ჩრდილოეთი ოსეთი

ჩრდილოეთი ოსეთი - ალანია
Республикæ Цæгат Ирыстон-Алани

ჩრდილოეთ ოსეთის დროშა ჩრდილოეთ ოსეთის გერბი
Republic of North Ossetia-Alania
დედაქალაქი	ვლადიკავკაზი
ფართობი - სულ - წყალი %	79-ე 8 000 კმ² 0,2
მოსახლეობა - სულ - სიმჭიდროვე	68-ე დაახ. 704 400 (2005) დაახ. 88,8 კაცი/კმ²
ფედერალური ოლქი	სამხრეთი
ეკონომიკური რაიონი	ჩრდილოეთ კავკასია
სახელმწიფო ენა	ოსური, რუსული
პრეზიდენტი	ვიაჩესლავ ბიტაროვი
საავტომობილო კოდი	15
სასაათო ზონა	MSK±0 (UTC+03:00)

ჩრდილოეთ ოსეთის რესპუბლიკა - ალანია (რუს. Республика Северная Осетия–Алания; ოს. Республикæ Цæгат Ирыстон) – რუსეთის ფედერაციის სუბიექტი, შედის ჩრდილოეთ კავკასიის ფედერალური ოკრუგის შემადგენლობაში. დედაქალაქი - ვლადიკავკაზი. შეიქმნა 1993 წლის 9 ნოემბერს ჩრდილოეთ ოსეთის ასსრ-ის რეფორმირების გზით, ხოლო 1995 წელს მიენიჭა სახელწოდება — „ჩრდილოეთ ოსეთის რესპუბლიკა - ალანია“.

გეოგრაფია

მდებარეობს კავკასიონის ჩრდილოეთ კალთაზე. ჩრდილოეთ ოსეთის სამხრეთ ნაწილში კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი და გვერდითი ქედებია (ჯიმარა, 4780 მ., რესპუბლიკის უმაღლესი მწვერვალი). ცენტრალური ნაწილი უკავია ოსეთის დამრეც ვაკეს, ჩრდილოეთით მდებარეობს სუნჯისა და თერგის ქედები, მათ გადაღმა მოზდოკის ვაკეა (თერგ-კუმის დაბლობის ნაწილი).

რესპუბლიკას ესაზღვრება დასავლეთით – ყაბარდო-ბალყარეთი, ჩრდილოეთით სტავროპოლის მხარე, აღმოსავლეთით – ჩეჩნეთი და ინგუშეთი, სამხრეთიდან საქართველო. შედგება 8 რაიონისაგან.

სასარგებლო წიაღისეული

სასარგებლო წიაღისეულია პოლიმეტალების მადნები, საშენი მასალები, დოლომიტები და მინერალური წყლები.

ჰავა

ჰავა ზომიერად კონტინენტურია, მოზდოკის ვაკეზე — გვალვიანი, ხშირია ხორშაკი ქარი. იანვრის საშუალო ტემპერატურაა -4,3°C, ივლისში — 24°C, ნალექები 400-450 მმ წელიწადში. ოსეთის ვაკეზე იანვრის საშუალო ტემპერატურაა -4°C, ივლისში — 20°C, ნალექები 600-800 მმ წელიწადში. მდინარეები თერგის აუზს განეკუთვნება. უდიდესია თერგი, ურუხი, არდონი, ფიაგდონი, გიზელდონი, სუნჯა.

მოსახლეობა

2002 წლის აღწერის მიხედვით რესპუბლიკაში ცხოვრობენ:

ეროვნება	რაოდენობა, ათ. კაცი (2002)
ოსები	445,3 (62,7 %)
რუსები	164,0 (23,1 %)
ინგუშები	21,4 (3,0 %)
სომხები	17,1 (2,4 %)
ყუმიხები	12,7 (1,8 %)
ქართველები	10,8 (1,5 %)
უკრაინელები	5,2
ჩეჩნები	3,4
ადიღეელები (ყაბარდოელები)	2,8
თურქები	2,8
კაზაკები	0,7 (0,1 %)

მოსახლეობის 48 % ცხოვრობს ვლადიკავკაზში.

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, გვ. 162, თბ. 1987 წელი.

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

ჩრდილოეთი ოსეთი

• ოსეთის ისტორია და კულტურა
• Северо-Осетинский информационный портал «15-й регион»
• Официальный сайт Правительства Республики Северная Осетия-Алания
• Республика Северная Осетия — Алания в справочнике-каталоге «Вся Россия»
• Постоянное представительство Республики Северная Осетия — Алания при Президенте РФ
• fandag.ru Осетины, Осетия, Алания, Геральдика Алании, скифы, сарматы, история, Нартский Эпос, форум
• Медицинский портал РСО-Алания
• Алания: история, культура, обычаи, люди
• ФК «Алания» Владикавказ: Официальный сайт
• Осетия на Открытом портале Юга России
• «Осетия-Алания»
• Сайт «Осетины»
• Историко-этнографический справочник «Осетия»