შუახევის მუნიციპალიტეტი

შუახევის მუნიციპალიტეტი — თვითმმართველი ერთეული საქართველოში, აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის შემადგენლობაში.

ადმინისტრაციული ერთეული
შუახევის მუნიციპალიტეტი
დროშა გერბი
ქვეყანა	საქართველო
ავტონომიური რესპუბლიკა	აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკააჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა
ადმ. ცენტრი	შუახევი
კოორდინატები	41°37′37″ ჩ. გ. 42°11′13″ ა. გ.
მერი	ომარ ტაკიძე
ფართობი	588 კვადრატული კილომეტრი
მოსახლეობა	15 044 (2014), 20 700 (1994) , 19 990 (1995) , 18 816 (1996)
სიმჭიდროვე	25,6 კაცი/კმ²
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 98,1 % თურქები 1,8 %
სარწმუნოებრივი შემადგენლობა	მუსლიმები 74,4 % მართლმადიდებლები 23,5 %
სასაათო სარტყელი	UTC+04:00
სატელეფონო კოდი	(424)
საფოსტო ინდექსი	6300
ოფიციალური საიტი	http://www.shuakhevi.gov.ge
შუახევის მუნიციპალიტეტი ვიკისაწყობში

სოფელი ნენია

შეიქმნა 1952 წელს ხულოს რაიონიდან გამოყოფილი ტერიტორიის ხარჯზე, 1963-1964 წწ. ისევ ხულოს რაიონშია, 1965 წლიდან დამოუკიდებელი რაიონია. ამჟამად მუნიციპალიტეტი.

მუნიციპალიტეტის საზღვრების საერთო სიგრძე დაახლოებით 195 კილომეტრია. ჩრდილოეთით მას ესაზღვრება ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი (6,3 კმ) და ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი (2,5 კმ), სამხრეთით თურქეთი (46 კმ), აღმოსავლეთით ხულოს მუნიციპალიტეტი (78 კმ), დასავლეთით ქედის მუნიციპალიტეტი (31,5 კმ) და ქობულეთის მუნიციპალიტეტი (29,5 კმ).

შუახევის მუნიციპალიტეტის ფართობია — 588 კმ².

გეოგრაფია

რელიეფი

შუახევის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის დიდი ნაწილი საშუალო სიმაღლის მთებს უჭირავს. მდინარე აჭარისწყლის გასწვრივ გადის 500 მ სიმაღლის იზოჰიფსი.

სამხრეთ ნახევარი უჭირავს შავშეთის ქედსა და მის ჩრდილოეთ განტოტებებს, ჩრდილოეთ ნახევარი - აჭარა-გურიის სამხრეთ განტოტებებს.

მაღალი მთებია: ხევა (2812 მ) შავშეთის ქედზე და თაგინაური (2662 მ) მესხეთის ქედზე. რელიეფი დანაწევრებულია მდინარე აჭარისწყლისა და მისი შენაკადების ეროზიული ხეობებით.

ფერდობებზე სხვადასხვა ასაკის ტერასების ფრაგმენტებია. აგებულია შუაეოცრნური ანდეზიტებითა და ჰიდროკლასტოლითებით, ვულკანოგენური ფაციესის, შრეებრივი ტუფ-ბრექჩიებით, ტუფ-ქვიშაქვებითა და არგილიტებით. არის შუა და ზედაეოცენური სიენიტ-დიორიტები.

შუახევის მუნიციპალიტეტი მდიდარია სასარგებლო წიაღისეულით, როგორიცაა გოგირდის კოლჩედანის, ალუნიტის, გაბროს, სანალიის, ანდეზიტ-ტაციტისა და ბრილის სააგურე თიხის საბადოები.

შიგა წყლები

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე მიედინება მდინარე აჭარისწყლის შუა მონაკვეთი, მას მარჯვნიდან ერთვის ჭვანისწყალი (სიგრძე 27 კმ), მარცხნიდან ჩირუხისწყალი (სიგრძე 32 კმ). ყველა მდინარე მიეკუთვნება აჭარისწყლის აუზს. მდინარე აჭარისწყალი მუნიციპალიტეტის ფარგლებში გაედინება 17 კმ-ის მანძილზე. მდინარეები შერეული საზრდოობისაა. წყალდიდობა გაზაფხულზეა, წყალმცირობა - ზამთარში. მუნიციპალიტეტში ბევრია წყაროების გამოსავლები. მდინარეთა ჰიდროპოტენციური მარაგი მაღალია.

მდინარე სანალიაზე აშენებულია 3000 კვტ. სიმძლავრის მცირე ჰესი.

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე არსებული მცირე ტბებიდან აღსანიშნავია შავი ტბა (ფართობი 750 მ², სიღრმე 10 მ).

უხვადაა მინერალური წყლები: შუახევის, შამბალეთის, ლამაზმარეს, ბათალვაკის, გუდნის, ბოგილის, ტყემალთის, უჩამბის და სხვ. სოფელ ტომაშეთის მიდამოებში ცნობილია გოგირდწყალბადიანი თერმული წყლები, რომელთა ტემპერატურა 30 °C-ს აღწევს.

ჰავა

შუახევის მუნიციპალიტეტი აჭარაში გამოირჩევა შედარებით ნაკლები სინესტით. ხეობის გასწვრივ არის ხმელთაშუაზღვის ტიპის სუბტროპიკული ჰავა, იცის ცხელი და მშრალი ზაფხული, შედარებით თბილი ზამთარი.

საშუალო წლიური ტემპერატურა 11,4 °C, იანვარში 1,3 °C, აგვისტოში 19,9 °C; აბსოლუტურ მაქსიმალური ტემპერატურა 42,3 °C; აბსოლუტურ მინიმუმი - 12 °C. ნალექები 1200–1500 მმ მოდის წელიწადში. ნალექების მაქსიმუმი შემოდგომაზეა, მინიმუმი - გაზაფხულზე. წლის ცივ პერიოდში ნალექები თოვლის სახით მოდის. თოვლის სისქე 2-3 აღწევს.

ყველაზე მაღალ ადგილებში ნოტიო ჰავაა, ზამთარი ცივია, ზაფხული მოკლე და გრილი.

ნიადაგები

შუახევის მუნიციპალიტეტში წარმოდგენილია ტყის მუქი ყომრალი, ღია ყომრალი, ფსევდოეწერი, მთა–ტყის ტიპის ნიადაგები. მაღალმთიან ზონაში მთის მდელოს ნიადაგებია. ბევრგან ნიადაგი სრულიად ჩამორეცხილია.

ლანდშაფტები

შუახევის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე გამოიყოფა ლანდშაფტის შემდეგი სახეები:

1. დაბალი მთა-ხეობათა ზონა ხმელთაშუა ზღვის ტიპის მსგავსი სუბტროპიკული ჰავით, წიფლნარ-მუხნარითა და ფიჭვის ტყეებით, ალუვიური და კორდიან-კარბონატული ნიადაგებით;
2. საშუალმთის მთა-ხეობათა ზონა, წაბლისა და წიფლის ტყეებით, ტყის ყომრალი ნიადაგებით;
3. მაღალ მთა-ხეობათა ზონა ძლიერ დანაწევრებული რელიეფით, წიწვოვანი ტყეებით, ტიპური და გაეწრებული ტყის ყომრალი ნიადაგებით;
4. მაღალმთიანი ზონა ბრტყელი წყალგამყოფებით, მთა-მდელოს ნიადაგებით, სუბალპური და ალპური მცენარეულობით.

ფლორა და ფაუნა

ფაუნა

ფაუნის წარმომადგენლებიდან აღსანიშნავია: შველი, არჩვი, გარეული ღორი, ზღარბი, თხუნელა, კურდღელი, მგელი, მელა, დათვი, მაჩვი, ტურა, კვერნა. გვხვდება აგრეთვე მწვანე ხვლიკი და გველი ანკარა. მრავალფეროვანია ფრინველთა სამყარო: კოდალა, შაშვი, გუგული, ოფოფი, კაკაბი, როჭო, მერცხალი, ტყის ქათამი.

მდინარეებში ბევრია თევზი: კალმახი, წვერა, ღორჯო და სხვ.

ფლორა

შუახევის მუნიციპალიტეტის ფლორა საკმაოდ მდიდარია (მუხა, წაბლი, რცხილა, ნეკერჩხალი, იფანი, წიფელი, ცაცხვი, თელა, ფიჭვი, ნაძვი, იელი, მოცვი, წყავი, შქერი). მუნიციპალიტეტის ტყეები მდიდარია გარეული ხილით, აგრეთვე სამკურნალო მცენარეებით.

მოსახლეობა

წლები	1959 წ. აღწ.	1970 წ. აღწ.	1979 წ. აღწ.	1989 წ. აღწ.	1991'	2002 წ. აღწ.	2014 წ. აღწ.	2016'	2017'	2018'
მოსახლეობა	20 324	23 196	23 081	25 113	17 900	21 850	15 044	15 100	15 100	15 100

ადგილობრივი თვითმმართველობა

ადმინისტრაციული ერთეულები

მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციული ცენტრია დაბა შუახევი (1,0 ათასი მცხოვრები, დაბის სტატუსი–1974 წლიდან). შუახევის მუნიციპალიტეტში 68 დასახლებული პუნქტია: 1 დაბა და 67 სოფელი. მუნიციპალიტეტი იყოფა 10 ტერიტორიულ ერთეულად: 1 დაბა და 9 თემი.

მუნიციპალიტეტის საკრებულო შედგება 19 წევრისგან. საკრებულოს თავმჯდომარეა იური ქათამაძე. საკრებულოს კომისიებია:

• ჯანმრთელობის დაცვისა და სოციალურ საკითხთა კომისია
• განათლების, კულტურის, სპორტისა და ტურიზმის საკითხთა კომისია
• საპროცედურო საკითხთა კომისია
• საფინანსო და საბიუჯეტო საკითხთა კომისია
• ბუნებრივი რესურსებისა და გარემოს დაცვის საკითხთა კომისია

საკრებულო

შუახევის საკრებულო — შუახევის მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანო. შედგება 21 წევრისგან და ირჩევა 4 წელიწადში ერთხელ. ბოლო არჩევნები ჩატარდა 2021 წლის ოქტომბერში. მერად არჩეული იქნა ომარ ტაკიძე „ქართული ოცნებიდან“.

პარტია		2017	2021	ამჟამინდელი საკრებულო
	ქართული ოცნება	19	12
	ნაციონალური მოძრაობა	3	5
	ხალხის ძალა		2
	საქართველოსთვის		1
	ლელო		1
	პატრიოტთა ალიანსი	1
	ევროპული საქართველო	1
სულ		24	21

ეკონომიკა

მუნიციპალიტეტში გავრცელებული ნიადაგები ხელს უწყობენ მაღალხარისხოვანი „სამსუნისა“ და „ტრაპიზონის“ ჯიშის თამბაქოს მოყვანას. კარგ მოსავალს იძლევა აგრეთვე ხილი, ლობიო, ბოსტნეული კულტურები და სხვა.

ეკონომიკის მთავარი დარგი სოფლის მეურნეობაა, დაბალმთიან ზონაში წამყვანია მემცენარეობა, ხოლო მაღალმთიან ზონაში – მეცხოველეობა, ფართოდაა გავრცელებული მეფუტკრეობა.

ღირსშესანიშნაობანი

მატერიალური კულტურის ძეგლებიდან აღსანიშნავია:

• შუა საუკუნეების ციხე-სიმაგრის ნანგრევები — დარჩიძეების ციხე, ტაკიძეების ციხე, ოქროპილაურის ციხე
• შუა საუკუნეების თაღოვანი ხიდები — ვარჯანაულის ხიდი, ფურტიოს ხიდი, ხაბელაშვილების ხიდი

ფოტოგალერეა

• 
  შუახევის რაიონის რუკა, 1987 წ.

ლიტერატურა

• ჯიბუტი ნ, ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 53-54.

რესურსები ინტერნეტში

• შუახევის მუნიციპალიტეტის ოფიციალური ვებ-გვერდი დაარქივებული 2013-06-07 საიტზე Wayback Machine.