ვიკიპედია

უდიები

უდიები[8][9], უდინები (თვითსახელწოდება — „უდი, უტი / уди, ути“) — კავკასიაში მცხოვრები ერთ-ერთი ავტოქთონი ხალხი. ისტორიული საცხოვრებელი ადგილი თანამედროვე აზერბაიჯანის ტერიტორია. ამჟამად ცხოვრობენ რუსეთის, საქართველოს, აზერბაიჯანის, სომხეთის, ყაზახეთისა და უკრაინის ტერიტორიებზე. საერთო მოსახლეობა შეადგენს 8 440 კაცს. მიიჩნევიან კავკასიის ალბანელების შთამომავლებად.

უდიები
уди, ути
უდები
უდი ქალი (ვართაშენიდან, 1883)
საერთო მოსახლეობა
დაახ. 8,440[1] - 10,000[2]
რეგიონები მნიშვნელოვანი მოსახლეობით
აზერბაიჯანის დროშა აზერბაიჯანი 4,100[3]
რუსეთის დროშა რუსეთი 3,721[4]
სომხეთის დროშა სომხეთი 200[5]
საქართველოს დროშა საქართველო 174[2]
ყაზახეთის დროშა ყაზახეთი უცნობია[6]
უკრაინის დროშა უკრაინა უცნობია[6]
ენები უდიური, რუსული, აზერბაიჯანული და ქართული
რელიგიები სომხური სამოციქულო ეკლესია და ქართული მართლმადიდებლური ეკლესია[7]

მკვლევართა აზრით უდიების ხსენება ძველი დროიდან მოდის. ამის ძირითად საბუთად მოჰყავთ საისტორიო წყაროებში მოხსენებული სახელწოდება ბერძ. ούιτιοι, სომხ. ուտիք [ვიტიქ] და სხვა. ფიქრობენ რომ ამ ტერმინით აღინიშნებოდა ძველი ალბანეთის ტერიტორიაზე მოსახლე ხალხი, რომელსაც დღეს უდიები ეწოდება[10].

უდიები ქრისტიანობის მიმდევრები არიან (სომხური სამოციქულო ეკლესია და ქართული მართლმადიდებლური ეკლესია).

საქართველოში ძირითადად ყვარლის მუნიციპალიტეტის სოფელ ზინობიანში ცხოვრობენ.[11] აზერბაიჯანში ცხოვრობდნენ სოფელ ვართაშენსა (დღევანდელი ოღუზი) და ნიჟში.[12]

იხილეთ აგრეთვე

რედაქტირება

ლიტერატურა

რედაქტირება
  • კალანკატუაცი მ., ალვანთა ქვეყნის ისტორია, თბ, 1985
  • თ. შარაბიძე, ვინ არიან უდიები?!კრ. ისტორიულ-ეთნოგრაფიული ძიებანი, V, თბ., 2003
  • Удины: (Материалы для антропологии Кавказа) / А.А. Арутинов. - М.: Тип. С.П. Семёнова, 1905. - 136, [5] с.: рис.; табл. - (Известия Имп. общ. любителей естествознания, антропологии и этнографии, сост. при Имп. Моск. ун-те. Т. CVI . Труды антропологического отдела. Т. XXIII .)
  • Удины, Советский Энциклопедический Словарь. М., 1980, с. 1386
  • Кузнецов И., Удины, 2003, Библиотека “Вехи”, [1] დაარქივებული 2021-02-25 საიტზე Wayback Machine. .
  • John M. Clifton, Deborah A. Clifton, Peter Kirk, and Roar Ljÿkjell, The Sociolinguistic Situation of the Udi in Azerbaijan, SIL International, 2005 [2] დაარქივებული 2012-10-02 საიტზე Wayback Machine.
  • Wolfgang Sch., The cognitive dimension of clausal organization in Udi, 2000

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
 
ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ The Sociolinguistics Situation of the Udi in Azerbaijan დაარქივებული 2012-10-02 საიტზე Wayback Machine. - John M. Clifton, Deborah A. Clifton, Peter Kirk, and Roar Ljøkjell
  2. ↑ 2.0 2.1 „Ethnic Groups in Georgia # 3 – Udis“. The Georgian Times. 2008-04-17. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-08-29. ციტირების თარიღი: 2008-04-17.
  3. ↑ "Population by ethnic groups" დაარქივებული 2007-12-20 საიტზე Wayback Machine. The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan
  4. ↑ Ethnical composition of the Population of the Russian Federation დაარქივებული 2010-06-16 საიტზე Wayback Machine. (2002)
  5. ↑ „Muslim Kurds and Christian Udis“. Hetq Online. 2006-11-13. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-08-17. ციტირების თარიღი: 2006-11-13.
  6. ↑ 6.0 6.1 „რუსული ვიკიპედია“.
  7. ↑ The Red Book of Peoples: The Udis
  8. ↑ უდიები, საქართველოს პარლამენტის ბიბლიოთეკა
  9. ↑ ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 102.
  10. ↑ Л. Меликсетбеков, «К истории удин», „თბილ. უნივ. შრომები“, ტ. XXII, თბ., 1942
  11. ↑ Udins.ru სოფელ ზინობიანი დაარქივებული 2010-08-07 საიტზე Wayback Machine. (რუსული)
  12. ↑ ჯავახიშვილი ივ., თხზულებანი : თორმეტ ტომად : ტომი X, თბ., 1992, გვ. 46
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=უდიები&oldid=4712238“-დან