ხიდისთავი (ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი)

ხიდისთავი — სოფელი საქართველოში, გურიის მხარის ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტში, თემის ცენტრი (სოფლები: ხიდისთავი, ახალშენი, ზენობანი, მეწიეთი, წიფნაგვარა, ჭაჭიეთი). სოფელში ფუნქციონირებს საზოგადოებრივი ცენტრი, საჯარო სკოლა, საბავშვო ბაღი, ბიბლიოთეკა და საოჯახო სასტუმრო. სოფელში შემორჩენილია ტრადიციული გურული ოდა-სახლები, მათ შორის ანა კალანდაძის სახლი.

სოფელი
ხიდისთავი
სოფლის ხედი
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	გურიის მხარეგურიის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი
თემი	ხიდისთავი
კოორდინატები	41°58′23″ ჩ. გ. 42°12′40″ ა. გ.
დაარსდა	მეზოლითი
პირველი ხსენება	XVI საუკუნე
ადრეული სახელები	ოცხანა
ცენტრის სიმაღლე	230 მ
მოსახლეობა	303 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 100 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995
ხიდისთავი ვიკისაწყობში

გეოგრაფია

მდებარეობს მდინარე გუბაზეულის ნაპირებზე, ზღვის დონიდან 230 მ., ჩოხატაურიდან 7 კმ., ოზურგეთიდან (რკინიგზის უახლოესი სადგური) 26 კმ. სოფელში გადის ჩოხატაური-ბახმაროს საავტომობილო გზა.

ისტორია

1964 წლის მაისში ჩოხატაურის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმის ექსპედიციამ (რ. გიორგაძე, ალ. კალანდაძე) მდინარეების კალაშისა და გუბაზეულის შესაყარში აღმოაჩინა მეზოლითური ნამოსახლარი. მოპოვებულ ძეგლებშია ბრინჯაოს თოხები, ბრინჯაოს ბარი, სპილენძის ზოდები, სპილენძის ქვაბი და ა.შ.

ხიდისთავის ძველი სახელწოდებაა ოცხანა. აქ მოდიოდა ვაზის ჯიში ოცხანური საფერე. XVI საუკუნეში ოცხანას მოსახლეობა შეადგენდა 20 კომლს. თემი როსტომ გურიელმა შესწირა ბიჭვინთის ღვთისმშობელს. სახელი ოცხანა იხსენიება 1622 წლის საბუთში. XIX საუკუნეში ოცხანა იყო ბასილეთის სასოფლო საზოგადოების ცენტრი, რომელშიც შედიოდა სოფლები ოცხანა, ბასილეთი, ბუკნარი და მეწიეთი. 1870-იან წლებში საზოგადოების მოსახლეობა 400 კომლს შეადგენდა. ოცხანაში მოქმედებდა ბაზარი და ამიტომ ხიდისთავი ქალაქადაც მოიხსენიებოდა. 1903 წელს სოფელში გაიხსნა ბიბლიოთეკა. 1903-1905 წლებში ხიდისთავში, ბერეჟიანების სახლში იკრიბებოდა რსდმპ-ის გურიის კომიტეტი. 1908 წელს სოფლები ხიდისთავი და ოცნახა ცალ-ცალკე იყო აღწერილი. 1905 წლის რევოლუციის დროს აქ იმართებოდა პოლიტიკური კრებები, რის აღსანიშნავადაც დგას ობელისკი.

1920-იან წლებში არსებობდა ალკე რაიონის სახით. საბჭოთა პერიოდში მოქმედებდა კოლმეურნეობა, რომლის ძირითადი საქმიანობა მეჩაიეობა და მეცხოველეობა იყო.

დემოგრაფია

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
1883	1944
1893	2598
1908	1404
1911	1017
2002	463	202	261
2014	303	143	160

ისტორიული ძეგლები

• ანა კალანდაძის საცხოვრებელი სახლი
• კალანდაძეების სახლი
• ხიდისთავის ეკლესია

ცნობილი ადამიანები

სოფელში დაიბადნენ:

• პოლიო ირეთელი (1876-1931) ― პუბლიცისტი, დრამატურგი
• ნესტორ კალანდაძე (1898) ― პუბლიცისტი.
• ლეონიდე კალანდაძე (1898) ― ენტომოლოგი.
• სიმონ გოგიბერიძე (1900-1970) ― სამხედრო პირი
• ლავროსი კალანდაძე (1903) ― მხატვარი.
• ალექსანდრე კალანდაძე (1909) ― არქეოლოგი.
• იოსებ მეგრელიძე (1909) ― ფილოლოგი.
• ქეთევან ლომთათიძე (1911) ― ენათმეცნიერი.
• ალექსანდრე კალანდაძე (1916) ― მწერალი
• ნინო კალანდაძე (1919) ― მეზღვაური.
• გაიოზ გოგიბერიძე (1922) ― მსახიობი.
• ედმუნდ კალანდაძე (1923) ― მხატვარი.
• ანა კალანდაძე (1924) ― პოეტი.
• ივანე კიღურაძე (1937) ― მათემატიკოსი.

გალერეა

• 
  ანა კალანდაძის სახლი
• 
  ხიდისთავის საჯარო სკოლა
• 
  ნოდარ დუმბაძის სახელობის ხიდი მდინარე გუბაზეულზე
• 
  სოფლის ყოფილი ადმინისტრაციული შენობა
• 
  1905 წლის რევოლუციის ობელისკი
• 
  ბიბლიოთეკა
• 
  ავტობუსის გაჩერება
• 
  მდინარე გუბაზეული
• 
  საოჯახო სასტუმრო „სკიჯის სახლი"

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 480.