კოსოვოს საგარეო ურთიერთობები

კოსოვოს საგარეო ურთიერთობებიკოსოვოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს მიერ ხორციელდება. კოსოვოს 24 საელჩო ჰყავს საზღვარგარეთ და მასპინძლობს 21 საელჩოს პრიშტინაში. კოსოვო ასევე რამდენიმე საერთაშორისო ორგანიზაციის წევრიცაა.

კოსოვოს საგარეო ურთიერთობები

2008 წლის 17 თებერვალს, კოსოვოს ასამბლეამ სერბეთისგან დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. ამ ნაბიჯმა დავა გამოიწვია საერთაშორისო თანამეგობრობაში. საერთაშორისო ზედამხედველობა კოსოვოში 2012 წლის სექტემბერში დასრულდა,[1] ამით კოსოვო საკუთარი მმართველობისთვის პასუხისმგებელი გახდა.[2] კოსოვოს რესპუბლიკა გაეროს 111 წევრის მიერ აღიარებულია, ასევე ტაივანი, მალტის სუვერენული სამხედრო ორდენის, კუკის კუნძულებისა და ნიუეს მიერ. გარდა ამისა, ზოგიერთი ქვეყანა, რომელიც ოფიციალურად არ აღიარებს კოსოვოს რესპუბლიკას (ჩინეთი, რუსეთი, რუმინეთი, სლოვაკეთი, საბერძნეთი), კოსოვოში ჰყავთ არადიპლომატიური ოფიციალური „წარმომადგენლები“, მათ შორის ევროკავშირიც.

კოსოვოს ამჟამინდელი საგარეო საქმეთა მინისტრია — ენვერ ხოჯაი.

დიპლომატიური ურთიერთობების სტატუსი

რედაქტირება

კოსოვოს რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ, დაიწყო დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარების პროცესი ყველა ქვეყანასთან, რომლებმაც აღიარეს კოსოვოს რესპუბლიკა, ახალი საელჩოების გახსნის ან ამ ქვეყნებში არარეზიდენტი ელჩების აკრედიტაციის გზით.[3]

კოსოვოს რესპუბლიკამ მსოფლიოს 86 ქვეყანასთან დაამყარა დიპლომატიური ურთიერთობები:

 
კოსოვოს საგარეო ურთიერთობები
  დიპლომატიური ურთიერთობები და აღიარება
  მხოლოდ დიპლომატიური აღიარება
ქვეყანა დიპლომატიური
ურთიერთობის
დამყარების
თარიღი
დიპლომატიური
მისიის
სტატუსი
კოსოვოში[4]
დიპლომატიური
მისიის
სტატუსი
ქვეყანაში[5]
შენიშვნა
  ავღანეთი[6] 17 ივნისი 2013
  ალბანეთი[7][8][9] 18 თებერვალი 2008 საელჩო საელჩო ალბანეთ-კოსოვოს ურთიერთობები
  ანდორა[10] 14 სექტემბერი 2011
  ავსტრალია[11][12] 21 მაისი 2008 საელჩო ავსტრალია-კოსოვოს ურთიერთობები
  ავსტრია 20 March 2008 საელჩო საელჩო ავსტრია-კოსოვოს ურთიერთობები
  ბაჰრეინი[13] 12 მარტი 2014
  ბელგია[14] 10 April 2008 საკავშირო ოფისი საელჩო ბელგია-კოსოვოს ურთიერთობები
  ბელიზი[15] 30 აპრილი 2016
  ბრუნეი[16] 20 თებერვალი 2017
  ბულგარეთი 27 მაისი 2008 საელჩო საელჩო ბულგარეთ-კოსოვოს ურთიერთობები
  ბურკინა-ფასო[17] 6 დეკემბერი 2012
  კანადა[18] 7 აპრილი 2009 საელჩო
  კომორის კუნძულები[19] 6 ივნისი 2015
  კუკის კუნძულები[20] 18 მაისი 2015
  კოსტა-რიკა[21][22] 23 სექტემბერი 2013
  ხორვატია[23] 30 ივნისი 2008 საელჩო საელჩო კოსოვო-ხორვატიის ურთიერთობები
  ჩეხეთი[24] 16 ივნისი 2008 საელჩო საელჩო კოსოვო-ჩეხეთის ურთიერთობები
  დანია[25] 6 მარტი 2008 საკავშირო ოფისი დანია-კოსოვოს ურთიერთობები
  ჯიბუტი[26] 22 მარტი 2013
  დომინიკა[27] 12 დეკემბერი 2012
  სალვადორი[28] 17 ოქტომბერი 2014
  ესტონეთი[29] 24 აპრილი 2008 ესტონეთ-კოსოვოს ურთიერთობები
  ფიჯი[30] 13 თებერვალი 2013
  ფინეთი[31] 2 February 2009 Embassy კოსოვო-ფინეთის ურთიერთობები
  საფრანგეთი 18 თებერვალი 2008 საელჩო საელჩო კოსოვო-საფრანგეთის ურთიერთობები
  გაბონი[32] 5 მარტი 2014
  გამბია[33] 23 სექტემბერი 2016
  გერმანია 27 თებერვალი 2008 საელჩო საელჩო გერმანია-კოსოვოს ურთიერთობები
  განა[34] 4 ოქტომბერი 2012
  გრენადა[35] 25 სექტემბერი 2013
  გაიანა[36] 13 ივნისი 2013
  ჰონდურასი[37] 2 დეკემბერი 2010
  უნგრეთი[38] 27 ივნისი 2008 საელჩო საელჩო კოსოვო-უნგრეთის ურთიერთობები
  ისლანდია[39] 15 მაისი 2012
  ირლანდია 11 ნოემბერი 2008 ირლანდია-კოსოვოს ურთიერთობები
  იტალია[40] 15 მაისი 2008 საელჩო საელჩო იტალია-კოსოვოს ურთიერთობები
  კოტ-დ’ივუარი[41] 24 აგვისტო 2016
  იაპონია[42][43] 25 თებერვალი 2009 საკავშირო ოფისი საელჩო იაპონია-კოსოვოს ურთიერთობები
  იორდანია[44] 5 ივნისი 2013
  ქუვეითი[45] 16 იანვარი 2013
  ლატვია[46] 11 ივნისი 2008 კოსოვო-ლატვიის ურთიერთობები
  ლიბია[47] 14 მაისი 2014
  ლიხტენშტაინი[3][48] 28 ივნისი 2012 კოსოვო-ლიხტენშტეინის ურთიერთობები
  ლიეტუვა[49] 1 სექტემბერი 2008 კოსოვო-ლიტვის ურთიერთობები
  ლუქსემბურგი[50] 16 ივნისი 2011 საელჩო
  ჩრდილოეთი მაკედონია[51] 18 ოქტომბერი 2009 საელჩო საელჩო კოსოვო-მაკედონიის ურთიერთობები
  მალავი[52] 20 ივლისი 2016
  მალაიზია[53][54] 23 მარტი 2011 კოსოვო-მალაიზიის ურთიერთობები
  მალდივი[55] 16 აპრილი 2009 კოსოვო-მალდივების ურთიერთობები
  მალტა[56] 22 სექტემბერი 2011
  მარშალის კუნძულები[57] 27 ოქტომბერი 2013
  მავრიტანია[58] 10 თებერვალი 2016
  მიკრონეზიის ფედერაციული შტატები[59] 19 სექტემბერი 2013
  მონაკო[60] 19 მარტი 2008
  მონტენეგრო[61] 15 იანვარი 2010 საელჩო კოსოვო-მონტენეგროს ურთიერთობები
  ნაურუ[62][63] 23 აპრილი 2008
  ნიდერლანდები 27 ივნისი 2008 საელჩო საელჩო კოსოვო-ნიდერლანდების ურთიერთობები
  ახალი ზელანდია[64] 9 ნოემბერი 2009
  ნიგერი[65] 25 იანვარი 2013
  ნიუე[66] 23 ივნისი 2015
  ნორვეგია 25 ოქტომბერი 2008 საელჩო კოსოვო-ნორვეგიის ურთიერთობები
  ომანი[67] 4 თებერვალი 2011
  პაკისტანი[68] 27 იანვარი 2013 საკავშირო ოფისი კოსოვო-პაკისტანის ურთიერთობები
  პანამა[69] 27 აგვისტო 2013 საელჩო კოსოვო-პანამის ურთიერთობები
  პორტუგალია[70] 14 ნოემბერი 2011 კოსოვო-პორტუგალიის ურთიერთობები
  კატარი[71] 7 იანვარი 2011
  სენტ-კიტსი და ნევისი[72] 5 მარტი 2016
  სამოა[73] 10 მარტი 2017
  სან-მარინო[74][75] 3 მაისი 2012
  საუდის არაბეთი[76][77] 7 აგვისტო 2009 საელჩო კოსოვო-საუდის არაბეთის ურთიერთობები
  სენეგალი[78] 15 თებერვალი 2014 საელჩო[79]
  სინგაპური[80] 1 დეკემბერი 2016 კოსოვო-სინგაპურის ურთიერთობები
  სიერა-ლეონე[81] 24 ნოემბერი 2015
  სლოვენია 15 მაისი 2008 საელჩო საელჩო კოსოვო-სლოვენიის ურთიერთობები
  სოლომონის კუნძულები[82][83] 28 აპრილი 2015
  სომალი[84] 6 ივნისი 2015
  შვედეთი[85][86] 28 მარტი 2008 საელჩო საელჩო კოსოვო-შვედეთის ურთიერთობები
  შვეიცარია 28 მარტი 2008 საელჩო საელჩო კოსოვო-შვეიცარიის ურთიერთობები
  ტანზანია[87] 2 აპრილი 2014
  ტაილანდი[88][89] 22 ნოემბერი 2013 საელჩო[79] კოსოვო-ტაილანდის ურთიერთობები
  ტოგო[90] 21 ივლისი 2014
  თურქეთი 18 თებერვალი 2008 საელჩო საელჩო თურქეთ-კოსოვოს ურთიერთობები
  არაბთა გაერთიანებული საამიროები[91][92] 27 აპრილი 2010 საელჩო[79] არაბთა გაერთიანებული საამიროები-კოსოვოს ურთიერთობები
  გაერთიანებული სამეფო 18 თებერვალი 2008 საელჩო საელჩო გაერთიანებული სამეფო-კოსოვოს ურთიერთობები
  აშშ 18 February 2008 საელჩო საელჩო აშშ-კოსოვოს ურთიერთობები
  ვანუატუ[93] 23 სექტემბერი 2010

საერთაშორისო ორგანიზაციებში წევრობა

რედაქტირება

კოსოვოს საგარეო საქმეთა მინისტრმა ენვერ ხოჯაიმ განაცხადა, რომ ქვეყანა განიხილავს განაცხადის შეტანას გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის სპეციალიზებულ უწყებებში 2013 წლის პირველ ნახევარში[94] და მზადდება განაცხადის შეტანა ევროპის საბჭოში 2014 წლისთვის.[95] ვიცე პრემიერ-მინისტრმა ჰაშიმ ტაჩიმ კიდევ ერთხელ დაადასტურა სახელმწიფოს სურვილი 2014 წლის დეკემბერში შეუერთდეს.[96] კოსოვო ასევე ამზადებს მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში, წევრობის შესახებ განაცხადის შეტანას.[97] ნატო-ს პროგრამა „პარტნიორობა მშვიდობისთვის“ გაწევრიანება მთავრობის პრიორიტეტია.[98]

ხოჯაიმ განაცხადა, რომ კოსოვოს მიზანია 2020 წლისთვის გახდეს გაეროს სრულუფლებიანი წევრი სახელმწიფო და 2022 წლისთვის გახდეს ნატო-ს წევრი.[99][100]

საერთაშორისო ორგანიზაცია წარმოდგენილი პოლიტიკური სუბიექტი განაცხადის თარიღი მიღების თარიღი სტატუსი
რეგიონული თანამშრომლობის საბჭო კოსოვო*[101][102] წევრი[103]
სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის თანამშრომლობის ინიციატივა UNMIK დამკვირვებელი[104]
სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის სატრანსპორტო ობსერვატორია კოსოვო და UNMIK[105] 11 ივნისი 2004[106] წევრი
ენერგიის თანამეგობრობა კოსოვო[107] 1 ივლისი 2006 წევრი
ევროპის ერთიანი საჰაერო სივრცე UNMIK 30 ნოემბერი 2006 წევრი
ცენტრალური ევროპის თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმება (CEFTA) UNMIK 6 აპრილი 2006 26 ივლისი 2007[108] წევრი
დამოუკიდებლობის გამოაცხადების შემდეგ
საერთაშორისო სავალუტო ფონდი კოსოვოს რესპუბლიკა 10 ივლისი 2008[109] 29 ივნისი 2009[110] წევრი
მსოფლიო ბანკი კოსოვოს რესპუბლიკა 10 ივლისი 2008[111] 29 ივნისი 2009[112] წევრი
ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი (იბიარდი) კოსოვოს რესპუბლიკა[113] 2010 ან 2009[114] 17 დეკემბერი 2012[115] წევრი
ევროპის საბჭოს განვითარების ბანკი კოსოვოს რესპუბლიკა 14 ივნისი 2013[116] წევრი
საერთაშორისო საავტომობილო სადაზღვევო ბარათის სისტემა კოსოვოს რესპუბლიკა 2011[117] განმცხადებელი
ადრიატიკის ქარტია კოსოვოს რესპუბლიკა 29 მარტი 2012[118] განმცხადებელი
ნატო პარტნიორობა მშვიდობისთვის კოსოვოს რესპუბლიკა ივლისი 2012[119] განმცხადებელი
ევროპის საბჭოს ვენეციის კომისია კოსოვოს რესპუბლიკა 13 ივნისი 2014[120] წევრი
ფრანკოფონია კოსოვოს რესპუბლიკა[121] 29 ნოემბერი 2014[122] დამკვირვებელი
სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის თანამშრომლობის პროცესი კოსოვო[123] 23 მაისი 2015[124] წევრი
ეგმონტის ფინანსური დაზვერვის ჯგუფი კოსოვოს რესპუბლიკა 1 თებერვალი 2017[125] წევრი
მსოფლიო საბაჟო ორგანიზაცია (WCO) კოსოვოს რესპუბლიკა 3 მარტი 2017[126] წევრი
მუდმივმოქმედი საარბიტრაჟო სასამართლო კოსოვოს რესპუბლიკა 6 ნოემბერი 2015[127] 5 იანვარი 2016[128][129] წევრი
ინტერპოლი კოსოვოს რესპუბლიკა აპრილი 2015[130] განმცხადებელი
გამოფენათა საერთაშორისო ბიურო კოსოვოს რესპუბლიკა 18 მარტი 2017[131] წევრი

კოსოვოს წარდგენისთვის გამოყენებული სახელები

რედაქტირება
 
კოსოვოს რესპუბლიკის რუკა

კოსოვო წარმოდგენილია შემდეგი სახელებით:

  • „კოსოვოს რესპუბლიკა“;
  • „კოსოვო*“ (ვარსკვლავით),

რომელიც დამოკიდებულია კონკრეტულ საერთაშორისო ფორუმზე. სახელი „კოსოვოს რესპუბლიკა“ მისახები და სასურველი ნომენკლატურაა პრიშტინის მთავრობისთვის. სახელი „კოსოვო*“ ვარსკვლავთან ერთად გამოიყენება სხვა ფორებში. სადაც ეს სახელი გამოიყენება, ტექსტი დაკავშირებულია სქოლიოსთან, რომელშიც ნათქვამია:

 
„ეს აღნიშვნა ზიანს არ აყენებს სტატუსის შესახებ პოზიციებს და შეესაბამება გაეროს უშიშროების საბჭოს 1244-ე და ICJ-ს აზრს კოსოვოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების შესახებ.“

„კოსოვოს*“ ეს აღნიშვნა იყო პრიშტინასა და ბელგრადს შორის შეთანხმების შედეგი, რომელიც ევროკავშირის შუამავლობით წარიმართა. ეს შეთანხმება, რომელიც ცნობილია, როგორც „ვარსკვლავის ხელშეკრულება“, გაფორმდა 2013 წლის 24 თებერვალს.[132]

„UNMIK“ არის კოსოვოში გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის დროებითი ადმინისტრაციის მისიის აკრონიმი, რომელის მეშვეობით კოსოვომ რამდენიმე ორგანიზაციას შეუერთდა.

საერთაშორისო ხელშეკრულებები და კონვენციები

რედაქტირება
საერთაშორისო ხელშეკრულებები ან კონვენციები წარმოდგენილი პოლიტიკური სუბიექტი ხელი მოეწერა რატიფიცირება
თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმება ალბანეთთან UNMIK 7 ივლისი 2003[133] 1 ოქტომბერი 2003[134]
თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმება მაკედონიასთან UNMIK 2 თებერვალი 2006[134]
თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმება ხორვატიასთან UNMIK 28 სექტემბერი 2006[134] 1 ნოემბერი 2006[134][135]
თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმება ბოსნიასა და ჰერცეგოვინასთან UNMIK 19 ოქტომბერი 2006[134] 1 დეკემბერი 2006[134][135]
„EU Pan-EURO-MED RoO“ კონვენცია[136] კოსოვო
  1. Ending of supervised independence 10 September 2012. International Civilian Office. ციტირების თარიღი: 6 January 2013.
  2. Sixteenth and final meeting of the International Steering Group for Kosovo
  3. 3.0 3.1 Kosova and Liechtenstein to establish diplomatic relations, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 2012-06-28
  4. Foreign Missions in Kosovo.
  5. Embassies of the Republic of Kosovo.
  6. Presidentja Jahjaga priti ambasadorin e Afganistanit, Siaullah Mahmud. Zyra e Presidentit të Kosovës (2013-06-17).
  7. Statement of Prime Minister of Albania Mr. Sali Berisha on Recognition of Independence of Kosova. Republic of Albania Council of Ministers (2008-02-18). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-04-20. ციტირების თარიღი: 2017-05-14.
  8. Perfaqësite Diplomatike Shqiptare Jashtë Vendit. Mfa.gov.al. ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  9. Ministria e Punëve të Jashtme. Ks-gov.net. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-04-23. ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  10. Kosova and Andorra establish diplomatic relations. MFA of Kosovo (2011-09-14). ციტირების თარიღი: 2011-09-14.
  11. Australia Recognises the Republic of Kosovo. Australia Department of Foreign Affairs and Trade (2008-02-19). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-02-20. ციტირების თარიღი: 2008-02-19.
  12. Kosovo Country Brief. Australian Government – Department of Foreign Affairs and Trade (2008-10-03). ციტირების თარიღი: 2009-03-28.
  13. „Bahrain, Kosovo establish diplomatic relations“. Gulf News. 13 March 2014. ციტირების თარიღი: 13 March 2014.
  14. Elena Koinova. (2010-02-26) Kosovo prepares to open embassies in Washington, Brussels - Bulgaria abroad. The Sofia Echo. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-03-04. ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  15. Republika e Kosovës vendos marrëdhënie diplomatike me Belizenë, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 2016-04-30 (in Albanian)
  16. Republika e Kosovës dhe Brunei Darussalam vendosin marrëdhënie diplomatike, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 2017-02-21 (in Albanian)
  17. Republika e Kosovës dhe Republika e Burkina Faso nënshkruan Protokollin për vendosje të marrëdhënieve diplomatike დაარქივებული 2019-12-09 საიტზე Wayback Machine. , Embassy of Republic of Kosovo in Paris, 2012-12-06 (in Albanian)
  18. Fillimi - Presidente e Republikës së Kosovës - Atifete Jahjaga. Presidente e Republikës së Kosovës - Atifete Jahjaga. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  19. Kosova lidh marrëdhënie diplomatike me Somalinë dhe ishujt Komore e CookIslands, Telefrafi.com, 2015-06-06 (in Albanian)
  20. Kosova lidh marrëdhënie diplomatike me Ishujt Cook დაარქივებული 2015-05-20 საიტზე Wayback Machine. , Koha.net, 2015-05-20 (in Albanian)
  21. Kosova vendos marrëdhëniet diplomatike me Kostarikën. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  22. Ministerio de Relaciones Exteriores y Culto. Ministerio de Relaciones Exteriores y Culto. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  23. Croatia establishes embassy to Kosovo, seated in Pristina. Mvpei.hr. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-04-15. ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  24. Agjencia e Pavarur e Lajmeve- Kosova Press - LATEST NEWS. Kosova Press (2008-07-16). ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  25. Danmarks forbindelser med Kosovo - Danmarks ambassade Østrig. Ambwien.um.dk. დაარქივებულია ორიგინალიდან — April 16, 2010. ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  26. Republika e Kosovës dhe Republika e Xhibutit vendosin marrëdhëniet diplomatike. mfa-ks.net. ციტირების თარიღი: 2013-03-22.
  27. Kosova vendos marrëdhëniet diplomatike me Dominikën, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 2012-12-12 (in Albanian)
  28. Republika e Kosovës vendos marrëdhëniet diplomatike me Republikën e El Salvadorit. mfa-ks.net. ციტირების თარიღი: 2014-10-18.
  29. Estonian Embassy in Washington. ციტირების თარიღი: 2017-03-23
  30. The Republic of Kosovo establishes diplomatic relations with the Republic of Fiji, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 2013-02-13
  31. დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-03-19. ციტირების თარიღი: 2017-05-14.
  32. Republika e Kosovës dhe Republika e Gabonit vendosin marrëdhëniet diplomatike. Ministria e Punëve të Jashtme - Ambasada e Republikës së Kosovës në Paris. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 22 ივნისი 2018. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  33. Nënshkruhen marrëdhëniet diplomatike me Gambinë, Hoxhaj pret dinamikë më të shtuar. Ministria e Punëve të Jashtme. ციტირების თარიღი: 25 September 2016.
  34. The Republic of Kosovo establishes diplomatic relations with the Republic of Ghana დაარქივებული 2020-09-19 საიტზე Wayback Machine. , Embassy of the Republic of Kosovo in the United States, Washington, DC, 2012-10-02
  35. Telegrafi. Thaテァi pranoi zyrtarisht njohjen nga shteti i Grenadテォs. Portali Telegrafi. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  36. Telegrafi. Guajana zyrtarizon njohjen e Kosovës. Portali Telegrafi. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 23 იანვარი 2016. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  37. Established Diplomatic Relations between the Republic of Kosovo and the Republic of Honduras. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  38. დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-05-28. ციტირების თარიღი: 2017-05-14.
  39. Ambasadori Peci ia dorëzoi letrat kredenciale Presidentit të Republikës së Islandës. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  40. Italy appoints Ambassador to Kosovo. New Kosova Report (2008-05-15). ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  41. The Republic of Kosovo establishes diplomatic relations with the Republic of Cote d'Ivoire (2016-08-26). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-10-01. ციტირების თარიღი: 2016-12-04.
  42. Japan-Kosovo Relations, Ministry of Foreign Affairs of Japan
  43. MOFA: Establishment of Diplomatic Relations with Kosovo en. ციტირების თარიღი: 2017-03-23
  44. Ambasadori Spahiu i dorëzoi letrat kredenciale te Mbreti i Jordanisë, , Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 2013-06-105
  45. Kosovo establishes diplomatic relations with Kuwait, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 2013-01-16
  46. Latvia establishes diplomatic relations with Kosovo. Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Latvia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-09-21. ციტირების თარიღი: 2008-07-11.
  47. Republika e Kosovës vendos marrëdhëniet diplomatike me Libinë, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 2014-05-14
  48. Naim Malaj, ambasador jo rezident në Principatën e Lihtenshtajnit, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 2012-12-13 (in Albanian)
  49. Lietuvos Respublikos užsienio reikalų ministerija - straipsniai:LITHUANIA ESTABLISHES DIPLOMATIC RELATIONS WITH THE REPUBLIC OF KOSOVO. Urm.lt. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-03-27. ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  50. Ilir Dugolli, non-resident Ambassador in Luxemburg. Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo (2011-06-16). ციტირების თარიღი: 2010-06-16.
  51. Kosovo and FYR of Macedonia establish diplomatic relations. New Kosova Report (2009-10-18). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-10-22. ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  52. Kamngoya, Jabulani (2016-07-25). „Malawi: Govt Establishes Formal Diplomatic Relations With Kosovo“. Malawi News Agency (Lilongwe). ციტირების თარიღი: 2017-03-23.
  53. Republika e Kosovës vendos marrëdhënie diplomatike me Malajzinë. Kosovo MFA. ციტირების თარიღი: 23 March 2011.
  54. THE ESTABLISHMENT OF FORMAL DIPLOMATIC RELATIONS BETWEEN MALAYSIA AND KOSOVO დაარქივებული 2014-01-16 საიტზე Wayback Machine. , Ministry of Foreign Affairs of Malaysia 2011-03-23
  55. « Lajme. Telegrafi. ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  56. Brunei drejt njohjes së Kosovës – Hoxhaj vazhdon takimet në Nju-Jork. president-ksgov.net. ციტირების თარიღი: 7 May 2016.
  57. Republika e Kosovës vendos marrëdhëniet diplomatike me Republikën e Ishujve Marshall. ციტირების თარიღი: 2017-03-20
  58. President Jahjaga received the Ambassador of Mauritania to Italy, also accredited to Kosovo on non-residential basis. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  59. The Republic of Kosovo establishes diplomatic relations with the Federated States of Micronesia, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 2013-09-19
  60. Relacione diplomatike me Monakon me anë të Fracnës. President of Kosovo (2008-03-19). ციტირების თარიღი: 2008-03-19.
  61. News - Region - Montenegro, Kosovo in diplomatic ties. B92 (2010-01-15). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-01-17. ციტირების თარიღი: 2010-01-15.
  62. Republika e Naurusë Njohi Republikën e Kosovës Albanian. President of the Republic of Kosovo (2008-04-23). ციტირების თარიღი: 2009-03-28.
  63. Republika e Naurusë njohu Republikën e Kosovës, President of the Republic of Kosovo, 2008-04-23 (in Albanian)
  64. Ministria e Punëve të Jashtme. Ks-gov.net. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-01-16. ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  65. Republika e Kosovës dhe Republika e Nigerit vendosin marrëdhëniet diplomatike Albanian. Ambasada e Republikës së Kosovës në Paris (2013-01-25). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-06-22. ციტირების თარიღი: 2013-02-04.
  66. Kosova njihet nga Niue. mfa-ks.net. ციტირების თარიღი: 2015-06-23.
  67. Republic of Kosovo Established Diplomatic Relations with Sultanate of Oman, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 4 February 2011
  68. Kosova dhe Pakistani vendosin marrëdhënie diplomatike, KosovaTimes, 2013-01-27 (in Albanian)
  69. Panamá puerta de entrada de Kosovo a América Latina დაარქივებული 2016-09-17 საიტზე Wayback Machine. , Ministerio de Relaciones Exteriores de la República de Panamá, 2013-08-27 (in Spanish)
  70. Çmohet mbështetja e Portugalisë, Telegrafi, 14 November 2011
  71. Qatar recognized the Republic of Kosovo. Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo (2011-01-07). ციტირების თარიღი: 2011-01-07.
  72. Kosova arrin marrëveshje për marrëdhënie diplomatike dhe heqjen e vizave me Federatën e Saint Kitts and Nevis. Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo (2016-03-05). ციტირების თარიღი: 2016-03-05.
  73. Kosovo and Samoa establish diplomatic relations, KosovaPress, 2017-03-10
  74. Diplomatic ties between Kosovo and San Marino established. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  75. Stabilimento delle relazioni diplomatiche con la Repubblica del Kosovo, Grand and General Council, 2012-02-16
  76. Kosova-Arabia Saudite me marrëdhënie diplomatike « Lajme. Telegrafi. ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  77. "Kosovo Diplomatic Missions Abroad" mfa-ks.net Link retrieved 17 April 2011
  78. Hoxhaj në Senegal, koordinim për fushatën e njohjes së Kosovës në Afrikë. Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo (2014-02-15). ციტირების თარიღი: 2014-02-15.
  79. 79.0 79.1 79.2 „Kosova bëhet me ambasada në Emiratet e Bashkuara Arabe, Senegal dhe Tajlandë - lajme.infosite.al“. lajme.infosite.al (ალბანური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-03-21. ციტირების თარიღი: 2017-03-20.
  80. „MFA Press Statement: Establishment of Diplomatic Relations Between the Republic of Singapore and the Republic of Kosovo, 1 December 2016“. Ministry of Foreign Affairs Singapore. 1 December 2016. ციტირების თარიღი: 2 December 2016.
  81. Kosovo and Sierra Leone establish diplomatic relations. Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo (2015-11-24). ციტირების თარიღი: 2015-11-25.
  82. Republika e Kosovës dhe Ishujt Solomon nënshkruajnë Komunikatën e Përbashkët për lidhjen e marrëdhënieve diplomatike. Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo (2015-04-28). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-09-19. ციტირების თარიღი: 2015-04-28.
  83. SOLOMONS & KOSOVO ESTABLISHED DIPLOMATIC TIES | SIBC en-US. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-03-24. ციტირების თარიღი: 2017-03-23
  84. Kosova lidh marrëdhënie diplomatike me Somalinë dhe ishujt Komore e CookIslands, Telefrafi.com, 2015-06-06 (in Albanian)
  85. Pristina | SwedenAbroad. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-03-29. ციტირების თარიღი: 2016-01-08.
  86. About the Embassy - Ministry of Foreign Affairs - Embassy of Republic of Kosovo in Stockholm. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-03-04. ციტირების თარიღი: 2016-01-08.
  87. Hoxhaj vazhdon lobimin, marrëdhënie diplomatike me Tanzaninë, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 2014-04-03 (in Albanian)
  88. Kryeministri i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi ka nënshkruar sot deklaratën për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike mes Republikës së Kosovës dhe Mbretërisë së Tajlandës, Prime Minister of Kosovo, 22 November 2013
  89. „Establishment of Diplomatic Relations between Thailand – Kosovo“. Ministry of Foreign Affairs of the Kingdom of Thailand. 22 November 2013. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 17 დეკემბერი 2019. ციტირების თარიღი: 5 December 2013.
  90. Hoxhaj mirëpret homologun e Togos, nënshkruhen marrëdhëniet diplomatike (VIDEO). ციტირების თარიღი: 20 თებერვალი 2015.
  91. "Ambasadori i Emiratave të Bashkuara Arabe i dorëzon kopjen e letrave kredenciale Ministrit Hyseni " mfa-ks.net 27 April 2010 Link retrieved 27 April 2010 (Albanian)
  92. „UAE, Kosovo sign air transport agreement“. Gulf News. 13 March 2014. ციტირების თარიღი: 13 March 2014.
  93. Republic of Kosovo and Republic of Vanuatu established diplomatic relations, President of the Republic of Kosovo, 2010-09-23
  94. Hoxhaj: 2013, vit i suksesshëm i politikës së jashtme. Ministry of Foreign Affairs of Kosovo (2013-11-20). ციტირების თარიღი: 2013-11-24.
  95. Hoxhaj: Kosova e gatshme për aplikim kredibil në Këshillin e Evropës. Ministry of Foreign Affairs of Kosovo (2014-01-15). ციტირების თარიღი: 2014-01-19.
  96. Zëvendëskryeministri i parë dhe Ministri i Jashtëm Thaçi u takua me Sekretarin e Përgjithshëm të Këshillit të Evropës, Jagland. Ministry of Foreign Affairs of Kosovo (2014-12-17). ციტირების თარიღი: 2014-12-22.
  97. Kosovo Ministry of Trade to apply to WTO (2015-03-13). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-03-25. ციტირების თარიღი: 2015-03-23.
  98. Thaçi, Hashim. Prioritetet e reja të Politikës së Jashtme të Kosovës. Ministry of Foreign Affairs of Kosovo.
  99. Hoxhaj në Pejë, Kosova në OKB deri më 2020 (Video). Ministry of Foreign Affairs of Kosovo (2014-05-15). ციტირების თარიღი: 2014-05-16.
  100. Hoxhaj në Mitrovicë, Kosova anëtarësohet në NATO para 2022. Ministry of Foreign Affairs of Kosovo (2014-05-16). ციტირების თარიღი: 2014-05-16.
  101. Hoxhaj: Anëtarësimi në RCC, historik për Kosovën. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  102. Regional Cooperation Council – News archive. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  103. Regional Cooperation Council – Structure. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  104. SECI observers. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-04-14. ციტირების თარიღი: 2017-05-14.
  105. SEETO Participants. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 10 თებერვალი 2018. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  106. SEETO – South-east Europe Transport Observatory. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  107. Parties. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 30 მაისი 2015. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  108. „Central European Free Trade Agreement (CEFTA) initialled“ (PDF) (პრეს-რელიზი). UNMIK – DSRSG Office for News and Communication. 2006-11-10. დაარქივებულია ორიგინალიდან (PDF) — 2008-02-27. ციტირების თარიღი: 2008-04-09.
  109. „Statement on Membership of the Republic of Kosovo in the IMF“ (პრეს-რელიზი). International Monetary Fund. 2008-07-15. ციტირების თარიღი: 2009-06-29. ციტატა: „On July 10, 2008, the International Monetary Fund (IMF) received an application for admission to membership in the IMF from the Republic of Kosovo.“
  110. „Kosovo Becomes the International Monetary Fund’s 186th Member“ (პრეს-რელიზი). International Monetary Fund. 2009-06-29. ციტირების თარიღი: 2009-06-29. ციტატა: „The Republic of Kosovo became the 186th member of the International Monetary Fund (IMF) today when President Fatmir Sejdiu and Prime Minister Hashim Thaçi signed the IMF’s original Articles of Agreement at a ceremony in Washington D.C.“
  111. „Kosovo Application for Membership in World Bank“ (პრეს-რელიზი). World Bank. 2008-07-15. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-05-20. ციტირების თარიღი: 2009-06-29. ციტატა: „In the letter dated July 10, 2008, Kosovo applied for membership in the International Bank for Reconstruction and Development, the International Development Association, the International Finance Corporation, the Multilateral Investment Guarantee Agency, and the International Centre for Settlement of Investment Disputes.“
  112. „Kosovo Joins World Bank Group Institutions“ (პრეს-რელიზი). World Bank. 2009-06-29. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-05-20. ციტირების თარიღი: 2009-06-29. ციტატა: „The Republic of Kosovo became the newest member of the five World Bank Group institutions today, when Kosovar President Fatmir Sejdiu and Prime Minister Hashim Thaçi signed the Articles of Agreement of the International Bank for Reconstruction and Development (IBRD).“
  113. Kosovo joins EBRD დაარქივებული 2014-07-14 საიტზე Wayback Machine. : "...majority decision to include the Republic of Kosovo as member.", Estonia MFA
  114. Row heats up over Kosovo EBRD bid. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  115. EBRD – Our shareholders
  116. The Republic of Kosovo is accepted as newest member of Council of Europe Development Bank. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  117. ECE/TRANS/SC.1/2012/1 – (CoB) Report from the President
  118. Ministri i FSK-së Agim Ҫeku kërkoi antarsimin në “Karta e Adriatikut” დაარქივებული 2017-08-13 საიტზე Wayback Machine. , Ministry for Kosovo Security Force, 2012-03-29 (in Albanian): "KSF Minister Agim Ҫeku sought membership in the "Adriatic Charter" ... presented reasonable and reasoned request for membership of the Republic of Kosovo ... Next Conference of Ministers of Defense is expected to take place in Bosnia and Herzegovina, where it is expected that the Republic of Kosovo is a member with full rights."
  119. Kosovo seeks to join international organisations. Turkish Weekly (2012-07-19). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-07-25. ციტირების თარიღი: 2012-07-19.
  120. „Kosovo becomes 60th member of Venice Commission of Council of Europe“. Voice of Russia. 13 June 2014. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 16 ივნისი 2014. ციტირების თარიღი: 13 June 2014.
  121. „Kosovo Profile“. francophonie.org. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 20 დეკემბერი 2014. ციტირების თარიღი: 7 December 2014.
  122. „Le Mexique, le Costa Rica et le Kosovo membres observateurs“. francophonie.org. 29 November 2014. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 9 დეკემბერი 2014. ციტირების თარიღი: 7 December 2014.
  123. „Second Plenary Session of SEECP PA, 22–23 მაისი 2015“. rspcsee.org. 27 May 2015.
  124. „Kosovo becomes South-East Coop. Process member“. videonews.us. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 28 მაისი 2015. ციტირების თარიღი: 13 May 2015.
  125. NJËSIA PËR INTELIGJENCË FINANCIARE BËHET ANËTARE E EGMONT GROUP. Radio Television of Kosovo (2017-01-02). ციტირების თარიღი: February 1, 2017.
  126. Kosova anëtarësohet në Organizatën Botërore të Doganave, Prime Minister of the Republic of Kosovo, 2017-03-04 (in Albanian)
  127. დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-10-15. ციტირების თარიღი: 2017-05-14.
  128. Kosovo towards accession to the Apostille Convention and to the Permanent Court of Arbitration, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo
  129. Kosova anëtarësohet në Gjykatën e Përhershme të Arbitrazhit,TRT in Albanian 2016-06-15
  130. KOSOVA NË PRITJE TË KRITEREVE TË REJA PËR ANËTARËSIM NË INTERPOL დაარქივებული 2017-03-05 საიტზე Wayback Machine. , TV Shenja
  131. Kosovo joins the International Exhibitions Bureau (BIE), Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo, 2016-03-18
  132. B92 - Insight - File Cabinet - Agreement on regional representation of Kosovo. B92. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  133. Albania - UNMIK (Kosovo) (PDF). ციტირების თარიღი: 2010-04-28.
  134. 134.0 134.1 134.2 134.3 134.4 134.5 Stability Pact. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 12 თებერვალი 2018. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.
  135. 135.0 135.1 Provisional application
  136. Agreements and conventions. ციტირების თარიღი: 20 February 2015.[მკვდარი ბმული]