ანტუან ანრი ბეკერელი

ანტუან ბეკერელი (ფრანგ. Henri Becquerel; დ. 15 დეკემბერი, 1852, პარიზი — გ. 25 აგვისტო, 1908, ბრეტანი) — ფრანგი ინჟინერი, ფიზიკოსი, 1903 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატი ფიზიკის დარგში და პირველი ადამიანი, რომელმაც აღმოაჩინა რადიოაქტივობა. რადიოაქტივობის აღმოჩენაში მას ეხმარებოდნენ პიერ კიური და მარი სკლოდოვსკა-კიური[20], ამიტომ ნობელის პრემია ბეკერელთან ერთად მათაც მიიღეს. SI სისტემაში მისი სახელი (Bq) ეწოდა რადიოაქტივობის ერთეულს[21].

ანტუან ანრი ბეკერელი
ფრანგ. Antoine Henri Becquerel
Portrait of Antoine-Henri Becquerel.jpg
დაბ. თარიღი 15 დეკემბერი 1852(1852-12-15)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11]
დაბ. ადგილი პარიზი[12]
გარდ. თარიღი 25 აგვისტო 1908(1908-08-25)[1] [3] [4] [5] [6] [7] [10] [11] (55 წლის)
გარდ. ადგილი კრუასიკი
დასაფლავებულია manoir de Pen Castel
მოქალაქეობა საფრანგეთი[13]
სამეცნიერო სფერო ფიზიკა და ქიმია
მუშაობის ადგილი პოლიტექნიკური სკოლა[14] , Muséum national d'histoire naturelle[15] და გზებისა და ხიდების ეროვნული სკოლა[16]
ალმა-მატერი ლუი დიდის ლიცეუმი, პოლიტექნიკური სკოლა[14] და გზებისა და ხიდების ეროვნული სკოლა
განთქმული მოსწავლეები მარი სკლოდოვსკა-კიური
სამეცნიერო ხარისხი მეცნიერების ბაკალავრი[16] და მეცნიერებათა დოქტორი[16]
მეუღლე Louise Lorieux
მამა ედმონდ ბეკერელი
შვილ(ებ)ი ჟან ბეკერელი
ნათესავ(ებ)ი პოლ ბეკერელი
ჯილდოები ნობელის პრემია ფიზიკაში[17] [18], ჰელმჰოლცის მედალი, საპატიო ლეგიონის ორდენის ოფიცერი[19], საპატიო ლეგიონის ორდენის კავალერი[19], რუმფორდის მედალი, La Caze Prize of the Academy of Sciences, ბარნარდის მედალი სამეცნიერო დამსახურებისთვის და სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრი
ხელმოწერა Henri Becquerel signature.svg

ბიოგრაფიარედაქტირება

ანტუან ბეკერელი დაიბადა 1852 წლის 15 დეკემბერს პარიზში, მდიდარი ოჯახში. მისი ოჯახის წარმომავლობა მჭიდროდ უკავშირდებოდა ფიზიკას: ბეკერელის ბაბუა (ანტუან სეზან ბეკერელი), მამა (ალექსანდრ-ედმონდ ბეკერელი) და შვილი (ჟან ბეკერელი) იყვნენ ფიზიკოსები[22]. იგი სწავლობდა საინჟინრო პოლიტექნიკურ სკოლაში. 1874 წელს ბეკერელი დაქორწინდა ლუსი მარი ჟამენზე, რომელიც მათი შვილის, ჟანის დაბადების დროს გარდაიცვალა[23]. 1880 ჟამენი მეორედ დაქორწინდა ლუის დესირ ლორექსზე[24].

1894 წელს ბეკერელი მუშაობდა ხიდებისა და საავტომობილო გზების დეპარტამენტში ინჟინრად. მოგვიანებით მან დაიწყო საკუთარი ადრეული ექსპერიმენტების ჩატარება და ინჟინრობას თავი დაანება. ბეკერელმა ადრეულ წლებშივე შეისწავლა დედამიწის მაგნიტური ველი[25].

1900 წელს ბეკერელმა გაზომა ბეტა ნაწილაკების პარამეტრები, და მიხვდა რომ მათ ჰქონდათ იგივე ზომები, როგორიც აქვს მაღალსიჩქარიან ელექტრონს, რომელიც ტოვებს ბირთვს[26][24]. 1901 წელს მანვე აღმოაჩინა შემდეგი ფაქტი: რადიოაქტიურობა შესაძლოა გამოყენებულ იქნას მედიცინაში. ამ აღმოჩენამ გამოიწვია რადიოთერაპიის წარმოქმნა და განვითარება (რადიოთერაპია გამოიყენება სიმსივნის სამკურნალოდ)[26].

ბეკერელს რადიოაქტივობის აღმოჩენის შემდეგ დიდი ხნით სიცოცხლე არ დასცალდა. იგი გარდაიცვალა 1908 წლის 25 აგვისტოს 55 წლის ასაკში, ბრეტანის რეგიონში (საფრანგეთი)[25]. მისი გარდაცვალება გამოწვეული იყო უცნობი დაავადებით, მაგრამ იყო შეტყობინება, რომ მან მიიღო დამწვრობა რადიოაქტიური ნივთიერების ზემოქმედებით[27].

1889 წელს ანტუან ბეკერელი გახდა საფრანგეთის მეცნიერებათა აკადემიის წევრი[26]. 1900 ბეკერელმა მოიპოვა რუმფორდის მედალი ურანის რადიოაქტიურობის აღმოჩენისათვის და ამავე წელს გახდა საპატიო ლეგიონის ორდენის ოფიცერი[28][25]. ბეკერი 1901 წელს ასევე დაჯილდოვდა ბერლინ-ბრანდერბურგის სამეცნიერო და ჰუმანიტარული აკადემიის მედლით[29]. 1905 დაჯოლდოვდა აშშ მეცნიერებათა აკადემიის მიერ ბერნარდის მედლით[30]. 1906 წელს ბეკერელი არჩეულ იქნა პარიზის მეცნიერებათა აკადემიაში ვიცე-პრეზიდენტად, ხოლო 1908 წელს არჩეულ იქნა ამავე აკადემიის მუდმივ მდივნად[31]. იგი სიცოცხლეშივე აირჩიეს ბერლინის სამეფო აკადემიის პატივსაცემი წევრად. ბეკერელის სახელის პატივსაცემად მთვარეზე და მარსზე არსებულ კრატერებს ეწოდა ბეკერელის კრატერები[32][33].

ლიტერატურარედაქტირება

რესურსები ინტერნეტშირედაქტირება

სქოლიორედაქტირება

  1. ↑ 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. ↑ Antoine Henri Becquerel — ministère de la Culture.
  3. ↑ 3.0 3.1 Encyclopædia Britannica
  4. ↑ 4.0 4.1 SNAC — 2010.
  5. ↑ 5.0 5.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  6. ↑ 6.0 6.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia Catalana, 1968.
  7. ↑ 7.0 7.1 GeneaStar
  8. ↑ Roglo — 1997. — 8261991 ეგზ.
  9. ↑ Bibliothèque interuniversitaire de Santé — 2011.
  10. ↑ 10.0 10.1 Proleksis enciklopedija — 2009.
  11. ↑ 11.0 11.1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — Leksikografski zavod Miroslav Krleža, 1999. — 9272 გვრ. — ISBN 978-953-6036-31-8
  12. ↑ Беккерель Антуан Анри // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  13. ↑ RKDartists
  14. ↑ 14.0 14.1 გერმანული ვიკიპედია — 2001.
  15. ↑ Wikipedia — 2001.
  16. ↑ 16.0 16.1 16.2 NNDB — 2002.
  17. ↑ The Nobel Prize in Physics 1903 — Nobel Foundation.
  18. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  19. ↑ 19.0 19.1 Léonore database — ministère de la Culture.
  20. ↑ "The Discovery of Radioactivity". Berkeley Lab.
  21. ↑ "BIPM - Becquerel" . www.bipm.org. Retrieved 13 April 2018.
  22. ↑ Henri Becquerel . [S.l.]: Great Neck Publishing. 2006. ISBN 9781429816434. OCLC 1002022209
  23. ↑ Karbowski, Andrzej (2012)."Biography: Henri Antoine Becquerel (1852 – 1908)" (PDF). Storytelling @ Teaching Model. Retrieved 13 April 2018.
  24. ↑ 24.0 24.1 "Henri Becquerel - Biography, Facts and Pictures" . www.famousscientists.org. Retrieved 6 March 2018.
  25. ↑ 25.0 25.1 25.2 Henri Becquerel – Biographical. Nobelprize.org.
  26. ↑ 26.0 26.1 26.2 Badash, Lawerence (2018). "Henri Becquerel" . Encyclopædia Britannica. Retrieved 6 March 2018.
  27. ↑ "Benchmarks: Henri Becquerel discovers radioactivity on February 26, 1896" . EARTH Magazine. 5 January 2012. Retrieved 13 April 2018.
  28. ↑ "Rumford Medal" . royalsociety.org. Retrieved 12 March 2018.
  29. ↑ "Henri Becquerel" . www.nndb.com. Retrieved 25 April 2018.
  30. ↑ "Becquerel, Henri, 1852-1908". history.aip.org. Retrieved 12 March 2018.
  31. ↑ Sekiya, Masaru; Yamasaki, Michio (January 2015). "Antoine Henri Becquerel (1852–1908): a scientist who endeavored to discover natural radioactivity". Radiological Physics and Technology. 8: 1–3 – via Springer Link.
  32. ↑ "Planetary Names: Crater, craters: Becquerel on Mars". planetarynames.wr.usgs.gov. Archived fromthe original on 14 April 2018. Retrieved 13 April 2018.
  33. ↑ "Becquerelite: Becquerelite mineral information and data". www.mindat.org. Retrieved 13 April 2018.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ანტუან_ანრი_ბეკერელი&oldid=4081664“-დან