ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა
ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა (ამიერკავკასიის ფედერაცია, ასფსრ) — საბჭოთა რესპუბლიკა, რომელმაც 1922–1936 წლებში იარსება; მასში შედიოდნენ საქართველოს, სომხეთის, აზერბაიჯანის და აფხაზეთის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკები. შემდეგ ეს სამი ქვეყანა საბჭოთა კავშირის შემადგენლობაში ცალ-ცალკე შევიდა. ასფსრ-ს შექმნას ეწინააღმდეგებოდნენ ქართველი ბოლშევიკები ბუდუ მდივანი, მალაქია ტოროშელიძე, სერგო ქავთარაძე, მ. ოკუჯავა, კ. ცინცაძე, რომლებიც ამ წნააღმდეგობის გამო შემდგომში ნაციონალ-უკლონისტებად მიიჩნიეს და რეპრესიების მსხვერპლნი გახდნენ.
ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა | |||||||||
| |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
დევიზი ქართ. პროლეტარებო ყველა ქვეყნისა, შეერთდით! რუს. Пролетарии всех стран, соединяйтесь! სომხ. Պրոլետարներ բոլոր երկրների, միացե'ք! აზერ. Бүтүн өлкәләрин пролетарлары, бирләшин! | |||||||||
![]() | |||||||||
დედაქალაქი | ტფილისი | ||||||||
უდიდესი ქალაქები | ტფილისი, ერივანი, ბაქო | ||||||||
ენა | რუსული ასევე ქართული, სომხური, აზერბაიჯანული | ||||||||
ფულის ერთეული | რუბლი | ||||||||
ფართობი | 1 861 000 კმ² | ||||||||
მოსახლეობა | 5 861,6 ათ. (1926) | ||||||||
მმართველობის ფორმა | საბჭოთა რესპუბლიკა | ||||||||
მოსახლეობარედაქტირება
მოსახლეობა 1926 წ.:
- ასფსრ — 5 861 600 კ.
- საქართველოს სსრ — 2 666 500 კ.
- აზერბაიჯანის სსრ — 2 314 600 კ.
- სომხეთის სსრ — 880 500 კ.
საქართველოს სსრ | |
---|---|
სულ | 2 666 500 კ. |
ქართველები | 1 788 200 კ. |
სომხები | 307 000 კ. |
აზერბაიჯანელები | 137 900 კ. |
ოსები | 133 300 კ. |
რუსები | 96 100 კ. |
აფხაზები | 56 800 კ. |
ბერძნები | 54 100 კ. |
უკრაინელები | 14 400 კ. |
ებრაელები | 9 300 კ. |
ქურთები | 8 000 კ. |
ლეკები | 3 400 კ. |
იეზიდები | 2 800 კ. |
ასურელები | 900 კ. |
აზერბაიჯანის სსრ | |
---|---|
სულ | 2 314 600 კ. |
აზერბაიჯანელები | 1 438 000 კ. |
სომხები | 283 000 კ. |
რუსები | 220 500 კ. |
თალიშები | 77 000 კ. |
ქურთები | 41 000 კ. |
ლეკები | 37 300 კ. |
თათები | 28 400 კ. |
ებრაელები | 20 600 კ. |
უკრაინელები | 18 200 კ. |
თათრები | 9 900 კ. |
სპარსელები | 9 400 კ. |
უდიები | 2 400 კ. |
სომხეთის სსრ | |
---|---|
სულ | 880 500 კაცი |
სომხები | 743 600 კ. |
აზერბაიჯანელები | 76 900 კ. |
რუსები | 19 500 კ. |
იეზიდები | 12 630 კ. |
ქურთები | 11 700 კ. |
ბერძნები | 3 000 კ. |
უკრაინელები | 2 800 კ. |
ასურელები | 2 200 კ. |
ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკის კავშირის საბჭო, თავმჯდომარეები[1]რედაქტირება
ასფსრ-ის კავშირის საბჭო, თავმჯდომარეები საქართველოს სსრ-დან | ასფსრ-ის კავშირის საბჭო, თავმჯდომარეები სომხეთის სსრ-დან | ასფსრ-ის კავშირის საბჭო, თავმჯდომარეები აზერბაიჯანის სსრ-დან | |||||||||||||||
პორტრეტი | სახელი | პორტრეტი | სახელი | პორტრეტი | სახელი | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
პოლიკარპე (ბუდუ) გურგენის ძე მდივანი 12 მარტი, 1922–4 დეკემბერი, 1922 საკავშირო კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) წევრი (1903) ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკის კავშირის საბჭოს თავმჯდომარე |
ალექსანდრე თეოდორეს ძე მიასნიკოვი (მიასნიკიანი) 12 მარტი, 1922–15 იანვარი, 1923 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი (1906) ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკის კავშირის საბჭოს თავმჯდომარე |
ნარიმან კერბალაი ნაჯაფ ოღლუ ნარიმანოვი 12 მარტი, 1922–15 იანვარი, 1923 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი (1905) ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკის კავშირის საბჭოს თავმჯდომარე | |||||||||||||||
შალვა ზურაბის ძე ელიავა 4 დეკემბერი, 1922–15 იანვარი, 1923 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი (1904) ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკის კავშირის საბჭოს თავმჯდომარე | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტი, თავმჯდომარეები | ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტი, თავმჯდომარეები | ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტი, თავმჯდომარეები | |||||||||||||||
მიხეილ (მიხა) გრიგოლის ძე ცხაკაია 16 იანვარი, 1923-27 თებერვალი, 1931 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი (1898) ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტი თავმჯდომარე |
სარქის სააკის ძე ამბარცუმიანი 16 იანვარი, 1923-11 აპრილი, 1925 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი (1903) ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარე |
სამედ აღა ჰასან აღა ოღლი აღამალიოღლი 16 იანვარი, 1923–26 იანვარი, 1930 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის (გაერთიანებული) წევრი, რუსეთის კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების) წევრი (1920) ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარე | |||||||||||||||
სერგეი (სარქის) მელიქის ძე ხანოიანი 15 აპრილი, 1925-5 აპრილი, 1927 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი (1902) ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარე |
ვაკანსია 26 იანვარი, 1930–18 იანვარი, 1931 | ||||||||||||||||
სარქის ოჰანესის ძე ტერ-კასპარიანი 9 აპრილი, 1927–20 თებერვალი, 1931 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი (1905) ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარე |
ქაზანფარ მაჰმუდ ოღლი მუსაბეკოვი 18 იანვარი, 1931–28 იანვარი, 1932 რუსეთის კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკები) წევრი (1918) ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარე | ||||||||||||||||
ფილიპე იესეს ძე მახარაძე 27 თებერვალი, 1931–5 მარტი, 1935 სოციალ-დემოკრატიულ მოძრაობაში (1891 წლიდან) რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი (1903) ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტი თავმჯდომარე |
არმენ არტიომის ძე ანანიანი 27 თებერვალი, 1931–15 იანვარი, 1935 რუსეთის კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკები) წევრი (თებერვალი, 1919) ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტი თავმჯდომარე |
სულთან მეჯიდ ეფენდიევი 28 იანვარი, 1932–1937 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი (1904) ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარე | |||||||||||||||
აბელ სოფრონის ძე ენუქიძე 5 მარტი, 1935–27 მაისი, 1935 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი (1898) ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტი თავმჯდომარე |
სერგეი ნიკოლაის ძე მარტიკიანი 18 იანვარი, 1935–1937 რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი (1904) ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტი თავმჯდომარე | ||||||||||||||||
ფილიპე იესეს ძე მახარაძე 27 მაისი, 1935–1937 სოციალ-დემოკრატიულ მოძრაობაში (1891 წლიდან) რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი (1903) ასფსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტი თავმჯდომარე | |||||||||||||||||
|
გალერეარედაქტირება
იხილეთ აგრეთვერედაქტირება
ლიტერატურარედაქტირება
- ხაჭაპურიძე, გ. საქართველოს XIX და XX საუკუნეთა ისტორია გვ. 204-207 — თბილისი, სახელგამი, 1940
რესურსები ინტერნეტშირედაქტირება
- ამიერკავკასიის ფედერაციის მცენარეული საფარის რუკა საქართველოს ეროვნული არქივი
- ასფსრ ეკონომიკური რუკა 1925 წ. საქართველოს ეროვნული არქივი