ფრანკოფონია

ფრანკოფონია
დევიზი	«თანასწორობა, ურთიერთშევსება, სოლიდარობა»
შეიქმნა	1970
სტატუსი	მოქმედი
ტიპი	intergovernmental organization
წევრები	54 წევრი სახელმწიფო; 3 ასოცირებული წევრი; 23 დამკვირვებელი (სულ: 80)
ენა	ფრანგული
მდივანი	მიკაელ ჟანი
ქვეყანა	საფრანგეთი
კავშირები	Open Education Global
	ფრანკოფონია რუკა
	https://www.francophonie.org/, https://www.francophonie.org/francophonie-brief-1763, https://www.francophonie.org/la-francofonia-en-pocas-palabras-1771, https://www.francophonie.org/la-francophonie-en-bref-arabe-1734 და https://www.francophonie.org/francofonia-em-resumo-1772

ფრანკოფონია (ფრანგ. La Francophonie) — მსოფლიოს ფრანგულენოვანი ქვეყნების თანამშრომლობის საერთაშორისო ორგანიზაცია. აერთიანებს 57 ქვეყანას, რომლებიც წარმოადგენენ მსოფლიოს სხვადასხვა სახელმწიფოებს ან სახელმწიფოს გარკვეულ ნაწილებს, ასევე 23 დამკვირვებელს^[3]. ორგანიზაციაში შესვლის მთავარ კრიტერიუმად ითვლება არა მხოლოდ ამა თუ იმ სახელმწიფოს მოსახლეობის ფრანგული ენის ფლობის დონე (თუმცა ეს მისასალმებელი ფაქტორია), არამედ, კულტურული კავშირები საფრანგეთთან, რომელიც ჩამოყალიბდა რამდენიმე ათეული წლების, ასევე საუკუნეების განმავლობაში. მაგალითად, უკრაინა და ბალტიისპირეთის ქვეყნები ამ ორგანიზაციაში დამკვირვებლები არიან. ფრანკოფონია თანამედროვე სახით არსებობს 1970 წლიდან. ორგანიზაციის დევიზია „თანასწორობა, ურთიერთშევსება, სოლიდარობა“ (ფრანგ. „égalité, complémentarité, solidarité“).

ისტორია

ყოფილი ფრანგული კოლონიები, ზღვისიქითა ტერიტორიები და დომინიონები

ფრანგული ენა მსოფლიოში
მუქი-ლურჯი: მშობლიური ენა;
ლურჯი: ადმინისტრაციის ენა;
ცისფერი: კულტურის ენა;
მწვანე: ფრანგულენოვანი უმცირესობა

ორგანიზაცია დაარსდა 1970 წელს. თავიდან ის დაარსდა, როგორც ჩრდილოეთი ფრანგულენოვანი ქვეყნების პატარა კლუბი, ხოლო შემდეგ გახდა საერთაშორისო ორგანიზაცია, რომელსაც აქვს მრავალრიცხოვანი ფილიალები თავიანთ ქვეყნებში. ეს ფილიალები წარმოადგენენ კულტურის, სამეცნიერო, ეკონომიკურ, იუსტიციის და მშვიდობის საკითხების სფეროს.

ფრანკოფონიის საერთაშორისო ორგანიზაციის მოღვაწეობის მთავარი მიმართულებებია მონაწილე ქვეყნების უნივერსალური პროგრამების რეალიზაციის სფეროში მხარდაჭერის და თანამშრომლობის პოლიტიკა.

ფრანკოფონიის საერთაშორისო ორგანიზაციის პერსპექტიული პრიორიტეტები და ძირითადი მიმართულებებია დემოკრატია, ადამიანის უფლებები და იმ ფასეულობების წინ წამოწევა, რომლებიც მიმართულია მშვიდობის მიღწევისკენ და კონფლიქტების გადაჭრისკენ, ფრანგული ენის, კულტურული მრავალფეროვნების განვითარებისკენ, კულტურული და ცივილიზირებული დიალოგებისკენ, საერთოსაგანმანათლებლო და უმაღლესი განათლებისკენ, მეცნიერების განვითარების მხარდაჭერისკენ, ასევე ორგანიზაციის წევრ სახელმწიფოებს შორის თანამშრომლობის განვითარებისკენ, ეკოლოგიური პრობლემების წინააღმდეგ ბრძოლის გაუმჯობესებისკენ და ქვეყნებს და ხალხებს შორის სოლიდარებისკენ.

სამიტები

ფრანკოფონიის ორგანიზაციის წევრი ქვეყნების სახელმწიფოს მეთაურებისა და მთავრობების სამიტი იმართება 1986 წლიდან თითქმის ყოველ ორ წელიწადში ერთხელ ფრანკოფონიის პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებების განსაზღვრის მიზნით.

სამიტი	ადგილი	თარიღი
I	საფრანგეთი, ვერსალი	1986 წლის 17-19 თებერვალი
II	კანადა, კვებეკი (კვებეკის პროვინცია)	1987 წლის 2-4 სექტემბერი
III	სენეგალი, დაკარი	1989 წლის 24-26 მაისი
IV	საფრანგეთი, პარიზი	1991 წლის19-21 ნოემბერი
V	მავრიკი, გრანდ-ბეი	1993 წლის 16-18 ოქტომბერი
VI	ბენინი, კოტონუ	1995 წლის 2-4 დეკემბერი
VII	ვიეტნამი, ჰანოი	1997 წლის 14-16 ნოემბერი
VIII	კანადა, მონკტონი (ნიუ-ბრანსუიკის პროვინცია)	1999 წლის 3-5 სექტემბერი
IX	ლიბანი, ბეირუთი	2002 წლის 18-20 ოქტომბერი
X	ბურკინა-ფასო, უაგადუგუ	2004 წლის 26-27 ნოემბერი
XI	რუმინეთი, ბუქარესტი	2006 წლის 28-29 სწქტემბერი
XII	კანადა, კვებეკი (კვებეკის პროვინცია)	2008 წლის 17-19 ოქტომბერი
XIII	შვეიცარია, მონტრე	2010 წლის 22-24 ოქტომბერი
XIV	კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა, კინშასა	2012 წლის 12-14 ოქტომბერი
XV	სენეგალი, დაკარი	2014 წლის 28-30 ნოემბერი^[4]
XVI	მადაგასკარი, ანტანანარივუ	2016 წელი^[5]

გენერალური მდივანი

გენერალურ მდივანს ოთხი წლის ვადით ირჩევენ ორგანიზაციის წევრი ქვეყნების სახელმწიფოს და მთავრობების მეთაურები. მისი მანდატი შეიძლება გაგრძელდეს შეზღუდვის გარეშე.

სახელი და გვარი	დაბადების ადგილი	დაბადების თარიღი	მანდატი	შენიშვნა
ბუტროს ბუტროს-გალი	ეგვიპტე	1922 წლის 14 ნოემბერი	1997 წლის 16 ნოემბერი - 2002 წლის 31 დეკემბერი
აბდუ დიუფი	სენეგალი	1935 წლის 7 სექტემბერი	2003 წლის 1 იანვრიდან - 2014 წლის 31 დეკემბრამდე	ხელმეორედ აირჩიეს მეორე ვადით 2006 წლის 29 სექტემბერს, ფრანგულენოვანი ქვეყნების XI სამიტზე (რუმინეთი, ბუქარესტი), ხელმეორედ აირჩიეს მესამე ვადით ფრანგულენოვანი ქვეყნების XIII სამიტზე (შვეიცარია, მონტრე).
მიკაელ ჟანი	კანადა	1957 წლის 6 სექტემბერი	2015 წლის 1 იანვრიდან	აირჩიეს 2014 წლის 30 ნოემბერს ფრანგულენოვანი ქვეყნების XV სამიტზე (სენეგალი, დაკარი). ის პირველი ქალია ამ პოსტზე. მისი უფლებამოსილება დაიწყება 2015 წლის 1 იანვრიდან^[6].