I^[3] (მეფობის წლები უცნობია)
თაზითა I (მეფობის წლები უცნობია)
ეპარტი I (მეფობის წლები უცნობია)
თაზითა II (მეფობის წლები უცნობია)
გირ-ნემა II (დაახლოებით. 2033)
ლურექ-ლუჰანი (ძვ.წ 2028 - 2022)
თან-რუფურათანი I (მეფობის წლები უცნობია)
კინდეტუ (მეფობის წლები უცნობია) თან-რუფურათანი I-ის შვილი
ჰუთრანი-თამთი (დაახლოებით. 2006) აგრეთვე ურის მეფე
პეპი (მეფობის წლები უცნობია)
ინდეტუ-ინშეშუნეკი I (მეფობდა ასევე ისინში & ბილალანში და ეშნუნენში) პეპი-ის შვილი.
ტენ-რუჰურეთინი II (მეფობდა ასევე. ისინში) ინდეტუ-ინშეშუნეკი I-ის შვილი.
ინდუტუ-ინშეშუნეკი II (მეფობდა 3 წელი. მეფობის წლები უცნობია) ინდუტუ-ინშეშუნეკი II-ის შვილი
ინდუტუ-ნეპერი (მეფობის წლები უცნობია)
ინდუტუ-თემთი (დაახლოებით ძვ.წ 1928?)

ანშანების დინასტია (ძვ.წ 2350 - 1970)

The unnamed king of Anshan (until 2305 BC) king of Sherihum & Anshan. Defeated & sent to Akkad.
Shalabum (before 2068 until 2064 BC) married with a daughter of Shulgi king of Ur
Libum (from 2064 BC) made some wars against Ur
The unnamed king of Anshan (c. 2041-2037 BC) married with a daughter of Shu-Sin king of Ur
The unnamed king of Anshan (until 2017 BC) married with a daughter of Ibbi-Sin king of Ur
Kutir-Nahhunte I (fl. c. 2006 BC) conqueror of Ur in union with Hutran-Temti king of Simashki. He took statue of Nannar from Ur to Anshan.
The unnamed king of Anshan (cont. Shu-ilishu king of Isin) restored statue of Nannar to Isin
Eparti II (cont. Iddin-Dagan king of Isin) (Sukkalmah & king of Anshan & Susa). Married with a daughter of Iddin-Dagan king of Isin in 1973 BC.

ეპარტების დინასტია (ძვ.წ 1970 - 1500)

ეპარტ II ისინის მეფე ძვ.წ 1973.
შილჰეჰა (მეფობის წლები უცნობია) ეპარტ II-ის შვილი
პელერ იშენი (დაახლოებით 1928?)
ჰუკ სეითი
ათთა ჰუსშუ (?1928- 1894) შილჰეჰას შვილი
ტეთეფ მედა (ძვ.წ 1890 წლის შემდეგ)
ჰუკ კირვაში (მეფობის წლები უცნობია)
ტამ სენითი (მეფობის წლები უცნობია)ჰუკ კირვაშის შვილი
ჰუკ-ნაჰუნთი (მეფობის წლები უცნობია) ჰუკ კირვაშის შვილი
ჰუკ ნასურ I (მეფობის წლები უცნობია)
შირიქუდუჰი (ასურეთის მეფე) ჰუკ ნასურ I-ის შვილი
შიმუთ ვართეში I (მეფობის წლები უცნობია)
სევე პელერ ჰუპაკი (დაახლოებით ძვ.წ 1765) შირიქუდუჰის შვილი
ჰუდუზიულუჰ I (მეფობის წლები უცნობია) შირიქუდუჰის შვილი
ჰუთირ ნაჰთე II (მეფობის წლები უცნობია) ჰუდუზიულუჰ I-ის შვილი
ატა მარა ჰალაკი (მეფობის წლები უცნობია)
ტეტა II (მეფობის წლები უცნობია) ატა მარა ჰალაკის ძმა
ლილა ირტეში (მეფობის წლები უცნობია) ჰუდუზიულუჰ I-ის შვილი
თემთი აგუნი (მეფობის წლები უცნობია) ჰუთირ ნაჰთე II-ის შვილი
ხუთირ შილჰეჰე (მეფობის წლები უცნობია) თემთი აგუნის შვილი
ჰუკ ნაშურ II (დაახლოებით . ძვ.წ 1646) ხუთირ შილჰეჰე-ს შვილი
თემთი რეფთეში (მეფობის წლები უცნობია) ხუთირ შილჰეჰე-ს შვილი
შიმუთ ვერთეშ II (მეფობის წლები უცნობია) son of Kutir-Shilhaha
შირთუჰი (მეფობის წლები უცნობია) ჰუკ ნაშურ II-ის შვილი
ჰუდუზულუჰი II (მეფობის წლები უცნობია) შიმუთ ვერთეშ II-ის შვილი
თან ული (მეფობის წლები უცნობია)
თემთი ჰალკი (მეფობის წლები უცნობია) თან ული-ის შვილი
ხუკ ნაშურ III (მეფობის წლები უცნობია) თან ული-ის შვილი
ხუთილ მეთლეთი (ძვ.წ 1500) თან ული-ის შვილი

ხიდინუიდების დინასტია(ძვ.წ 1500 - 1400)

ხიდინუ (ძვ.წ 15 საუკუნე) ანშანის & სასას მეფე
ინშუშინაკ სუკიქ ნანიპირი (მეფობის წლები უცნობია) ანშანის & სასას მეფე
თან რუჰურათინ III (ძვ.წ 15 საუკუნე) ანშანის & სასას მეფე
შალა (ძვ.წ 2041 - 2037) ანშანის & სასას მეფე
თემთი აჰარი (მეფობის წლები უცნობია) ანშანის & სასას მეფე

იგეჰელკიდების დინასტია (ძვ.წ 1400 – 1210)

ატა ჰელკი (მეფობის წლები უცნობია)
ატა კიტეჰი I (მეფობის წლები უცნობია) ატა ჰელკის შვილი
იგე ჰალიკი (მეფობის წლები უცნობია)
პაჰირ იშენი I (ბაბილონის მეფე) იგე ჰალიკის შვილი
კიდინ ჰუთრანი I (მეფობის წლები უცნობია) პაჰირ იშენი I-ის შვილი
ატარ კიტეჰი II (მეფობის წლები უცნობია) იგე ჰალიკი-ის შვილი
ჰუმბან ნუმენე I (ბაბილონის მეფე) ატარ კიტეჰი II-ის შვილი
უნთეშ ნეპირიშა (მეფობის წლები უცნობია) ჰუმბან ნუმენე I-ის შვილი
კიდინ ჰუთრანი II (მეფობის წლები უცნობია) უნთეშ ნეპირიშა-ის შვილი
ნეპირიშა უნთეშ (მეფობის წლები უცნობია) კიდინ ჰუთრანი II-ის შვილი
პაჰირ იშენი II (მეფობის წლები უცნობია)
უნთეშ ნეპირიშა (მეფობის წლები უცნობია) პაჰირ იშენი II-ის შვილი
კიდინ ჰუთრანი III , პაჰირ იშენი II-ის შვილი

შუთრუქიდების დინასტია (ძვ.წ 1210 – 970)

ჰულუთუშ ინშუშინაქი (დაახლოებით. 1210)
შუთრუქ ნაჰუნთე I (დაახლოებით. 1158)
ქუთირ ნაჰუნთე III (დაახლოებით. 1155)
შილჰაქ ინშუშინაქ I (მეფობის წლები უცნობია)
ჰუთელუთუშ ინშუშინაქ (დაახლოებით. 1110)
შილჰინა ჰამრუ ლაკამარა (ძვ.წ 1110 წლის შემდეგ)
ჰამბან ნიმენა II (ძვ.წ 11 საუკუნის შემდეგ)
შუთრუქ ნაჰუნთე II (ძვ.წ 11 საუკუნის შემდეგ)
აქშირ შიმუთი (მეფობის წლები უცნობია)
აქშირ ნაჰუნთე (მეფობის წლები უცნობია)
კერა ინდეში (მეფობის წლები უცნობია)
მარ ბიტ აპლა უსური (ძვ.წ 983- 978 ) ^[4]

Humban-Tahrid (Neo-Elamite)^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]^[10] (c. 830–521 BC)

The unnamed king of Elam (c. 821 BC cont. Shamshi-Adad V king of Assyria)
Hallushu-Inshushinak I (more than 15 years. precise dates unknown)
Humban-Tahrah I (until 742 BC)
Humban-Nikash I (742–717) son of Humban-Tahrah I
Shutur-Nahhunte I (717–699) son (Ruhushak) of Humban-Nikash I
Hallushu-Inshushinak II (699–oct. 693) brother of Shutur-Nahhunte I
Kutir-Nahhunte IV (oct. 693–july 692) son of Hallushu-Inshushinak II
Humban-Nimena III (july 692–feb. 688) son of Hallushu-Inshushinak II
Shutur-Nahhunte II ? (from feb. 688) son of Humban-Nimena III
Humban-Haltash I (until oct. 681)
Humban-Haltash II (oct. 681–sept. 675) son of Humban-Haltash I
Urtak-Inshushinak (sept. 675- 663) brother of Humban-Haltash II
Temti-Humban-Inshushinak I (663–sept. 653) brother of Urtak-Inshushinak
Humban-Nikash II (sept. 653–651) son of Urtak-Inshushinak
Tammaritu (652–649 & 647) son of Humban-Nikash son of Humban-Haltash I
Indabibi (649–after july 648)
Humban-Haltash III (after july 648–645/4)
Humban-Nikash III (647) son of Atta-Merra-Halki
Umhuluma (647)
Indattu-Inshushinak III (647–after autumn 646)
Humban-Hapua II (647)
Pa'e (after autumn 646-645/4)
Shutur-Nahhunte III (after autumn 646) son of Indattu-Inshushinak III
Humban-Kitin (precise dates unknown) son of Shutur-Nahhunte III
Humban-Tahrah II (precise dates unknown)
Hallutash-Inshushinak (precise dates unknown) son of Humban-Tahrah II
Ummanunu (precise dates unknown)
Shilhak-Inshushinak II (precise dates unknown) son of Ummanunu
Temti-Humban-Inshushinak II (before 550 BC) son of Shilhak-Inshushinak II
Halkatash (c. 549/8 BC)
Acina (oct.-10 dec. 522 BC) son of Upadrama
Humban-Nikash IV or Ummanunu II (Imanish) (dec. 522-feb. 521 BC)
Atta-hamiti-Inshushinak (until 520/19 BC

ირანის იმპერიები

მიდიის იმპერია, ძვ.წ 728–550

მიდიის იმპერია გაანადგურა აქემენიდების იმპერიამ , ამიტომაც შეწყდა მიდიის მონარქების დინასტია

აქემენიდების იმპერია, ძვ.წ 550–330 پادشاهان هخامنشی

აქემენი, დინასტიის დამაარსებელი.
თეისპეს I ,აქემენი-ის შვილი
კამბისე I ,თეისპეს I-ის შვილი
კიროს I ანშანელი ,კამბისე I-ის შვილი
თეისპე II, გარდაიცვალა ძვ.წ 640 წელს.

კიროს დიდის შთამომავლები	არიარამნას შთამომავლები
კიროს I ანშანელი (კიროს II), ტეისპის შვილი , ანშანის მეფე 640–580. კამბისე I (კამბისე II), ანშანის მეფე 580–559. კიროს II დიდი (კიროს III), კამბისე I-ის შვილი . ანშანის მეფე 559–529. დაიპყრო მიდიის იმპერია 550 წელს . შექმნა დიდი სპარსული იმპერია.	არიარამნა, თეისპერის შვილი , სპარსეთის მეფე. მისი მეფობა ეჭვს იწვევს. არშამა, არიარამნას შვილი, სპარსეთის მეფე 550, გარდაიცვალა 520. მისი მეფობა ეჭვს იწვევს. ჰისტასფენი სპარსეთის ერთ-ერთი პროვინციის სატრაპი . მისი შვილია დარიოს I დიდი.

კიროს II დიდი დააარსა აქემენიდების იმპერია და მეფობდა 550–530 წლებში.
კამბისე II (კამბისე III), მეფობდა 530–522.
ბარდია, კიროს II-ის ვაჟი . მეფობდა 522.
დარიოს I დიდი, ჰისტასფენის შვილი, მეფობდა 521–486.
ქსერქსე I დიდი, მეფობდა 486–465.
არტაქსერქსე I, მეფობდა 464–424.
ქსერქსე II, მეფობდა 424.
სეკუდიანი, მეფობდა 424–423.
დარიოს II, მეფობდა 423–404.
არტაქსერქსე II, მეფობდა 404–358 (ნახეთ ასევე ქსენოფონტი).
არტაქსერქსე III, მეფობდა 358–338.
არსეს IV, მეფობდა 338–336.
დარიოს III, დარიოს II-ის შვილიშვილი, მეფობდა 336–330.
ართექსერქსე V ბესსი, დარიოს III-ის შვილი. იმპერიის უკანასკნელი ფორმალური მმართველი. მეფობდა 330–329.

აქემენიდების იმპერია გაანადგურა ალექსანდრე მაკედონელმა .

მაკედონიის მმართველები

არგეადების დინასტია, ძვ.წ 330–310

ალექსანდრე III დიდი (ძვ.წ 330 –323)
ფილიპე III არიდეოსი (ძვ.წ 323 – 317)
ალექსანდრე IV მაკედონელი (ძვ.წ 323 – 310)

სელევკიდების დინასტია, ძვ. წ. 305–164

სელევკე I ნიკატორი (312/305–281)
ანტიოქე I სოტერი (დაახლოებით 291, მეფობდა 281–261)
ანტიოქე II თეოსი (261–246)
სელევკე II კალინიკი (246–225)
სელევკე III კერეუნუსი (225–223)
ანტიოქე III დიდი (223–187)
სელევკეი IV ფილოპატორი (187–175)
ანტიოქე IV ეპიფანე (175–164)
ანტიოქე V ევპატორი (164–162)
დემეტრიუსი I სოტერი (162–150)
ალექსანდრე ბელესი (150–145)
დემეტრიუს II ნიკოტორი (145–139)

სელებკიდების დინასტია დასრულდა, მაშინ როდესაც პართიამ დაიპყრო სელევკეიდების სირიის ტერიტორია. სელევკეიდების ტერიტორიას განაგებდნენ პართიის შაჰები არშაკიდების დინასტიიდან.

ირანული იმპერიები ირანში

პართიის იმპერია

კასპიის ზღვის სამხრეთ-აღმოსავლეთით შეიქმნა სახელმწიფო , რომლის სათავეში არშაკიდების დინასტია იყო . პართიის სახელმწიფო სწორედ მაშინ წარმოიქმნა როდესაც ალექსანდრე მაკედონელის უზარმაზარი იმპერია დაინგრა .III საუკუნის დასაწყისისთვის პართია საკმაოდ დასაუსტებული იყო . პართია გაანადგურა სასანიდების იმპერიამ 224 წელს.

არშაკ I ძვ.წ 247 ძვ.წ — 211, პართიის პირველი მეფე.
არშაკ II ძვ.წ 211—191 . არშაკ I-ის ძმა .
პიაპატი ძვ.წ 191 — 176
ფრაატ I ძვ.წ 176 . — 171
მირდატე I ძვ.წ 171 — 138
ფრაატ II ძვ.წ 138 — 128
არტაბან I ძვ.წ 128 — 123
მითრიდატე II ძვ.წ 123 — 88
გოტაზრ I ძვ.წ 95 — 90
ოროდ I ძვ.წ 90 — 87
ფრაატ III ძვ.წ 70 — 57
ოროდ II ძვ.წ 57 — 37
მითრიდატე III ძვ.წ 56 — 55
ფრაატ IV ძვ.წ 38 — ძვ.წ 2
ფრაატ V ძვ.წ 2 — ახ.წ 4 .
- მუზა პართიელი — ფრაატ V, მეორე პირი ქვეყანაში.
ოროდ III 4 — 7 .
ვონონ I 7 — 12 .
არტაბან III 12 — 38 .
ვარდანი I 39 — 48 .
გოტარზ II 39 — 51 .
ვონონ II 51 .
ვოლოგეზ I 51 — 78 .
ვორდან I 55 — 54 .
ვოლოგეზ II 77 — 80 .
პაკორ II 78 — 109 .
არტაბან III 80 — 81 .
ვოლოგეზ II 105 . — 147 .
ოროზი 109 . — 128 .
პარტამეზპატი 116 .
მითრიდატე IV 128 . — 147 .
ვოლოგეზ III 148 . — 192 .
ოროზი II ок. 190 .
ვოლოგეზ IV 191 . — 208 .
ვოლოგეზ VI 208 . — 228 .
არტაბან IV 212 . — 224 .

სასანიდების იმპერია, 224–651

არდაშირ I, 224 - 241
შაფურ I, 241–272, მეფე ირანის და ანირანის
ჰორმიზდ I, 272–273
ბაჰრამ I, 273–276
ბაჰრამ II, 276–293
მაჰრამ III 293
ნარსე, 293–302
ჰორმიზდ II, 302–310
შაპურ II, 310–379
არტაშირ II, 379–383
შაპურ III, 383–388
ბაჰრამ IV, 388–399
იეზდიგერდ I, 399–420
ბაჰრამ V, 420–438
იეზდიგერდ II, 438–457
ჰორმიზდ III, 457–459
პეროზ I, 457–484
ბალაში, 484–488
კავად I, 488–531
- ზამასპა, 496–498
ხოსრო I, 531–579
ჰორმიზდ IV, 579–590
ხოსრო II, 590–628
- ბაჰრამ VI, 590–591
- ბისტამი, 591–592
- ჰორმიზდ V 593
კავად II, 628
არტაშირ III, 628–630
- პეროზ II, 629
ფარუხან შაჰრავაზარ, 630
ბორანდუხტი 630–631
ჰორმიზდ VI, 631–632
იეზდიგერდ III, 632–651

არაბთა ხალიფატი

661 და 867 წლებში სპარსეთის ყველა პროვინციას განაგებდნენ არაბთა ხალიფები.

ომაიანების დინასტია, 661–750
აბასიანების დინასტია, 750–867

გამოეყო, 867–1029 წლებში

პოსტ-ისლამური სპარსეთის მეფეები

თეირანი და ხორესანი, 821–872

ალავიდი, 864–928

ჰასან იბნ ზეიდ ჰასანი, ემირი 864–884
მუჰამედ იბნ ზეიდი, 884–900
მუჰამედ იბნ ალი ჰუსეინი, 913–916
ჰასან იბნ ჰგეშენ ჰასანი, 916–928

ზიარიდები, 928–1043

ბუიდები, 932–1056 آل بویه

ფარსების დინასტია دیلمیان

ხუზისტანის და ქერმენის დინასტია

ისპაჰანის და ჰამადანის დინასტია

სეფარიდები 861–1002, صفاریان

იაგუბ სეფარი
აბუ იუსუფ იაკობ იბნ ლაისი, ემირი 861–878
ემრ ოებნ ლაისი, 878–900
აბოლ ჰასან თეჰერ იბნ მუჰამედ იბნ ამრო იბნ ლაისი, 900–908
ლაის იბნ ალი იბნ ლაისი, 908–910
აბუ ალი მუჰამედ იბნ ალი იბნ ლაისი, 910–910
აბუ ჯაფარ აჰმად იბნ მუჰამედ იბნ ქელფი, 923–963
აბუ აჰმედ ქელიფ იბნ აჰმედი, 963–1002

სამანიდები , 892–998 سامانیان

ღაზნევიდები, 997–1186 غزنویان

მაჰმუდი, სულთანი 997–1030
ჯალალ ოდველეჰ აბუ აჰმად მუჰამედ იბნ მაჰმუდი, 1030–1030
შაჰაბ ოდველეჰ აბუ მასუდ იბნ მუჰამედი, 1030–1040
შაჰაბ ოდველეჰ აბოლფაზ მოდუდ იბნ მასუდი, 1040–1049
ბაჰა ო დოვლეჰ აბოლ ჰასან ალი იბნ მასუდი, 1049–1049
აზად ოდველეჰ აბუ მანსუდ აბოლ რაშიდ იბნ მაჰმუდ იბნ საბოქთიენი, 1049–1052
ჯამალ ოდველეჰ აბოლფაზ ფაროქჰაზად იბნ მასუდ იბნ მაჰმუდ, 1052–1059
ზაჰერ ოდველეჰ აბოლ მაზაფარ იბრაჰიმი, 1059–1098
ალა ოდველეჰ აბუ საიდ მასუდ იბნ იბრაჰიმი, 1098–1115
სულთან ოდველეჰ აბოლ ფაზ არსალან შაჰი, 1115–1117
იემენ ოდველეჰ აბოლ მაზაფარ ბაჰრამ შაჰ იბნ მასუდ, 1117–1153
ტაჯ ოდველეჰ აბოლ შოჯა ხოსრო საჰ იბნ ბაჰრა შაჰ, 1153–1160
სარაჯა ოდვალეჰ აბოლმოლოქ ზოსრო მელიქ იბნ ხოსრო შაჰ, 1160–1186

სელჯუკები, 1029–1194 سلجوقیان

თოღრული (თოღრულ ბეგი), სულთანი 1037–1063
ალფ არსლანი 1063–1072
მელიქ-შაჰი 1072–1092
ნასარ ად დინი მაჰმუდ I 1092–1094
რუქნ ად დინი ბერქიყარუქი 1094–1105
მუიზ ად დინი მელიქ შაჰ II 1105
გიეზ ად დინი მუჰამედ I (მუჰამედი) 1105–1118
მუიზ ად დინი აჰმედ სელჯუკი 1097–1157
მუჰამედ II 1118–1131
დაუდი (დავიდი) 1131–1132
თოღრულ II (თოღრულ ბეგი) 1132–1134
მესუდ I 1134–1152
მელიქ შაჰ III 1152–1153
მეჰმედ II (მუჰამედ II) 1153–1160
სულეიმან შაჰი 1160–1161
არსლან შაჰი 1161–1176
თოღრულ III (ღოღრულ ბეგ III) 1176–1194

დაიყო, 1194–1256 წლებში

ხვარაზმელები, 1096–1230 خوارزمشاهیان

ხვარაზმელების იმპერია , წარმოიშვა ზერბაიჯანში . ხვარაზმელებმა დაიპყრეს ირანი და ცენტრალური აზია.

გოთბ ალ დინი მუჰამედ I , შაჰი (1096–1128)
ალალ ალ დინ აბულ მოზაფარი აზიზ იბნ გოთბ ალ დინ იბნ მუჰამედი (1128–1156)
თაჯ ალ დინ აბოლფაზ I ილ არსალნი (1156–1171)
თალაჯ ად დინ მაჰმუდ სულთანშაჰ იბნ I არსლანი (1171–1172)
მუჰამედ II (ალა ად დინ თექეშ იბნ I არსლანი) (1172–1199)
სულთანი ჯალალ ედ დინ მუჰამედ იბნ ალედინ თექეში, (1199–1220)
ჯალალ ედ დინ მანგუბერნი იბნ ალ დინ მუჰამედი (1220–1230)

ხვარაზმელთა სახელმწიფო დაიპყრო მონღოლების იმპერიამ.

ილხანატი, 1256–1380 ایلخانان

მონღოლთა იმპერიის დაშლის შემდეგ ჩამოყალიბდა , რამდენიმე მონღოლური სახელმწიფო რომელთაგანაც ერთ-ერთი იყო ილხანთა სახელმწიფო .

ჰულუგუ ,დიდი ყაენის ძმა, 1256–1265
აბაქა ხანი , 1265–1282
სულთან აჰმედ თექუდერ იბნ ჰულუგუ, 1282–1284
არღუნ ნოინ იბნ აბექა, 1284-1291
გაუხათუ იბნ აბექა, 1291–1295
ბაუდუ, 1295
ჰასან ხან იბნ არღუნი, 1295–1304
ოლჯაითუ ხოდა ბენდეჰ იბნ არღუნი, 1304–1316
აბუ საიდი ბაჰადორ ხან იბნ ოლჯაითუ, 1316–1335 (last of Chinggisid il-khans)
არფა ქეუდი, 1335–1336
მუსა, 1336–1353
მაჰმუდი, 1337–1338
სეთი ბეგი, ოლჯაითუს ქალიშვილი, 1338–1340
ჯაჰან თემური, 1338–1339
სულეიმან ხანი, 1340–1344
თოღრუ თემური, 1335–1352
ანუშირვანი, 1343–1355

ილხანთა სახელმწიფოს დაშლის შემდეგ , წარმოიშვა ახალი სახელმწიფოები , მათგან ერთ-ერთი იყო ახალი მონღოლური სახელმწიფო თემურიდების იმპერია . იმპერიის დამაარსებელი იყო თემურლენგი.

მუზაფარიდების დინასტია, 1314–1393 مظفریان

მუბერიზ ად დინ მუჰამედ იბნ ალ მუზაფარი, ემირი 1314–1358
აბულ ფავარის ჯამალ ად დინ შაჰ სუჯა, 1335–1364
ქუთბ ალ დინ შაჰ მაჰმუდ (ისპაჰანი) , 1358–1366 (გარდაიცვალა. 1375)
აბულ ფავარის ჯამალ ად დინ შაჰ სუკა , 1366–1384 (მეორედ გამეფება)
მუჯაჰიდ ად დინ ზაინ ალ აბადინ ალი, 1384–1387

1387 წელს თემურ ლენგმა დაიპყრო მუზაფარიდების დედაქალაქი ისპაჰანი.

იმად ად დინ სულთან აჰმედი (მხოლოდ ქერმენში), 1387–1391
მუბარიზ ად დინ შაჰ იაჰია (მხოლოდ შირაზში), 1387–1391
სულთან აბუ იშაქი (მხოლოდ სარაჯანში), 1387–1391
შაჰ მანსური (მხოლოდ ისპაჰანში), 1391–1393

თემურიდების დინასტია, 1380–1507

თემური ("თემურლენგი"), 1369–1405, ნომინალურად მართავდა ჩაღათას ხანატი

თემურ ლენგის გარდაცვალების შემდეგ იმპერია დასუსტდა.

პირ მუჰამედი, თემურ ლენგის შვილიშვილი, 1392-1407, მართავდა კანდაგარს
მირან შაჰი, თემურ ლენგის შვილი, 1405–1408, მართავდა აზერბაიჯანს
რუსთემი, 1405–1409, მართავდა არაბეთს
ქალილ სულთანი, მირან შაჰის შვილი, 1405–1409, მართავდა სამარყანდს
შაჰ რუჰი, თემურ ლენგის შვილი, 1405–1447,მართავდა მარევარნახს
- აიალი, 1414, წინააღმდეგობა გაუწია შაჰ რუჰიმ
- აილანკარი, 1414–1415, წინააღმდეგობა გაუწია შაჰ რუჰიმ
ბაიქარი, 1409–1412, მართავდა ფარსს
ისკანდარი, 1412–1414, მართავდა ფარსს, აზერბაიჯანს & არაბეთს

1410 წელს თურქმანულმა ურდომ ყარა-ყოიუნლუმ (შავბატკნიანელები) დაიპყრეს ბაღდადი და იქ დააარსეს , მათი დედაქალაქი . თემურიდების დინასტია პრაქტიკულად დაშლილი იყო სხვადასხვა ნაწილად .

ულუგუ ბეგი, შაჰ რუჰის შვილი, 1447–1449

მარევარახნის მმართველები:

ადბ ალ ლატიფი, ულუგუ ბეგის შვილი, 1449–1450
აბდულა მირზა, შაჰ რუჰის შვილიშვილი, 1450–1451
აბუ საიდ იბნ მუჰამედი, შაჰ რუჰის შვილიშვილი, 1451–1469, მართავდა ასევე ხორასანს 1459 წელს

ხორასანის მმართველები:

ბაბურ იბნ ბაისუნკური, შაჰ რუჰის შვილიშვილი, 1449–1457
შაჰ მაჰმუდი, ბაბურის შვილი, 1457
იბრაჰიმი, 1457
ჯაჰან შაჰი, შავ ბატკნიანი თურქმანების ლიდერი, 1457–1458

აბუ საიდი, შავ ბატკნიანი თურქმანების ლიდერი.

სამარყანდის მმართველები:

სულთან აჰმადი, აბუ საიდის შვილი, 1469–1494
სულთან მუჰამედი, აბუ საიდის შვილი, 1494–1495
მასუდი, 1495
სულთან ბეისუნგური, 1495–1497
სულთან ალი მირზა 1495–1500

დაიპყრო უზბეკებმა

ჰერათის მმართველები:

სულთან მუჰამედი, აბუ საიდის შვილი, 1469
ჰუსეინ ბეიქარეჰი, 1469–1506
ბედი ალ ზამანი, ჰუსეინის შვილი, 1506–1507

დაიპყრო უზბეკებმა

თანამედროვე ირანის შაჰები

თანამედროვე ირანის მონარქების მმართველობა იწყება 1502 წლიდან როდესაც ქვეყნის სათავეში მოდიან სეფიანელები.

სეფიანთა დინასტია, 1502–1736 صفویه

სეფიანთა გვარი

ისმაილ I 1501–1524
თამაზ I 1524–1576
ისმაილ II 1576–1578
მუჰამად ხუდაბანდა 1578–1587
აბას I 1587–1629
სეფი I 1629–1642
აბას II 1642–1666
სულეიმან I 1666–1694
ჰუსეინ I 1694–1722
თამაზ II 1722–1726 პირველი მეფობა

მარაშ-სეფიანთა გვარი

შაჰ აჰმედ მერაში 1726–1728

სეფიანთა გვარი

თამაზ II 1728–1732
აბას III 1732–1736

სეფიანთა გვარი

სულეიმან II 1749–1750

სულთნები სეფიანთა გვარიდან

ისმაილ III 1750 პირველი მეფობა

უცნობი გვარი

მუჰამედ ჰუსეინ შაჰი III 1750 –1757 მხოლოდ მაზანდარანში. გადააყენეს 1757.

სულთნები სეფიანთა გვარიდან

ისმაილ III 1752–1761 მეორედ მეფობა

უცნობი სულთნები სეფიანთა გვარიდან

მუჰამედ შაჰი 1786 წელს ის დაქორწინდა ისმაილ III-ის ქალიშვილზე.

ჰოტაკების დინასტია , 1722-1729

მირ მაჰმუდ ჰოტაკი 1722–1725
აშრაფ ხან ჰოტაკი 1725–1729

აფშარიდების დინასტია, 1736–1797 دودمان افشار

ზენდების დინასტია, 1750–1794 دودمان زند

ირანში არეულობით და ქაოსით ისარგებლა , ზენდების დინასტიამ და ქვეყნის სათავეში მოექცა .

ყაჯარების დინასტია, 1794–1925 دودمان قاجار

სახელი	მმართველობის დასაწყისი	მმართველობის დასასრული	კავშირი წინამორბედთან
აღა მაჰმად ხან ყაჯარი	1794	1797	• ყაჯართა დინასტიის დამაარსებელი
ფათალი-შაჰი	1797 წლის 17 ივნისი	1834 წლის 23 ოქტომბერი	• ჰუსეინ ყული ხანის შვილი
მუჰამედ-შაჰ ყაჯარი	1834	1848	• აბას მირზას შვილი
ნასერ ალ-დინ შაჰი	1848	1896	•
მოზაფარ ალ-დინ შაჰი	1896	1907	• ნოსერ ალი დინ-ის შვილი
მუჰამედ ალი შაჰი	1907	1909	• მოზაფარ ალ დინ შაჰი-ის შვილი
სულთან აჰმედ შაჰ ყაჯარი	1909	1925	• ყაჯართა დინასტიის უკანასკნელი წარმომადგენელი

ფეჰლევიანთა დინასტია, 1925–1979 دودمان پهلوی

პორტრეტი	სახელი	მმართველობის დასაწყისი	მმართველობის დასასრული	კავშირი წინამორბედთან
align="center"	align="center"\|რეზა ფეჰლევი	1925 წლის 15 დეკემბერი	1941 წლის 16 სექტემბერი	• ფეჰლევიანთა დინასტიის დამაარსებელი
align="center"	align="center"\|მოჰამედ რეზა ფეჰლევი'	1941 წლის 16 სექტემბერი	1979 წლის 11 თებერვალი	• ირანის უკანასკნელი შაჰი .

1979 წლის რევოლუციის შედეგად. ირანში დაემხო შაჰის ხელისუფლება და ქვეყანაში დამყარდა ისლამური რესპუბლიკა

იხილეთ აგრეთვე

სქოლიო

↑ მესოპოტამიელი მეფეების პირველი დინასტია.
↑ ჰატენაში იყო სრულიად მესოპოტამიის მეფე.
↑ გირ-ნემა I-მა და მისმა მემკვიდრეებმა დაამკვიდრეს საშქერების დინასტია.
↑ მარ ბიტ აპლა უსური , სრულიად ბაბილონის მეფე.
↑ Orders & dates of the kings of the Humban-Tahrid dynasty are prepared based on these articles: Henkelman , wouter. Defining Neo-Elamite History. ARTA , 2003.)
↑ Reade , Julian E. Elam after the Assyrian Sack of Susa in 647 B.C. NABU , 2000.)
↑ Tavernier , Jan. Some Thoughts on Neo-Elamite Chronology. ARTA , 2004
↑ The Cambridge Ancient History. Vol. I.2.
↑ Vallat , Francois. Shutruk-Nahunte , Shutur-Nahunte et l'imbroglio neo-elamite. NABU , 1995.
↑ Vallat , Francois. Elam: The History of Elam. Encyclopaedia Iranica , vol. VIII pp. 301-313.London/New York , 1998.Dynasty

[1] მესოპოტამიელი მეფეების პირველი დინასტია.

[2] ჰატენაში იყო სრულიად მესოპოტამიის მეფე.

[3] გირ-ნემა I-მა და მისმა მემკვიდრეებმა დაამკვიდრეს საშქერების დინასტია.

[4] მარ ბიტ აპლა უსური , სრულიად ბაბილონის მეფე.

[5] Orders & dates of the kings of the Humban-Tahrid dynasty are prepared based on these articles: Henkelman , wouter. Defining Neo-Elamite History. ARTA , 2003.)

[6] Reade , Julian E. Elam after the Assyrian Sack of Susa in 647 B.C. NABU , 2000.)

[7] Tavernier , Jan. Some Thoughts on Neo-Elamite Chronology. ARTA , 2004

[8] The Cambridge Ancient History. Vol. I.2.

[9] Vallat , Francois. Shutruk-Nahunte , Shutur-Nahunte et l'imbroglio neo-elamite. NABU , 1995.

[10] Vallat , Francois. Elam: The History of Elam. Encyclopaedia Iranica , vol. VIII pp. 301-313.London/New York , 1998.Dynasty

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

სპარსეთის მმართველთა სია

ადრეული წლები

ელამის მეფეები ძვ.წ 3000– ძვ.წ 519

ელამის მმართველები (ძვ.წთ 2700- ძვ.წ 2600)

ავანას დინასტია[1] (ძვ.წ. 2600-2078)

ჰამაზის დინასტია (ძვ.წ 2530- ძვ.წ. 2030)

სამეშქების დინასტია (ძვ.წ 2100- 1928)

ანშანების დინასტია (ძვ.წ 2350 - 1970)

ეპარტების დინასტია (ძვ.წ 1970 - 1500)

ხიდინუიდების დინასტია(ძვ.წ 1500 - 1400)

იგეჰელკიდების დინასტია (ძვ.წ 1400 – 1210)

შუთრუქიდების დინასტია (ძვ.წ 1210 – 970)

Humban-Tahrid (Neo-Elamite)[5][6][7][8][9][10] (c. 830–521 BC)

ირანის იმპერიები

მიდიის იმპერია, ძვ.წ 728–550

აქემენიდების იმპერია, ძვ.წ 550–330 پادشاهان هخامنشی

მაკედონიის მმართველები

არგეადების დინასტია, ძვ.წ 330–310

სელევკიდების დინასტია, ძვ. წ. 305–164

ირანული იმპერიები ირანში

პართიის იმპერია

სასანიდების იმპერია, 224–651

არაბთა ხალიფატი

პოსტ-ისლამური სპარსეთის მეფეები

თეირანი და ხორესანი, 821–872

ალავიდი, 864–928

ზიარიდები, 928–1043

ბუიდები, 932–1056 آل بویه

ფარსების დინასტია دیلمیان

ხუზისტანის და ქერმენის დინასტია

ისპაჰანის და ჰამადანის დინასტია

სეფარიდები 861–1002, صفاریان

სამანიდები , 892–998 سامانیان

ღაზნევიდები, 997–1186 غزنویان

სელჯუკები, 1029–1194 سلجوقیان

ხვარაზმელები, 1096–1230 خوارزمشاهیان

ილხანატი, 1256–1380 ایلخانان

მუზაფარიდების დინასტია, 1314–1393 مظفریان

თემურიდების დინასტია, 1380–1507

თანამედროვე ირანის შაჰები

სეფიანთა დინასტია, 1502–1736 صفویه

ჰოტაკების დინასტია , 1722-1729

აფშარიდების დინასტია, 1736–1797 دودمان افشار

ზენდების დინასტია, 1750–1794 دودمان زند

ყაჯარების დინასტია, 1794–1925 دودمان قاجار

ფეჰლევიანთა დინასტია, 1925–1979 دودمان پهلوی

იხილეთ აგრეთვე

სქოლიო

ავანას დინასტია^[1] (ძვ.წ. 2600-2078)

Humban-Tahrid (Neo-Elamite)^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]^[10] (c. 830–521 BC)