ნობელის პრემიის ლაურეატები ფიზიკაში
(გადამისამართდა გვერდიდან ნობელის პრემიის ლაურეატები ფიზიკის დარგში)
ნობელის პრემის ლაურეატები ფიზიკის დარგში:
ლაურეატები
რედაქტირებაეს სტატია/სექცია ქართულ ენაზე თარგმნის პროცესშია. თუ ფლობთ ამ ენას, თქვენც შეგიძლიათ მონაწილეობის მიღება. |
წელი | ლაურეატი[A] | ქვეყანა[B] | წვლილი[C] | ||
---|---|---|---|---|---|
1901 | ვილჰელმ რენტგენი | გერმანია | „იმ არაჩვეულებრივი შრომებისთვის, რომლებიც მან გააკეთა ჩინებული სხივების აღმოჩენით, რომელთაც მის პატივსაცემად დაერვა სახელი“.[1] | ||
1902 | ჰენდრიკ ლორენცი | ნიდერლანდები | „იმ არაჩვეულებრივი შრომებისთვის, რომლებიც მათ გააკეთეს თავიანთი კვლევებით მაგნეტიზმის გავლენის რადიაციულ ფენომენზე“.[2] | ||
პიტერ ზეემანი | ნიდერლანდები | ||||
1903 | ანტუან ანრი ბეკერელი | საფრანგეთი | „სპონტანური რადიოაქტივობის აღმოჩენისთვის“.[3] | ||
პიერ კიური | საფრანგეთი | „მათი საერთო მუშაობისთვის რადიაციულ ფენომენზე, რომელიც პროფესორმა ბეკერელმა აღმოაჩინა“.[3] | |||
მარი სკლოდოვსკა-კიური | პოლონეთი/საფრანგეთი | ||||
1904 | ჯონ უილიამ სტრეტი | დიდი ბრიტანეთი | „ყველაზე მნიშვნელოვანი აირების სიმკვრივეების კვლევებისთვის და ამ კვლევებთან დაკავშირებით არგონის აღმოჩენისთვის“.[4] | ||
1905 | ფილიპ ლენარდი | გერმანია | „მისი შრომისთვის კათოდურ სხივებზე“.[5] | ||
1906 | ჯოზეფ ჯონ თომსონი | დიდი ბრიტანეთი | “აირების მიერ დენის გამტარობაზე ექსპერიმენტარული და თეორიული კვლევებისთვის“.[6] | ||
1907 | ალბერტ აბრაჰამ მაიკელსონი | აშშ | „მისი ოპტიკურად ზუსტი ინსტრუმენტებისა და სპექტროსკოპული და მეტროლოგიური კვლევებისათვის, რომელიც თანაშემწის დახმარებით გაკეთდა“.[7] | ||
1908 | გაბრიელ ლიპმანი | საფრანგეთი | „ფერთა ფოტოგრაფიული რეპროდუქციისთვის, რომელიც ინტერფერენციის ფენომენზეა დაფუძნებული“.[8] | ||
1909 | გულიელმო მარკონი | იტალია | „უსადენო ტელეგრაფიის განვითარებაში შეტანილი წვლილისთვის“.[9] | ||
კარლ ბრაუნი | გერმანია | ||||
1910 | იოჰანეს დიდერიკ ვან-დერ-ვაალსი | ნიდერლანდები | „სითხეებისა და აირების მდგომარეობის განტოლებისთვის გაწეულ შრომაზე“.[10] | ||
1911 | ვილჰელმ ვინი | გერმანია | „მისი აღმოჩენებისთვის, რომელიც იყო სითბოს გამოსხივების მარეგულირებელი კანონების შესახებ.“[11] | ||
1912 | ნილს დალენი | შვედეთი | „ავტომატური სარქველების გამოგონებისთვის, რომელიც შექმნილი იყო გაზის აკუმულატორებთან ერთად გამოსაყენებლად შუქურებსა და ტივტივებში“.[12] | ||
1913 | კამერლინგ-ონესი, ჰეიკე | ნიდერლანდები | „დაბალ ტემპერატურებზე მატერიის თვისებების კვლევებისთვის, რომლის მეშვეობითაც თხევადი ჰელიუმი შეიქმნა“.[13] | ||
1914 | მაქს ფონ ლაუე | გერმანია | „კრისტალების მიერ რენტგენული სხივების დიფრაქციის აღმოჩენის გამო - უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯი რენტგენული სხივების სპექტროსკოპიის განვითარებაში“. | ||
1915 | უილიამ ჰენრი ბრეგი | დიდი ბრიტანეთი | „მათ მიერ გაწეული შრომისთვის რენტგენის სხივებით გაკეთებული კრისტალური სტრუქტურის ანალიზზე“[14] - უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯი რენტგენული სხივების კრისტალოგრაფიის განვითარებაში. | ||
უილიამ ლორენს ბრეგი | დიდი ბრიტანეთი | ||||
1916 | პირველი მსოფლიო ომის გამო არ მიუნიჭებიათ | ||||
1917 | ჩარლზ ბარკლა | დიდი ბრიტანეთი | „ელემენტების მახასიათებელი რენტგენული გამოსხივების აღმოჩენისთვის“ - კიდევ სხვა მნიშვნელოვანი ნაბიჯი რენტგენული სხივების სპექტროსკოპიის განვითარებაში.[15] | ||
1918 | მაქს პლანკი | გერმანია | „მისი გაწეული სამუშაოსთვის, რომელიც ფიზიკის განვითარებას მის მიერ აღმოჩენილი ენერგიის კვანტით ემსახურებოდა“.[16] | ||
1919 | იოჰანეს შტარკი | გერმანია | „სადინარ სხივებში დოპლერის ეფექტის აღმოჩენისათვის და ელექტრულ ველებში სპექტრული ხაზების გახლეჩისთვის“.[17] | ||
1920 | შარლ გიიომი | შვეიცარია | "[for] the service he has rendered to precision measurements in physics by his discovery of anomalies in nickel-steel alloys"[18] | ||
1921 | ალბერტ აინშტაინი | გერმანია | "თეორიული ფიზიკის განვითარებაში შეტანილი წვლილისათვის, განსაკუთრებით ფოტოელქტრული ეფექტის კანონის აღმოჩენისათვის.[19] | ||
1922 | ნილს ბორი | დანია | "for his services in the investigation of the structure of atoms and of the radiation emanating from them"[20] | ||
1923 | რობერტ მილიკენი | აშშ | "ელექტრონის ელემენტარული მუხტის და ფოტოელექტრული ეფექტის შესწავლისათვის"[21] | ||
1924 | მანე სიგბანი | შვედეთი | "for his discoveries and research in the field of X-ray spectroscopy"[22] | ||
1925 | ჯეიმზ ფრანკი | გერმანია | "for their discovery of the laws governing the impact of an electron upon an atom"[23] | ||
გუსტავ ჰერცი | გერმანია | ||||
1926 | ჟან ბატისტ პერენი | საფრანგეთი | "for his work on the discontinuous structure of matter, and especially for his discovery of sedimentation equilibrium"[24] | ||
1927 | ართურ კომპტონი | აშშ | "კომპტონის ეფექტის აღმოჩენისთვის"[25] | ||
ჩარლზ ვილსონი | დიდი ბრიტანეთი | "for his method of making the paths of electrically charged particles visible by condensation of vapour"[25] | |||
1928 | ოუენ რიჩარდსონი | დიდი ბრიტანეთი | "for his work on the thermionic phenomenon and especially for the discovery of the law named after him"[26] | ||
1929 | ლუი დე ბროილი | საფრანგეთი | "ელექტრონების ტალღური ბუნების აღმოჩენისთვის"[27] | ||
1930 | ჩანდრასექჰარა რამანი | ინდოეთი | "სინათლის სხივის გაბნევის შესწავლისთვის და რამანის ეფექტის აღმოჩენისთვის"[28] | ||
1931 | არ მიუნიჭებიათ | ||||
1932 | ვერნერ ჰაიზენბერგი | გერმანია | "for the creation of quantum mechanics, the application of which has, inter alia, led to the discovery of the allotropic forms of hydrogen"[29] | ||
1933 | ერვინ შრედინგერი | ავსტრია | "for the discovery of new productive forms of atomic theory"[30] | ||
პოლ დირაკი | დიდი ბრიტანეთი | ||||
1934 | არ მიუნიჭებიათ | ||||
1935 | ჯეიმზ ჩედუიკი | დიდი ბრიტანეთი | "ნეიტრონის აღმოჩენისთვის"[31] | ||
1936 | ვიქტორ ჰესი | ავსტრია | "კოსმოსური სხივების აღმოჩენისთვის"[32] | ||
კარლ ანდერსონი | აშშ | "პოზიტრონის აღმოჩენისთვის"[32] | |||
1937 | კლინტონ დეივისონი | აშშ | "for their experimental discovery of the diffraction of electrons by crystals"[33] | ||
ჯორჯ ტომსონი | დიდი ბრიტანეთი | ||||
1938 | ენრიკო ფერმი | იტალია | "for his demonstrations of the existence of new radioactive elements produced by neutron irradiation, and for his related discovery of nuclear reactions brought about by slow neutrons"[34] | ||
1939 | ერნესტ ლოურენსი | აშშ | "for the invention and development of the cyclotron and for results obtained with it, especially with regard to artificial radioactive elements"[35] | ||
1940 | არ მიუნიჭებიათ | ||||
1941 | არ მიუნიჭებიათ | ||||
1942 | არ მიუნიჭებიათ | ||||
1943 | ოტო შტერნი | აშშ | "for his contribution to the development of the molecular ray method and his discovery of the magnetic moment of the proton"[36] | ||
1944 | ისიდორ ისააკ რაბი | აშშ | "for his resonance method for recording the magnetic properties of atomic nuclei"[37] | ||
1945 | ვოლფგანგ პაული | ავსტრია | "for the discovery of the Exclusion Principle, also called the Pauli principle"[38] | ||
1946 | პერსი ბრიჯმენი | აშშ | "for the invention of an apparatus to produce extremely high pressures, and for the discoveries he made there within the field of high pressure physics"[39] | ||
1947 | ედუარდ ეპლტონი | დიდი ბრიტანეთი | "for his investigations of the physics of the upper atmosphere especially for the discovery of the so-called Appleton layer"[40] | ||
1948 | პატრიკ მეინარდ ბლეკეტი | დიდი ბრიტანეთი | "for his development of the Wilson cloud chamber method, and his discoveries therewith in the fields of nuclear physics and cosmic radiation"[41] | ||
1949 | ჰიდეკი იუკავა | იაპონია | "for his prediction of the existence of mesons on the basis of theoretical work on nuclear forces"[42] | ||
1950 | სესილ პაუელი | დიდი ბრიტანეთი | "for his development of the photographic method of studying nuclear processes and his discoveries regarding mesons made with this method"[43] | ||
1951 | ჯონ კოკროფტი | დიდი ბრიტანეთი | "for their pioneer work on the transmutation of atomic nuclei by artificially accelerated atomic particles"[44] | ||
ერნესტ უოლტონი | ირლანდია | ||||
1952 | ფელიქს ბლოხი | აშშ | "for their development of new methods for nuclear magnetic precision measurements and discoveries in connection therewith"[45] | ||
ედუარდ პერსელი | აშშ | ||||
1953 | ფრიც ცერნიკე | ნიდერლანდები | "for his demonstration of the phase contrast method, especially for his invention of the phase contrast microscope"[46] | ||
1954 | მაქს ბორნი | დიდი ბრიტანეთი | "for his fundamental research in quantum mechanics, especially for his statistical interpretation of the wavefunction"[47] | ||
ვალთერ ბოთე | დასავლეთ გერმანია | "for the coincidence method and his discoveries made therewith"[47] | |||
1955 | უილის ლემი | აშშ | "for his discoveries concerning the fine structure of the hydrogen spectrum"[48] | ||
პოლიკარპ კუში | აშშ | "for his precision determination of the magnetic moment of the electron"[48] | |||
1956 | ჯონ ბარდინი | აშშ | "for their researches on semiconductors and their discovery of the transistor effect"[49] | ||
უოლტერ ბრატეინი | აშშ | ||||
უილიამ შოკლი | აშშ | ||||
1957 | ძუნდაო ლი | ჩინეთი | "for their penetrating investigation of the so-called parity laws which has led to important discoveries regarding the elementary particles"[50] | ||
იან ჯენ-ნინი | ჩინეთი | ||||
1958 | პავლე ჩერენკოვი | სსრკ | "for the discovery and the interpretation of the Cherenkov effect"[51] | ||
ილია ფრანკი | სსრკ | ||||
იგორ ტამი | სსრკ | ||||
1959 | ოუენ ჩემბერლენი | აშშ | "for their discovery of the antiproton"[52] | ||
ემილიო სეგრე | იტალია | ||||
1960 | დონალდ გლეიზერი | აშშ | "for the invention of the bubble chamber"[53] | ||
1961 | რობერტ ჰოფშტადტერი | აშშ | "for his pioneering studies of electron scattering in atomic nuclei and for his thereby achieved discoveries concerning the structure of the nucleons"[54] | ||
რუდოლფ მესბაუერი | გერმანია | "for his researches concerning the resonance absorption of gamma radiation and his discovery in this connection of the effect which bears his name"[54] | |||
1962 | ლევ ლანდაუ | სსრკ | "for his pioneering theories for condensed matter, especially liquid helium"[55] | ||
1963 | იუჯინ ვიგნერი | აშშ | "for his contributions to the theory of the atomic nucleus and the elementary particles, particularly through the discovery and application of fundamental symmetry principles"[56] | ||
მარი გეპერტ-მაიერი | აშშ | "for their discoveries concerning nuclear shell structure"[56] | |||
იოჰანეს ჰანს იენსენი | გერმანია | ||||
1964 | ნიკოლოზ ბასოვი | სსრკ | "for fundamental work in the field of quantum electronics, which has led to the construction of oscillators and amplifiers based on the maser-laser principle"[57] | ||
ალექსანდრე პროხოროვი | სსრკ | ||||
ჩარლზ ტაუნზი | აშშ | ||||
1965 | რიჩარდ ფეინმანი | აშშ | "for their fundamental work in quantum electrodynamics, with deep-ploughing consequences for the physics of elementary particles"[58] | ||
იულიუს შვინგერი | აშშ | ||||
ტომონაგა სინიტირო | იაპონია | ||||
1966 | ალფრედ კასტლერი | საფრანგეთი | "for the discovery and development of optical methods for studying Hertzian resonances in atoms"[59] | ||
1967 | ჰანს ბეთე | აშშ | "for his contributions to the theory of nuclear reactions, especially his discoveries concerning the energy production in stars"[60] | ||
1968 | ლუის ალვარესი | აშშ | "for his decisive contributions to elementary particle physics, in particular the discovery of a large number of resonance states, made possible through his development of the technique of using hydrogen bubble chamber and data analysis"[61] | ||
1969 | მარი გელ-მანი | აშშ | "for his contributions and discoveries concerning the classification of elementary particles and their interactions"[62] | ||
1970 | ჰანეს ალფვენი | შვედეთი | "for fundamental work and discoveries in magneto-hydrodynamics with fruitful applications in different parts of plasma physics"[63] | ||
ლუი ეჟენ ნეელი | საფრანგეთი | "for fundamental work and discoveries concerning antiferromagnetism and ferrimagnetism which have led to important applications in solid state physics"[63] | |||
1971 | დენის გაბორი | დიდი ბრიტანეთი | "for his invention and development of the holographic method"[64] | ||
1972 | ჯონ ბარდინი | აშშ | "for their jointly developed theory of superconductivity, usually called the BCS-theory"[65] | ||
ლეონ კუპერი | აშშ | ||||
ჯონ შრიფერი | აშშ | ||||
1973 | ლეო ესაკი | იაპონია | "for their experimental discoveries regarding tunneling phenomena in semiconductors and superconductors, respectively"[66] | ||
აივარ ჯაიევერი | აშშ ნორვეგია | ||||
ბრაიან ჯოუზეფსონი | გაერთიანებული სამეფო | "for his theoretical predictions of the properties of a supercurrent through a tunnel barrier, in particular those phenomena which are generally known as the Josephson effect"[66] | |||
1974 | მარტინ რაილიდა | გაერთიანებული სამეფო | "for their pioneering research in radio astrophysics: Ryle for his observations and inventions, in particular of the aperture synthesis technique, and Hewish for his decisive role in the discovery of pulsars"[67] | ||
ენტონი ჰიუიტი | დიდი ბრიტანეთი | ||||
1975 | ოგე ბორი | დანია | "for the discovery of the connection between collective motion and particle motion in atomic nuclei and the development of the theory of the structure of the atomic nucleus based on this connection"[68] | ||
ბენ მოტელსონი | დანია | ||||
ლეო რეიუოტერი | აშშ | ||||
1976 | ბერტონ პიხტერი | აშშ | "for their pioneering work in the discovery of a heavy elementary particle of a new kind"[69] | ||
სემუილ ტინგი | აშშ | ||||
1977 | ფილიპ ანდერსონი | აშშ | "for their fundamental theoretical investigations of the electronic structure of magnetic and disordered systems"[70] | ||
ნევილ მოტი | დიდი ბრიტანეთი | ||||
ჯონ ფლეკი | აშშ | ||||
1978 | პეტრე კაპიცა | სსრკ | "for his basic inventions and discoveries in the area of low-temperature physics"[71] | ||
არნო ალან პენზიასი | აშშ | "for their discovery of cosmic microwave background radiation"[71] | |||
რობერტ უილსონი | აშშ | ||||
1979 | შელდონ ლი გლეშოუ | აშშ | "for their contributions to the theory of the unified weak and electromagnetic interaction between elementary particles, including, inter alia, the prediction of the weak neutral current"[72] | ||
აბდუს სალამი | პაკისტანი | ||||
სტივენ ვაინბერგი | აშშ | ||||
1980 | ჯეიმზ კროუნი | აშშ | "for the discovery of violations of fundamental symmetry principles in the decay of neutral K-mesons"[73] | ||
ვალ პიტჩი | აშშ | ||||
1981 | ნიკოლას ბლუემბერგენი | აშშ | "for their contribution to the development of laser spectroscopy"[74] | ||
ართურ ლეონარდ შავლოვი | აშშ | ||||
კაი სიგბანი | შვედეთი | "for his contribution to the development of high-resolution electron spectroscopy"[74] | |||
1982 | კენეტ უილსონი | აშშ | "for his theory for critical phenomena in connection with phase transitions"[75] | ||
1983 | სუბრაჰმანიან ჩანდრასეხარი | ინდოეთი, აშშ | "for his theoretical studies of the physical processes of importance to the structure and evolution of the stars"[76] | ||
უილიამ ფოულერი | აშშ | "for his theoretical and experimental studies of the nuclear reactions of importance in the formation of the chemical elements in the universe"[76] | |||
1984 | კარლო რუბია | იტალია | "for their decisive contributions to the large project, which led to the discovery of the field particles W and Z, communicators of weak interaction"[77] | ||
სიმონ ვან დერ მეერი | ნიდერლანდები | ||||
1985 | კლაუს ფონ კლიცინგი | გერმანია | "for the discovery of the quantized Hall effect"[78] | ||
1986 | ერნსტ რუსკა | გერმანია | "for his fundamental work in electron optics, and for the design of the first electron microscope"[79] | ||
გერდ ბინინგი | გერმანია | "for their design of the scanning tunneling microscope"[79] | |||
ჰენრიხ რორერი | შვეიცარია | ||||
1987 | იოჰან ბედნორცი | გერმანია | "მათი მნიშვნელოვანი გარღვევისთის კერამიკულ მასალებში ზეგამტარობის აღმოჩენაში"[80] | ||
კარლ მიულერი | შვეიცარია | ||||
1988 | ლეონ მაქს ლედერმანი | აშშ | "for the neutrino beam method and the demonstration of the doublet structure of the leptons through the discovery of the muon neutrino"[81] | ||
მელვინ შვარცი | აშშ | ||||
ჯეკ სტეინბერგერი | აშშ | ||||
1989 | ნორმან ფოსტერ რამზეი | აშშ | "for the invention of the separated oscillatory fields method and its use in the hydrogen maser and other atomic clocks"[82] | ||
ჰანს ჯორჯ დეჰმელტი | აშშ | "for the development of the ion trap technique"[82] | |||
ვოლფგანგ პაული (ფიზიკოსი) | გერმანია | ||||
1990 | ჯერომ ფრიდმანი | აშშ | "for their pioneering investigations concerning deep inelastic scattering of electrons on protons and bound neutrons, which have been of essential importance for the development of the quark model in particle physics"[83] | ||
ჰენრინუეი კენდალი | აშშ | ||||
რიჩარდ ტეილორი | კანადა | ||||
1991 | პიერ ჟილ დე ჟენი | საფრანგეთი | "for discovering that methods developed for studying order phenomena in simple systems can be generalized to more complex forms of matter, in particular to liquid crystals and polymers"[84] | ||
1992 | ჟორჟ შარპაკი | საფრანგეთი | "for his invention and development of particle detectors, in particular the multiwire proportional chamber"[85] | ||
1993 | რასელ ალან ჰალსი | აშშ | "for the discovery of a new type of pulsar, a discovery that has opened up new possibilities for the study of gravitation"[86] | ||
ჯოზეფ ჰუტონ ტეილორი უმცროსი | აშშ | ||||
1994 | ბერტრამ ბროკჰაუზი | კანადა | "for the development of neutron spectroscopy" and "for pioneering contributions to the development of neutron scattering techniques for studies of condensed matter"[87] | ||
კლიფორდ შალი | აშშ | "for the development of the neutron diffraction technique" and "for pioneering contributions to the development of neutron scattering techniques for studies of condensed matter"[87] | |||
1995 | მარტინ ლუის პერლი | აშშ | "for the discovery of the tau lepton" and "for pioneering experimental contributions to lepton physics"[88] | ||
ფრედერიკ რაინესი | აშშ | "for the detection of the neutrino" and "for pioneering experimental contributions to lepton physics"[88] | |||
1996 | დევიდ მორის ლი | აშშ | "for their discovery of superfluidity in helium-3"[89] | ||
დაგლას ოშეროვი | აშშ | ||||
რობერტ კოლმან რიჩარდსონი | აშშ | ||||
1997 | სტივენ ჩუ | აშშ | "for development of methods to cool and trap atoms with laser light."[90] | ||
კლოდ კოენ-ტანუჯი | საფრანგეთი | ||||
უილიამ დანიელ ფილიპსი | აშშ | ||||
1998 | რობერტ ლაფლინი | აშშ | "for their discovery of a new form of quantum fluid with fractionally charged excitations"[91] | ||
ჰორსტ შტრემერი | გერმანია | ||||
დენიელ ცუი | აშშ | ||||
1999 | გერარდ’ტ ჰოოფტი | ნიდერლანდები | "for elucidating the quantum structure of electroweak interactions in physics"[92] | ||
მარტინუს ბელტმანი | ნიდერლანდები | ||||
2000 | ჟორეს ალფეროვი | რუსეთი | "for developing semiconductor heterostructures used in high-speed- and optoelectronics"[93] | ||
ჰერბერტ კრიომერი | გერმანია | ||||
ჯეკ კილბი | აშშ | "for his part in the invention of the integrated circuit"[93] | |||
2001 | ერიკ კორნელი | აშშ | "for the achievement of Bose-Einstein condensation in dilute gases of alkali atoms, and for early fundamental studies of the properties of the condensates"[94] | ||
კარლ ვიმანი | აშშ | ||||
ვოლფგანგ კეტერლე | გერმანია | ||||
2002 | რაიმონდ დევისი უმცროსი | აშშ | "for pioneering contributions to astrophysics, in particular for the detection of cosmic neutrinos"[95] | ||
მასატოში კოშიბა | იაპონია | ||||
რიკარდო ჯაკონი | აშშ | "for pioneering contributions to astrophysics, which have led to the discovery of cosmic X-ray sources"[95] | |||
2003 | ალექსეი აბრიკოსოვი | რუსეთი აშშ |
"for pioneering contributions to the theory of superconductors and superfluids"[96] | ||
ვიტალი გინზბურგი | რუსეთი | ||||
ენტონი ჯეიმზ ლეგეტი | დიდი ბრიტანეთი აშშ | ||||
2004 | დევიდ გროსი | აშშ | "for the discovery of asymptotic freedom in the theory of the strong interaction"[97] | ||
დევიდ პულიტცერი | აშშ | ||||
ფრენკ ვილჩეკი | აშშ | ||||
2005 | როი გლაუბერი | აშშ | "for his contribution to the quantum theory of optical coherence"[98] | ||
ჯონ ჰოლი | აშშ | "for their contributions to the development of laser-based precision spectroscopy, including the optical frequency comb technique"[98] | |||
თეოდორ ჰენში | გერმანია | ||||
2006 | ჯონ მაზერი | აშშ | "for their discovery of the blackbody form and anisotropy of the cosmic microwave background radiation"[99] | ||
ჯორჯ სმუტი | აშშ | ||||
2007 | ალბერ ფერი | საფრანგეთი | "for the discovery of giant magnetoresistance"[100] | ||
პეტერ გრიუნბერგი | გერმანია | ||||
2008 | მაკოტო კობაიასი | იაპონია | "for the discovery of the origin of the broken symmetry which predicts the existence of at least three families of quarks in nature"[101] | ||
ტოშიჰიდე მასკავა | იაპონია | ||||
იოიტირო ნამბუ | აშშ | "for the discovery of the mechanism of spontaneous broken symmetry in subatomic physics"[101] | |||
2009 | ჩარლზ კუენ კაო | Hong Kong დიდი ბრიტანეთი აშშ |
"for groundbreaking achievements concerning the transmission of light in fibers for optical communication"[102] | ||
უილარდ ბოილი | Canada აშშ |
"for the invention of an imaging semiconductor circuit – the CCD sensor"[102] | |||
ჯორჯ ელვუდ სმიტი | აშშ | ||||
2010 | ანდრე გეიმი | რუსეთი ნიდერლანდები |
"for groundbreaking experiments regarding the two-dimensional material graphene"[103] | ||
კონსტანტინ ნოვოსელოვი | რუსეთი დიდი ბრიტანეთი | ||||
2011 | სოლ პერლმუტერი | აშშ | "for the discovery of the accelerating expansion of the Universe through observations of distant supernovae"[104] | ||
ბრაიან შმიდტი | აშშ/ავსტრალია | ||||
ადამ რისი | აშშ | ||||
2012 | სერჟ აროში | საფრანგეთი | "ნოვატორული და ექსპერიმენტული მეთოდებისთვის, რომლებიც კვანტური ნაწილაკების კონტროლისა და გაზომვის საშუალებას იძლევა."[105] | ||
დევიდ უაინლენდი | აშშ | ||||
2013 | ფრანსუა ენგლერი | ბელგია | "for the theoretical discovery of a mechanism that contributes to our understanding of the origin of mass of subatomic particles, and which recently was confirmed through the discovery of the predicted fundamental particle, by the ATLAS and CMS experiments at CERN’s Large Hadron Collider"[106] | ||
პიტერ ჰიგსი | დიდი ბრიტანეთი | ||||
2014 | ისამუ აკასაკი | იაპონია | "for the invention of efficient blue light-emitting diodes which has enabled bright and energy-saving white light sources" | [108] | |
ჰიროში ამანო | იაპონია | ||||
შუჯი ნაკამურა | იაპონია აშშ | ||||
2015 | ტაკააკი კაჯიტა | იაპონია | "for the discovery of neutrino oscillations, which shows that neutrinos have mass" | [109] | |
არტურ მაკდონალდი | კანადა | ||||
2016 | დევიდ ტაულესი | დიდი ბრიტანეთი | "for theoretical discoveries of topological phase transitions and topological phases of matter" | [110] | |
დანკან ჰოლდეინი | დიდი ბრიტანეთი | ||||
ჯონ კოსტერლიცი | დიდი ბრიტანეთი | ||||
2017 | რეინერ ვაისი | გერმანია აშშ |
"for decisive contributions to the LIGO detector and the observation of gravitational waves" | [111] | |
კიპ თორნი | აშშ | ||||
ბარი ბერიში | აშშ | ||||
2018 | ართურ ეშკინი | აშშ | "for groundbreaking inventions in the field of laser physics", in particular "for the optical tweezers and their application to biological systems" | [112] | |
ჟერარ მურუ | საფრანგეთი | "for groundbreaking inventions in the field of laser physics", in particular "for their method of generating high-intensity, ultra-short optical pulses" | |||
დონა სტრიკლენდი | კანადა | ||||
2019 | ჯიმ პიბლზი | კანადა აშშ |
"for theoretical discoveries in physical cosmology" | [113] | |
მიშელ მაიორი | შვეიცარია | "for the discovery of an exoplanet orbiting a solar-type star" | |||
დიდიე კელო | შვეიცარია | ||||
2020 | როჯერ პენროუზი | ბრიტანეთი | „აღმოჩენისთვის, რომ შავი ხვრელის წარმოქმნა აუცილებლად მომდინარეობს ფარდობითობის ზოგადი თეორიისგან“ | [114] | |
რაინჰარდ გენზელი | გერმანია | „ჩვენს გალაქტიკაში სუპერმასიური ობიექტის აღმოჩენისთვის“ | |||
ანდრეა გეზი | აშშ | ||||
2021 | კლაუს ჰაზელმანი | გერმანია | „დედამიწის კლიმატის ფიზიკური მოდელირების, გლობალური დათბობის ვარიაციების რაოდენობრივი ანალიზისა და სანდო პროგნოზისათვის“ | [115] | |
სიუკურო მანაბე | იაპონია აშშ | ||||
ჯორჯო პარიზი | იტალია | "for the discovery of the interplay of disorder and fluctuations in physical systems from atomic to planetary scales" | |||
2022 | ალენ ასპე | საფრანგეთი | "for experiments with entangled photons, establishing the violation of Bell inequalities and pioneering quantum information science" | [116] | |
ჯონ კლაუზერი | აშშ | ||||
ანტონ ზაილინგერი | ავსტრია |
იხილეთ აგრეთვე
რედაქტირებარესურსები ინტერნეტში
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ The Nobel Prize in Physics 1901. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1902. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 3.0 3.1 The Nobel Prize in Physics 1903. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1904. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1905. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1906. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1907. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1908. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1909. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1910. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1911. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1912. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1913. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1915. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1917. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1918. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1919. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1920. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1921. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1922. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1923. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1924. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1925. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1926. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 25.0 25.1 The Nobel Prize in Physics 1927. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1928. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1929. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1930. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1932. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1933. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1935. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 32.0 32.1 The Nobel Prize in Physics 1936. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1937. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1938. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1939. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1943. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1944. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1945. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1946. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1947. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1948. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1949. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1950. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1951. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1952. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1953. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 47.0 47.1 The Nobel Prize in Physics 1954. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 48.0 48.1 The Nobel Prize in Physics 1955. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1956. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1957. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1958. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1959. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1960. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 54.0 54.1 The Nobel Prize in Physics 1961. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1962. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 56.0 56.1 The Nobel Prize in Physics 1963. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1964. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1965. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1966. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1967. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1968. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1969. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 63.0 63.1 The Nobel Prize in Physics 1970. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1971. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1972. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 66.0 66.1 The Nobel Prize in Physics 1973. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1974. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1975. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1976. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1977. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 71.0 71.1 The Nobel Prize in Physics 1978. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1979. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1980. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 74.0 74.1 The Nobel Prize in Physics 1981. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1982. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 76.0 76.1 The Nobel Prize in Physics 1983. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1984. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1985. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 79.0 79.1 The Nobel Prize in Physics 1986. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1987. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1988. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 82.0 82.1 The Nobel Prize in Physics 1989. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1990. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1991. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1992. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1993. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 87.0 87.1 The Nobel Prize in Physics 1994. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 88.0 88.1 The Nobel Prize in Physics 1995. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1996. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1997. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1998. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1999. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 93.0 93.1 The Nobel Prize in Physics 2000. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2001. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 95.0 95.1 The Nobel Prize in Physics 2002. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2003. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2004. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 98.0 98.1 The Nobel Prize in Physics 2005. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2006. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2007. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 101.0 101.1 The Nobel Prize in Physics 2008. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2008-10-09.
- ↑ 102.0 102.1 The Nobel Prize in Physics 2009. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2009-10-06.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2010. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2010-10-05.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2011. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2011-10-04.
- ↑ ფიზიკის დარგში ნობელის მსოფლიო პრემია ფრანგმა სერჟ აროშმა და ამერიკელმა დევიდ უაინლენდმა მიიღეს
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2013 Press Release. Nobel Foundation. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-06-08. ციტირების თარიღი: 2013-10-08.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2013. CERN. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-10-10. ციტირების თარიღი: 2021-01-16.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2014. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 7 October 2014.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2015. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 5 October 2015.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2016. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 4 October 2016.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2017. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 3 October 2017.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2018. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 2 October 2018.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2019. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 8 October 2019.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2020. Nobel Foundation. ციტირების თარიღი: 6 October 2020
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2021. Nobel Foundation (5 October 2021). ციტირების თარიღი: 6 October 2022
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2022. Nobel Foundation (4 October 2022). ციტირების თარიღი: 6 October 2022