ვიკიპედია

აზიის საუკუნე

აზიის საუკუნე—XXI საუკუნის აზიური პოლიტიკისა და კულტურის პროგნოზირებადი დომინირებაა, გარკვეული დემოგრაფიული და ეკონომიკური ტენდენციების შენარჩუნებით. აზიის საუკუნის კონცეფცია  მე -19 საუკუნის  ბრიტანეთის საიმპერატორო ხანის,  მე -20 საუკუნის ამერიკული საუკუნისა და Pax Sovietica - ს დახასიათების პარალელურად შეიძლება ჩაითვალოს .

აზია

აზიის განვითარების ბანკის მიერ 2011 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ კიდევ 3 მილიარდ აზიელს შეიძლება ჰქონდეს ცხოვრების ისეთი სტანდარტი, როგორიც დღეს ევროპას აქვს ხოლო ამ საუკუნის შუა პერიოდში რეგიონში შეიძლება წარმოებული იყოს გლობალური წარმოების ნახევარზე მეტი. ამასთან, გააკეთა განაცხადი, რომ აზიის ხანა წინასწარ არ იყო განსაზღვრული.[1]

აზიაში მთავარი აქცენტი კეთდება ერთიანობაზე. ასევე მნიშვნელოვანია მზარდი და პროგრესული ურთიერთობები რეგიონის ქვეყნებს შორის, რაც კიდევ უფრო დიდ ბიძგს აძლევს XXI აზიის საუკუნის შექმნას.[2][3]

წარმოშობა რედაქტირება

1924 წელს კარლ ჰაუსჰოფერმა გამოიყენა ტერმინი „წყნარი ოკეანის ხანა“ იაპონიის, ჩინეთისა და ინდოეთის ზრდის შესახებ:”გიგანტური სივრცე ფართოვდება ჩვენს თვალწინ მასში  ჩაღვრილი ძალების საშუალებით, რომლებიც ... ელოდებიან ატლანტიკური პერიოდის,  ხმელთაშუაზღვისა და ევროპის მომწიფებული ეპოქის მემკვიდრის- წყნარი ოკეანის ეპოქის გარიჟრაჟს,.”[4]. ფრაზა "აზიური ხანა" წარმოიშვა 1980-იანი წლების შუა პერიოდიდან. კერძოდ, 1988  წელს ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის ლიდერმა დენგ სიაოპინმა ინდოეთის პრემიერ მინისტრ რაჯივ განდისთან შეხვედრისას განაცხადა: „ბოლო წლებში, ხალხი ამბობს, რომ შემდეგი საუკუნე  აზიისა და წყნარი ოკეანის საუკუნეებია, ასეც რომ იყოს. მე არ ვეთანხმები ამ მოსაზრებას ”[5]. მანამდე ეს გამოთქმა ნახსენები იყო 1985 წლის აშშ სენატის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის მოსმენაზე [6]. შემდგომში  ტერმინი მოიწონეს აზიის პოლიტიკურმა ლიდერებმა და ახლა მას ფართოდ იყენებენ მედიაში.

მიზეზები რედაქტირება

2010 წლამდე მიღწეული  სამი ათწლეულის განმავლობაში აზიის ძლიერი ეკონომიკური მაჩვენებლები დანარჩენ მსოფლიოსთან შედარებით, ალბათ ყველაზე მყარი არგუმენტია აზიის საუკუნის შექმნის შესაძლებლობისათვის. მიუხედავად იმისა, რომ  გარკვეული დროის განმავლობაში აღიარებულია, სპეციფიკური ცალკეული წარუმატებლობები (მაგალითად, 1997 წლის აზიის ფინანსური კრიზისი) XXI საუკუნის დასაწყისისთვის, საბოლოოდ შეიძლება ითქვას, რომ რეგიონის უფრო ძლიერი საქმიანობა არამარტო მდგრადი იყო, არამედ მას ჰქონდა ძალა და მასშტაბი, რამაც მნიშვნელოვნად შეცვალა ძალთა გადანაწილება პლანეტაზე. შედეგად, გლობალური ლიდერობა რიგ მნიშვნელოვან სფეროებში, როგორიცაა საერთაშორისო დიპლომატია, სამხედრო ძალა, ტექნოლოგია და რბილი ძალა -  შეიძლება აიღოს აზიის ერთმა ან მეტმა სახელმწიფომ.

მრავალ მკვლევართა შორის, რომლებმაც დაადგინეს  აზიის მნიშვნელოვანი განვითარების  ფაქტორები,

კიშორე მაჰბუბანმა შეიმუშავა შვიდი სვეტი, რაც აზიის ქვეყნებს წარმატების მიღწევაში დაეხმარა და მათ საშუალება მისცა, დასავლეთის ანალოგებთან თავსებადი გამხდარიყო. შვიდი სვეტი მოიცავს: თავისუფალ საბაზრო ეკონომიკას, მეცნიერებასა და ტექნიკას, მერიტოკრატიას, პრაგმატიზმს, მშვიდობის კულტურას, კანონის უზენაესობას და განათლებას. [7]

პროფესორი ჯონ ვესტი თავის წიგნში "აზიური ხანა ... დანის პირას" [8]აღნიშნავს:

”ოცდამეერთე საუკუნის განმავლობაში ინდოეთი შეიძლება გახდეს აზიის წამყვანი ძალა. ინდოეთის ეკონომიკა უკვე უფრო სწრაფად ვითარდება, ვიდრე ჩინეთის და ეს ტენდენცია შეიძლება გაგრძელდეს, თუ ჩინეთი სერიოზულად არ მიიღებს ეკონომიკურ რეფორმებს. გარდა ამისა, ინდოეთის მოსახლეობა გაუსწრებს ჩინეთს 2022 წელს და შეიძლება გაზარდოს დაახლოებით 50% 2100 წლისთვის, გაეროს მონაცემებით ”[9]

დემოგრაფია რედაქტირება

მოსალოდნელია, რომ აზიაში მოსახლეობის ზრდა გაგრძელდება XXI საუკუნის მინიმუმ პირველი ნახევრის განმავლობაში, თუმცა მე -20 საუკუნის ბოლოდან იგი მნიშვნელოვნად შენელდა. 2050 წლისთვის, 21-ე საუკუნის დასაწყისში, სავარაუდოდ აზიის მოსახლეობა 5 მილიარდს გადააჭარბებს.[10] მიუხედავად იმისა, რომ დედამიწის მოსახლეობის პროცენტული რაოდენობა მნიშვნელოვნად არ შეიცვლება,  მოსალოდნელია ჩრდილოეთ ამერიკისა და ევროპის წილების შემცირება. [10]

ეკონომიკა რედაქტირება

 
გლობალური მშპ-ს საპროგნოზო წილი რეგიონების მიხედვით 2050 წლამდე
 
ეკონომიკის გლობალური წვლილი მსოფლიოს მშპ – ში ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 1 საუკუნიდან – 2003 წლამდე, ანგუს მადისონის შეფასებით [11] მე -18 საუკუნემდე ჩინეთი და ინდოეთი მშპ-ს მიხედვით ორი უდიდესი ქვეყანა იყო.

ინდოეთის 300 მილიონი მოსახლეობა, რომელიც მიეკუთვნება საშუალო ფენას, ყოველწლიურად 5% -ით იზრდება. მთავარი მამოძრავებელი ძალაა პროდუქტიულობის მუდმივი ზრდა აზიაში, განსაკუთრებით ჩინეთსა და ინდოეთში, ცხოვრების დონის ზრდის შესაბამისად. ევროპასა და ჩრდილოეთ ამერიკის ცხოვრების სტანდარტებთან სრული დაახლოების გარეშეც კი, აზიამ 2050 წლისთვის შესძლებს აწარმოოს მსოფლიოს მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) ნახევარი. ცივი ომის დასრულების შემდეგ ეს საკმაოდ დიდი ცვლილებაა, როდესაც ჩრდილოეთ ამერიკასა და ევროპაში ერთად წარმოიშვა მსოფლიოს მშპ-ს ნახევარი.  აზიის განვითარების ბანკის 2011 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ: ”2050 წლისთვის მსოფლიოს მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) წილის თითქმის გაორმაგებით 52 პროცენტამდე, აზია დაიბრუნებს დაახლოებით 300 წლის წინანდელ დომინანტურ ეკონომიკურ მდგომარეობას.[12]

სავარაუდოდ აზიის ეკონომიკას შეუძლია შეინარჩუნოს თავისი ტემპი კიდევ 40 წლის განმავლობაში, მოერგოს ცვალებად გლობალურ ეკონომიკურ და ტექნოლოგიურ გარემოს და მუდმივად შექმნას შედარებითი უპირატესობები. ამ სცენარში, აზიის განვითარების ბანკის 2011 წლის მოდელირების მიხედვით, აზიის მშპ გაიზრდება 2010 წელს 17 ტრილიონი დოლარიდან 1750 ტრილიონ დოლარამდე 2050 წელს, ანუ გლობალური მშპ-ს ნახევარი. ამავე კვლევაში, აზიის განვითარების ბანკის შეფასებით, შვიდი ეკონომიკა იქნება აზიის ზრდის ლიდერი; აზიური ხანის სცენარის მიხედვით, რეგიონში აღარ იქნება ღარიბი ქვეყანა 2011 წელთან შედარებით, როდესაც მათი რაოდენობა რვას შეადგენდა.[13]

1970-იანი წლების ბოლოს ჩინეთში განხორციელებული ეკონომიკური რეფორმების შემდეგ (ფერმების პრივატიზაცია) და 90-იანი წლების დასაწყისში (უმეტეს ქალაქებში), ჩინეთის ეკონომიკამ სამი ათწლეულის განმავლობაში განიცადა ეკონომიკური ზრდის ტემპები 8-დან 10% -მდე. ინდოეთის ეკონომიკამ მსგავსი, თუმცა შედარებით ნელი ტემპით დაიწყო აღმასვლა 1980-იანი წლების ბოლოს, 1990-იანი წლების დასაწყისში და ამ პერიოდის განმავლობაში საშუალოდ დაახლოებით 4% შეადგინა, თუმცა 2005 წელს იგი 8% -ზე მეტით გაიზარდა და 9.2% შეადგინა. 2006 წელს და შემდეგ შენელდა 6% -მდე 2005 წელს. 2009 , ხოლო 2010 წელს - 8,9%.[14][15]

ეს ორივე მოვლენა მოიცავდა ეკონომიკის გარკვეულწილად კონტროლირებადი ლიბერალიზაციის პოლიტიკას, აგრეთვე ეკონომიკის მიბრუნებას გლობალიზაციისკენ (როგორც ექსპორტი, ასევე შიდა ინვესტიციების მოზიდვა). ამ ლიბერალიზაციისა და გლობალიზაციის მასშტაბები კვლავ სადავოა. ისინი ძირითადი პოლიტიკური ლიდერების განზრახ გადაწყვეტილებების ნაწილი იყვნენ, განსაკუთრებით ინდოეთში და PRC. გარდა ამისა, ორი ქვეყნის მოსახლეობა გვთავაზობს ორ მილიარდზე მეტი რაოდენობის პოტენციურ ბაზარს. ამ ორ ქვეყანაში შიდა სამომხმარებლო ბაზრის განვითარება ეკონომიკის ზრდის მნიშვნელოვანი საფუძველია, რამაც ჩინეთსა და ინდოეთში გაცილებით მაღალი ზრდის ტემპები უზრუნველყო იაპონიასთან, ევროკავშირთან და აშშ-სთან შედარებით. საქონლისა და მომსახურების ღირებულების მსოფლიო უპირატესობამ, რაც ემყარება იაფი მუშახელის დაბალი შრომით ხარჯებს, ამ ორ ქვეყანას საშუალება მისცა გლობალური კონკურენტული ზეწოლა მოახდინონ.

ტერმინი „ესტერნიზაცია“გამოიყენებოდა აღმოსავლური (ძირითადად იაპონური) მენეჯმენტის ტექნიკის დასავლეთში გავრცელების აღსანიშნავად. [16][17][18]

აზიის ეკონომიკური დომინირების ზრდის ტენდენცია ასევე ემყარება ბოლო ისტორიული ეკონომიკური ტენდენციების ექსტრაპოლაციას. Goldman Sachs– მა, BRIC– ის ეკონომიკურ პროგნოზში, ხაზგასმით აღნიშნა ტენდენცია, რომლის მიხედვით ჩინეთი გახდება უმსხვილესი ეკონომიკური ქვეყანა და ინდოეთი - მეორე უდიდესი ეკონომიკური ქვეყანა  2050 წლისთვის მშპ – ს მხრივ. მოხსენებაში ასევე აღნიშნული იყო, თუ რომელი ტიპის ინდუსტრია დომინირებდა თითოეულ ქვეყანაში, რის შედეგადაც ზოგიერთმა მხარემ მიიჩნია, რომ ჩინეთი "მსოფლიოს ინდუსტრიული სახელოსნოა" ხოლო ინდოეთის საზოგადოება  მომსახურების სფეროში დასაქმებულთა მხრივ ერთ-ერთი უდიდესია. 2009 წლის მონაცემებით, ქვეყნების უმრავლესობა, რომლებიც  ახალ ინდუსტრიულ სახელმწიფოებად ითვლება, აზიაში მდებარეობს.[19]

2050 წლისთვის აღმოსავლეთ და სამხრეთ აზიის ეკონომიკა 20-ჯერ გაიზრდება [33]. ამავდროულად, იზრდება ადამიანის განვითარების ინდექსი - HDI, რომელიც გამოიყენება ცხოვრების დონის გაზომვის მიზნით. ინდოეთის HDI უახლოვდება 0.8-ს, ხოლო ცხოვრების დონე აღმოსავლეთ აზიაში მიუახლოვდება 0.94-ს, ან საკმაოდ ახლოს იქნება ისეთ დასავლეთის ქვეყნებთან, როგორიცაა ევროკავშირის სახელმწიფოები და ამერიკის შეერთებული შტატები. აღმოსავლეთ აზიისა და ინდოეთის ეკონომიკა საკმაოდ მომძლავრდება და თუ ამჟამინდელი ტენდენციები გაგრძელდება, ინდოეთის  მოსახლეობა შეიძლება ორმაგად მიუახლოვდეს ჩინეთისას. აღმოსავლეთ აზიას შეუძლია 2030 წლისთვის დასავლეთის ყველა ქვეყნის კომბინირებულ ეკონომიკას გადააჭარბოს. მას შეიძლება მიჰყვეს სამხრეთ აზია თუ ასეულობით მილიონი  ადამიანი სიღარიბეს დასძლევს და საშუალო ფენას შეუერთდება.

სამშენებლო პროექტები რედაქტირება

 
ტაიბეი 101 - ტაივანი
 
ბურჯ ხალიფა-დუბაი

წინასწარი პროგნოზით, აზიის ყველაზე რევოლუციური სამშენებლო პროექტები მომდევნო წლებში უნდა განხორციელდეს. რეგიონში დაიდგა სუპერმაღალი ცათამბჯენები, როგორც ეკონომიკური ძალის სიმბოლო. აზიაში უფრო მეტი პროექტი ვითარდება და ხორციელდება, ვიდრე მსოფლიოს სხვა რეგიონებში. დასრულებულ პროექტებს მიეკუთვნება პეტრონასის კოშკები კუალა ლუმპურში, შანხაის მსოფლიოს ფინანსური ცენტრი, საერთაშორისო ფინანსური ცენტრი ჰონგ- კონგში, ტაიბეი 101 ტაივანში,  დუბაის ბურჯ ხალიფა არაბთა გაერთიანებული საამიროებში და  კოშკი შანხაიში. მომავალი შენობები უფრო მაღალი იქნება, მაგალითად, PNB 118 კუალა ლუმპურში და Legacy Tower დაკაში.

აზიის კულტურა რედაქტირება

კულტურული თვალსაზრისით, აზიის საუკუნის სიმბოლოა ინდური ჟანრის ფილმები (ბოლივუდი, პარალელური კინო (ან ახალი ინდური კინო), ჰონგ კონგის ჟანრული ფილმები (საბრძოლო ხელოვნების ფილმები, იაპონური ანიმაცია და კორეული ტალღა. აზიური კულტურის დამკვიდრება გავლენას ახდენს აზიელთა იდენტიფიკაციის პოლიტიკაზე აზიაში და მის მიღმა აზიურ დიასპორებში. [20]

იაპონური კულტურული პროდუქტები, სატელევიზიო შოუების ჩათვლით, უდავოდ პოპულარულია ამერიკელ მაყურებელთა შორის უკვე  მრავალი წელია. 2003 წელს მსოფლიოში 2,3 მილიონმა ადამიანმა შეისწავლა ენა: 900,000 სამხრეთ კორეელი, 389,000 ჩინელი, 381,000 ავსტრალიელი და 140,000 ამერიკელი სწავლობს იაპონურს საშუალო სკოლებსა და ინსტიტუტებში.

ფენგ-შუის წიგნები არამხატვრული ლიტერატურის ბესტსელერების ჩამონათვალის სათავეშია. იმატა ფენგ შუის სკოლების რიცხვმა. მსხვილი ბანკები და მრავალეროვნული კორპორაციები ქირაობენ ფენგ შუის კონსულტანტებს, რომლებიც მათ კონსულტაციებს აძლევენ ოფისების ორგანიზების შესახებ.  არის მზაობა, რომ მედიცინის, თერაპიის და მასაჟის აღმოსავლურმა ფორმებმა როგორიცაა წერტილოვანი მასაჟი და აკუპუნქტურა  ჩაანაცვლონ ტრადიციული დასავლური მედიცინა . დასავლეთის ქვეყნებში პოპულარობით სარგებლობს მოქსიბუსცია და შიაცუ აღმოსავლური საბრძოლო ხელოვნების სახეობები: კუნგ ფუ, ძიუდო, კარატე, აიკიდო, ტაეკვონდო, კენდო, ჯუჯიტუ, ტაი ძი, ციგონგი, ბა გუა და სინ-იი, მათი მრავალი მასთან დაკავშირებული სკოლები და ქვესახეობები [21]

საკმაოდ პოპულარულია დასავლეთში აზიური სამზარეულო. აზიელთა იმიგრაციის და არააზიელთა მხრიდან აზიური ინგრედიენტებისა და საკვების მიმართ ინტერესის გამო. დიდ ბრიტანეთში, კანადაში, სკანდინავიასა თუ ამერიკის შეერთებული შტატების პატარა ქალაქებშიც, ჩვეულებრივ, მინიმუმ ერთი ინდური ან ჩინური რესტორანია. ასევე გაიხსნა პანაზიური და აზიური რესტორნები ჩრდილოეთ ამერიკაში, ავსტრალიასა და მსოფლიოს სხვა ნაწილებში. P.F. Chang Chinese Bistro და Pei Wei Asian Diner, რომლებიც აზიურ სამზარეულოს წარმოადგენენ, მათი ხილვა შეიძლება მთელს შეერთებულ შტატებში, ისევე როგორც მსოფლიოს სხვა ნაწილებში. გამოვიდა აზიური სტილის საკვები პროდუქტები, მათ შორის Maggi noodle ბრენდისგან.

იოგამ პოპულარობა მოიპოვა ინდოეთის და აზიის სხვა ქვეყნების გარეთ და შემოვიდა დასავლეთის სამყაროს კულტურაში

მიუხედავად იმისა, რომ ინგლისური კვლავ ფართოდ გამოიყენება მსოფლიოში, აზიური ენები უფრო პოპულარული ხდება კონტინენტის გარეთ. ჩინურის შესწავლას ბოლო დროს აშშ – ში მეტი ყურადღება ექცევა მისი ეკონომიკური სარგებლიანობის გამო. ამან ხელი შეუწყო კონფუცის ინსტიტუტების გახსნას  ბევრ ქვეყანაში  ჩინური ენისა და კულტურის სწავლებისთვის.[22][23]

ჩინური შეფასებულია, როგორც მეორე ყველაზე მეტად გამოყენებადი  ენა ინტერნეტში. თითქმის მეოთხედი საუბრობს ჩინურად, იაპონური მეოთხე ადგილზეა, ხოლო კორეული - მეათე. 2010 წლის მონაცემებით. CIA– ს  2020 წლის მონაცემებით, ჩინეთი ყველაზე მეტ ინტრნეტ მომხმარებელს მასპინძლობს. [24]

ინდოეთს აქვს უდიდესი კინოინდუსტრია მსოფლიოში და ინდოეთის კინოინდუსტრია აწარმოებს მეტ ფილმს, ვიდრე ნოლივუდი (ნიგერიის კინოინდუსტრია) და ჰოლივუდი.[25]

კორეული ტალღის, განსაკუთრებით K-pop და კორეული დრამების გავრცელებამ აზიის საზღვრებს გარეთ გამოიწვია სერვისების შექმნა ამ მოთხოვნის დასადასტურებლად. Viki და DramaFever არის იმ სერვისების მაგალითები, რომლებიც კორეულ დრამებს სთავაზობს საერთაშორისო აუდიტორიას აზიური სხვა შინაარსის პარალელურად.[26] SBS PopAsia და აზიური პოპ რადიო არის ორი რადიოთან დაკავშირებული მუსიკალური სერვისი, რომელიც ხელს უწყობს K-pop- ის გავრცელებას ავსტრალიაში. K-pop- ის გარდა, აზიური პოპ რადიო ასევე ეძღვნება აზიis სხვა პოპ მუსიკას ინდონეზიიდან, ტაილანდიდან, იაპონიიდან, მალაიზიიდან და სინგაპურიდან. ანალოგიურად, SBS PopAsia ყურადღებას ამახვილებს აღმოსავლეთ აზიის სხვა პოპ მუსიკაზე ჩინეთიდან და იაპონიიდან და გარკვეულწილად იუგო-ვო პოპზე.[27]

პოლიტიკა რედაქტირება

ჩინეთის და, უფრო ნაკლებად, ინდოეთის გლობალური პოლიტიკური პოზიცია გაიზარდა საერთაშორისო ორგანიზაციებში და მსოფლიო ძალებში, რამაც ხელი შეუწყო ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და ევროკავშირს გააქტიურდნენ ორ ქვეყანასთან ურთიერთობაში. ჩინეთი ასევე არის გაეროს უშიშროების საბჭოს მუდმივი წევრი. მიუხედავად იმისა, რომ ინდოეთი არ არის მუდმივი წევრი, არ არის გამორიცხული, რომ იგი გახდეს ერთ-ერთი მათგანი, ანდა მინიმუმ უფრო ძლიერი პოზიცია დაიკავოს. იაპონია ასევე ცდილობს გახდეს მუდმივი წევრი, თუმცა ორივე ქვეყნის მცდელობებს აზიის სხვა ქვეყნები ეწინააღმდეგებიან (ანუ პაკისტანი ეწინააღმდეგება ინდოეთის წინადადებას; ჩინეთი, სამხრეთ კორეა, ჩრდილოეთ კორეა ეწინააღმდეგებიან იაპონიის წინადადებას).[28]

აზიის რეგიონალური ბლოკი კიდევ უფრო განვითარდება XXI საუკუნეში ASEAN– ის და სხვა ორგანიზაციების გარშემო, თავისუფალი სავაჭრო ხელშეკრულებების საფუძველზე. ამის მიუხედავად, აზიის სხვადასხვა ქვეყნის ეროვნულ ლიდერებს შორის არსებობს გარკვეული პოლიტიკური შეშფოთება რეგიონში PRC ჰეგემონიური ამბიციების გამო. კიდევ ერთ ახალ ორგანიზაციას, აღმოსავლეთ აზიის სამიტს, ასევე შეუძლია შექმნას სავაჭრო ზონა ევროკავშირის მსგავსი.

რუსეთის პრემიერ მინისტრმა ევგენი პრიმაკოვმა მხარი დაუჭირა რუსეთს, ჩინეთსა და ინდოეთს შორის სამმაგი ალიანსის იდეას, რომელიც პირველად ჩამოაყალიბა ინდოელმა სტრატეგმა მადჰავ დას ნალაპატმა 1983 წელს და მხარი დაუჭირა მრავალპოლუსიანი სამყაროს იდეას. 2006 წლის ნოემბერში ჰუ ძინნტაოს ინდოეთში ვიზიტის შედეგად, იდეამ იმპულსი შეიძინა.[29][30][31]

ადამიანური რესურსების კაპიტალი რედაქტირება

მსოფლიო ბანკის 2007 წლის გლობალიზაციის ანგარიშში აღნიშნულია, რომ ”ასევე მნიშვნელოვანის განათლების დონის გაუმჯობესება, რამაც ხელი შეუწყო აზიის ეკონომიკურ ზრდას საშუალოდ 0,75-2 პროცენტული პუნქტით”. [32] ადამიანური კაპიტალის სწრაფმა გაფართოებამ ხარისხიანი განათლების საშუალებით მთელ აზიაში მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა ”სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობისა და ეკონომიკური ზრდის, ინსტიტუციების ხარისხის კი და ასევე საზოგადოების თანამედროვე დემოკრატიაზე გადასვლის შესაძლებლობაში”[33]

3G (გლობალური ზრდის გენერატორები) რედაქტირება

ყველაზე პერსპექტიული ზრდის აზიის ქვეყნებში შედის ბანგლადეში, ჩინეთი, ინდოეთი, ინდონეზია, ერაყი, მონღოლეთი, ფილიპინები, შრი-ლანკა და ვიეტნამი. სავარაუდოდ, განვითარებადი აზია ყველაზე სწრაფად მზარდი რეგიონი იქნება 2050 წლამდე მოსახლეობისა და შემოსავლების ზრდის წყალობით: 11 3G ქვეყნიდან 9 აზიაშია.[34] ვიეტნამს აქვს გლობალური ზრდის ყველაზე მაღალი გენერატორის ინდექსი, შემდეგ მოდის ჩინეთი 0.81-ით, შემდეგ ინდოეთი.

მომდევნო 11 რედაქტირება

მომდევნო თერთმეტი (ასევე ცნობილია როგორც N-11) თერთმეტი ქვეყანა - ბანგლადეში, ეგვიპტე, ინდონეზია, ირანი, მექსიკა, ნიგერია, პაკისტანი, ფილიპინები, თურქეთი, სამხრეთ კორეა და ვიეტნამი - იდენტიფიცირებულია საინვესტიციო ბანკის Goldman Sachs და ეკონომისტის მიერ. ჯიმ ონილმა თავის კვლევაში აღნიშნა, რომ დიდი პოტენციალი აქვს, რომ BRIC / BRICS ქვეყნებთან ერთად XXI საუკუნის მსოფლიოში გახდეს ყველაზე დიდი ეკონომიკის მქონე ქვეყნები. ბანკმა ეს ქვეყნები შეარჩია, როგორც მომავალი ზრდისა და განვითარებისათვის ყველაზე პერსპექტიული  2005 წლის 12 დეკემბერს.  2011 წლის ბოლოს ოთხი ძირითადი ქვეყანა (მექსიკა, ინდონეზია, ნიგერია და თურქეთი), ასევე ცნობილი როგორც MINT, მთლიანი მშპ-ს 73 პროცენტს შეადგენდა. BRIC– ის მშპ იყო 13,5 ტრილიონი დოლარი, ხოლო MICT– ის მშპ იყო მისი თითქმის 30 პროცენტი: 3,9 ტრილიონი დოლარი. [35]

გამოწვევები რედაქტირება

აზიის ზრდა გარანტირებული არ არის. მის ლიდერებს მოუწევთ მრავალი რისკისა და გამოწვევების მართვა, კერძოდ:

იზრდება უთანასწორობა იმ ქვეყნებში, სადაც სიმდიდრე და შესაძლებლობები შემოიფარგლება ზედა ეშელონებით. ამან შეიძლება შეარყოს სოციალური ერთიანობა და სტაბილურობა.

აზიის მრავალი ქვეყანა, მაგალითად, პაკისტანი, ვერ შეძლებს საჭირო ინვესტიციების განხორციელებას ინფრასტრუქტურაში, განათლებასა და საზოგადოებრივ პოლიტიკაში, რათა დაეხმაროს მათ საშუალო შემოსავლის ხაფანგის თავიდან ასაცილებლად.

ინტენსიური კონკურენცია შეზღუდულ ბუნებრივ რესურსებზე, როგორიცაა მიწა, წყალი, საწვავი ან საკვები, რადგან ახლად შეძლებული აზიელები ცხოვრების უფრო მაღალი დონისკენ ისწრაფვიან.

გლობალური დათბობა და კლიმატის ცვლილებები, რამაც შეიძლება საფრთხე შეუქმნას სოფლის მეურნეობის წარმოებას, სანაპირო მოსახლეობას და ბევრ დიდ ურბანულ უბანს.

ყოვლისმომცველი კორუფცია, რომელიც აზიანებს აზიის ბევრ მთავრობას. [36]

მოსახლეობის დაბერებამ შეიძლება პირდაპირი გავლენა იქონიოს აზიის ქვეყნების ეკონომიკურ განვითარებაზე, მათ შორის სამუშაო ძალას შემცირებაზე, მოხმარების წესების შეცვლაზე, სახელმწიფო ფინანსებზე ზეწოლაზე და ა.შ. [37]

კრიტიკა რედაქტირება

მიუხედავად წინასწარი გათვლებისა, რომელიც პროგნოზირებს აზიის ეკონომიკური და პოლიტიკური ძალაუფლების ზრდას, აზიის საუკუნის იდეა გააკრიტიკეს. ეს მოიცავს შესაძლებლობას, რომ ზრდის მაღალმა ტემპებმა შეიძლება გამოიწვიოს რევოლუცია, ეკონომიკური ვარდნა და ეკოლოგიური პრობლემები, განსაკუთრებით ჩინეთში. ზოგი თვლის, რომ XXI საუკუნე მრავალპოლუსიანი იქნება და არც ერთ ქვეყანასა და კონტინენტზე არ იქნება ისეთი კონცენტრირებული გავლენა. ამასთან, აზიის საუკუნის ზოგიერთი მომხრე პასუხობს, რომ რადგან ორი ყველაზე დასახლებული ქვეყანა (ჩინეთი და ინდოეთი) აზიაში მდებარეობს, ბუნებრივია, რომ ისინი უფრო დიდ როლს შეასრულებენ მსოფლიოში მიმდინარე მოვლენებზე, ვიდრე პატარა ქვეყნები.[38][39]

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ Asia 2050: Realizing the Asian Century | Asian Development Bank". Adb.org. 26 March 2012. Retrieved 28 July 2012.
  2. ↑ "PM Yıldırım calls Asian countries on cooperation against terrorism"[მკვდარი ბმული]. DailySabah.
  3. ↑ "Momentum for improving Japan-China relations | The Japan Times".[მკვდარი ბმული] The Japan Times.
  4. ↑ Cited in Hans Weigert, "Haushofer and the Pacific," Foreign Affairs, 20/4, (1942): p 735.
  5. ↑ Xiaoping, Deng (1993). Deng Xiaoping Wenxuan (Selected Works of Deng Xiaoping). Vol. 3, Beijing:
  6. ↑ Security and Development Assistance. 1985. Retrieved 28 July 2012.
  7. ↑ Mahbubani, Kishore (2008). The New Asian Hemisphere: The irresistible shift of global power to the east. Public Affairs. pp. 51–99.
  8. ↑ "Review: Asia on a knife-edge". www.lowyinstitute.org. Retrieved 26 August 2019.
  9. ↑ The Asian Century Could Belong to India | Asian Century on a Knife-edge". The Kootneeti. 25 April 2018. Retrieved 26 August 2019.
  10. ↑ 10.0 10.1 Archived 30 April 2008 at the Wayback Machine
  11. ↑ Data table in Maddison A (2007), Contours of the World Economy I-2030AD, Oxford University Press, ISBN 978-0199227204
  12. ↑ "Asia 2050: Realizing the Asian Century" დაარქივებული 2015-05-13 საიტზე Wayback Machine. (PDF). Retrieved 28 July 2012.
  13. ↑ "Asian 2050: Realizing the Asian Century" დაარქივებული 2015-05-13 საიტზე Wayback Machine. (PDF). Retrieved 28 July 2012.
  14. ↑ "Indian Economy Overview". Ibef.org. 20 April 2012. Retrieved 28 July 2012.
  15. ↑ Goyal, Kartik; Krishnan, Unni (1 December 2010). "Growth May Surpass Government Target for Year, Ushering Higher India Rates". Bloomberg.
  16. ↑ Raffin, Anne, "Easternization Meets Westernization: Patriotic Youth Organizations in French Indochina during World War 2"
  17. ↑ Kaplinsky, Raphael, Easternization: The spread of Japanese Management Techniques to Developing Countries
  18. ↑ Kwang-Kuo Hwang, Easternization: Socio-cultural Impact on Productivity
  19. ↑ Campbell, Colin (2015). Easternization of the West. Routledge. p. 376. ISBN 9781317260912.
  20. ↑ "Culture of Asia – Music, Art and Language". Asianamericanalliance.com. Retrieved 28 July 2012.
  21. ↑ Colin Campbell, Easternization of the West" p. 19
  22. ↑ Cushman, Anne. "Yoga Today: Is Yoga Becoming Too Mainstream?". Yoga Journal.
  23. ↑ Paulson, Amanda. "Next hot language to study: Chinese", The Christian Science Monitor, 8 November 2005. Retrieved 21 September 2006.
  24. ↑ "Top Ten Internet Languages – World Internet Statistics". Internetworldstats.com. Retrieved 28 July2012.
  25. ↑ "Country Comparison: Internet Users". დაარქივებული 2018-01-04 საიტზე Wayback Machine. CIA – The World Factbook. Cia.gov. Retrieved 15 March 2020.
  26. ↑ Korean Drama, Taiwanese Drama, Bollywood, Anime and Telenovelas free online with subtitles - Rakuten Viki". www.viki.com.
  27. ↑ Choi, JungBong; Maliangkay, Roald (15 September 2014). K-pop - The International Rise of the Korean Music Industry. Routledge. ISBN 9781317681809 – via Google Books.
  28. ↑ Anbarasan, Ethirajan (22 September 2004). "Analysis: India's Security Council seat bid". BBC News. Retrieved 25 April 2010.
  29. ↑ Reinhard Drifte (2000). Japan's Quest For A Permanent Security Council Seat: A Matter of Pride Or Justice?. Palgrave Macmillan. p. 151. ISBN 978-0-312-22847-7.
  30. ↑ ASEAN and India Seal Trade, Cooperation Pacts With Eye on "Asian century"". Asean.org. 15 October 2003. Archived from the original on 4 April 2012. Retrieved 28 July 2012.
  31. ↑ Buckley, Sarah (14 December 2005). "Asian powers reach for new community". BBC News. Retrieved 25 April2010.
  32. ↑ Poulose, T. T. "Russia-China-India: A Strategic Triangle". Asianaffairs.com. Archived from the originalon 9 May 2003.
  33. ↑ "Global Economic Prospects: Managing the next wave of globalization" (PDF). World Bank. Retrieved 8 April2013.
  34. ↑ "The Asian Century Will Be Built on Human Capital". East Asia Forum. Retrieved 8 April 2013.
  35. ↑ "Indonesia fourth in world's trade volume growth". 20 October 2011.
  36. ↑ "Indonesia negara jagoan masa depan". Retrieved 9 August 2012.
  37. ↑ "ASIA 2050 – Realizing the Asian Century – Executive Summary" დაარქივებული 2015-05-13 საიტზე Wayback Machine. (PDF). Retrieved 28 July 2012.
  38. ↑ "Impact of Population Aging on Asia's Future Growth" დაარქივებული 2020-01-26 საიტზე Wayback Machine. (PDF). Asian Development Bank. Retrieved 8 April 2013.
  39. ↑ "Coming out". The Economist. 23 March 2006.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=აზიის_საუკუნე&oldid=4301038“-დან