დვანი
დვანი — სოფელი საქართველოში, შიდა ქართლის მხარის ქარელის მუნიციპალიტეტში თემის ცენტრი (სოფლები: დვანი, ტახტისძირი).
| სოფელი | |
|---|---|
|
დვანი | |
| ქვეყანა |
 საქართველო |
| მხარე | შიდა ქართლის მხარე |
| მუნიციპალიტეტი | ქარელის მუნიციპალიტეტი |
| თემი | დვანი |
| კოორდინატები | 42°09′29″ ჩ. გ. 43°52′44″ ა. გ. / 42.15806° ჩ. გ. 43.87889° ა. გ. |
| ცენტრის სიმაღლე | 780 მ |
| მოსახლეობა | 763[1] კაცი (2014) |
| ეროვნული შემადგენლობა | ქართველები (99,1 %) |
| სასაათო სარტყელი | UTC+4 |
| სატელეფონო კოდი | +995 |
.svg)    | |
გეოგრაფია რედაქტირება
მდებარეობს შიდა ქართლის ვაკეზე, მდინარე აღმოსავლეთის ფრონის ნაპირზე. ზღვის დონიდან 780 მეტრი, ქარელიდან 20 კილომეტრი.[2]
ისტორია რედაქტირება
ივარაუდება, რომ დვანი ფრონის ხეობის ცენტრი იყო გვიანდელ ბრინჯაოს ხანაში. წინა- და ადრეფეოდალურ ხანაში მის დაწინაურებაზე უნდა მიუთითებდეს VII საუკუნის სომხური გეოგრაფია, რომელიც „დვანის ველად“ მოიხსენიებს ფრონისპირეთს.[3] მოსახლეობა ადრე მაღლობზე ყოფილა, თუმცა უწყლოობის გამო შემდეგ დაბლობზე, ფრონის ნაპირზე გადასულა.[4] ფეოდალური საქართველოს ერთიანობის ხანაში დვანი ქართლის საერისთავთერისთავოში შედიოდა, ხოლო ფეოდალური საქართველოს პოლიტიკური დაშლის შემდეგ (XVI საუკუნიდან) — ქსნის ერისთავთა სათავადოში.[5] სოფელი მოხსენიებულია იოანე ბაგრატიონის 1794-1799 წლების აღწერაში.[6] 1921 წლამდე შედიოდა წუნარის თემში. 1921 წელს შევიდა დირბის თემში.
დემოგრაფია რედაქტირება
1804 წლისათვის დვანში 8 კომლი ცხოვრობდა, რომლებიც ფავლენიშვილებს ეკუთვნოდნენ.[4] 2014 წლის აღწერის მონაცემებით, სოფელში ცხოვრობს 763 ადამიანი.
| აღწერის წელი | მოსახლეობა | კაცი | ქალი |
|---|---|---|---|
| 2002[7] | 1002 | 489 | 513 |
| 2014[1] |  763 |
374 | 389 |
ღირსშესანიშნაობები რედაქტირება
სოფლის ჩრდილო-დასავლეთით, 1 კმ-ზე, კონუსური მთის წვერზე, მდებარეობს კუპელჰალეს სტილის კოხიჯვრის წმინდა გიორგის ეკლესია. იგი სტილისტური ნიშნებით თარიღდება VI საუკუნის III მეოთხედით. ეკლესიაში იმართებოდა რიტუალური დღესასწაული — ხატობა, ე.წ. კვართობა.[5]
აღმოჩენილი არქეოლოგიური მასალით დასტურდება აქ სკვითებისა და კიმერიელების კვალი (იხ. აგრ. სკვითებისა და კიმერიელების შემოსევები).[5] შიდა ქართლის 1955 წლის დაზვერვითმა ექსპედიციამ დვანში მიაკვლია ადრეული და გვიანი ბრინჯაოს ხანის სამოსახლო გორებს.[8]
დვანთან ახლოს გაითხარა სატაძრო კომპლექსი „დედოფლის მინდორი“, რომელიც ძვ. წ. I საუკუნით თარიღდება. ივარაუდება, რომ გვიანბრინჯაოს ხანაში ფრონის ხეობის ცენტრი იყო დვანი, ანტიკურ ხანაში კი დედოფლის მინდორი.[3]
იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება
- გორა სამნიფერდა
- დვანის ნასოფლარი
- დვანის პირველი ნასოფლარი
- დვანის მეორე ნასოფლარი
- დვანის მესამე ნასოფლარი
- დვანის მეოთხე ნასოფლარი
- დვანის მეხუთე ნასოფლარი
- დვანის მეექვსე ნასოფლარი
- დვანის მეშვიდე ნასოფლარი
- დვანის მერვე ნასოფლარი
- დვანის ნამოსახლარი
- დვანის ნამოსახლარი და სამაროვანი
- დვანის ნამოსახლარი და სამარხი
- დვანის სამაროვანი
- დვანის მეორე სამაროვანი
- დვანის ქვევრსამარხი
- დვანის პირველი ქვევრსამარხი
- დვანის მეორე ქვევრსამარხი
- დვანის ქვაყუთი
ლიტერატურა რედაქტირება
- გვასალია ჯ., ფრონის ხეობათა ისტორიული გეოგრაფიის საკითხები // საქართველოს ისტორიული გეოგრაფიის კრებული, ტ. VII, თბ.: „მეცნიერება“, 1989, ISBN 5-520-00154-5.
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 6 სექტემბერი, 2016.
- ↑ ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 491.
- ↑ 3.0 3.1 გვასალია, 1989, გვ. 9–10
- ↑ 4.0 4.1 გვასალია, 1989, გვ. 11
- ↑ 5.0 5.1 5.2 კახაძე კ. და სხვ., საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა, ტ. 5, თბ., 1990. — გვ. 366–367.
- ↑ იოანე ბაგრატიონი, „ქართლ-კახეთის აღწერა“ გვ. 42 — თბილისი 1986
- ↑ საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II
- ↑ გვასალია, 1989, გვ. 8