თენგიზ არჩვაძე

თენგიზ არჩვაძე
თენგიზ არჩვაძე
	; თენგიზ არჩვაძე
დაბადების სახელი	თენგიზ გრიგოლის ძე არჩვაძე
დაბადების თარიღი	3 აგვისტო, 1932; თბილისი, საქართველოს სსრ, სსრკ
გარდაცვალების თარიღი	28 ოქტომბერი, 2023 (91 წლის); თბილისი, საქართველო
საქმიანობა	მსახიობი

თენგიზ არჩვაძე (დ. 3 აგვისტო, 1932, თბილისი — გ. 28 ოქტომბერი, 2023, თბილისი) — ქართველი მსახიობი. საქართველოს სსრ-ის დამსახურებული არტისტი (1967), საქართველოს სსრ-ის სახალხო არტისტი (1979). „ხელოვნების ქურუმის“ წოდების მფლობელი (2017). რუსთავისა (2020) და თბილისის საპატიო მოქალაქე (2022).

ბიოგრაფია

1956 წელს დაამთავრა თბილისის რუსთაველის სახელობის თეატრალური ინსტიტუტი და მუშაობა დაიწყო კოტე მარჯანიშვილის სახელობის თეატრში. 1967 წლიდან მუშაობდა რუსთავის დრამატულ თეატრში, 1973 წლიდან — მარჯანიშვილის სახელობის თეატრში. პირველი როლი, ფილმში „ერთი ცის ქვეშ“, შეასრულა 1961 წელს, ბოლო კი – ფილმში „კიდევ ერთი ქართული ისტორია“. სულ 46 კინოროლი აქვს შესრულებული.

გარდაიცვალა 2023 წლის 28 ოქტომბერს, 91 წლის ასაკში.^[1] დაკრძალულია მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიდუბის პანთეონში.^[2]

ფილმოგრაფია

1961: „ერთი ცის ქვეშ“ (ზაზა) რეჟ. ლანა ღოღობერიძე
1963: „კეთილი ადამიანები“ (თამაზი) რეჟ. შოთა მანაგაძე
1963: „ერთი მოთხრობის ფინალი“ რეჟ. კონსტანტინე ციციშვილი
1963: „ცეროდენა რაინდები“ რეჟისორები ნელი ნენოვა, გენო წულაია
1964: „მხოლოდ 17 კილომეტრი“ რეჟ. კონსტანტინე კერესელიძე
1964: „აღმაფრენა“ (მფრინავი) რეჟ. ნანა მჭედლიძე
1964: „ხევისბერი გოჩა“ (გუგუა) რეჟ. ნიკოლოზ სანიშვილი
1965: „მე ვხედავ მზეს“ (დათიკო) რეჟ. ლანა ღოღობერიძე
1965: „ხევსურული ბალადა“ (იმედა) რეჟ. შოთა მანაგაძე
1966: „შეხვედრა მთაში“ (ვახტანგი) რეჟ. ნიკოლოზ სანიშვილი
1966: „შეხვედრა წარსულთან“ (ნამორაძე) რეჟ. სიკო დოლიძე
1967: „ვედრება“ (ალუდა) რეჟ. თენგიზ აბულაძე
1967: „მალე გაზაფხული მოვა“ (ბიძინა) რეჟ. ოთარ აბესაძე
1968: „ბზიანეთი“ რეჟ. ლიანა ელიავა
1968: „უსახელო უფლისციხელი“ რეჟ. კარლო ღლონტი
1968: „ჯვარცმული კუნძული“ (გიორგი) რეჟ. შოთა მანაგაძე
1970: „დიდოსტატის მარჯვენა“ (კონსტანტინე არსაკიძე) რჟისორები ვახტანგ ტაბლიაშვილი, დევი აბაშიძე
1971: „გათენების წინ“ (მურზაყანი) რეჟ. ყარამან (გუგული) მგელაძე
1971: „წუთისოფელი“ (იულონი) რეჟისორები შოთა მანაგაძე, ნოდარ მანაგაძე
1974: „ფერმა მთაში“ რეჟ. ლიანა ელიავა
1974: „ანარეკლი“ (ჯაბა) რეჟ. ოთარ აბესაძე
1975: „არ დაიჯერო, რომ აღარა ვარ“ (მწვრთნელი) რეჟ. ყარამან (გუგული) მგელაძე
1976: „დილის ნისლივით“ (სანდრო მესხი) რეჟ. გენო ხოჯავა
1976: „თვალი პატიოსანი“ რეჟ. შოთა მანაგაძე
1977: „როცა დედები შინ არ არიან“ რეჟ. პავლე ჩარკვიანი
1977: „დაბრუნება“ რეჟ. რამაზ შარაბიძე
1977: „სინემა“ რეჟ. ლიანა ელიავა
1978: „დათა თუთაშხია“ (მუშნი ზარანდია) რეჟისორები გრიგოლ (გიგა) ლორთქიფანიძე, გურამ (გიზო) გაბესკირია
1979: „ნიკა მთაში“ (გეოლოგი) რეჟ. ზურაბ თუთბერიძე
1982: „ყველა კომეტა როდი ქრება“ (ალექსანდრე ბიბილეიშვილი) რეჟ. დევი აბაშიძე
1982: „გზის დასაწყისი“ რეჟ. ლიანა ელიავა
1983: „წიგნი ფიცისა“ (მეფე ერეკლე, მეფე ალექსანდრე) რეჟისორები გრიგოლ (გიგა) ლორთქიფანიძე, ამირან დარსაველიძე
1984: „ორშაბათი ჩვეულებრივი დღეა“ (რამაზ ავალიანი) რეჟ. ვალერიან კვაჭაძე
1984: „სანამ წვიმა გადივლიდეს“ (ვახტანგი) რეჟ. ქეთი დოლიძე
1989: „ეტლი შარაგზაზე“ რეჟ. დავით ქვარცხავა
1989: „ცხოვრება დონ კიხოტისა და სანჩოსი“ (გრაფი) რეჟ. რევაზ (რეზო) ჩხეიძე
1990: „სპირალი“ (მღვდელი) რეჟ. გიული ჭოხონელიძე
1991: „პრემიერა“ (ირაკლი) რეჟ. გრიგოლ (გიგა) ლორთქიფანიძე
1992: „მხოლოდ სიკვდილი მოდის აუცილებლად“ რეჟ. მარინა წურწუმია
1995: „შვეციის პრინცი იმერეთიდან“ (თენგიზი) რეჟ. ერმალო მაღრაძე
1995: „ხიზნები“ რეჟ. ლეილა გორდელაძე
1997: „ღამის ზარები“ რეჟ. გრიგოლ (გიგა) ლორთქიფანიძე
1998: „ჩემი ძვირფასი, სანატრელი ბაბუ“ (ვაჟა) რეჟ. პავლე ჩარკვიანი
2001: „ანთიმოზ ივერიელი“ (ანთიმოზის მამა) რეჟ. გიული ჭოხონელიძე
2003: „ღმერთო, რისი გულისთვის... - უმადური“ რეჟ. გრიგოლ (გიგა) ლორთქიფანიძე
2003: „კიდევ ერთი ქართული ისტორია“ რეჟ. ერეკლე ბადურაშვილი

ჯილდოები და აღიარება

1967: საქართველოს სსრ დამსახურებული არტისტი
1979: საქართველოს სსრ სახალხო არტისტი
1981: სსრკ სახელმწიფო პრემია
1985: შოთა რუსთაველის სახელობის პრემია
1997: ღირსების ორდენი
2009: პრემია „საგურამო“
2017: ხელოვნების ქურუმი^[3]
2020: რუსთავის საპატიო მოქალაქე^[4]
2022: ბრწყინვალების საპრეზიდენტო ორდენი „ქართული თეატრალური და კინოხელოვნების განვითარებასა და პოპულარიზაციაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისა და გამორჩეული საზოგადოებრივი მოღვაწეობისათვის“^[5]
2022: თბილისის საპატიო მოქალაქე^[6]

ლიტერატურა

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 614.

ა. გვენცაძე, ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 1, თბ., 1997. — გვ. 219.

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

↑ „გარდაიცვალა მსახიობი თენგიზ არჩვაძე“. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 2023-10-28.
↑ „თენგიზ არჩვაძე დიდუბის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში დაკრძალეს“. interpressnews.ge. 31 ოქტომბერი, 2023. ციტირების თარიღი: 3 ნოემბერი, 2023. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |access-date= და |date=-ში (დახმარება)
↑ „თენგიზ არჩვაძე - ხელოვნების ქურუმი“. 1tv.ge. 18 დეკემბერი, 2017. ციტირების თარიღი: 3 ოქტომბერი, 2022. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |access-date= და |date=-ში (დახმარება)
↑ თენგიზ არჩვაძეს რუსთავის საპატიო მოქალაქეობა მიენიჭა. საქართველოს პირველი არხი (14 იანვარი, 2020). ციტირების თარიღი: 17 თებერვალი, 2020.
↑ „პრეზიდენტმა თენგიზ არჩვაძე ბრწყინვალების ორდენით დააჯილდოვა“. president.ge. ციტირების თარიღი: 4 აგვისტო, 2022. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |access-date=-ში (დახმარება)
↑ ქოქოშვილი, დათო (2 ოქტომბერი, 2022). „საპატიო თბილისელის ჯილდო 20 ადამიანს გადაეცა“. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 3 ოქტომბერი, 2022. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |access-date= და |date=-ში (დახმარება)

[1] „გარდაიცვალა მსახიობი თენგიზ არჩვაძე“. 1tv.ge. ციტირების თარიღი: 2023-10-28.

[2] „თენგიზ არჩვაძე დიდუბის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში დაკრძალეს“. interpressnews.ge. 31 ოქტომბერი, 2023. ციტირების თარიღი: 3 ნოემბერი, 2023. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |access-date= და |date=-ში (დახმარება)

[3] „თენგიზ არჩვაძე - ხელოვნების ქურუმი“. 1tv.ge. 18 დეკემბერი, 2017. ციტირების თარიღი: 3 ოქტომბერი, 2022. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |access-date= და |date=-ში (დახმარება)

[4] თენგიზ არჩვაძეს რუსთავის საპატიო მოქალაქეობა მიენიჭა. საქართველოს პირველი არხი (14 იანვარი, 2020). ციტირების თარიღი: 17 თებერვალი, 2020.

[5] „პრეზიდენტმა თენგიზ არჩვაძე ბრწყინვალების ორდენით დააჯილდოვა“. president.ge. ციტირების თარიღი: 4 აგვისტო, 2022. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |access-date=-ში (დახმარება)

[6] ქოქოშვილი, დათო (2 ოქტომბერი, 2022). „საპატიო თბილისელის ჯილდო 20 ადამიანს გადაეცა“. netgazeti.ge. ციტირების თარიღი: 3 ოქტომბერი, 2022. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |access-date= და |date=-ში (დახმარება)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]