შეკვეთილი

შეკვეთილი — სოფელი და ზღვისპირა კურორტი საქართველოში, გურიის მხარის ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში, ნატანების თემში (სოფლები: ქვემო ნატანები, ზემო ნატანები, შეკვეთილი).

სოფელი
შეკვეთილი
გასართობი პარკი შეკვეთილში
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	გურიის მხარეგურიის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი
თემი	ნატანები
კოორდინატები	41°55′40″ ჩ. გ. 41°46′05″ ა. გ.
ცენტრის სიმაღლე	2 მ
კლიმატის ტიპი	სუბტროპიკული
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	175 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 88,0 % რუსები 9,7 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995
შეკვეთილი ვიკისაწყობში

გეოგრაფია

შეკვეთილი მდებარეობს შავი ზღვის ნაპირას, მდინარე ნატანების შესართავთან, ზღვის დონიდან 2 მ.-ზე. ოზურგეთიდან 21 კმ. ქვემო ნატანებიდან (უახლოესი რკინიგზის სადგური) 3 კმ., შეკვეთილს აღმოსავლეთიდან საზღვრავს საქართველოს საავტომობილო მაგისტრალი ს2, სამხრეთიდან — მდინარე ჩოლოქი, ხოლო ჩრდილოეთით ურეკიდან გამოჰყოფს მდინარე სეფა. ზამთარი რბილია და უთოვლო, ზაფხული თბილი და ნოტიო. აგვისტოს საშუალო ტემპერატურაა 22,6 °C, ნალექების წლიური რაოდენობა 2096 მმ., ჰაერის საშუალო ტენიანობა 78 %, მზის ნათების ხანგრძლივობა წელიწადში 20 000 საათი.

ისტორია

შეკვეთილი დასავლეთ საქართველოს ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი სავაჭრო პუნქტი იყო XVIII საუკუნის განმავლობაში. 1723 წლიდან შევკეთილის ციხეში ოსმალეთის იმპერიის გარნიზონი იდგა. შეკვეთილი დატანილია იმერეთის სამეფოს 1737 წლის რუკაზე. 1788-92 წლებში სიმონ III გურიელმა „ერმენის მებაჟეობის უფლება“, რომელშიც შეკვეთილიც შედიოდა, ნაკაშიძეებს გადასცა.

წმინდა ნიკოლოზის სიმაგრე

1812 წლიდან, ბუქარესტის ზავის მიხედვით, შეკვეთილი ფაქტობრივად რუსეთის იმპერიის გამგებლობაში მოექცა. შეკვეთილის შემდეგ იწყებოდა ოსმალეთის იმპერიის საზღვარი. 1813 წელს საქართველოს მთავარმმართებელ ნიკოლაი რტიშჩევის რჩევით მამია V გურიელმა ააგო წმინდა ნიკოლოზის სიმაგრე, რომლის მშენებლობა 1815 წელს დასრულდა. ციხე მდებარეობდა მდინარეების, ნატანებისა და ჩოლოქის ზღვაში შესართავთან. ამ დროს ციხე მეთევზეობის და სიმინდით ვაჭრობის ერთ-ერთ კერას წარმოადგენდა, ასევე შეკვეთილიდან ხდებოდა გურიაში მოჭრილი ხე-ტყის გატანა. 1820 წელს რუსეთის ჯარმა დატოვა შეკვეთილისა და ანაკლიის ციხეები. 1828 წლის 15 ოქტომბერს შეკვეთილთან გაიმართა ბრძოლა, რომელიც იყო რუსეთ-ოსმალეთის ომის ნაწილი. გენერალმა კარლ ჰესემ, რომელიც გურიიდან გაქცეულ სოფიო გურიელს მისდევდა, დაამარცხა ოსმალები, მაგრამ გამარჯვების მიუხედავად, ვერ გაბედა ჩოლოქის გადაკვეთა და კამპანია აღარ განაგრძო. აგვისტოში გიგო ბოლქვაძემ გამოიჩინა გმირობა ოსმალო მზვერავების წინააღმდეგ და დაიმსახურა პორუჩიკის წოდება. მოგვიანებით კი ჰესსეს და მაიორ პატკოვსკის დაქვემდებარებაში არსებულმა გურულების 1500 კაციანმა რაზმმა გამოიჩინა თავი და დაამარცხა ტრაპიზონის შენასკინ კაია ოღლის ლაშქარი. 1833 წელს დიუბუა დე მონპერეს ცნობით შეკვეთილში იდგა 5-6 ზარბაზანი და იყო ხის ერთი კოშკი. მისივე ცნობით შეკვეთილში შედიოდნენ ოსმალური გემები ბათუმიდან და ტრაპიზონიდან ბზის ხეების წასაღებად. შეკვეთილი მნიშვნელოვანი ბრძოლების ადგილს წარმოადგენდა 1841 წელს გურიის აჯანყების დროს. აჯანყებულებმა 10 აგვისტოს აიღეს ციხე და 13 სექტემბრამდე, აჯანყების დასრულებამდე ეკავათ ის.

1853 წლის დასაწყისში გახშირდა ყაჩაღების თავდასხმები შეკვეთილზე, ამიტომ მთავრობამ გაამაგრებინა ციხესიმაგრე და მის დასაცავად გამოყო შავი ზღვის მე-12 სახაზო ბატალიონის ორი შენაერთი 255 ადამიანის შემადგენლობით და 2 ზარბაზნით. ყირიმის ომის დროს 1853 წლის 15 ოქტომბერს წმინდა ნიკოლოზის სიმაგრეს თავს დაესხა თურქთა რეგულარული ჯარი და სახალხო ლაშქარი ჰასან-ბეგ თავდგირიძის მეთაურობით, სულ 5 ათასი კაცი. მათ წინააღმდეგობას უწევდნენ რუსი ეგერები და გურულთა სახალხო ლაშქარი, სულ 500 კაცი, აქედან 345 გურული. გურულებს მამა-შვილი გიორგი და ესე გურიელები მეთაურობდნენ. 7 საათი მიდიოდა ბრძოლა, სასიკვდილოდ დაჭრილმა გიორგი გურიელმა სარდლობა 16 წლის შვილ ესეს გადაულოცა. ბრძოლაში თავი გამოიჩინეს და გმირულად დაიღუპნენ გიგინეიშვილი და წითლიძე, ზაქარია ანდრონიკაშვილი. ბრძოლაში თავი გამოიჩინეს ლევან, დავით, დიმიტრი, მალაქია გურიელებმა. შეკვეთილის ციხეში რუსეთის ჯარი ჩადგა.

1877 წელს ამერიკიდან ჩამოსული იყო იერემია კურტინი, მისი სიტყვებით: „... ნიკოლაევსკამდე, ანუ ნიკოლაევსკის სიმაგრემდე, როგორც აქაური გაზეთები უწოდებენ, არ ვიცი კი რა საბუთითა, იმიტომ რომ ნიკოლაევსკში არავითარი სიმაგრე არ არის, იგი ერთი რაღაც პატარა უბედური სოფელია და სხვა არაფერი“.

1860-1870 წლიებში შეკვეთილში მოქმედებდა საბაჟო პუნქტი, სიმაგრეს ჰყავდა ცალკე პრისტავი. მისი მნიშვნელობა განსაკუთრებით დაკნინდა 1878 წლის შემდეგ, რუსეთის იმპერიის მიერ ბათუმის მიერთების გამო. 1890-იან წლებში შეკვეთილს იყენებდნენ სარეკრეაციო და სამკურნალო დანიშნულებით ზღვაზე საბანაოდ. 1918 წლიდან სოფელში დასახლდნენ ძველმართლმადიდებლები. შეკვეთილის ციხე დაანგრიეს 1920-იან წლებში და მისი ქვებით ააშენეს ფაბრიკა ქვემო ნატანებში.

კურორტი

შეკვეთილი ერთ-ერთია გურიის საზღვაო კურორტებიდან. 1949 წელს მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება ქობულეთიდან ფოთამდე გურიის საზღვაო ზოლში საკურორტო ზოლის მოწყობის შესახებ, 50 კმ სიგრძის მანძილზე გაშენდა ბიჭვინთის ფიჭვის კორომი. მოქმედებს რამდენიმე სასტუმრო, გასართობი პარკი „ციცინათელა“, საკონცერტო დარბაზი "Black Sea Arena", „მუსიკოსთა პარკი“ და „მინიატურების პარკი“.

ბუნებრივი სამკურნალო ფაქტორებია ზღვისპირა ნოტიო სუბტროპიკული ჰავა, ზღვის წყალი, მაგნიტური ქვიშა. მკურნალობის სახეობებია ჰაერის, მზისა და ქვიშის აბაზანები. სამკურნალო თვისებები: გულსისხლძარღვთა, ნერვული სისტემის ფუნქციური დაავადებები, მეორადი ანემია, რაქიტი, პერიფერიული ნერვული სისტემისა და სახსრების დაავადებები.

მოსახლეობა

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
2002	66
2014	175	95	80

გალერეა

• 
  წმ. ნიკოლოზის სიმაგრე და ნავსადგური 1830-იან წლებში, დიუბუა დე მონპერეს ნახატი
• 
  იერიში შეკვეთილის ციხე-სიმაგრეზე, 1853 წ.
• 
  დასახლება კაპროვანი
• 
  მინიატურების პარკი შეკვეთილში
• 
  მუსიკოსების პარკი

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 706.

რესურსები ინტერნეტში

• Кавказский календарь на 1849 год გვ. 228