ვიკიპედია

ვარსკვლავური ომები

(გადამისამართდა გვერდიდან Star Wars)

„ვარსკვლავური ომები“ (ინგლ. Star Wars) — ეპიკური კოსმოსური ოპერის ჟანრის მედია-ფრენჩაიზი, შექმნილი ჯორჯ ლუკასის მიერ. მასში აღწერილია მოვლენები, რომლებიც მიმდინარეობს „უხსოვარ დროს, შორეულ გალაქტიკაში“.

ვარსკვლავური ომები

ოფიციალური ლოგო, რომელიც
ჩნდება ყოველი ფილმის დასაწყისში
შემქმნელი ჯორჯ ლუკასი
ორიგინალური ნამუშევარი ვარსკვლავური ომები (1977)[ა]
გამოცემები
რომან(ებ)ი იხ. წიგნების სია
კომიქსები იხ. კომიქსების სია
სტრიპ(ებ)ი იხ. სტრიპების სია
ჟურნალ(ებ)ი Star Wars Insider
(1987–დღემდე)
კინო და ტელევიზია
ფილმ(ებ)ი

სრული სია

მხატვრული
ანიმაციური
ტელესერიალები

სრული სია

ანიმაციური
მხატვრული
სატელევიზიო ფილმ(ებ)ი
აუდიო
რადიო ვარსკვლავური ომები
ორიგინალური მუსიკა მუსიკა
სხვადასხვა
სათამაშოები საქონელი
თემატური პარკების ატრაქციონები ატრაქციონების სია

ფრენჩაიზი ჩამოყალიბდა 1977 წელს ფილმის „ვარსკვლავური ომები“ გამოშვებით (მოგვიანებით მან შეიძინა ქვესათაური „ეპიზოდი IV: ახალი იმედი“)[1][2]. ფილმი მსოფლიო პოპულარული კულტურის ფენომენად იქცა. მას მოჰყვა ორი წარმატებული გაგრძელება - „იმპერიის საპასუხო შეტევა“ (1980) და „ჯედაის დაბრუნება“ (1983) — ეს სამი ფილმი შეადგენს ორიგინალურ ტრილოგიას. 1999-2005 წლებში გამოვიდა წინარეისტორიების ტრილოგია, რომელშიც შესულია სამი ფილმი — „ფარული საფრთხე“ (1999), „კლონების შეტევა“ (2002) და „სითების შურისძიება“ (2005). ამ ტრილოგიამ კრიტიკოსების და მოყვარულების არაერთგვაროვანი შეფასებები მიიღო. გაგრძელების ტრილოგია დაიწყო 2015 წელს, „ძალის გამოღვიძების“ გამოშვებით. შვიდივე ფილმი სხვადასხვა დროს ნომინირებული იყო ოსკარზე (გაიმარჯვა მხოლოდ პირველმა ორმა) და კომერციულად წარმატებული იყო. მათ საერთო მოგებამ 7.5 მილიარდი აშშ დოლარი შეადგინა[3], რამაც „ვარსკვლავური ომები“ აქცია ყველა დროის ერთ-ერთ შემოსავლიან ფილმების სერიად.[4] ფრენჩაიზში აგრეთვე არსებობს მთელი რიგი განშტოებების, ანიმაციური სერიალის „კლონების ომები“ (2008) და ანთოლოგიურ ფილმ „განდგომილი ერთის“ სახით.

ფრენჩაიზში აგრეთვე შედის მთელი რიგი წიგნების, ტელესერიალების, ვიდეო და კომპიუტერული თამაშების და კომიქსების. ყოველი მათგანის მოვლენები კანონიკურია და მიმდინარეობს იგივე სამყაროში, რაც ფილმები. ამის საფუძველზე განვითარდა გამოგონილი სამყარო, ხოლო არაკანონიკური მედია ამჟამად „ლეგენდებს“ ექვემდებარება. „ვარსკვლავური ომები“ გინესის რეკორდსმენია, როგორც „ყველაზე წარმატებული კინომერჩანდაიზი“. 2015 წელს ამ ფრენჩაიზის საერთო ღირებულებამ 42 მილიარდი აშშ დოლარი შეადგინა[5][6], რამაც იგი ყველა დროის რიგით მეორე ყველაზე შემოსავლიან მედიაფრენჩაიზად აქცია.

2012 წელს უოლტ დისნეის კომპანიამ Lucasfilm 4.06 მილიარდ აშშ დოლარად შეიძინა და მოიპოვა „ვარსკვლავური ომების“ ყველა შემდგომი ფილმის დისტრიბუციის უფლება, დაწყებული 2015 წლის „ძალის გამოღვიძებით“.[7] ყოფილი მფლობელი, 20th Century Fox, ინარჩუნებს პირველი ორი ტრილოგიის ფიზიკურად დისტრიბუციის უფლებებს, აქვს მუდმივი უფლება 1977 წლის ორიგინალურ ფილმზე, ისევე, როგორც წინარეისტორიის ტრილოგიაზე და „ახალი იმედის“ პირველ ორ გაგრძელებაზე — 2020 წლამდე.[8][9] Walt Disney Studios ფლობს „ვარსკვლავური ომების“ ყველა ფილმის ციფრული დისტრიბუციის უფლებას, გარდა „ახალი იმედის“.[9][10]

გარემო

რედაქტირება
იხილეთ აგრეთვე: ვარსკვლავური ომების კანონი, ძალა (ვარსკვლავური ომები), და ვარსკვლავური ომების პლანეტების და მთვარეების სია

„ვარსკვლავური ომების“ ფრენჩაიზის მოქმედებები მიმდინარეობს შორეულ, უცნობ გამოგონილ გალაქტიკაში, შორეული წარსულის უხსოვარ დროს. მასში ცხოვრობს უამრავი არსება და სახეობა. ადამიანები ფლობენ დროიდებს, რომლებიც ყოველდღიურ ცხოვრებაში ეხმარებიან, ხოლო კოსმოსში მოგზაურობა ცხოვრების ჩვეული წესია.

ამასთან, ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი და სულიერი ელემენტი არის ძალა. პირველ ფილმში იგი აღწერილია, როგორც „ცოცხალი არსებების მიერ შექმნილი ენერგეტიკული ველი, რომელიც მოგვიცავს, ჩვენშია და გალაქტიკას აერთინებს“.[11] ძალასთან მჭიდროდ დაკავშირებულ ადამიანებს აქვთ განვითარებული რეფლექსები და წვრთნის და მედიტაციის შედეგად მათ შეუძლიათ, დაეუფლონ სხვადასხვა თვისებას — ტელეკინეზს, წინასწარმეტყველებას, შორსმჭვრეტელობას და გონების მართვას. ძალას ეზიარება ორი კატეგორია — ჯედაები და სითები. ჯედაების ორდენი მთლიანად ძალის ნათელ მხარეს არის მოქცეული. ჯედაები ყოველდღიურობას ბოლომდე უძღვნიან მშვიდობის შენარჩუნებას, თუმცა მათთვის ქორწინება აკრძალულია. ჯედაებთან შედარებით, სითი მხოლოდ ორია — მასწავლებელი და შეგირდი. ისინი იყენებენ ძალის ბნელ მხარეს და ოსტატობას აღწევენ სიძულვილის და აგრესიის გზით, რათა შემდგომში დაეუფლონ გალაქტიკას და გაანადგურონ ჯედაების ორდენი. რენის რაინდები გაგრძელების ტრილოგიაში ჩაენაცვლნენ სითებს, ხოლო ჯედაებიდან მხოლოდ ერთია დარჩენილი.

წინარეისტორიის ტრილოგიაში მთავრობას წარმოდგენილია ყველა პლანეტის, როგორც გალაქტიკური რესპუბლიკის გაერთიანების სახით. ყოველ პლანეტას ჰყავს საკუთარი მთავრობა, რომელსაც პლანეტა კორუსანტზე წარადგენს ესა თუ ის სენატორი. თუმცა, გალაქტიკა სხვადასხვა პლანეტასთან კონფლიქტში იმყოფება. ასეთები წარმოადგენენ სეპარატისტებს, რომლებსაც არ სურთ რესპუბლიკის შემადგენლობაში ყოფნა. ჯედაები და კლონების არმია რესპუბლიკის მხარეს იბრძვიან, ხოლო სითები და დროიდების ჯარი სეპარატისტებს ემხრობიან. შედეგად წარმოქმნილია კონფლიქტი, რომელსაც „კლონების ომი“ ეწოდება. ეს ომი მთავრდება, როდესაც მთავრობა გარდაიქმნება გალაქტიკურ იმპერიად. მას მართავს იმპერატორი (რომელიც ფარულად სითია), ხოლო მცირე რაოდენობის ჯედაები ცდილობენ მშვიდობის აღდგენას. ოცი წლის შემდეგ აჯანყებულთა ალიანსი ერთადერთი ძალაა, რომელიც იმპერიას უპირისპირდება. გაგრძელების ტრილოგიის მოთხრობილი ამბების დროისთვის, გალაქტიკის ახალ რესპუბლიკად გარდაქმნის შემდეგ, მშვიდობა დარღვეულია პირველი ორდენის მიერ, რომელსაც რენის რაინდებიც ემხრობიან.

ფილმები

რედაქტირება

სერიის პირველი ფილმი „ვარსკვლავური ომები“ გამოვიდა 1977 წლის 25 მაისს. მას მოჰყვა ორი გაგრძელება — „იმპერიის საპასუხო შეტევა“ (21 მაისი, 1980) და „ჯედაის დაბრუნება“ (25 მაისი, 1983). ფილმების შესავალში ხაზგასმულია, რომ გაგრძელებებს ეწოდება „ეპიზოდი V“ და „ეპიზოდი VI“, თუმცა ფილმების პრომოკამპანია ძირითადად მიმდინარეობდა მათი ქვესათაურების გამოყენებით. მიუხედავად იმისა, რომ პირველ ფილმს ოფიციალურად უბრალოდ „ვარსკვლავური ომები“ ეწოდებოდა, 1981 წელს ხელახლა გამოშვებისას მან შეიძინა ქვესათაური „ეპიზოდი IV: ახალი იმედი“, რათა დაეცვა უკვე გამოსული გაგრძელებებით ჩამოყალიბებული ტრადიცია. ამრიგად, იგი იძენდა ხანგრძლივი საგის შუალედური ნაწილის სახეს.[12]

ორიგინალური ფილმის გამოსვლიდან თითქმის ორი ათწლეულის შემდეგ გამოვიდა გაგრძელებები — „ეპიზოდი I: ფარული საფრთხე“ (19 მაისი, 1999), „ეპიზოდი II: კლონების შეტევა“ (16 მაისი, 2002) და „ეპიზოდი III: სითების შურისძიება“ (19 მაისი, 2005).[13] 2008 წლის 15 აგვისტოს კინოგაქირავებაში გამოვიდა სრულმეტრაჟიანი ანიმაციური ფილმი „კლონების ომები“, რასაც მოჰყვა ამავე სახელწოდების ტელესერიალი.

წინარეისტორიის უკანასკნელი ფილმიდან ათწლეულის შემდეგ სერია გაგრძელდა ფილმით „ეპიზოდი VII: ძალის გამოღვიძება“ (18 დეკემბერი, 2015), რითაც ახალი ტრილოგია დაიწყო. „განდგომილი ერთი: ვარსკვლავური ომების ამბავი“ (16 დეკემბერი, 2016) არის პირველი ანთოლოგიური ფილმი, რომელიც ძირითადი ეპიზოდური საგისგან დამოუკიდებელია.

მიმოხილვა

რედაქტირება
ფილმების ტრილოგიები
ფილმი გამოსვლის თარიღი რეჟისორ(ებ)ი სცენარისტ(ებ)ი პროდიუსერ(ებ)ი დისტრიბუტორ(ებ)ი ხანგრძლივობა
ორიგინალური ტრილოგია
ეპიზოდი IV –
ახალი იმედი 		25 მაისი, 1977 (1977-05-25) ჯორჯ ლუკასი გერი კურცი 20th Century Fox[ბ] 121 წთ[14]
ეპიზოდი V –
იმპერიის საპასუხო შეტევა 		21 მაისი, 1980 (1980-05-21) ირვინ კერშნერი ჯორჯ ლუკას, ლი ბრეკეტი და ლოურენს კესდენი 124 წთ[15]
ეპიზოდი VI –
ჯედაის დაბრუნება 		25 მაისი, 1983 (1983-05-25) რიჩარდ მარკუანდი ჯორჯ ლუკასი და ლოურენს კესდენი ჰოვარდ კაზანჯიანი 133 წთ[16]
პრიკველების ტრილოგია
ეპიზოდი I –
ფარული საფრთხე 		19 მაისი, 1999 (1999-05-19) ჯორჯ ლუკასი ჯორჯ ლუკასი რიჩარდ მაკ-კალუმი 20th Century Fox[ბ] 133 წთ[16]
ეპიზოდი II –
კლონების შეტევა 		16 მაისი, 2002 (2002-05-16) ჯორჯ ლუკასი და ჯონათან ჰეილზი 142 წთ[17]
ეპიზოდი III –
სითების შურისძიება 		19 მაისი, 2005 (2005-05-19) ჯორჯ ლუკასი 140 წთ[18]
გაგრძელების ტრილოგია
ეპიზოდი VII –
ძალის გამოღვიძება 		18 დეკემბერი, 2015 (2015-12-18) ჯეი ჯეი აბრამსი ლოურენს კესდენი, ჯეი ჯეი აბრამსი და მაიკლ არნდტი კეთლინ კენედი, ჯეი ჯეი აბრამსი და ბრაიან ბერკი Walt Disney Studios Motion Pictures 135 წთ[19]
ეპიზოდი VIII –
უკანასკნელი ჯედაი 		15 დეკემბერი, 2015 (2015-12-15) რაიან ჯონსონი კეთლინ კენედი და მიშელ რეჯანი და ჯეი ჯეი აბრამსი 152 წთ
ეპიზოდი IX – სკაიუოკერის აღზევება დეკემბერი 20 , 2019[20] ჯეი ჯეი აბრამსი ჯეი ჯეი აბრამსი და კრის ტერიო 141 წთ
ცალკე ფილმები
ფილმი გამოსვლის თარიღი რეჟისორ(ებ)ი სცენარისტ(ებ)ი პროდიუსერ(ებ)ი დისტრიბუტორ(ებ)ი ხანგრძლივობა
ვარსკვლავური ომები:
კლონების ომები 		15 აგვისტო, 2008 (2008-08-15) დეივ ფილონი ჰენრი გილონი, სტივენ მელჩინგი და სკოტ მერფი ჯორჯ ლუკასი და კეთრინ უინდერი Warner Bros. Pictures 98 წთ[21]
ანთოლოგიური ფილმები
განდგომილი ერთი:
ვარსკვლავური ომების ამბავი 		16 დეკემბერი, 2016 (2016-12-16) გარეთ ედვარდსი ჯონ ნოლი და გერი უიტა (ამბავი)
კრის უაიტცი და ტონი გილროი (სცენარი) 		კეთლინ კენედი, ელისონ შირმური და საიმონ ემანუელი Walt Disney Studios Motion Pictures 133 წთ[22]
სოლო: ვარსკვლავური ომების ამბავი 25 მაისი, 2018 (2018-05-25)[23] რონ ჰოვარდი ლოურსენს კესდენი და ჯონ კესდენი კეთლინ კენედი, ლოურენს კესდენი, ჯონ კესდენი, ჯეისონ მაკგეტლინი და უილ ალეგრა 135 წთ
უსათაურო ბობა ფეტის ანთოლოგიური ფილმი 2020 (2020) ჯეიმზ მანგოლდი ჯეიმზ მანგოლდი და საიმონ კინბერგი კეთლინ კენედი და საიმონ კინბერგი ცნობილი გახდება

ადრეული შემუშავება

რედაქტირება

1971 წელს Universal Studios-მა ჯორჯ ლუკასთან გააფორმა კონტრაქტი ორი ფილმის გადაღებაზე. 1971 წელს დასრულდა მუშაობა ფილმზე „ამერიკული გრაფიტი“, რომელმაც კრიტიკოსების აღიარება მოიპოვა, ისევე, როგორც ორი ნომინაცია ოსკარზე — საუკეთესო რეჟისორის და ორიგინალური სცენარის კატეგორიებში. რამდენიმე თვის შემდეგ ჯორჯმა დაიწყო მუშაობა ახალ სცენარზე. მას „უილების ჟურნალი“ ეწოდებოდა და აღწერდა, თუ როგორ ეუფლებოდა შეგირდი სიჯეი თორპი „ჯედაი-ბენდუს“ ხელოვნებას ლეგენდარულ მეის ვინდუსთან. მას შემდეგ, რაც Universal-მა უარი თქვა ამ ფილმის დაფინანსებაზე, 20th Century Fox დათანხმდა.[24] 17 აპრილს ლუკასმა იგრძნო, რომ ამბავი საკმაოდ რთული იყო, ამიტომ დაწერა 13 გვერდიანი სცენარი, რომელშიც თემატური პარალელები გაავლო აკირა კუროსავას ნაშრომთან „სამი გაიძვერა მიმალულ ციხესიმაგრეში“. ამ ეტაპზე შავ სცენარს ეწოდა „ვარსკვლავური ომები“ (ინგლ. The Star Wars).[25] 1974 წლისთვის ლუკასმა სცენარი უფრო განავრცო, დაამატა სითები, სიკვდილის ვარსკვლავი და მთავარი გმირი, ენიკინ სტარკილერი.

ორიგინალური ტრილოგია

რედაქტირება
  სათაურით „ორიგინალური ტრილოგია“ ეს სტატია იძებნება. ვიდეოთამაშისთვის იხ. Lego Star Wars II: The Original Trilogy.

ახალი იმედი

რედაქტირება
 
ჯორჯ ლუკასი, „ვარსკვლავური ომების“ შემქმნელი, „ახალი იმედის“ და წინარეისტორიების ტრილოგიის ავტორი, აგრეთვე ორიგინალური და წინარეისტორიების ტრილოგიების კონსულტანტი სცენარისტი. 2014 წელს მან ფრენჩაიზში შემოქმედებითი თანამონაწილეობა დაასრულა.
 
ორიგინალური „ვარსკვლავური ომების“ მთავარი როლების შემსრულებლები, მარცხნიდან: კერი ფიშერი, მარკ ჰემილი და ჰარისონ ფორდი, SDCC, ივლისი 2015).

გალაქტიკურმა იმპერიამ შექმნა სიკვდილის ვარსკვლავი, გიგანტური კოსმოსური სადგური, რომელსაც შეუძლია მთელი პლანეტის განადგურება. იმპერატორი პალპატინი აპირებს მის გამოყენებას გალაქტიკის სამართავად და იმპერიის მოწინააღმდეგე აჯანყებულთა ალიანსის გასანადგურებლად. უდაბნოს ტიპის პლანეტა ტატუინის მახლობლად აჯანყებულთა ხომალდს იმპერიული ძალები ესხმიან. ხომალდზე ჩნდება იმპერატორის მიერ გამოგზავნილი დართ ვეიდერი, თავის მოიერიშეებთან ერთად. ისინი იჭერენ აჯანყებულთა წევრ პრინცესა ლეია ორგანას. მანამდე ლეია მოასწრებს დროიდ R2-D2-ში ყოფილი ჯედაი ობი-ვან კენობისთვის გზავნილის დამალვას. R2-D2, მეორე დროიდ C-3PO-სთან ერთად გარბის კაპსულით და ეშვება ტატუინზე, სადაც ორივე მოგვიანებით მოხვდება აღმზრდელ ბიძასთან და დეიდასთან მცხოვრებ ობოლ ბიჭუნა ლუკ სკაიუოკერის ხელში. მათი დახმარებით ლუკი პოულობს ობი ვანს, რომელიც ყველასგან შორის, განდეგილად ცხოვრობს და საკუთარ თავს ბენ კენობის უწოდებს. აღმოჩნდება, რომ იგი ლუკის მამის, ჯედაი ენეკინ სკაიუოკერის მეგობარია. ის ლუკს აგრეთვე უამბობს, რომ ენეკინს წლების წინ უღალატა და მოკლა ვეიდერმა (რომელიც ობი-ვანის ყოფილი შეგირდი იყო) და გადასცემს მამის კუთვნილ სინათლის მახვილს.[26] იხილავენ რა ლეიას გზავნილის სრულ ჩანაწერს, ისინი ბრუნდებიან ლუკის სახლში, მაგრამ მას შემდეგ, რაც აღმოჩნდება, რომ მოიერიშეებმა ამასობაში მოკლეს ლუკის აღმზრდელები, ბიჭუნა გადაწყვიტავს, დაეუფლოს ჯედაის ხელოვნებას და ოვი-ვანთან ერთად ქირაობს კონტრაბანდისტ ჰან სოლოს და მის ვუკი ჩუბაკას. მათი ხომალდით, „ათასწლიანი შავარდენით“, ლუკი და ობი-ვანი მოხვდებიან სიკვდილის ვარსკვლავზე, სადაც სკაიუოკერი პირველად იხილავს ვეიდერს. უკანასკნელი კლავს ობი-ვანს, თუმცა ჯედაი ჰპირდება, რომ ასეთ შემთხვევაში იგი ბევრად უფრო გაძლიერდება. სოლო და ლუკი ათავისუფლებენ ლეიას, ერთად ტოვებენ მტრის ბაზას და ჩადიან პრინცესას პლანეტა იავინ IV-ზე. იქ დეტალურად გაშიფრავენ დროიდში დამალულ სქემებს, რომლებზეც აღწერილია სიკვდილის ვარსკვლავი და გადაწყვიტავენ, მთავარ რეაქტორს დაარტყან, რათა ბაზა გაანადგურონ. ჰან სოლო, კმაყოფილი, რომ მას აუნაზღაურეს შესრულებული სამუშაო, იავინ IV-ს ტოვებს, მაგრამ ბრძოლის დროს მოულოდნელად ჩნდება და ვეიდერი, რომელმაც მანამდე პრინცესას ძალების ყველა ხომალდი გაანადგურა, ვერ ასწრებს ლუკის ხომალდის მიმართულებით სროლას. სიკვდილის ვარსკვლავი განადგურებულია, პრინცესა საზეიმოდ აჯილდოებს გამარჯვების მთავარ მომპოვებლებს.[11]

სცენარის მეორე ვერსიაში ლუკასმა რამდენიმე დეტალი გაამარტივა. ტექსტს დაემატა იდუმალი ენერგოველი „ძალა“. ახალი პერსონაჟი იყო ლუკ სტარკილერი, რომელიც ფერმაზე ცხოვრობდა. ლუკის მამა გახდა ენიკინი, ბრძენი ჯედაი. მესამე ვერსიაში მამა ენიკინი აღარ იყო და დაემატა მასწავლებელი ბენ კენობი. ლუკასი მოგვიანებით მიხვდა, რომ ეს ფილმი არ იქნებოდა ერთადერთი და საგის მეორე ტრილოგიის ფილმად იქცეოდა. სცენარის ახალ ვერსიაში აღწერილი იყო „ონდოსის პრინცესასთან“ დაკავშირებული ფილმის გაგრძელების სიუჟეტი. ამ დროისთვის ლუკასმა უკვე მოიპოვა კონტრაქტი, რომლის მიხედვით შეეძლო ორი გაგრძელების გადაღება. მოგვიანებით მან პროექტში ალან დინ ფოსტერი ჩართო, რომელმაც რომანების სახით ამბის ორი დაბალბიუჯეტიანი გაგრძელება დაწერა.[27]

1976 წელს სცენარის მეოთხე ვერსია მზადდებოდა გადასაღებად. ფილმს ეწოდა „ლუკ სტარკილერის თავგადასავლები, უილების ჟურნალის მიხედვით, საგა I: ვარსკვლავური ომები“. წარმოების პერიოდში ლუკის გვარი სკაიუოკერით შეიცვალა, ხოლო სახელწოდება უბრალოდ The Star Wars გახდა, მოგვიანებით კი – Star Wars.[28] ამ დროისთვის ლუკასი არ იყო დარწმუნებული, რომ ფილმს ექნებოდა გაგრძელებები. სცენარის მეოთხე ვერსია შეიცვალა ისე, რომ იგი უფრო დამაკმაყოფილებელი ჩანდა ცალკე ფილმის სახით. „ონდოსის პრინცესას“ ქვესიუჟეტი ამოღებული იქნა, ამბავი მთავრდებოდა გალაქტიკური იმპერიის განადგურებით — თავად სიკვდილის ვარსკვლავის განადგურების გზით. თუმცა, ლუკასი უკვე თვლიდა, რომ ეს იქნებოდა სერიის პირველი ფილმი. დაგეგმილი იყო დინ ფოსტერის რომანების სცენარებად ქცევა — თუკი პირველი ფილმი წარმატებას მოიპოვებდა.[29] ამ დროისთვის ლუკასმა უკვე შეიმუშავა დახვეწილი წინარეისტორია, რომელიც ხელს შეუწყობდა სცენარის განვითარებას.[30]

ფილმის გამოსვლამდე ლუკასი ფიქრობდა, რომ გაგრძელებებს სხვას ანდობდა, ვინაიდან ელოდა, რომ „ვარსკვლავური ომები“ წარუმატებელი იქნებოდა. მიუხედავად ამისა, ფილმმა ყველა მოლოდინს გადააჭარბა. მისი და მასთან დაკავშირებული პროდუქციის გაყიდვის წარმატების გამო ჯორჯმა გადაწყვიტა საკუთარი კინოწარმოების ჩამოყალიბება. „ვარსკვლავური ომები“ მან ფილმების სერიად აქცია[31] და შემოსავალი მოახმარა სტუდიის Skywalker Ranch შექმნას.[32] 1978 წელს ფოსტერმა გამოსცა საკუთარი გაგრძელება, „ძალაუფლების ბროლის ნამსხვრევი“. მაგრამ ლუკასმა გადაწყვიტა, არ ემუშავა მისი სცენარის სახით ადაპტირებაზე. Rolling Stone-თან 1977 წლის აგვისტოში საუბრისას მან განაცხადა, რომ სურდა, მის მეგობრებს ეცადათ გაგრძელების გადაღება და საკუთარი ინტერპრეტაციით სერიისთვის განსაკუთრებული სახე მიეცათ. იგი ამბობდა, რომ ჩაფიქრებული იყო, რომ გაგრძელებაში შევიდოდა სცენები, იმის აღწერით, თუ როგორ მოექცა დართ ვეიდერი ბნელ მხარეს, როგორ დაემხო გალაქტიკური იმპერია და როგორ მოკლა ვეიდერმა ლუკის მამა და ებრძოდა ობი-ვანს ვულკანზე.

იმპერიის საპასუხო შეტევა

რედაქტირება
ფაილი:Amsterdam - De Dam - Figure 1 (Darth Vader).JPG
ბობა ფეტი (მარცხნივ) პირველად გამოჩნდა სატელევიზიო ფილმში „ვარსკვლავური ომების სპეციალური საშობაო გამოშვება“, შემდგომში კი – „იმპერიის საპასუხო შეტევაში“. დართ ვეიდერი (მარჯვნივ) არის ფრენჩაიზის ერთ-ერთი აღსანიშნავი პერსონაჟი.
 
 
ორიგინალური ტრილოგიის ესთეტიკის განმსაზღვრელია რალფ მაკ-კუერის ჩანახატები და კონცეპტუალური მხატვრობა, პერსონაჟების, დართ ვეიდერის, R2-D2-ს, C-3PO-ს, ჩუბაკას და სხვადასხვა ადგილმდებარეობის — სიკვდილის ვარსკვლავის, დაგობას და ბესპინის ჩათვლით.[33] მარჯვნივ ბენ ბერტი საგის მრავალი ცნობილი ხმოვანი ეფექტის შემქმნელია, მაგალითად — სინათლის მახვილების, R2-D2-ს და ჩუბაკას ღრიალის.

სიკვდილის ვარსკვლავის განადგურებიდან სამი წლის შემდეგ აჯანყებულებს იმპერია აიძულებს ყინულოვან პლანეტა ჰოთის დატოვებას. ობი-ვან კენობის მითითებით ლუკი მიემგზავრება ჭაობებიან დაგობაზე, სადაც პოულობს ოსტატ ჯედაი იოდას და მისი ხელმძღვანელობით იწყებს ჯედაის ხელოვნების ათვისებას. თუმცა, ამაში ერევა დართ ვეიდერი, რომელიც მეგობრების გადასარჩენად ლუკს შეიტყუებს ბესპინზე. უკანასკნელს მართავს ჰან სოლოს ძველი ნაცნობი ლენდო კალრისიანი. სინათლის მახვილებით ორთაბრძოლისას ლუკი შეიტყობს, რომ ვეიდერი მისი მამა არის. დაკარგავს რა ამ ბრძოლის დროს ცალ ხელს, იგი გადარჩენილია მეგობრების მიერ.[34]

ორიგინალური ფილმის წარმატების შემდეგ ლუკასის მითითებით სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრის მწერალმა ლი ბრეკეტმა დაიწყო გაგრძელების წერა (თავად ჯორჯთან ერთად). ისინი დროდადრო ათანხმებდნენ სიუჟეტს და 1977 წლის ნოემბრისთვის ჰქონდათ მონახაზი „იმპერიის საპასუხო შეტევა“. იგი ახლოს იყო საბოლოო სცენართან, იმ განსხვავებით, რომ დართ ვეიდერი ლუკს არ ეუბნებოდა, რომ მამამისი იყო.

ბრეკეტმა პირველი შავი ვერსიის შემუშავება დაასრულა 1978 წლის დასაწყისში. მასში მამა ლუკს აჩრდილის სახით ევლინებოდა.[35] ლუკასი ამბობდა, რომ ეს ვერსია არ მოსწონდა და ვერ მოასწრო განხილვა — ბრეკეტი კიბოსგან გარდაიცვალა.[36] ამიტომ, ჯორჯმა სცენარზე მუშაობა თავად განაგრძო. აქ მან პირველად გამოიყენა „ეპიზოდი“ და ფილმის ნომერი, ამრიგად „იმპერიის საპასუხო შეტევა“ მითითებული იყო, როგორც „ეპიზოდი II“.[37] მაიკლ კამინსკი „ვარსკვლავური ომების საიდუმლო ისტორიაში“ წერს, რომ სინამდვილეში, პირველი ვარიანტით უკმაყოფილებამ გამოიწვია ის, რომ ლუკასმა სცადა ამბის სხვა მიმართულებებით განვითარება.[38] მან სიუჟეტში ახალი განვითარება შეიტანა — დართ ვეიდერი აცხადებდა, რომ ლუკის მამა იყო. ლუკასი ამბობდა, რომ ამ ვერსიას ინტერესით წერდა, განსხვავებით პირველი ფილმის სცენარზე თითქმის ერთწლიანი რთული მუშაობისგან და კიდევ ორი შავი ვერსია შეიმუშავა[39] — ორივე 1978 წლის აპრილში. სცენარმა უფრო ბნელი განწყობა შეიძინა, მას შემდეგ, რაც ჰან სოლო კარბონითში გაყინეს.[34] იმ ფაქტორმა, რომ დართ ვეიდერი ლუკის მამა იყო, მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია ზოგადად ფილმებზე. კამინსკის აზრით, გამორიცხულია, რომ 1978 წლამდე ეს ელემენტი განიხილებოდა ან არსებობდა ჩანაფიქრის სახით და პირველი ფილმი სულ სხვა მიმართულებით ვითარდებოდა — ვეიდერს არ ჰქონდა ლუკის მამასთან რამე კავშირი[40]. სცენარის მეორე და მესამე ვერსიის შექმნის შემდეგ (რომლებშიც მამის თემა დაემატა) ლუკასმა თვალი გადაავლო შექმნილ სიტუაციას — ენეკინ სკაიუოკერი კენობის შესანიშნავი შეგირდი იყო და ჰყავდა შვილი, სახელად ლუკი, მაგრამ ბნელ მხარეს იმპერატორ პალპატინის ძალისხმევით მოექცა (რომელიც იქცა სითად და არა უბრალოდ პოლიტიკოსად). ენეკინი ბენ კენობის ვულკანის ზედაპირზე ებრძოდა და სასიკვდილოდ იქნა დაჭრილი, მაგრამ მოგვიანებით გააცოცხლეს და იგი დართ ვეიდერი გახდა. კენობიმ ლუკი ტატუინზე დამალა, ხოლო რესპუბლიკა იქცა იმპერიად, დართ ვეიდერმა კი ყველა ჯედაი გაანადგურა.[41]

ასეთი წინარეისტორიით გადაწყდა, რომ ფილმების სერია იქცეოდა ტრილოგიად. სცენარის შემდეგ ვერსიაში „ეპიზოდი II“ გახდა „ეპიზოდი V“.[39] ლოურენს კესდენი, რომელმაც დაასრულა „დაკარგული კიდობნის მაძიებლებზე“ მუშაობა, პროექტს შეუერთდა სცენარის შემდეგ ვერსიებზე სამუშაოდ, რაშიც ეხმარებოდა რეჟისორი ირვინ კერშნერი. კესდენის, კერშნერის და პროდიუსერ გერი კურცის ხედვით, „ეპიზოდი V“ უფრო სერიოზული და უფრო მოზრდილებზე გათვლილი იყო, რასაც ხელს უწყობდა ახალი, ბნელი განწყობის მქონე სიუჟეტი. ამრიგად, ფილმი განსხვავდებოდა პირველი ნაწილის უფრო ნათელი განწყობისგან.[42]

ჯედაის დაბრუნება

რედაქტირება

მეხუთე ეპიზოდის მოვლენებიდან ერთი წლის შემდეგ ლუკ სკაიუოკერი ჰან სოლოს ჰატ ჯაბასგან გადარჩენას ცდილობს. ამის შემდეგ იგი უბრუნდება იოდას, მაგრამ მასწავლებელს მომაკვდავს პოულობს. სიკვდილის წინ იოდა ლუკას უდასტურებს, რომ დართ ვეიდერი მისი მამა არის და, რათა დაასრულოს ჯედაის ხელოვნების დაუფლება, კვლავ უნდა შეხვდეს ვეიდერს. მოგვიანებით ობი-ვანის სული ლუკს ამცნობს, რომ ლეია მისი ტყუპი დაა და ასევე ეუბნება, რომ იგი ვეიდერს უნდა შეხვდეს. აჯანყებულები სიკვდილის ვარსკვლავ II-ს უტევენ, ხოლო ლუკი კვლავ უპირისპირდება ვეიდერს. ამავე დროს, იმპერატორი ცდილობს ლუკის ძალის ბნელ მხარეს მოქცევას, მაგრამ საბოლოოდ მას ვეიდერი ანადგურებს, ხოლო ლუკს სიკვდილის წინ უნიღბო თვალებით შეხედავს. აჯანყებულები ზეიმობენ გამარჯვებას, ხოლო ლუკი ხედავს ობი-ვანის, მისი მამის და იოდას სულებს.[43]

1981 წელს, იმ დროისთვის, როდესაც ლუკასმა დაიწყო მესამე ფილმის სცენარზე მუშაობა (მას „ჯედაის შურისძიება“ ერქვა), ბევრი რამ შეიცვალა. მეხუთე ეპიზოდის წარმოება იყო რთული და ძვირი, ჯორჯს სირთულეები პირად ცხოვრებაშიც გაუჩნდა. 1983 წლის მაისში Time-თან საუბარში მან განაცხადა, რომ ფილმებზე მუშაობას აღარ აპირებდა. სცენარის 1981 წლის ვერსიაში დართ ვეიდერი იმპერატორს უპირისპირდებოდა იმ მიზნით, რათა ლუკი ხელში თავად ჩაგედო. მეორე ვარიანტში ვეიდერი უფრო სასიამოვნო პერსონაჟად იქცა. ლოურენს კესდენმა კვლავ იმუშავა შემდგომ ვერსიებზე, სადაც ვეიდერმა გამოისყიდა თავისი შეცდომები და ნიღაბიც მოიხსნა. სწორედ ამ სიუჟეტური ელემენტის მიხედვით შემდგომში ჩამოყალიბდა მისი ტრაგედიის განვითარება, მოთხრობილი წინარეისტორიის ტრილოგიაში.[44]

წინარეისტორიის ტრილოგია

რედაქტირება

1987 წელს ლუკასი ოფიციალური გაყრის შემდეგ დაღლილი იყო და აღარ აპირებდა პროექტში დაბრუნებას. გაგრძელების ტრილოგიაზე მუშაობა „ჯედაის დაბრუნების“ შექმნის პერიოდში მან არაოფიციალურად შეაჩერა.[45] ამ დროისთვის წინარეისტორიები მხოლოდ იდეების მონახაზების სახით არსებობდნენ და ეფუძნებოდნენ იმ ჩანაწერებს, რომლებიც ამოღებული იქნა პირველი ფილმის თავდაპირველი სცენარიდან. მიუხედავად ამისა, 1980-იანების და 1990-იანების ტექნიკური შესაძლებლობები ლუკასს სულ უფრო მეტად იზიდავდნენ, ამიტომ ფიქრობდა, რომ 20 წლის წინანდელ მასალასთან დაბრუნება შესაძლებელი იყო. „ვარსკვლავური ომების“ კვლავ პოპულარობის შემდეგ, „ბნელი იმპერიის“ და Dark Horse-ის კომიქსების სხვა სერიების, ისევე, როგორც ტიმოთი ზანის რომანების ტრილოგიის გათვალისწინებით, ლუკასი დარწმუნდა, რომ სამყაროთი კვლავ დიდი რაოდენობის მოყვარული იყო დაინტერესებული. შვილები გაიზარდნენ და სამგანზომილებიანი გრაფიკის ტექნოლოგიის წარმატების შემყურე ლუკასი ფიქრობდა, დაბრუნებოდა ციკლს.[46]

ფარული საფრთხე

რედაქტირება
 
ჯონ უილიამსი, ორიგინალური და წინარეისტორიის ტრილოგიების, აგრეთვე გაგრძელების პირველი ორი ფილმის მუსიკის ავტორი.

გალაქტიკის სამოქალაქო ომამდე დაახლოებით 32 წლით ადრე კორუმპირებული სავაჭრო ფედერაცია პლანეტა ნაბუს ირგვლივ საბრძოლო ხომალდებს ათავსებს. ეს არის სითების მბრძანებელ დართ სიდიუსის ჩანაფიქრი — ამით იგი მალავს თავის ალტერ-ეგოს, სენატორ პალპატინს და გალაქტიკურ რესპუბლიკაში უმაღლესი კანცლერის ჩანაცვლებას ცდილობს. კანცლერის თხოვნით, რაინდი ჯედაი კუაი-გონ ჯინი და მოწაფე, ახალგაზრდა ობი-ვან კენობი პლანეტა ნაბუსკენ მიემართებიან, რათა ფედერაციასთან შეთანხმებას მიაღწიონ. სანაცვლოდ ისინი ეხმარებიან ნაბუს დედოფალ პადმე ამიდალას, რომელსაც თავისი პლანეტის პრობლემების შესახებ რესპუბლიკის სენატში საუბარი სურს. ხომალდის დაზიანების გამო ისინი დროებით ჩერდებიან ტატუინზე. პალპატინი მათ მოსაკლავად აგზავნის თავის სით შეგირდ დართ მოლს. ტატუინზე ყოფნისას კუაი-გონი აღმოაჩენს ცხრა წლის ენეკინ სკაიუოკერს. იგი ბიჭუნას მონობიდან ათავისუფლებს, დარწმუნებულია რა, რომ იგი ის „რჩეულია“, რომლის გამოჩენა ნაწინასწარმეტყველები იყო ჯედაების მიერ - როგორც მოვლენა, რომელიც ძალაში მშვიდობას აღადგენდა. თუმცა, ჯედაების საბჭო (იოდას ხელმძღვანელობით) თვლის, რომ ბიჭუნაში მეტად დიდი შიში და სიბრაზე იმალება.[47]

1993 წლისთვის Variety-ში და სხვა წყაროებში წერდნენ, რომ ლუკასი შექმნიდა ტრილოგიის გაგრძელებას. მან შემდგომში თავად ისაუბრა ამ ფილმებზე, ხაზი გაუსვა რა, რომ ისინი უფრო ტრაგიკული ხასიათის იქნებოდნენ, ვინაიდან აღწერილი იქნებოდა, თუ როგორ მოექცა ენეკინი ძალის ბნელ მხარეზე. მან აგრეთვე დაიწყო საერთო კონცეფციის შეცვლა — თავდაპირველად ამ ამბებს უნდა შეევსო ორიგინალურ ფილმებში არსებული მოვლენები, შემდეგ კი გადაწყდა, რომ ყოველივე დაიწყებოდა ენეკინის ბავშვობით და დასრულდებოდა მისი აღსასრულით. ამის შემდეგ ფილმების სერია ერთ საგად იქცეოდა.[48] 1994 წელს ლუკასმა დაწერა პირველი წინარეისტორიის სცენარის ადრეული ვერსია — „ეპიზოდი I: დასაწყისი“. ფილმის გამოსვლის შემდეგ მან გამოაცხადა, რომ შემდეგი ორის რეჟისორიც იქნებოდა და დაიწყო მეორე ეპიზოდზე მუშაობა.[49]

კლონების შეტევა

რედაქტირება
 
მარჯვნიდან მარცხნივ: ენტონი დენიელზი C-3PO-ს ყველა ფილმში ასრულებს, ხოლო უორვიკ დეივისი სამივე ტრილოგიაში თამაშობს.

ნაბუს ბრძოლიდან ათი წლის შემდეგ ენეკინ სკაიუოკერი და პადმე ამიდალა კვლავ ხვდებიან. პადმე უკვე ნაბუს სენატორია, ხოლო ენეკინი — ობი-ვანის დიდი ხნის შეგირდი. მათ ერთმანეთი უყვარდებათ, მიუხედავად იმისა, რომ ჯედაის ორდენი ქორწინებას გამორიცხავს. ამავე დროს მთელი გალაქტიკა ჩართულია კლონების ომებში. დაპირისპირებულები არიან რესპუბლიკის ძალები, ჯედაების ორდენის მეთაურობით და დამოუკიდებელი სისტემების კონფედერაცია, რომელსაც მართავს განდგომილი ჯედაი გრაფი დუკუ.[50]

„II ეპიზოდის“ სცენარის პირველი ვერსია დასრულებული იქნა ოფიციალური გადაღებების დაწყებამდე სულ რამდენიმე კვირით ადრე. პროექტში ლუკასის ინიციატივით ჩაერთო ჯონათან ჰეილზი, „ახალგაზრდა ინდიანა ჯოუნსის ქრონიკების“ სცენარისტი [51]. ჯორჯი არ იყო დარწმუნებული, თუ რა სახელწოდებას გამოიყენებდა ამჯერად, ამიტომ ფილმს ხუმრობით „ჯარ ჯარის დიდი თავგადასავალი“ უწოდა (წინა ფილმში გამოჩენილი არსების სახელის მიხედვით).[52] ჯერ კიდევ მეხუთე ეპიზოდის სცენარის შექმნისას ლუკასმა გადაწყვიტა, რომ ლენდო კალრისიანი სინამდვილეში იყო კლონი, რომელიც შექმნეს კლონების პლანეტაზე — ამას კი მოჰყვა როგორც ლუკის, ასევე ლეიას მიერ პირველ ფილმში ნახსენები კლონების ომები[53][54]. მოგვიანებით მან გამოიგონა ალტერნატიული კონცეფცია — კლონი მოიერიშეების, რომლებიც შორეული პლანეტიდან რესპუბლიკას დაესხნენ და დამარცხდნენ ჯედაებთან ბრძოლაში.[55] წინარეისტორიის მთავარი ელემენტები „II ეპიზოდში“ იქნა გამოყენებული, რასაც დაემატა ის ფაქტორი, რომ კრიზისი ფარულად იქნა გამოწვეული პალპატინის მიერ.[50]

სითების შურისძიება

რედაქტირება

კლონების ომების დაწყებიდან სამი წლის შემდეგ ენეკინ სკაიუოკერი და ობი-ვან კენობი გადაარჩენენ გრაფ დუკუს და გენერალ გრივუსის მიერ გატაცებულ კანცლერ პალპატინს. მოგვიანებით ენეკინი საკუთარ სიზმრებში ხედავს წინასწარმეტყველურ ხედვებს პადმე ამიდალას შესახებ, რომელთანაც მან ფარულად იქორწინა. ამ ხედვებში პადმე იღუპება მშობიარობისას. პალპატინი, რომელიც ფარულად მართავს კლონების ომებს, რათა ჯედაების ორდენი გაანადგუროს, ენეკინს არწმუნებს, რომ ძალის ბნელ მხარეს გადასვლა დაეხმარება პადმეს სიცოცხლის გადარჩენაში. სასოწარკვეთილი ენეკინი ენდობა პალპატინს და მიიღებს ახალ სახელს — დართ ვეიდერს. პალპატინი რესპუბლიკას თანდათან ტირანულ იმპერიად აქცევს, ხოლო ენეკინი მონაწილეობს ჯედაების განადგურებაში. საბოლოოდ, პადმე იღუპება მისივე ხელით და ენეკინს ფაქტობრივად ანადგურებს ობი-ვანი. პლანეტა მუსტაფარზე ვულკანის ზედაპირზე ენეკინის ნარჩენებს პოულობს პალპატინი, რომელიც მას მოგვიანებით აცოცხლებს — უკვე დართ ვეიდერის აბჯარში. პადმე სიკვდილის წინ შობს ტყუპ და-ძმას და არქმევს ლეიას და ლუკს. ლეიას აღზრდის სენატორი ბეილ ორგანა, ხოლო ლუკს, ობი-ვანის თხოვნით — ოუენ და ბერუ ლარსები, რომლებიც ტატუინზე ცხოვრობენ. თავად ობი-ვანი განერიდება სამყაროს და განდეგილი ხდება, ისევე, როგორც ჯედაების ორდენის კიდევ ერთი წევრი — იოდა. დროიდებს, C-3PO-ს და R2-D2-ს უშლიან მეხსიერებას, ამიტომ მათ შემდგომში საკუთარ წარსულზე არაფერი ახსოვთ. იწყება სიკვდილის ვარსკვლავის მშენებლობა.[56]

ლუკასმა მესამე ეპიზოდზე მუშაობა მეორეს გამოსვლამდე დაიწყო. მისი თავდაპირველი ჩანაფიქრით, ფილმი უნდა დაწყებულიყო კლონების შვიდი ბრძოლის აღწერით.[57] მოგვიანებით მან დაიწყო სიუჟეტის შეცვლა.[58] მაიკლ კამინსკის აზრით, ენეკინის ბნელ მხარეს გადასვლის გამო ლუკასმა ამბავში მრავალი შესწორება შეიტანა, დაიწყო რა პალპატინის გატაცების სცენით და გრაფ დუკუს ენეკინის მიერ მოკვლით, რის გამოც უკანასკნელში იმატა ბნელ მხარეს გადასვლის ბიძგმა.[59] 2003 წელს დასრულდა ძირითადი გადაღებები და ენეკინის ხასიათში უფრო მეტი ცვლილება იქნა შეტანილი. ლუკასმა მთლიანად შეცვალა ის, თუ როგორც გადავიდა ეს პერსონაჟი ბნელ მხარეს, დაამატა ის ფაქტორი, რომ ამ გადაწყვეტილებას ხელს უწყობდა პადმეს სიცოცხლის გადარჩენის სურვილი. სცენარის ამ ვერსიას ასეთი მიზეზები განასხვავებდა წინასგან, რომელშიც ენეკინი ფიქრობდა, რომ ჯედაები ბოროტები იყვნენ და სურდათ რესპუბლიკის დაპყრობა. ასეთი ძირფესვეული ცვლილების მიღწევა მოხდა მონტაჟის და 2004 წელს ახალი სცენების გადაღების გზით.[60]

გაგრძელების ტრილოგია

რედაქტირება

ჯორჯ ლუკასის მიერ პროექტის დატოვება

რედაქტირება

ლუკასი ხშირად სერიისთვის ქმნიდა დიდი რაოდენობის მასალას. მისი უდიდესი ნაწილი 1978 წლის შემდეგ შეიქმნა, როდესაც „ვარსკვლავური ომები“ ფენომენად იქცა. მაიკლ კამინსკი განმარტავს, რომ ასეთი გაზვიადება იყო როგორც საჯაროობა, ასევე უსაფრთხოების ზომა. იგი აღნიშნავს, რომ ვინაიდან ამბავი წლების განმავლობაში იცვლებოდა, ლუკასსაც სურდა, რომ თავდაპირველი ისტორია რეტროაქტიური ყოფილიყო, ვინაიდან ყველა ამ მასალას მისი პოზიციიდან ხედავდა.[56][61]

ცნობილი იყო, რომ Lucasfilm-ში დაიგეგმა ეპიზოდები VII, VIII და IX — როგორც ორიგინალური ტრილოგიის გაგრძელება.[62] ასეთივე გეგმით გამოვიდა წინარეისტორიის ტრილოგია, მაგრამ ლუკასი წლების განმავლობაში გეგმავდა გაგრძელების შექმნას, ამბობდა რა, რომ „ვარსკვლავური ომები“ უნდა ყოფილიყო ექვსნაწილიანი.[63][64] 2008 წლის მაისში ანიმაციურ ფილმზე „კლონების ომები“ საუბრისას ლუკასმა გაგრძელების ტრილოგიაზე საუბრისას იგივე პოზიცია გამოხატა: „ყოველთვის მეკითხებიან, თუ რა მოხდა „ჯედაის დაბრუნების“ შემდეგ. პასუხი ნამდვილად არ არსებობს. იმ ფილმებში მოთხრობილი იყო ენეკინ და ლუკ სკაიუოკერების შესახებ. ამბავი დამთავრდა მაშინ, როდესაც ლუკმა გადაარჩინა გალაქტიკა და დაიბრუნა მამა.“[65]

2012 წლის იანვარში ლუკასმა გამოაცხადა, რომ ბლოკბასტერულ კინოს ტოვებდა და იმუშავებდა მცირე, არტჰაუსის ჟანრის ფილმებზე. როდესაც ჰკითხეს, რამდენად იქონია ამ გადაწყვეტილებაზე გავლენა იმან, რომ მისმა უკანასკნელმა ტრილოგიამ და ორიგინალურში შეტანილმა ცვლილებებმა კრიტიკა გამოიწვიეს, ლუკასმა განაცხადა: „რატომ უნდა ვაკეთო ახალი, თუკი ყველა ამაზე გიყვირის და გეუბნება, თუ რა ცუდი პიროვნება ხარ?“[66].

მიუხედავად იმისა, რომ ახალ ტრილოგიას აღარ გეგმავდა, 2011 წელს ჯორჯმა დაიწყო სამი ახალი ფილმის მონახაზის შექმნა. 2012 წლის ოქტომბერში უოლტ დისნეის კომპანიამ გადაწყვიტა Lucasfilm-ის შეძენა და გამოაცხადა, რომ მეშვიდე ეპიზოდი გამოვიდოდა 2015 წელს. მოგვიანებით ცნობილი გახდა, რომ სამი ახალი ფილმი (ეპიზოდები VII–IX) ეფუძნებოდა ლუკასის მიერ კომპანიის გაყიდვამდე შექმნილ მონახაზებს.[67] Lucasfilm-ის თანათავმჯდომარე კეთლინ კენედი კომპანიის პრეზიდენტი გახდა. გარდა ამისა, იგი „ვარსკვლავური ომების“ აღმასრულებელ პროდიუსერად დაინიშნა, ხოლო ლუკასი — შემოქმედებით კონსულტანტად.[68]

ძალის გამოღვიძება

რედაქტირება
 
ლოურენს კესდენი, მეხუთე და მეექვსე ეპიზოდების სცენარის თანაავტორი. იგი მუშაობდა „ძალის გამოღვიძების“ და ჰან სოლოს შესახებ უსათაურო ფილმ-განშტოებაზე.

მეორე სიკვდილის ვარსკვლავის განადგურებიდან 30 წლის შემდეგ ლუკი, ამჯერად უკვე უკანასკნელი ჯედაი, გამქრალია. იმპერიის ნარჩენები გარდაიქმნა პირველ ორდენად, რომელიც ლუკის და ახალი რესპუბლიკის განადგურებას ცდილობს. მას უპირისპირდება წინააღმდეგობა, რომელსაც მეთაურობს გენერალი ლეია ორგანა. ჯაკუზე პილოტი პო დემერონი მოიპოვებს ნაწილს რუკის, რომელზეც მითითებულია ლუკის ადგილსამყოფელი. მოიერიშეები კაილო რენის, ბნელ მხარეზე გადასული ლეიას და ჰან სოლოს შვილის მეთაურობით, იჭერენ პოს. მისი დროიდი BB-8 იპარება რუკით და მოგზაურობისას ხვდება ნაგვის შემგროვებელ რეის. კაილო აწამებს პოს და შეიტყობს დროიდის შესახებ. მოიერიში FN-2187 თვითნებურად ტოვებს პირველ ორდენს და ათავისუფლებს პოს, რომელიც მას „ფინს“ არქმევს. ისინი იპარებიან TIE გამანადგურებლით, მაგრამ ავარიულად ეშვებიან ჯაკუზე, სადაც პო იკარგება. ფინი პოულობს რეის და BB-8-ს, ისევე, როგორც პირველი ორდენი. პო, რეი და დროიდი გარბიან „ათასწლიანი შავარდენით“. მათ პოულობენ ჰან სოლო და ჩუბაკა. მოგვიანებით რეი ჩავარდება რენის ხელში და აღმოჩნდება, რომ გოგონას ძალის გამოყენება თვისება აქვს. რენი კლავს საკუთარ მამას, იმ იმედით, რომ ძალის ბნელ მხარეს უფრო დაუახლოვდება და უფრო ოსტატური გახდება. საბოლოო ორთაბრძოლისას რეი მას ამარცხებს და გადარჩენილები ბრუნდებიან აჯანყებულთა ბაზაზე. დროიდი R2-D2 მოულოდნელად იღვიძებს და მასში და BB-8-ში დამალული რუკების სინქრონიზაციით პოულობენ ლუკის ადგილსამყოფელს. რეი მიემგზავრება შორეულ კუნძულზე, რომელზეც უკანასკნელი ჯედაი იმალება, პოულობს და აწვდის სინათლის მახვილს.

მეშვიდე ეპიზოდის სცენარზე თავდაპირველად მაიკლ არნდტს უნდა ემუშავა, მაგრამ 2013 წლის ოქტომბერში ცნობილი გახდა, რომ სცენარისტები იქნებოდნენ ლოურენს კესდენი და ჯეი ჯეი აბრამსი.[69][70] 2013 წლის 25 იანვარს უოლტ დისნეის სტუდიებმა და Lucasfilm-მა ოფიციალურად გამოაცხადეს, რომ აბრამსი მეშვიდე ეპიზოდის რეჟისორი და პროდიუსერი იქნებოდა, ხოლო დაეხმარებოდნენ ბრაიან ბერკი და აბრამსის კომპანია Bad Robot Productions.[71]

უკანასკნელი ჯედაი

რედაქტირება

2012 წლის 20 ნოემბერს The Hollywood Reporter-იდან ცნობილი გახდა, რომ კესდენი და საიმონ კინბერგი იქნებოდნენ მერვე და მეცხრე ეპიზოდების პროდიუსერები და სცენარის ავტორები.[72] მოგვიანებით გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ისინი ამ ფილმების შემოქმედებითი კონსულტანტები იქნებოდნენ, ისევე, როგორც ცალკე ფილმების სცენარისტები. ამასთან, ჯონ უილიამსი, წინა ფილმების კომპოზიტორი, ახლებზეც იმუშავებდა.[73]

2015 წლის 12 მარტს Lucasfilm-მა გამოაცხადა, რომ რაიან ჯონსონი იქნებოდა მერვე ეპიზოდის რეჟისორი, ხოლო რემ ბერგმანი — პროდიუსერი.[74] თავდაპირველად ცნობილი იყო, რომ ჯონსონი მეცხრე ეპიზოდზეც იმუშავებდა, მაგრამ მოგვიანებით განმარტეს, რომ იგი მხოლოდ საერთო მონახაზის ავტორი იყო.[75][76] ჯონსონმა მოგვიანებით Twitter-ზე დაწერა, რომ უკანასკნელი ინფორმაცია მოძველებული იყო და იგი სინამდვილეში ფილმის თანასცენარისტი არ ყოფილა.[77] როდესაც მერვე ეპიზოდის შესახებ 2014 წლის აგვისტოში ჰკითხეს, ჯონსონმა განაცხადა: „ამაზე საუბარი მოსაწყენია, ვინაიდან მხოლოდ იმის თქმა შემიძლია, რომ ბედნიერი ვარ. არ მაქვს შიში, რომელსაც ველოდი. ამჟამად არ მაქვს. მომავალში ვიცი, მექნება.“[78]

„უკანასკნელი ჯედაის“ ძირითადი გადაღებები დაიწყო 2016 წლის თებერვალში.[79] დამატებითი სცენები დუბროვნიკში იმავე წლის 9-16 მარტს გადაიღეს[80][81], ისევე, როგორც ირლანდიაში, მაისში.[82] გადაღებები 2016 წლის ივლისში დასრულდა.[83][84][85] 27 დეკემბერს კერი ფიშერი გარდაიცვალა, თუმცა მანამდე დაასრულა მერვე ეპიზოდში გადაღება.[86] ფილმი გამოვა 2017 წლის 15 დეკემბერს.[87]

სკაიუოკერის აღზევება

რედაქტირება

მეცხრე ეპიზოდის წარმოება დაიწყება 2017 წელს.[88] Variety-ის და Reuters-ის თანახმად, კერი ფიშერს სცენარის მიხედვით ამბავში მნიშვნელოვანი როლი ეკავა[89]. ამ მიზეზით, Lucasfilm-ს, დისნეის და სხვებს დასჭირდებათ ისეთი სცენარის შექმნა, რომელიც მის გარდაცვალებას ფილმის ფარგლებში ლოგიკურ სახეს მიანიჭებს.[90][91][92] 2017 წლის იანვარში Lucasfilm-მა განაცხადა, რომ ფიშერის ციფრულად შექმნას არ აპირებდა.[93] აპრილში ტოდ ფიშერმა და ბილი ლურდმა დისნეის მისცეს უფლება, გამოეყენებინა უკანასკნელი კადრები კერის მონაწილეობით[94], მაგრამ იმავე თვეში კეთლინ კენედიმ განაცხადა, რომ ფიშერი მეცხრე ეპიზოდში საერთოდ არ გამოჩნდებოდა.[95][96] ფილმის ძირითადი გადაღებები დაიწყო 2018 წლის იანვარში[97][98]. იგი გამოვიდა 2019 წლის 20 დეკემბერს.[99]

ანთოლოგიური ფილმები

რედაქტირება

2013 წლის 5 თებერვალს დისნეის აღმასრულებელმა დირექტორმა ბობ აიგერმა ისაუბრა ორი ცალკე ფილმის წარმოების შესახებ, რომლებზეც სცენარისტების სახით იმუშავებდნენ ლოურენს კესდენი და საიმონ კინბერგი.[100] 6 თებერვალს Entertainment Weekly-ში დაიწერა, რომ დისნეი მუშაობდა ორ ფილმზე — ჰან სოლოს და ბობა ფეტის შესახებ.[101] დისნეის ფინანსურმა დირექტორმა ჯეი რასულომ ისინი აღწერა, როგორც პერსონაჟების წარმოშობის ამბები.[102] კეთლინ კენედიმ განმარტა, რომ ეს ცალკე ფილმები არ გადაიკვეთებიან გაგრძელების ტრილოგიასთან: „ჯორჯმა კარგად იცოდა, როგორ მოქმედებს ეს. კანონი, რომელიც მან შექმნა, „ვარსკვლავური ომების“ საგა არის“. ამჟამად, „ეპიზოდი VII“ ამ კანონში შედის. ფილმები-განშტოებები, ან რაც ეწოდებათ, ეკუთვნიან სამყაროს, რომელიც მან შექმნა. ამ ფილმების პერსონაჟებს საგის ეპიზოდებს ვერ მოვწყვიტავთ. ანუ, შემოქმედებითი კუთხით, ეს მიმართულება ჯორჯმა კარგად განსაზღვრა.“[103]

2015 წლის აპრილში Lucasfilm-მა და კენედიმ გამოაცხადეს, რომ ცალკე ფილმები „ვარსკვლავური ომების ანთოლოგიის“ ნაწილს შეადგენდნენ.[104][105][106]

განდგომილი ერთი

რედაქტირება

„განდგომილი ერთი: ვარსკვლავური ომების ამბავი“ არის აჯანყებულთა რაზმის ამბავი, იმის შესახებ, თუ როგორ მოიპარეს სიკვდილის ვარსკვლავის სქემები. მოვლენები მეოთხე ეპიზოდამდე მიმდინარეობს.

ფილმის იდეის ავტორია ჯონ ნოლი, რომელიც წინარეისტორიის ტრილოგიის ვიზუალურ ეფექტებზე მუშაობდა.[107] 2014 წლის მაისში Lucasfilm-მა გამოაცხადა, რომ გარეთ ედვარდსი პირველი ანთოლოგიური ფილმის რეჟისორი იქნებოდა, ხოლო გერი უიტა — სცენარის პირველი ვერსიის ავტორი. ფილმის გამოსვლა 2016 წლის 16 დეკემბრისთვის დაიგეგმა.[108] 2015 წლის 12 მარტს ცნობილი გახდა ფილმის სახელწოდება და კრის უაიცის შესახებ, რომელიც სცენარზე მუშაობდა, ისევე, როგორც მსახიობების, ფელისიტი ჯოუნსის, ბენ მენდელსონის და დიეგო ლუნას ვინაობა.[109][110] 2015 წლის აპრილში ღონისძიების Star Wars Celebration ფარგლებში ნაჩვენები იქნა ფილმის წინასწარი ტრეილერი. Lucasfilm-მა აგრეთვე გამოაცხადა სიუჟეტი და ის, რომ გადაღება 2015 წლის ზაფხულში დაიწყებოდა. ედვარდსი: „ეს არის ინდივიდუალური პიროვნებების გუნდი, რომელსაც ჯადოსნური ძალები არ გააჩნია, მაგრამ გალაქტიკას იმედს აძლევენ.“ ფილმის სტილზე საუბრისას იგი ამბობდა, რომ მასში ომის შესახებ ფილმების განწყობაა: „ომის რეალობა ასეთია. კარგები ცუდები ხდებიან. ცუდები — კარგები. დატვირთულია, ფილმის გადასაღებად ძალიან მდიდარი სცენარია“.[111][112] დებიუტის შემდეგ „განდგომილმა“ ძირითადად დადებითი შეფასებები მიიღო — მსახიობთა შესრულებისთვის, მოქმედების სცენებისთვის, საუნდტრეკისთვის, ვიზუალური ეფექტებისთვის და ბნელი განწყობისთვის. გამოსვლიდან ერთი კვირის განმავლობაში მისმა შემოსავალმა 500 მილიონი აშშ დოლარი შეადგინა.[113] მასში აგრეთვე ჩნდებიან პერსონაჟები ანიმაციური სერიალებიდან: სო გერერა („კლონების ომებიდან“) ერთ-ერთი წამყვანი გმირის სახით და ჩოპერი (იგივე C1-10P, „აჯანყებულებიდან“).[114]

სოლო: ვარსკვლავური ომების ამბავი

რედაქტირება

„სოლო: ვარსკვლავური ომების ამბავი“, ფილმი ჰან სოლოს შესახებ, აღწერს მოვლენებს მეოთხე ეპიზოდამდე.

სცენარის ავტორები არიან ლოურენს კესდენი და მისი შვილი, ჯონი. ახალგაზრდა სოლოს როლს თამაშობს ოლდენ ერენრაიქი, ჩუბაკას — იონას სუოტამო (იგი აგრეთვე ამ როლს ასრულებს „ძალის გამოღვიძებაში“ და „უკანასკნელ ჯედაიში“), ლენდო კალრისიანს — დონალდ გლოვერი. ფილმში აგრეთვე მონაწილეობენ ემილია კლარკი და ვუდი ჰარელსონი. რეჟისორები ფილ ლორდი და კრისტოფერ მილერი თავდაპირველად პროექტზე მუშაობდნენ, მაგრამ შემოქმედებითი უთანხმოებების გამო, იგი დატოვეს 2017 წლის ივნისში, როდესაც ძირითადი გადაღებებისთვის დარჩენილი იყო სამ-ნახევარი კვირა. ოსკარის მფლობელმა რონ ჰოვარდმა მათი ადგილი დაიკავა. მიუხედავად იმისა, რომ მისთვის ეს „ვარსკვლავური ომების“ პირველი ფილმია, მანამდე ჰოვარდი Lucasfilm-თან მსახიობის — ლუკასის მიერ გადაღებულ „ამერიკულ გრაფიტიში“ და მის გაგრძელებაში, ისევე, როგორც რეჟისორის სახით თანამშრომლობდა („უილოუ“, 1988)[115]. ამასთან, ჰოვარდი, ისევე, როგორც სტივენ სპილბერგი და რობერტ ზემეკისი, იყო ერთ-ერთი მათგან, ვისაც ლუკასმა შესთავაზა „ფარული საფრთხის“ გადაღება. ჯორჯმა გადაწყვიტა თავად ემუშავა რეჟისორად მხოლოდ მას შემდეგ, რაც სამივემ უარი უთხრა, ხოლო ჰოვარდი ამტკიცებდა: „ჯორჯ, შენ უნდა გადაიღო!“[116] ფილმის დისტრიბუტორია Walt Disney Studios Motion Pictures. იგი 2018 წლის 25 მაისს გამოვიდა.

მსახიობები და პერსონალი

რედაქტირება

მსახიობები

რედაქტირება

პერსონალი

რედაქტირება
პერსონალი ფილმის მიხედვით
ფილმი რეჟისორი პროდიუსერი აღმასრულებელი პროდიუსერი მონტაჟი მთავარი ოპერატორი მუსიკა სცენარი
ეპიზოდი IV –
ახალი იმედი 		ჯორჯ ლუკასი გერი კურცი
რიკ მაკ-კალუმი (1997 წლის სპეციალური გამოცემა) 		ჯორჯ ლუკასი პოლ ჰირში
რიჩარდ ჩუ
მარსია ლუკასი
ჯორჯ ლუკასი (არ არის მითითებული)
ტ. მ. კრისტოფერი (1997 წლის სპეციალური გამოცემა) 		ჯილბერტ ტეილორი ჯონ უილიამსი ჯორჯ ლუკასი
ეპიზოდი V –
იმპერიის საპასუხო შეტევა 		ირვინ კერშნერი პოლ ჰირში
მარსია ლუკასი (არ არის მითითებული)
ჯორჯ ლუკასი (არ არის მითითებული)
ტ. მ. კრისტოფერი (1997 წლის სპეციალური გამოცემა) 		პიტერ სუშიცკი სცენარი:
ლი ბრეკეტი
ლოურენს კესდენი
ჯორჯ ლუკასი (არ არის მითითებული)
ამბავი:
ჯორჯ ლუკასი
ეპიზოდი VI –
ჯედაის დაბრუნება 		რიჩარდ მარკუანდი ჰოვარდ კაზანჯიანი
რიკ მაკ-კალუმი (1997 წლის სპეციალური გამოცემა) 		შონ ბერტონი
მარსია ლუკასი
დუეინ დანემი
ჯორჯ ლუკასი (არ არის მითითებული)
ტ. მ. კრისტოფერი (1997 წლის სპეციალური გამოცემა) 		ალან ჰიუმი სცენარი:
ლოურენს კესდენი
ჯორჯ ლუკასი
ამბავი:
ჯორჯ ლუკასი
ეპიზოდი I –
ფარული საფრთხე 		ჯორჯ ლუკასი რიკ მაკ-კალუმი ბენ ბერტი
პოლ მარტინ სმითი 		დევიდ ტეტერსოლი ჯორჯ ლუკასი
ეპიზოდი II –
კლონების შეტევა 		ბენ ბერტი
ჯორჯ ლუკასი (არ არის მითითებული) 		სცენარი:
ჯორჯ ლუკასი
ჯონათან ჰეილზი
ამბავი:
ჯორჯ ლუკასი
ეპიზოდი III –
სითების შურისძიება 		როჯერ ბერტონი
ბენ ბერტი 		ჯორჯ ლუკასი
ვარსკვლავური ომები:
კლონების ომები 		დეივ ფილონი კეთრინ უინდერი ჯეისონ ტაკერი კევინ კაინერი
თემები:
ჯონ უილიამსი 		ჰენრი გილროი
სტივენ მელჩინგი
სკოტ მერფი
ეპიზოდი VII –
ძალის გამოღვიძება 		ჯეი ჯეი აბრამსი კეთლინ კენედი
ჯეი ჯეი აბრამსი
ბრაიან ბერკი 		ჯეისონ მაკგეტლინი
ტომი ჰარპერი 		მერი ჯო მარკი
მერიენ ბრენდონი 		დენიელ მინდელი ჯონ უილიამსი ლოურენს კესდენი
ჯეი ჯეი აბრამსი
მაიკლ არნდტი
განდგომილი ერთი:
ვარსკვლავური ომების ამბავი 		გარეთ ედვარდსი კეთლინ კენედი
ელისონ შირმური
საიმონ ემანუელი 		ჯონ ნოლი
ჯეისონ მაკგეტლინი 		ჯონ გილროი
კოლინ გუდი
ჯეიბეზ ოლსენი 		გრეიგ ფრეიზერი მაიკლ ჯაკინო
თემები:
ჯონ უილიამსი 		ამბავი:
ჯონ ნოლი
გერი უიტა
სცენარი:
კრის უაიცი
ტონი გილროი
ეპიზოდი VIII –
უკანასკნელი ჯედაი 		რაიან ჯონსონი კეთლინ კენედი
რემ ბერგმანი 		ჯეი ჯეი აბრამსი
ჯეისონ მაკგეტლინი
ტომ კარნოვსკი 		ბობ დაკსი სტივ იედლინი ჯონ უილიამსი რაიან ჯონსონი
სოლო: ვარსკვლავური ომების ამბავი
რონ ჰოვარდი[117] 		კეთლინ კენედი
ელისონ შირმური
საიმონ ემანუელი 		ლოურენს კესდენი
ჯეისონ მაკგეტლინი 		კრის დიკენსი
პიეტრო სკალია 		ბრედფორდ იანგი ცნობილი გახდება ლოურენს კესდენი
ჯონ კესდენი
ეპიზოდი IX — სკაიუოკერის აღზევება ჯეი ჯეი აბრამსი კეთლინ კენედი და მიშელ რეჯანი და ჯეი ჯეი აბრამსი ჯეი ჯეი აბრამსი კევინ სტიტი ჯონ შვარცმანი ჯონ უილიამსი ჯეი ჯეი აბრამსი და კრის ტერიო

ტექნიკური ინფორმაცია

რედაქტირება

„ვარსკვლავური ომების“ შვიდივე ძირითადი ფილმი გადაღებულია თანაფარდობით 2.39:1. ორიგინალური და გაგრძელების ტრილოგიები გადაღებულია ანამორფული ლინზებით. ეპიზოდები IV, V და VII გადაღებულია Panavision-ით, ხოლო ეპიზოდი VI — Joe Dunton Camera-ს (JDC) არეალით. ეპიზოდი I გადაღებულია Hawk-ის ანამორფული ლინზებით, Arriflex-ის კამერებით, ხოლო ეპიზოდები II და III – Sony-ს CineAlta-ს მაღალი გარჩევადობის ციფრული კამერებით.[118]

ბენ ბერტი მუშაობდა ორიგინალური ფილმის ეფექტებზე. შედეგი იმდენად შთამბეჭდავი იყო, რომ კინემატოგრაფიული ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიამ გადასცა სპეციალური მიღწევების ჯილდო, ვინაიდან ბერტის მიერ შესრულებული ნამუშევრისთვის განკუთვნილი კატეგორია მისი ჯილდოების ჩამონათვალში არ ჰქონდა.[119] Lucasfilm developed the THX sound reproduction standard for Return of the Jedi.[120] ჯონ უილიამსი შვიდივე ძირითადი ფილმის მუსიკის ავტორია. ლუკასის ჩანაფიქრით, მუსიკას განსაკუთრებული როლი უნდა ჰქონოდა, ყოველი პერსონაჟისთვის უნიკალური მუსიკალური თემით. ფილმის მთავარი თემა მუსიკის ისტორიაში ერთ-ერთ ცნობილ კომპოზიციად იქცა.[121]

სპეციალურ ეფექტებზე აგრეთვე მუშაობდა ჯონ სტირსი, რომელმაც შექმნა R2-D2, ლუკის ლენდსპიდერი, ჯედაების სინათლის მახვილები და სიკვდილის ვარსკვლავი.[122][123] ხმლების ქორეოგრაფიაზე ორიგინალურ ტრილოგაში მუშაობდა კინოინდუსტრიის წამყვანი მოფარიკავე ბობ ანდერსონი. იგი იყო მარკ ჰემილის (ლუკ სკაიუოკერი) ინსტრუქტორი და დართ ვეიდერის როლის შემსრულებლის დუბლიორი მეხუთე და მეექვსე ეპიზოდების ორთაბრძოლების სცენებში. მისი როლი ხაზგასმულია დოკუმენტურ ფილმში „მახვილის სრულყოფა“, სადაც იგი იხსენებს, თუ როგორ მუშაობდა ორიგინალურ ტრილოგიაზე.[124]

წარმატება

რედაქტირება

კინოგაქირავება

რედაქტირება
ფილმი გამოსვლის თარიღი ბიუჯეტი შემოსავალი გაქირავებიდან შეფასება კინოგაქირავებაში
ჩრდილოეთი ამერიკა სხვა
ქვეყნები 		მსოფლიო ინფლაციის
გათვალისწინებით
(ჩრდ. ამერიკა)[გ] 		ჩრდ. ამერიკა
(ყველა დროის) 		მსოფლიო
(ყველა დროის)
ვარსკვლავური ომები[125] მაისი 25, 1977 11 მილიონი აშშ დოლარი 460,998,007 აშშ დოლარი 314,400,000 აშშ დოლარი 775,398,007 აშშ დოლარი 1,330,752,155 აშშ დოლარი #11 #68
იმპერიის საპასუხო შეტევა[126] მაისი 21, 1980 11–33 მილიონი აშშ დოლარი 290,475,067 აშშ დოლარი 247,900,000 აშშ დოლარი 538,375,067 აშშ დოლარი 760,289,658 აშშ დოლარი #76 #151
ჯედაის დაბრუნება[127] მაისი 25, 1983 32.5–42.7 მილიონი აშშ დოლარი 309,306,177 აშშ დოლარი 165,800,000 აშშ დოლარი 475,106,177 აშშ დოლარი 732,821,128 აშშ დოლარი #60 #180
სულ (ორიგინალური ტრილოგია) 54.5–86.7 მილიონი აშშ დოლარი 1,060,779,251 აშშ დოლარი 728,100,000 აშშ დოლარი 1,788,879,251 აშშ დოლარი 2,823,862,941 აშშ დოლარი
ფარული საფრთხე[128] მაისი 19, 1999 115 მილიონი აშშ დოლარი 474,544,677 აშშ დოლარი 552,500,000 აშშ დოლარი 1,027,044,677 აშშ დოლარი 707,521,232 აშშ დოლარი #10 #24
კლონების შეტევა[129] მაისი 16, 2002 115 მილიონი აშშ დოლარი 310,676,740 აშშ დოლარი 338,721,588 აშშ დოლარი 649,398,328 აშშ დოლარი 419,876,095 აშშ დოლარი #58 #104
სითების შურისძიება[130] მაისი 19, 2005 113 მილიონი აშშ დოლარი 380,270,577 აშშ დოლარი 468,484,191 აშშ დოლარი 848,754,768 აშშ დოლარი 466,315,785 აშშ დოლარი #29 #54
სულ (წინარეისტორიის ტრილოგია) 343 მილიონი აშშ დოლარი 1,165,491,994 მილიონი აშშ დოლარი 1,359,705,779 მილიონი აშშ დოლარი 2,525,197,773 მილიონი აშშ დოლარი 1,593,713,112 მილიონი აშშ დოლარი
კლონების ომები[131] აგვისტო 15, 2008 8.5 მილიონი აშშ დოლარი 35,161,554 აშშ დოლარი 33,121,290 აშშ დოლარი 68,282,844 აშშ დოლარი 39,112,474 აშშ დოლარი #2,187 —
ძალის გამოღვიძება[132] დეკემბერი 18, 2015 200 მილიონი აშშ დოლარი 936,662,225 აშშ დოლარი 1,131,516,000 აშშ დოლარი 2,068,178,225 აშშ დოლარი 936,662,225 აშშ დოლარი #1 #3
განდგომილი ერთი: ვარსკვლავური ომების ამბავი[133] დეკემბერი 16, 2016 200 მილიონი აშშ დოლარი 532,091,909 აშშ დოლარი 523,762,890 აშშ დოლარი 1,055,854,799 აშშ დოლარი 532,091,909 აშშ დოლარი #7 #20
ყველა ფილმი 806–838.2 მილიონი აშშ დოლარი 3,546,178,698 აშშ დოლარი 3,489,843,069 აშშ დოლარი 7,036,021,767 აშშ დოლარი 5,741,434,426 აშშ დოლარი

კრიტიკოსების და სხვა მაყურებლების გამოხმაურებები

რედაქტირება
ფილმი Rotten Tomatoes Metacritic CinemaScore
ვარსკვლავური ომები 93% (105 მიმოხილვა)[134] 92 (20 მიმოხილვა)[135]
იმპერიის საპასუხო შეტევა 94% (88 მიმოხილვა)[136] 81 (17 მიმოხილვა)[137]
ჯედაის დაბრუნება 80% (85 მიმოხილვა)[138] 53 (15 მიმოხილვა)[139]
ფარული საფრთხე 55% (213 მიმოხილვა)[140] 51 (36 მიმოხილვა)[141] A−[142]
კლონების შეტევა 65% (244 მიმოხილვა)[143] 54 (39 მიმოხილვა)[144] A−[142]
სითების შურისძიება 79% (284 მიმოხილვა)[145] 68 (40 მიმოხილვა)[146] A−[142]
კლონების ომები 18% (164 მიმოხილვა)[147] 35 (30 მიმოხილვა)[148] B−[142]
ძალის გამოღვიძება 92% (367 მიმოხილვა)[149] 81 (54 მიმოხილვა)[150] A[142]
უკანასკნელი ჯედაი 85% (345 მიმოხილვა)[151] 65 (51 მიმოხილვა)[152] A[142]
სიმბოლოები
  • ბნელი რუხი უჯრედი ნიშნავს, რომ ამ ფილმისთვის ინფორმაცია ხელმიუწვდომელია.

აკადემიის ჯილდოები

რედაქტირება

რვა მხატვრული ფილმი საერთო ჯამში ნომინირებული იყო 29 ოსკარზე და გაიმარჯვა შვიდ კატეგორიაში. ფილმებს აგრეთვე მიენიჭა ჯილდოები სპეციალური მიღწევებისთვის. „ვარსკვლავურმა ომებმა“ მიიღეს შვიდი ჯილდო და ოთხი ნომინაცია,[153] „იმპერიის საპასუხო შეტევამ“ – ორი ჯილდო (ჩვეულებრივი და სპეციალური მიღწევებისთვის) და ორი ნომინაცია,[154] „ჯედაის დაბრუნებამ“ – ჯილდო სპეციალური მიღწევებისთვის და ოთხი ნომინაცია,[155] „ფარულმა საფრთხემ“ – სამი ნომინაცია,[156] „კლონების შეტევამ“ და „სითების შურისძიებამ“ – თითო-თითო ნომინაცია,[157][158] „ძალის გამოღვიძებამ“ – ხუთი ნომინაცია,[159] ხოლო „განდგომილმა“ – ორი ნომინაცია.[160]

ფრენჩაიზის ოთხი ფილმი, „ჯედაის დაბრუნება“,[155] „ფარული საფრთხე“,[156] „ძალის გამოღვიძება“,[159] და „განდგომილი ერთი“[160] ნომინირებული იყო ოსკარზე ხმის საუკეთესო ხმისთვის. ორი ფილმი, „ვარსკვლავური ომები“ და „იმპერიის საპასუხო შეტევა“[154] ამ კატეგორიაში ჯილდოს მფლობელი გახდა. ოთხი ფილმი, „ფარული საფრთხე“,[156] „კლონების შეტევა“,[157] „ძალის გამოღვიძება“,[159] და „განდგომილი ერთი“[160] ნომინირებული იყო ოსკარზე საუკეთესო ვიზუალური ეფექტებისთვის. კატეგორიაში გაიმარჯვა „ვარსკვლავურმა ომებმა“, ხოლო „იმპერიის საპასუხო შეტევამ“[154], „ჯედაის დაბრუნებამ“[155] და „ძალის გამოღვიძებამ“[159] მიიღეს ნომინაციები ოსკარზე საუკეთესო ორიგინალური მუსიკისთვის — კატეგორიაში „ვარსკვლავურმა ომებმა“ გაიმარჯვა. „ძალის გამოღვიძება“ ნომინირებული იყო ოსკარზე საუკეთესო მონტაჟისთვის,[159] თუმცა გაიმარჯვა მხოლოდ „ვარსკვლავურმა ომებმა“. მან აგრეთვე გაიმარჯვა საუკეთესო მხატვრული გაფორმების კატეგორიაში, რომელშიც აგრეთვე ნომინირებული იყო „იმპერიის საპასუხო შეტევა“[154] და „ჯედაის დაბრუნება“[155]. როგორც „ჯედაის დაბრუნება“[155], ასევე „ფარული საფრთხე“,[156] და „ძალის გამოღვიძება“[159] ნომინირებული იყო ოსკარზე საუკეთესო ხმის მონტაჟისთვის. „ვარსკვლავური ომები“ გახდა ჯილდოს მფლობელი კოსტიუმების საუკეთესო დიზაინისთვის. მან აგრეთვე მიიღო რამდენიმე ნომინაცია ოსკარზე საუკეთესო მსახიობი კაცისთვის მეორეხარისხოვან როლში (ალეკ გინესი), საუკეთესო რეჟისორისთვის (ჯორჯ ლუკასი), საუკეთესო სურათისთვის და საუკეთესო ორიგინალური სცენარისთვის. „სითების შურისძიება“ აგრეთვე ნომინირებული იყო საუკეთესო გრიმის და ვარცხნილობის კატეგორიაში.[158]

სხვა მედიაში

რედაქტირება

მოძველებული ტერმინი „ვარსკვლავური ომების გაფართოებული სამყარო“ (1977-2014) გამოიყენებოდა „ვარსკვლავური ომების“ ნებისმიერი ლიცენზირებული თხრობითი მასალისთვის, რომლის მოვლენები მიმდინარეობდა ფილმებში აღწერილი ამბების მიღმა — ტელე და ანიმაციური სერიალების, ვიდეოთამაშების, რომანების და კომიქსების ჩათვლით. Lucasfilm-ის მიერ კავშირი ფილმებს და გაფართოებული სამყაროს პროდუქციის შორის დაცული იყო. თუმცა, 2014 წლის აპრილში ცნობილი გახდა, რომ უკანასკნელი გახდებოდა „ვარსკვლავური ომების ლეგენდები“ და ფრენჩაიზის კანონიკურ ნაწილს აღარ შეადგენდა. აგრეთვე შეწყდებოდა ნებისმიერი დაკავშირებული ნაწარმის გამოცემა („ლეგენდების“ სახელწოდებით გამოცემული მაინც არაკანონიკურია)[161]. ამასთან, მასიური მრავალმოთამაშიანი ონლაინ თამაშ Star Wars: The Old Republic-ის ჩამოსატვირთი შინაარსი დარჩა წარმოებაში. ცვლილება მიზნად ისახავდა „რეჟისორებისთვის მაქსიმალური თავისუფლება მიენიჭებინა“ და მაყურებლისთვის გაგრძელების ტრილოგიის და ანთოლოგიური ფილმების წარმოებისას „მოულოდნელობის და აღმოჩენების ელემენტი შეენარჩუნებინა“.[161] „ვარსკვლავური ომების“ შეცვლილი კანონი ამჟამად შეიცავს ძირითად სრულმეტრაჟიან ფილმებს და ანიმაციურ სერიალ „კლონების ომებს“, ისევე, როგორც უკანასკნელის საპილოტო შესავალს, სრულმეტრაჟიან ფილმს. ნებისმიერ შემოქმედებით ნიმუშს ამჟამად აკონტროლებს Lucasfilm-ის განშტოება, Story Group, რომელიც პასუხისმგებელია ამბის თხრობის და ერთიანი ხედვის შენარჩუნებაზე. ახალი კანონის პირველი პროექტი იყო ანიმაციური სერიალი „აჯანყებულები“, რასაც მოჰყვა კომიქსების სერია Marvel-ისგან, Del Rey-ს მიერ გამოქვეყნებული რომანები და გაგრძელების ტრილოგიის პირველი ფილმი „ძალის გამოღვიძება“.

ტელევიზია

რედაქტირება
 
დეივ ფილონი, „ვარსკვლავური ომების“ ანიმაციური სერიალების ხელმძღვანელი რეჟისორი, დაწყებული „კლონების ომებით“ „აჯანყებულების“ მეორე სეზონამდე. სერიალები მან დატოვა Lucasfilm Animation-ის მომავალ პროექტებზე სამუშაოდ.[162]

1977 წლის ფილმის პოპულარობას მოჰყვა „სპეციალური საშობაო გამოშვება“, რომელიც CBS-ზე 1978 წელს გავიდა. მისი სიუჟეტით ჩუბაკა ბრუნდება მშობლიურ პლანეტა კაშიიკზე, რათა ოჯახთან ერთად „სიცოცხლის დღე“ აღნიშნოს. ლუკასს არ მოეწონა ეს გამოშვება და აკრძალა მისი ხელახალი ჩვენება ან ვიდეოზე გამოშვება.[163][164] სატელევიზიო ფილმებს, რომლებშიც გამახვილებულია ყურადღება ევოკ უიკეტზე („ჯედაის დაბრუნებიდან“) — „გულადების ქარავანს“ (1984)[165] და „ბრძოლას ენდორისთვის“ (1985)[166], მოჰყვა ანიმაციური სერიალები „დროიდები“ (1985–1986)[167][168] და „ევოკები“ (1985–1986).[169] ანიმაციური მინისერიალი „კლონების ომები“ (2003–2005) გამოვიდა „კლონების შეტევის“ შემდეგ და დასრულდა „სითების შურისძიებამდე“. მასში აღწერილია ორივე ფილმის შორის არსებულ შუალედში მომხდარი მოვლენები.[170] 2014 წლის აპრილში ამ გამოშვებებმაც კანონიკური სტატუსი დაკარგეს.

ყველა შემდგომი ანიმაციური სერიალი კანონიკურად ითვლება და შექმნილია სამგანზომილებიანი გრაფიკით. „კლონების ომები “ (2008–2014) გამოვიდა ამავე სახელწოდების სრულმეტრაჟიანი ანიმაციური ფილმის შემდეგ. მისი მოვლენები მიმდინარეობს მხატვრული ფილმის მეორე და მესამე ეპიზოდს შორის.[171][172] „ვარსკვლავური ომები: აჯანყებულები“ (2014–დღემდე) აღწერს „სითების შურისძიებას“ და „ახალ იმედს“ შორის დატრიალებულ მოვლენებს. მისი მთავარი პერსონაჟები არიან აჯანყებულები, რომლებიც გალაქტიკურ იმპერიას უპირისპირდებიან.[173][174] 2D ანიმაციური მინისერიალი „ვარსკვლავური ომები: ბედისწერის ძალა“ (2017–დღემდე) ყურადღებას ამახვილებს მდედრობით პერსონაჟებზე — პრინცესა ლეიაზე, რეიზე, ჯინ ერსოზე, ასოკა ტანოზე და პადმე ამიდალაზე. პირველი რვა ეპიზოდი YouTube-ზე 2017 წლის ივლისში გამოვიდა, კიდევ რვა – 2017 წლის ბოლოს.[175]

2005 წლიდან Lucasfilm-ში მუშაობდნენ მხატვრულ სატელევიზიო პროექტზე. მისი მოვლენები უნდა განვითარებულიყო წინარეისტორიების და ორიგინალური ტრილოგიების შუალედში.[176] ცნობილია, რომ სერიალში აღწერილია „ახალ იმედამდე“ არსებული დანაშაულებრივი და პოლიტიკური ძალების შეჯახება[176]. 2015 წლის დეკემბრისთვის Lucasfilm განაგრძობდა პროექტის შემუშავებას.[177]

„ვარსკვლავური ომების“ ოფიციალურ საიტზე ქვეყნდება ვებ-სერია, რომელშიც წარმოდგენილია ინტერვიუები რეჟისორებთან, პროდიუსერებთან, მსახიობთა გუნდის წევრებთან და ფრენჩაიზის სცენარისტებთან და მწერლებთან.[178][179]

ნაბეჭდი მედია

რედაქტირება

„ვარსკვლავურ ომებზე“ დაფუძნებული წიგნები თავდაპირველად გამოვიდა პირველ ფილმამდე. 1976 წელს პირველი რომანი გამოქვეყნდა ლუკასის, როგორც ავტორის მითითებით, თუმცა სინამდვილეში ავტორი ალან დინ ფოსტერი იყო. „გაფართოებული სამყაროს“ პირველი ამბავი გამოქვეყნდა Marvel Comics-ის „ვარსკვლავური ომების“ #7 ნომერში, 1978 წლის იანვარში (პირველ ექვსი ნომერი მიეძღვნა თავად ფილმის კომიქსად ადაპტირებას). შემდეგ თვეში ამას მოჰყვა დინ ფოსტერის რომანი „ძალაუფლების ბროლის ნამსხვრევი“.[180]

რომანები

რედაქტირება
 
ტიმოთი ზანი, კანონიკური რომანის „ვარსკვლავური ომები: თრონი“ (2017) და „თრონის“ ტრილოგიის (1991–1993) ავტორი.

ფოსტერის „ძალაუფლების ბროლის ნამსხვრევი“ იყო გაფართოებული სამყაროს სერიის პირველი რომანი. მისი მოვლენები მიმდინარეობდა 1977 წლის ფილმის და „იმპერიის საპასუხო შეტევის“ შუალედში. რომანების სერიაში უფრო ვრცლად იყო მოთხრობილი „ვარსკვლავური ომების“ მოვლენებზე პირველ ფილმამდე და მის შემდგომ. ორიგინალური ტრილოგიის (1977–1983) გამოსვლის წლებში გაფართოებული სამყარო უფრო დაიხვეწა, მაგრამ 1990-იანებში მასზე მუშაობა შენელდა. ინტერესი სერიისადმი გამოაღვიძა ტიმოთი ზანის „თრონის ტრილოგიამ“ (1992-1994). მას მოჰყვა სტივ პერის „ვარსკვლავური ომები: იმპერიის აჩრდილები“ (1996), ისევე, როგორც დაკავშირებული ვიდეოთამაში და კომიქსი, რომელთა მოვლენები მიმდინარეობდა მეხუთე და მეექვსე ეპიზოდს შორის.[181] ამას მოჰყვა რამდენიმე ასეული რომანი, გამოცემული Bantam-ის და Del Rey-ს მიერ. მოვლენები, რომლებიც განვითარდა მეექვსე ეპიზოდის შემდეგ, განიხილებოდა „ჯედაების ახალ ორდენში“ — როგორც ორიგინალური, ასევე გაფართოებული სამყაროს პერსონაჟების მონაწილეობით. უფრო ახალგაზრდა მკითხველისთვის მომზადდა კიდევ სამი სერია. „ჯედაის შეგირდში“ მოთხრობილია ობი-ვან კენობის და კუაი-გონ ჯინის შესახებ — თუ რა ხდებოდა პირველი ეპიზოდის მოვლენებამდე. „ჯედაის მოგზაურობაში“ აღწერილია ენეკინის შეგირდობის პერიოდი, როდესაც მას ობი-ვანი ამზადებდა. „ჯედაებიდან უკანასკნელი“ ასევე ობი-ვანზეა, ისევე, როგორც სითების შურისძიებას გადარჩენილ რამდენიმე ჯედაიზე. მას შემდეგ, რაც დისნეიმ „ვარსკვლავური ომები“ შეიძინა, გაფართოებულმა სამყარომ „ლეგენდების“ სახელწოდება მიიღო და არაკანონიკური გახდა. ამრიგად, „ლეგენდების“ სახელწოდებით კვლავ გამოდის სხვადასხვა პროდუქცია, მაგრამ იგი არაკანონიკურია.[182]

Disney Publishing Worldwide 2014 წლის სექტემბრიდან Del Rey-ს მეშვეობით გამოსცემს სერიის კანონიკურ წიგნებს, რაშიც აგრეთვე ეხმარება Lucasfilm Story Group. გამოცემები ორ თვეში ერთხელ გამოდის.[183]

ამავე დროს, ჯორჯ ლუკასის მიერ გადაღებული ფილმების მეშვეობით კანონიკური გახდა ელემენტები, რომლებიც, ამასთან, არაკანონიკურ თხრობას ეკუთვნის. ასეთია პლანეტა კორუსანტი, პირველი ეპიზოდიდან. დეივ ფილონის სერიალ „აჯანყებულებში“ კანონიკური სახე შეიძინა უმაღლესმა ადმირალმა თრონმა, ამჟამად არანაკანონიკური „თრონის ტრილოგიიდან“.

კომიქსები

რედაქტირება

Marvel Comics „ვარსკვლავური ომების“ კომიქსებს და ადაპტირებებს გამოსცემდა 1977-1986 წლებში. მასზე მუშაობდა მრავალი ავტორი, მათ შორის — როი თომასი, არჩი გუდვინი, ჰოვარდ ჩეიკინი, ელ უილიამსონი, კარმინ ინფანტინო, ჯინ დეი, უოლტ სიმონსონი, მაიკლ გოლდენი, კრის კლერმონტი, უილს პორტაციო, ჯო დაფი და რონ ფრენზი. Los Angeles Times Syndicate ბეჭდავდა რას მენინგის, გუდვინის და უილიამსონის მოკლე კომიქსებს[184][185], ხოლო გუდვინი ფსევდონიმით წერდა, 1980-იანების მეორე ნახევარში Marvel-მა გამოაცხადა, რომ გამოსცემდა ახალ კომიქსს, ტომ ვეიტჩის და კემ კენედის ავტორობით. თუმცა, 1991 წლის დეკემბერში Dark Horse Comics-მა მოიპოვა ლიცენზია სერიაზე და გამოსცა მთელი რიგი ორიგინალური თავგადასავლების, რომელთა მოვლენები მიმდინარეობდა იგივე სამყაროში, ამბიციური გაგრძელებებიდან ორიგინალურ ტრილოგიამდე — მაგალითია „ბნელი იმპერია“[186] — და პაროდიულ კომიქსებამდე, როგორიც იყო „ტეგი და ბინკი“.[187]

2014 წლის 3 იანვარს ყველა მანამდე გამოცემული ნამუშევარი გამოცხადდა „ლეგენდად“[188]. Dark Horse-ის საგამომცემლო უფლებები გადავიდა Marvel-თან (რომელიც 2009 წლიდან ასევე დისნეის ფილიალია) და დაიწყო ახალი სერიის გამოცემა, რომელიც ფრენჩაიზისთვის კანონიკური იყო. პირველი კომიქსი 2015 წლის 14 იანვარს გამოვიდა. 2017 წელს IDW-მ შეიძინა უფლება, შეექმნა „ვარსკვლავური ომები: თავგადასავლები“ — სერია ნებისმიერი ასაკის მკითხველისთვის, რომელიც Marvel-ის გამოცემების პარალელურად გამოვიდოდა.[189]

ისევე, როგორც წიგნების შემთხვევაში, ლუკასმა კომიქსების ელემენტების გამოყენებით ზოგიერთი ასეთი აქცია კანონიკურად. Dark Horse Comics-ის სერიის პერსონაჟი ეილა სეკურა ნათელი მაგალითია — ლუკასს იგი ძალიან მოსწონდა და „კლონების შეტევაში“ გამოიყენა.[190]

ვიდეოთამაშები

რედაქტირება

„ვარსკვლავური ომების“ ვიდეოთამაშების კომერციალიზაცია დაიწყო 1982 წელს Star Wars: The Empire Strikes Back-ით, რომელიც Parker Brothers-ის მიერ Atari 2600-ისთვის შეიქმნა. მას შემდეგ გაიხსნა მთელი სერია კოსმოსური ფრენის სიმულირების, პირველი პირის მსროლელის, როლური, რეალური დროის და სხვა ჟანრის თამაშების, რომლებიც სხვადასხვა დროს მომზადდა პლატფორმებისთვის PS3, PSP, PS2, Xbox 360, Nintendo DS, Wii და უახლესი Xbox One-ისთვის და PlayStation 4-ისთვის. მობილური თამაში Star Wars: Uprising, ისევე, როგორც მომავალი Star Wars: Battlefront II, აღნიშნული ორი პლატფორმისთვის, არის პირველი კანონიკური ამ ფრენჩაიზში.

კრიტიკოსების მიერ აღიარებულია პირველი თამაში სერიიდან Knights of the Old Republic,[191] რომელშიც ყურადღება გამახვილებულია ჯედაის ორდენზე ფილმებში მიმდინარე მოვლენებამდე 4000 წლით ადრე. Star Wars: The Force Unleashed და მისი გაგრძელება აღწერენ დართ ვეიდერის იდუმალ შეგირდს, რომელიც დარჩენილ ჯედაებზე ნადირობს. მოვლენები მიმდინარეობს „ახალ იმედამდე“ 3 წლით ადრე. მოყვარულებს შორის ეს თამაშიც პოპულარული გახდა[192][193] და შემდგომში გამოვიდა პლატფორმებზე PS3, Xbox 360 და სხვა კონსოლებისთვის.

ამჟამად ფრენჩაიზის ყველაზე გაყიდვადი თამაშებია Lego Star Wars და Battlefront, შესაბამისად — 12 და 10 მილიონი ასლის სახით[194][195]. Battlefront-ის სერიაში ომები აღწერილია ფილმების მსგავსად, ხოლო Lego-ს Lego Star Wars-ში მეორდება პირველი ექვსი ფილმის, „კლონების ომის“ და „ძალის გამოღვიძების“ მოვლენები.

აუდიო

რედაქტირება

13 ეპიზოდისგან შემდგარი 1977 წლის ფილმის რადიო ადაპტირება, დაწერილი ამერიკელი ბრაიან დეილის და ჩაწერილი ჯონ მედენის რეჟისურით, პირველად გადაიცა ეროვნული საზოგადო რადიოს ეთერში, 1981 წელს.[196][197][198] ეს ტრანსლირება წარმატებული იყო, ამიტომ 1982 წელს მოჰყვა „იმპერიის საპასუხო შეტევის“ დადგმაც. „ჯედაის დაბრუნება“ მხოლოდ 1996 წელს, ექვსი ეპიზოდის სახით გამოვიდა.[197][199] 1983 წელს Buena Vista Records-მა გამოსცა ორიგინალური, 30 წუთიანი დადგმა „აჯანყებულთა მისია ორდ მანტელზე“, რომლის ავტორი ასევე დეილი იყო.[198][199] 1990-იანებში Time Warner Audio Publishing-მა აუდიო დადგმების სახით გამოუშვა Dark Horse Comics-ის „ვარსკვლავური ომების“ რამდენიმე სერია.[199]

თემატური პარკები და ატრაქციონები

რედაქტირება
 
ორიგინალური Star Tours, დისნეილენდი, 1996.

სანამ ფრენჩაიზი დისნეის ხელში გადავიდოდა, ჯორჯ ლუკასმა 1986 წელს კომპანიის ცალკე სამმართველო Imagineering-თან ჩამოაყალიბა პარტნიორობა, რომლის ფარგლებში დისნეის თემატურ პარკებში უნდა შექმნილიყო რიგი „ვარსკვლავური ომების“ ატრაქციონების. პირველი ასეთი, Star Tours, 1987 წელს გაიხსნა, მისი რამდენიმე ვერსია კი წლების განმავლობაში დისნეის სხვა თემატურ პარკებშიც გაჩნდა.[200][201] Star Tours დისნეილენდში და დისნეის ჰოლივუდის სტუდიებში დაიხურა 2010, ტოკიოს დისნეილენდში — 2012, ხოლო პარიზში — 2016 წელს. ყველა ორიგინალური სანახაობა გახდა Star Tours–The Adventures Continue. ახალში გამოიყენება რამდენიმე შემთხვევითი სცენა, ამიტომ თავგადასავალი ყოველთვის მოულოდნელია, 54 სხვადასხვა ვერსიით. ეს სანახაობა დისნეის ჰოლივუდის სტუდიაში და დისნეილენდში 2011 წელს გაიხსნა, ტოკიოს დისნეილენდში — 2013 წელს, ხოლო პარიზში — 2017 წელს.[202]

დისნეის, ფრენჩაიზის ამჟამინდელი მფლობელის წარმომადგენლებმა განაცხადეს, რომ 2014 წლის აგვისტოდან აპირებდნენ ყველა თემატურ პარკში „ვარსკვლავური ომების“ თემების დამატებას. იმ დროს არსებობდა დაუდასტურებელი ხმები, რომ მთავარი ასეთი დამატება შეეხებოდა დისნეის ჰოლივუდის სტუდიებს.[203] როდესაც ჰკითხეს, ფლობდა თუ არა დისნეი ინტელექტუალურ საკუთრებას, ფრენჩაიზს, რომელიც შეედრებოდა „ჰარი პოტერს“, კომპანიის თავმჯდომარემ და აღმასრულებელმა დირექტორმა ბობ აიგერმა გაიხსენა „მანქანები“, დისნეის პრინცესები და განაცხადა, რომ „ვარსკვლავური ომებიც“ ასეთივე წარმატებული იქნებოდა.[204] აიგერმა 2015 წლის D23 Expo-ზე „ვარსკვლავური ომების“ დამატება ოფიციალურად განაცხადა 14 აკრიანი ტერიტორიის გაფართოებაზე. 2017 წელს, იმავე შეკრებაზე, ცნობილი გახდა, რომ ამ ტერიტორიას ეწოდებოდა Star Wars: Galaxy's Edge.[205] ტერიტორიის გახსნა დაგეგმილია დისნეილენდში და დისნეის ჰოლივუდის სტუდიებში. თარიღი ჯერჯერობით უცნობია, მაგრამ ცნობილია, რომ მასში გამოიყენება „ათასწლიანი შავარდენის“ და „ძალის გამოღვიძების“ ბრძოლის საბოლოო სცენით შთაგონებული ახალი ატრაქციონები.[206] „ვარსკვლავური ომების“ თემატური სასტუმროს შექმნის შესახებ ცნობილი გახდა 2017 წლის D23 Expo-ზე.[205][207][208][209]

1997-2015 წლებში დისნეის ჰოლივუდის სტუდიების პარკში, მაისიდან ივნისამდე სხვადასხვა დროს ტარდებოდა სერია „Star Wars Weekends“, ყოველწლიური ფესტივალი.[210][211] 2007 წლიდან ტარდება შოუ „Jedi Training: Trials of the Temple“, რომელშიც ირჩევენ ბავშვებს, რომლებსაც ასწავლიან ძალის და ჯედაების კანონებს. ეს სანახაობა დისნეის ჰოლივუდის სტუდიებში იმართება, ისევე, როგორც Tomorrowland Terrace-ში, დისნეილენდში.[212][213] 2015 წლის ნოემბრიდან დისნეილენდში ტარდება სეზონური ღონისძიება „ძალის სეზონი“. ამას დაემატა გამოფენა „Star Wars Launch Bay“.[214][215][216]

მერჩანდაიზი

რედაქტირება

ფილმების წარმატებამ „ვარსკვლავური ომები“ აქცია ერთ-ერთ წარმატებულ მერჩანდაიზად. 1977 წელს, ორიგინალური ფილმის ხილვის შემდეგ, ჯორჯ ლუკასმა გადაწყვიტა, საკუთარი, როგორც რეჟისორის, ჰონორარიდან 500 000 აშშ დოლარი გამოეკლო და მერჩანდაიზინგის უფლებები სრულად შეეძინა. ფრენჩაიზის არსებობის წლების განმავლობაში ასეთი შეთანხმება 20th Century Fox-ს 20 მილიარდი აშშ დოლარი დაუჯდა.[217] დისნეიმ Lucasfilm-ის შეძენასთან ერთად მიიღო მერჩანდაიზინგზე უფლებებიც.

Kenner-მა პირველი ფილმის გამოსვლის პარალელურად გამოუშვა „ვარსკვლავური ომების“ პირველი სათამაშო ფიგურები. 80-იანებში გამოშვებული ფიგურები დღეს აუქციონებზე მაღალ ფასად იყიდება. 90-იანებიდან მოყოლებული, უფლებები ფიგურების გამოშვებაზე Hasbro-ს აქვს. აგრეთვე გამოშვებულია Pez-ის პროდუქცია — კანფეტებით შესავსები სათამაშოები.

„ვარსკვლავური ომები“ იყო პირველი ინტელექტუალური საკუთრება Lego Group-ს ისტორიაში, რომელსაც ლიცენზირება შეეხო, რასაც მოჰყვა Lego Star Wars — კონსტრუქტორების, ვიდეოთამაშების და ფილმების სერია.[218] კონსტრუქტორების სარეკლამო კამპანიისთვის Lego-მ შექმნა ანიმაციური მოკლემეტრაჟიანი პაროდიები, მაგალითად — Revenge of the Brick (2005) და The Quest for R2-D2 (2009) — პირველი აქედან არის „სითების შურისძიების“, ხოლო მეორე – „კლონების ომების“ პაროდია. ამ წარმატებას მოჰყვა ანიმაციური კომედიური მინისერიალები, მაგალითად — The Yoda Chronicles (2013-2014) და Droid Tales (2015), რომლებიც Cartoon Network-ის ეთერში იყო ნაჩვენები, თუმცა 2014 წლიდან Disney XD-ზე გადაინაცვლა.[219] Lego Star War-ის ვიდეოთამაშები ასევე აღიარებულია ბესტსელერებად.

1977 წელს გამოიცა სამაგიდო თამაში Star Wars: Escape from the Death Star[220] (ეს არ არის იგივე, რაც ამავე სახელწოდების 1990 წლის სამაგიდო თამაში).[221] თამაშის Risk სერიაში Hasbro-მ გამოუშვა „ვარსკვლავური ომების“ ორი თემატური გამოცემა: Star Wars Risk: The Clone Wars Edition[222] (2005) და Risk: Star Wars Original Trilogy Edition[223] (2006).

გამოსულია სამი ერთმანეთისგან განსხვავებული სამაგიდო როლებიანი თამაში: West End Games-ის ვერსია 1980-იანებში, Wizards of the Coast-ის ვერსია 2000-იანებში და Fantasy Flight Games-ის ვერსია 2010-იანებში.

„ვარსკვლავური ომების“ ბარათები გამოიცემოდა 1977 წლიდან, Topps-ის მიერ.[224] გამოვიდა ათეულობით სერია, ხოლო Topps იყო აშშ-ში მათი ლიცენზირებული ავტორი. ზოგიერთი ბარათი იყენებს კადრს ფილმიდან, ხოლო სხვებზე გამოსახულებები შეიქმნა სპეციალურად ამ სერიებისთვის. ბარათების ნაწილი იქცა საკოლექციო იშვიათობად. ასეთი იყო სპეციალური პრომო-ბარათები — 1993 წლის Galaxy Series II-ს „მოფარფატე იოდას“ P3 ბარათი, რომლის ფასი ხოლმე 1000 ან მეტ აშშ დოლარამდე აღწევს. ძირითადი ბარათების ტირაჟი კვლავ ხელმისაწვდომია, მაგრამ დამატებითი, სპეციალური საკოლექციო ბარათები იშვიათია.[225] 1995-2001 წლებში Decipher, Inc. ფლობდა ლიცენზიას და გამოსცემდა Star Wars Collectible Card Game-ს (SWCCG).

თემები, შედარებები და გავლენა სხვა ფრენჩაიზებზე

რედაქტირება

გარდა სამეცნიერო ფანტასტიკური ტექნოლოგიის, „ვარსკვლავური ომები“ შეიცავენ რაინდობის და პრინცესების თემას, რომელიც ფენტეზის ჟანრისთვის ტიპიურია.[226] „ვარსკვლავური ომების“ სამყაროში, განსხვავებით იმ პერიოდის ფენტეზის და სამეცნიერო ფანტასტიკური ფილმებისგან, რომლებშიც ყველაფერი იყო სუფთა, გარემო პირველად იქნა ნაჩვენები, როგორც ბინძური და გასვრილი. ლუკასის მიერ „გამოყენებული მომავლის“ ხედვა შემდგომში უფრო მეტად გახდა პოპულარული „უცხოს“ ფრენჩაიზით (ბინძური კოსმოსური ხომალდით),[227] აგრეთვე ფილმებით „შეშლილი მაქსი 2“ (პოსტ-აპოკალიფსის ტიპის უდაბნო) და „სამართებელზე მორბენალი“ (მომავლის ბნელი ქალაქი). ლუკასი შეგნებულად ქმნიდა პარალელებს სცენებს და დიალოგებს შორის, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც აღწერდა ლუკის და მისი მამის თავგადასავლებს.[47]

შედარებები ისტორიულ მოვლენებთან

რედაქტირება

„ვარსკვლავური ომები“ შეიცავს პოლიტიკური მეცნიერების თემებს — დემოკრატიის დიქტატორულ რეჟიმზე უპირატესობით. პოლიტიკური მეცნიერება „ვარსკვლავური ომების“ მნიშვნელოვან ნაწილად ჩამოყალიბდა მას შემდეგ, რაც პირველი ფილმი გამოვიდა. „სითების შურისძიების“ სიუჟეტური კულმინაცია აწყობილია რომის რესპუბლიკის დაცემის და რომის იმპერიის ჩამოყალიბების შთაგონებით.[228][229][230]

იმპერიული მოიერიშეები ფილმებში ატარებენ იგივე სახელწოდებას, რაც ნაცისტური მოიერიშეები (Sturmabteilung). იმპერიის ოფიცრების უნიფორმები ასევე ჰგავს ისტორიული გერმანიის, კერძოდ, ვერმახტის უნიფორმებს. იმპერიის თავდაცვის ოფიცრების ჩაცმულობა ახლოს არის შუცშტაფელის სტილთან — ოფიცრების ქუდებზე ადამის თავის მსგავსი სიმბოლოს ჩათვლით. მეორე მსოფლიო ომის პერიოდის ტერმინები ასევე გამოიყენება ფრენჩაიზში — მაგალითად, პლანეტები კესელი (ალყაში მოქცევის დასახელება), ჰოთი (ჰერმან ჰოთი იყო აღმოსავლეთ ფრონტზე გერმანელი გენერალი) და ტატუინი (ტატაუინი არის ტუნისის პროვინცია, დაახლოებით ის ადგილი, სადაც ლუკასი იღებდა ამ პლანეტის სცენებს).[231] პალპატინი კანცლერის შემდეგ იმპერიალისტური ძალების ადოლფ ჰიტლერის ანალოგად იქცა და დიქტატურა დაამყარა. ჯედაების განადგურება ჰოლოკოსტის, დიდი წმენდის, კულტურული რევოლუციის და გრძელი დანების ღამის მოვლენების მიხედვით არის აგებული. ამასთან, თავად ლუკასმა გაავლო პარალელები პალპატინს და ძალაუფლებისკენ მისწრაფვას და მაგალითად მოიყვანა იულიუს კეისარი, ნაპოლეონ ბონაპარტი და ადოლფ ჰიტლერი. „ახალ იმედში“ საბოლოო, მედლებით დაჯილდოების სცენა, ლენი რიფენშტალის „ნების ტრიუმფის“ ანალოგია.[232] კოსმოსური ბრძოლები „ახალ იმედში“ აგებულია პირველი და მეორე მსოფლიო ომების პერიოდის საჰაერო ბრძოლების კინოქრონიკაზე.[233]

ნაცისტური თემატიკის იმპერიასთან ინტეგრირება გრძელდება „ძალის გამოღვიძებაში“. რეჟისორი ჯეი ჯეი აბრამსი ამბობდა, რომ პირველი ორდენი, იმპერიული განშტოება, რომელიც, სავარაუდოდ, გაგრძელების ტრილოგიის მთავარი უარყოფითი ძალაა, ასევე შთაგონებული ნაცისტური რეჟიმის კიდევ ერთი ეპიზოდით. კერძოდ, მან გაიხსენა, თუ როგორ გაიქცნენ ომის დასრულების შემდეგ ნაცისტები არგენტინაში. იგი ამბობდა, რომ პირველი ორდენის კონცეფცია წარმოიშვა სცენარისტებთან საუბრისას, როდესაც მუშაობდნენ იდეაზე, თუ რა მოხდებოდა ნაცისტების კვლავ შეკრების შემთხვევაში.[234]

გავლენა კულტურაზე

რედაქტირება
 
 
ისევე, როგორც ფრენჩაიზში, გამოგონილი იარაღი, მაგალითად, სინათლის მახვილები და ბლასტერები, იქცა პოპულარული კულტურის მნიშვნელოვან ნაწილად.

„ვარსკვლავური ომების“ საგამ თანამედროვე პოპულარულ კულტურაზე დიდი გავლენა მოახდინა.[235] ფრენჩაიზის ციტირებებმა პოპულარულ კულტურაში ფესვები ღრმად გაიდგეს.[236]. გამონათქვამები „ბოროტების იმპერია“ და „დაე, შენთან იყოს ძალა“ პოპულარული ლექსიკონის ნაწილებია.[237] 1977 წლის ფილმმა მოახდინა კულტურის უნიფიცირება[238] და მაყურებელთა ფართო სპექტრის მოწონება დაიმსახურა.[239] შეიძლება ითქვას, რომ მან 1970-იანების მიწურულს და 1980-იანების დასაწყისში სამეცნიერო ფანტასტიკით დაინტერესების ტალღა გამოიწვია და სამეცნიერო ფანტასტიკური ჟანრის ფილმები აქცია ბლოკბასტერებად ან მასშტაბური წარმატება მოუპოვა.[240] ასეთი გავლენის ფონზე აგრეთვე შეიქმნა მრავალი პაროდიული ნამუშევარი და მიძღვნა. პოპულარული და წარმატებული მაგალითებია Spaceballs, „გრიფინების“ ეპიზოდი „Laugh It Up, Fuzzball“, „რობოტი წიწილა: ვარსკვლავური ომები“ (სამი ეპიზოდი) და ერნი ფოსელიუსის „Hardware Wars“.

1989 წელს კონგრესის ბიბლიოთეკამ ფრენჩაიზის პირველი ფილმი შეიყვანა ფილმების ეროვნული რეესტრში, როგორც „კულტურულად, ისტორიულად და ესთეტიკურად მნიშვნელოვანი“ ნამუშევარი.[241] იგივე ბედი ხვდა წილად „იმპერიის საპასუხო შეტევას“, 2010 წელს.[242][243] ამასთან, უცნობია, დაცულია ფილმის ორიგინალური თუ 1997 წლის სპეციალური ვერსიები.[244][245]

მოყვარულების ნამუშევრები

რედაქტირება

„ვარსკვლავური ომების“ საგამ შთააგონა მრავალი მოყვარული, რომლებმაც შექმნეს გალაქტიკასთან დაკავშირებული ამბების საკუთარი, არაკანონიკური ვერსიები. უკანასკნელ წლებში ეს ტენდენცია წიგნებიდან გარდაიქმნა ფილმების გადაღების ტრადიციად. 2002 წელს Lucasfilm გახდა ასეთი ფილმების დაჯილდოების ცერემონიის სპონსორიც, რითაც ოფიციალურად აღიარა მათი შემქმნელები და ჟანრიც. გამომდინარე საავტორო უფლებებთან და სავაჭრო ნიშნებთან დაკავშირებული პოტენციური პრობლემებიდან, თავდაპირველად კონკურსზე დაშვებული იყო მხოლოდ პაროდიები, სახუმარო და სტანდარტული დოკუმენტური ფილმები. თავდაპირველად მოყვარულების გამოგონილი ელემენტები, რომლებიც არსებულ ფილმებთან პარალელებს ავლებდნენ, კონკურსის ჟიურის მიერ არ განიხილებოდა, მაგრამ 2007 წელს Lucasfilm-მა ფილმების მიღების სტანდარტები შეცვალა.[246] მან ასე თუ ისე, ნება დართო, მაგრამ ოფიციალურად არავის ეხმარებოდა ასეთი ნამუშევრების წარმოებაში. კიდევ ერთ პირობას წარმოადგენდა ის, რომ შემქმნელებს არ ჰქონდათ „ვარსკვლავური ომების“ ფრენჩაიზის მეშვეობით რამე კომერციული შემოსავლის მიღების უფლება.[247] მიუხედავად იმისა, რომ მრავალ სამოყვარულო ფილმში გამოყენებულია ლიცენზირებული გაფართოებული სამყაროს ელემენტები, ისინი კვლავ არ წარმოადგენენ კანონის ნაწილს.

იხილეთ აგრეთვე

რედაქტირება

შენიშვნები

რედაქტირება
  1. ↑ ფილმის გამოსვლას წინ უსწრებდა მისი ვერსია რომანის სახით, 1976 წლის ნოემბერში.
  2. ↑ 2.0 2.1 2020 წლამდე
  3. ↑ ინფლაციის გათვალისწინება რთულდება, ვინაიდან პირველი ოთხი ფილმი სხვადასხვა წლებში რამდენიმეჯერ გფამოვიდა, ამიტომ მათი საერთო შემოსავლის დაანგარიშება მხოლოდ პირველი გამოშვების წლის მიხედვით შეუძლებელია. ინფლაციის გათვალისწინებით გამოთვლილი თანხები მითითებულია შემდეგ წყაროებში: (2010) George Lucas's Blockbusting: A Decade-By-Decade Survey of Timeless Movies Including Untold Secrets of Their Financial and Cultural Success. HarperCollins, გვ. 519. ISBN 978-0061778896.  თანხის გამოთვლა მყარ დოლარებში ეფუძნება აშშ-ის სამომხმარებლო ფასების ინდექსის მონაცემებს, მინეაპოლისის ფედერალურ სარეზერვო ბანკზე დაფუძნებით. ამ შემთხვევაში საწყისი წლის სახით გამოიყენება 2005.

ბიბლიოგრაფია

რედაქტირება

ლიტერატურა

რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ ჯეიმზ რაიანი. When did Star Wars become known as A New Hope? - In A Far Away Galaxy. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-11-16. ციტირების თარიღი: 2017-07-18.
  2. ↑ ScreenPrism. Why was "Star Wars Episode IV: A New Hope" originally released under another title - ScreenPrism. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-11-18. ციტირების თარიღი: 2017-07-18.
  3. ↑ Star Wars – Box Office History. The Numbers. ციტირების თარიღი: ივნისი 17, 2010.
  4. ↑ Movie Franchises. The Numbers. დაარქივებულია ორიგინალიდან — აგვისტო 22, 2013. ციტირების თარიღი: იანვარი 3, 2013.
  5. ↑ ჩუ, ჯონათან (დეკემბერი 24, 2015). „Star Wars Franchise Worth More Than Harry Potter and James Bond, Combined“. Fortune. ციტირების თარიღი: ნოემბერი 29, 2016.
  6. ↑ დეტრიკი, პოლ (ნოემბერი 20, 2015). „The Star Wars Economy is Bigger Than You Think“. Reason. ციტირების თარიღი: აპრილი 5, 2017.
  7. ↑ შუ, სოლვეი. (დეკემბერი 21, 2012) Mickey meets 'Star Wars': Walt Disney Co. completes acquisition of Lucasfilm. Entertainment Weekly. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 22, 2012.
  8. ↑ მასტერსი, კიმ. (ოქტომბერი 30, 2012) Tangled Rights Could Tie Up Ultimate 'Star Wars' Box Set (Analysis). The Hollywood Reporter. ციტირების თარიღი: ნოემბერი 12, 2012.
  9. ↑ 9.0 9.1 The Walt Disney Company FY 2013 SEC Form 10-K Filing (PDF) (ნოემბერი 20, 2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — მარტი 11, 2015. ციტატა: „კომპანიის მფლობელობაში გადასვლამდე Lucasfilm-მა გამოუშვა სერიის ექვსი ფილმი (ეპიზოდები 1-6). Lucasfilm-მა შეინარჩუნა უფლება სამომხმარებლო ნაწარმზე, რომელიც უკავშირდებოდა ყველა ფილმს და უფლება, რომელიც უკავშირდება ტელევიზიას და ყველა ფილმის ელექტრონული დისტრიბუციის ფორმატებს — გარდა „ძალის გამოღვიძების“, რომელსაც ფლობს მესამე მხარის სტუდია. ყველა ფილმის დისტრიბუტორი კინოგაქირავებაში და სახლის ვიდეოს ბაზარზე არის მესამე მხარის სტუდია. უფლებები ამ ფილმებზე 2020 წლის მაისში Lucasfilm-ს დაუბრუნდება, გარდა IV ეპიზოდის, რომლის შემთხვევაში დისტრიბუციის უფლება ბოლომდე მესამე მხარის სტუდიას შეუნარჩუნდება.“ ციტირების თარიღი: აპრილი 17, 2015.
  10. ↑ Vlessing, Etan (აპრილი 6, 2015). „'Star Wars' Movie Franchise Headed to Digital HD“. The Hollywood Reporter. ციტირების თარიღი: აპრილი 7, 2015.
  11. ↑ 11.0 11.1 ვარსკვლავური ომები. [DVD]. 20th Century Fox. 2006.
  12. ↑ ლუკასი, ჯორჯ. (2004). DVD-ის კომენტარები, ვარსკვლავური ომები, ეპიზოდი IV: ახალი იმედი. [DVD]. 20th Century Fox.
  13. ↑ Episode III Release Dates Announced. Star Wars (აპრილი 5, 2004). დაარქივებულია ორიგინალიდან — აპრილი 15, 2008. ციტირების თარიღი: მარტი 27, 2008.
  14. ↑ STAR WARS (U). ბრიტანეთის ფილმების კლასიციფირების საბჭო (ივნისი 30, 1977). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-01-27. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 29, 2015.
  15. ↑ STAR WARS EPISODE VI: RETURN OF THE JEDI (U). ბრიტანეთის ფილმების კლასიციფირების საბჭო (მაისი 12, 1983). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-01-18. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 29, 2015.
  16. ↑ 16.0 16.1 STAR WARS EPISODE I: THE PHANTOM MENACE (U). ბრიტანეთის ფილმების კლასიციფირების საბჭო (ივნისი 8, 1999). ციტირების თარიღი: დეკემბერი 29, 2015.
  17. ↑ STAR WARS EPISODE II: ATTACK OF THE CLONES (PG) (CUT). ბრიტანეთის ფილმების კლასიციფირების საბჭო (მაისი 7, 2002). ციტირების თარიღი: დეკემბერი 29, 2015.
  18. ↑ STAR WARS EPISODE III: REVENGE OF THE SITH. ბრიტანეთის ფილმების კლასიციფირების საბჭო (აპრილი 27, 2005). ციტირების თარიღი: დეკემბერი 29, 2015.
  19. ↑ STAR WARS: THE FORCE AWAKENS [2D (12A)]. ბრიტანეთის ფილმების კლასიციფირების საბჭო (დეკემბერი 7, 2015). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-12-18. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 29, 2015.
  20. ↑ კროლი, ჯასტინ. (აპრილი 25, 2017) 'Star Wars: Episode IX' Gets Release Date. Variety.
  21. ↑ STAR WARS - THE CLONE WARS (PG). ბრიტანეთის ფილმების კლასიციფირების საბჭო (ივლისი 18, 2008). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-01-23. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 29, 2015.
  22. ↑ Rogue One: A Star Wars Story (2016). ციტირების თარიღი: 16 ნოემბერი 2016.
  23. ↑ Sofka, Samantha (ნოემბერი 16, 2016). „BREAKING: LIVE-ACTION MULAN, A WRINKLE IN TIME, AND MORE DISNEY MOVIES HAVE SET RELEASE DATES“. Oh My Disney. ციტირების თარიღი: ნოემბერი 16, 2016.
  24. ↑ რინცლერი 2007, p. 8.
  25. ↑ კამინსკი 2007, p. 50.
  26. ↑ Star Wars plot summary. Ruined Endings. ციტირების თარიღი: მარტი 29, 2008.
  27. ↑ რინცლერი 2007, p. 107.
  28. ↑ Starkiller. Jedi Bendu. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 28, 2006. ციტირების თარიღი: მარტი 27, 2008.
  29. ↑ კამინსკი 2007, p. 38.
  30. ↑ კამინსკი 2007, p. 134.
  31. ↑ კამინსკი 2007, p. 142.
  32. ↑ ბაქსტერი, ჯონ (1999). Mythmaker, გვ. 173. ISBN 0-380-97833-4. 
  33. ↑ Ralph McQuarrie's Most Memorable Masterpieces - StarWars.com (აგვისტო 16, 2016).
  34. ↑ 34.0 34.1 ვარსკვლავური ომები, ეპიზოდი V: იმპერიის საპასუხო შეტევა. [DVD]. 20th Century Fox. 2004.
  35. ↑ ბიოდროვსკი, სტივ. Star Wars: The Original Trilogy – Then And Now. Hollywood Gothique. ციტირების თარიღი: მარტი 28, 2008.
  36. ↑ ბოზერო 1997, p. 144.
  37. ↑ ბოზერო 1997, p. 135.
  38. ↑ კამინსკი 2007, p. 161.
  39. ↑ 39.0 39.1 ბოზერო 1997, p. 123
  40. ↑ კამინსკი 2007, pp. 120–21.
  41. ↑ კამინსკი 2007, pp. 164–65.
  42. ↑ კამინსკი 2007, p. 178.
  43. ↑ ვარსკვლავური ომები, ეპიზოდი VI: ჯედაის დაბრუნება. [DVD]. 20th Century Fox. 2004.
  44. ↑ ლოურენს კესდენი. Star Wars. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 6, 2008. ციტირების თარიღი: მარტი 28, 2008.
  45. ↑ კამინსკი 2007, p. 227.
  46. ↑ კამინსკი 2007, pp. 294–95.
  47. ↑ 47.0 47.1 ვარსკვლავური ომები, ეპიზოდი I: ფარული საფრთხე. [DVD]. 20th Century Fox. 2001.
  48. ↑ კამინსკი 2007, pp. 299–300.
  49. ↑ „Star Wars Insider“. Star Wars Insider (45): 19.CS1-ის მხარდაჭერა: ref=harv (link)
  50. ↑ 50.0 50.1 ვარსკვლავური ომები, ეპიზოდი II: კლონების შეტევა. [DVD]. 20th Century Fox. 2002.
  51. ↑ კამინსკი 2007, p. 371.
  52. ↑ კამინსკი 2007, p. 374.
  53. ↑ ბოზერო 1997, p. 196.
  54. ↑ კამინსკი 2008, p. 158.
  55. ↑ კამინსკი 2008, p. 162.
  56. ↑ 56.0 56.1 ვარსკვლავური ომები, ეპიზოდი III: სითების შურისძიება. [DVD]. 20th Century Fox. 2005.
  57. ↑ რინცლერი 2005, pp. 13–15.
  58. ↑ რინცლერი 2005, p. 36.
  59. ↑ კამინსკი 2007, pp. 380–84.
  60. ↑ ვარსკვლავური ომები, ეპიზოდი III: სითების შურისძიება — დოკუმენტური ფილმი „Within a Minute“. [DVD-ის კომენტარები]. 2005.
  61. ↑ არნოლდი, უილიამ (მაისი 12, 2005). „Director George Lucas Takes a Look Back—and Ahead“. Seattle Post-Intelligencer.
  62. ↑ Mark Hamill talks Star Wars 7, 8 and 9!. Movieweb (სექტემბერი 10, 2004). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-12-06. ციტირების თარიღი: ოქტომბერი 18, 2008.
  63. ↑ George Lucas talks on Star Wars sequels 7, 8 & 9. Killer Movies (სექტემბერი 13, 2004). ციტირების თარიღი: ოქტომბერი 18, 2008.
  64. ↑ Mr. Showbiz. George Lucas (Star Wars: Episode I). Industry Central. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-04-02. ციტირების თარიღი: ოქტომბერი 18, 2008.
  65. ↑ დეივისი, ერიკ. (მაისი 7, 2008) Will Lucas Extend His Star Wars Story Beyond Return of the Jedi?. Cinematical. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-07-25. ციტირების თარიღი: ოქტომბერი 18, 2008.
  66. ↑ George Lucas Done With 'Star Wars' Fanboys, Talks 'Red Tails'. The Huffington Post (იანვარი 17, 2012). ციტირების თარიღი: იანვარი 17, 2012.
  67. ↑ ლეონარდი, დევინ. How Disney Bought Lucasfilm—and Its Plans for 'Star Wars'. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 20, 2014.
  68. ↑ ბლოკი, ალექს. (ოქტომბერი 30, 2012) Disney to Buy Lucasfilm for Billion; New 'Star Wars' Movie Set for 2015. The Hollywood Reporter. ციტირების თარიღი: ოქტომბერი 31, 2012.
  69. ↑ "Michael Arndt to write screenplay for Star Wars: episode VII", Star Wars, http://starwars.com/news/michael-arndt-to-write-screenplay-for-star-wars-episode-vii.html. წაკითხვის თარიღი: 2017-07-19 დაარქივებული 2013-11-27 საიტზე Wayback Machine.
  70. ↑ MASTER FILMMAKING TEAM ANNOUNCED FOR STAR WARS: EPISODE VII. Star Wars (ოქტომბერი 24, 2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-04-29. ციტირების თარიღი: ოქტომბერი 26, 2013.
  71. ↑ Star Wars Is Being Kick-Started with Dynamite J.J. Abrams to Direct Star Wars: Episode VII. Star Wars (იანვარი 25, 2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-01-10. ციტირების თარიღი: იანვარი 26, 2013.
  72. ↑ კიტი, ბორის. (ნოემბერი 20, 2012) J.J. Abrams Set to Direct Next 'Star Wars' Film (Exclusive). The Hollywood Reporter. ციტირების თარიღი: ნოემბერი 21, 2012.
  73. ↑ პიტი, კელვინ. (აგვისტო 3, 2013) John Williams Confirmed to Score Star Wars Episodes VII-IX. Shadowlocked. დაარქივებულია ორიგინალიდან — აგვისტო 6, 2013. ციტირების თარიღი: აგვისტო 4, 2013.
  74. ↑ ROGUE ONE IS THE FIRST STAR WARS STAND-ALONE FILM, RIAN JOHNSON TO WRITE AND DIRECT STAR WARS: EPISODE VIII. StarWars.com. ციტირების თარიღი: სექტემბერი 7, 2015.
  75. ↑ ფლემინგი, მაიკ. (ივნისი 20, 2014) 'Star Wars' Bombshell! Rian Johnson To Write, Direct Next Two Films. Deadline Hollywood. ციტირების თარიღი: ივნისი 21, 2014.
  76. ↑ კროლი, ჯასტინ. (ივნისი 20, 2014) 'Star Wars': Rian Johnson to Write, Direct Episode VIII. Variety. ციტირების თარიღი: ივლისი 1, 2014.
  77. ↑ https://twitter.com/rianjohnson/status/856543771353272321
  78. ↑ მაკმილანი, გრეიემ. (აგვისტო 18, 2014) Rian Johnson Says Next 'Star Wars' Will Have Less CGI, More Practical Effects. The Hollywood Reporter. ციტირების თარიღი: ოქტომბერი 9, 2014.
  79. ↑ STAR WARS: EPISODE VIII NOW FILMING (თებერვალი 15, 2016). ციტირების თარიღი: იანვარი 3, 2017.
  80. ↑ Star Wars Episode VIII Starts Shooting in Dubrovnik This Week. Croatia Week (მარტი 8, 2016). ციტირების თარიღი: მარტი 8, 2016.
  81. ↑ ჰარისი, დევიდ. (მარტი 26, 2016) Star Wars: Episode VIII Filming Update: Luke in a Casino, Poe takes Charge. Dork Side of the Force. ციტირების თარიღი: მარტი 26, 2016.
  82. ↑ ბარეტი, დევიდ. (მარტი 20, 2016) Star Wars Episode VIII returns to new locations in Ireland. The Telegraph. ციტირების თარიღი: მარტი 20, 2016.
  83. ↑ ნევეტსი, სტივენ. (ივლისი 11, 2016) 'Star Wars 8' wraps production, Mark Hamill, Anthony Daniels turn to Twitter as Star Wars Celebration 2016 nears. The Global Dispatch. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივლისი 12, 2016. ციტირების თარიღი: ივლისი 12, 2016.
  84. ↑ ტრივედი, საჩინ. (ივლისი 12, 2016) 'Star Wars: Episode 8' production update: Filming wraps; Big party in London with cast and crew. International Business Times. ციტირების თარიღი: ივლისი 12, 2016.
  85. ↑ რომანო, ნიკ. (ივლისი 22, 2016) Star Wars: Episode VIII director Rian Johnson announces end of production. Entertainment Weekly. ციტირების თარიღი: ივლისი 22, 2016.
  86. ↑ ბლანკსტაინი, ენდრიუ. (დეკემბერი 27, 2016) 'Star Wars' Actress Carrie Fisher Dies at 60 After Suffering Heart Attack. NBC News. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 27, 2016.
  87. ↑ სტოლუორთი, ჯეიკობ (დეკემბერი 14, 2016). „Star Wars 8: Adam Driver doesn't think there should be a trailer“. Independent. London. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 29, 2016.
  88. ↑ სარმა, ჯიოტირუპა. (დეკემბერი 7, 2016) 'Star Wars: Episode IX' Release Date, News & Update: Filming Will Begin In 2017, Scene Will Be Shot In Real Outer Space?. GameNGuide. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 9, 2016.
  89. ↑ How will Carrie Fisher's death affect the Star Wars franchise and will they recast Princess Leia?. Telegraph (დეკემბერი 28, 2016). ციტირების თარიღი: დეკემბერი 29, 2016.
  90. ↑ ლიტლტონი, სინთია. (დეკემბერი 27, 2016) Carrie Fisher Completed Work on 'Star Wars: Episode VIII' Before Her Death. Variety. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 27, 2016.
  91. ↑ მარესკა, რეიჩელ. (დეკემბერი 27, 2016) Carrie Fisher Wrapped Filming on 'Star Wars: Episode VIII': What Does Her Death Mean for 'Episode IX'?. Entertainment Tonight. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 27, 2016.
  92. ↑ შერიდანი, უეიდ (დეკემბერი 28, 2016). „Carrie Fisher to appear in new 'Family Guy' shows, 'Star Wars: Episode VIII'“. UPI. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 28, 2016.
  93. ↑ Lucasfilm: კერი ფიშერი ციფრულად აღდგენილი არ იქნება. BBC News (იანვარი 14, 2017). ციტირების თარიღი: აპრილი 9, 2017.
  94. ↑ დესბორო, ჯეიმზ. (აპრილი 7, 2017) The late Carrie Fisher will appear in 'Star Wars: Episode IX', says brother Todd Fisher. New York Daily News. ციტირების თარიღი: აპრილი 9, 2017.
  95. ↑ პარკერი, რაიან. (აპრილი 14, 2017) Carrie Fisher Will Not Appear in 'Star Wars: Episode IX'. The Hollywood Reporter. ციტირების თარიღი: აპრილი 14, 2017.
  96. ↑ ხაჩატურიანი, მანე. (აპრილი 14, 2017) Carrie Fisher Won't Appear in 'Star Wars: Episode IX'. Variety. ციტირების თარიღი: აპრილი 15, 2017.
  97. ↑ ჰორნბაკლი, ჯონ. (მაისი 26, 2017) Star Wars: Episode IX to delay filming until 2018 following script rewrites after Carrie Fisher's tragic death. The Sun. ციტირების თარიღი: მაისი 27, 2017.
  98. ↑ კიმი, ლოურენს. (ივნისი 3, 2017) Star Wars: Episode IX to begin filming in January 2018. Click Lancashire. ციტირების თარიღი: ივნისი 3, 2017.[მკვდარი ბმული]
  99. ↑ Plaugic, Lizzie. (12 სექტემბერი, 2017) Star Wars: Episode IX will premiere in December 2019. ციტირების თარიღი: 5 თებერვალი, 2021
  100. ↑ „Disney Earnings Beat; 'Star Wars' Spinoffs Planned“. CNBC. თებერვალი 5, 2013. ციტირების თარიღი: თებერვალი 5, 2013.
  101. ↑ ბრეზნიკანი, ენტონი. (თებერვალი 6, 2013) 'Star Wars' spin-offs: A young Han Solo movie, and a Boba Fett film – Exclusive. Entertainment Weekly. დაარქივებულია ორიგინალიდან — თებერვალი 8, 2013. ციტირების თარიღი: თებერვალი 6, 2013.
  102. ↑ გრეიზერი, მარკ (სექტემბერი 12, 2013). „'Star Wars': The 'Sky's the Limit' for Disney's Spinoff Opportunities“. Variety. ციტირების თარიღი: სექტემბერი 13, 2013.
  103. ↑ გალაგერი, ბრაიან. 'Star Wars' Spin-Offs Will Not Crossover with the New Trilogy. Movieweb. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-01-19. ციტირების თარიღი: იანვარი 17, 2014.
  104. ↑ „Rogue One Details Revealed at Star Wars Celebration Anaheim“. Star Wars.com. აპრილი 19, 2015. ციტირების თარიღი: აპრილი 20, 2015.
  105. ↑ ბრეზნიკანი, ენტონი (აპრილი 19, 2015). „Star Wars: Rogue One and mystery standalone movie take center stage“. Entertainment Weekly. ციტირების თარიღი: აპრილი 19, 2015.
  106. ↑ ბრეზნიკანი, ენტონი. (ნოემბერი 22, 2016) As Rogue One looms, Lucasfilm develops secret plans for new Star Wars movies. Entertainment Weekly.
  107. ↑ http://www.artofvfx.com/rogue-one-a-star-wars-story-john-knoll-overall-vfx-supervisor-chief-creative-officer-industrial-light-magic/
  108. ↑ კიტი, ბორის (მაისი 22, 2014). „'Star Wars' Spinoff Hires 'Godzilla' Director Gareth Edwards (Exclusive)“. The Hollywood Reporter. ციტირების თარიღი: მაისი 22, 2014.
  109. ↑ კოლურა, სკოტ. (მარტი 12, 2015) ROGUE ONE WILL BE FIRST STAR WARS STAND-ALONE FILM. IGN. ციტირების თარიღი: მარტი 12, 2015.
  110. ↑ ფლემინგი, მაიკ, უმცრ. (მარტი 3, 2015) Ben Mendelsohn Orbiting 'Star Wars' Spin Off 'Rogue One'?. Deadline.[მკვდარი ბმული]
  111. ↑ ბრეზნიკანი, ენტონი. (აპრილი 19, 2015) Star Wars: Rogue One and mystery stand-alone movie take center stage. ციტირების თარიღი: აპრილი 19, 2015.
  112. ↑ ბიშოპი, ბრაიან. (აპრილი 19, 2015) Star Wars: Rogue One will be about the Rebel Alliance stealing plans for the Death Star. ციტირების თარიღი: აპრილი 19, 2015.
  113. ↑ Rogue One (2016). ციტირების თარიღი: დეკემბერი 27, 2016.
  114. ↑ http://www.starwars.com/news/the-star-wars-rebels-easter-eggs-and-connections-in-rogue-one
  115. ↑ მასტერსი, კიმ. (ივნისი 22, 2017) Ron Howard Steps In to Direct Han Solo Movie (Exclusive). The Hollywood Reporter. ციტირების თარიღი: ივნისი 22, 2017.
  116. ↑ დიკლაუდიო, დენის. (ნოემბერი 25, 2015) Ron Howard could have saved us from The Phantom Menace, but chose not to. A.V. Club. ციტირების თარიღი: ივნისი 25, 2017.
  117. ↑ http://comicbook.com/starwars/2017/06/22/ron-howard-comments-on-taking-over-the-han-solo-movie
  118. ↑ Widescreen-O-Rama. The Digital Bits. დაარქივებულია ორიგინალიდან — მარტი 24, 2008. ციტირების თარიღი: მარტი 27, 2008.
  119. ↑ სერჯი, ჯანლუკა (მარტი 1998). „Tales of the Silent Blast: Star Wars and Sound“. Journal of Popular Film & Television. 26 (1).CS1-ის მხარდაჭერა: ref=harv (link)
  120. ↑ Quality Home Theater Systems Products. Digital Home Theater. დაარქივებულია ორიგინალიდან — მარტი 21, 2008. ციტირების თარიღი: მარტი 27, 2008.
  121. ↑ Star Wars Trilogy. Amazon. ციტირების თარიღი: მარტი 27, 2008.
  122. ↑ "John Stears, 64, Dies; Film-Effects Wizard". New York Times. Retrieved იანვარი 28, 2013
  123. ↑ "John Stears; Special Effects Genius Behind 007 and R2-D2", Los Angeles Times, http://articles.latimes.com/1999/jul/05/news/mn-53161. წაკითხვის თარიღი: იანვარი 28, 2013
  124. ↑ Reclaiming the Blade, IMDb, 2009, http://www.imdb.com/title/tt0961079/
  125. ↑ Star Wars Episode IV: A New Hope (1977). Box Office Mojo. ციტირების თარიღი: აპრილი 21, 2017.
  126. ↑ Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back (1980). Box Office Mojo. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 23, 2015.
  127. ↑ Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi (1983). Box Office Mojo. ციტირების თარიღი: მაისი 18, 2016.
  128. ↑ Star Wars Episode I: The Phantom Menace (1999). Box Office Mojo. ციტირების თარიღი: აპრილი 29, 2017.
  129. ↑ Star Wars Episode II: Attack of the Clones (2002). Box Office Mojo. ციტირების თარიღი: მაისი 18, 2016.
  130. ↑ Star Wars: Episode III: Revenge of the Sith (2005). Box Office Mojo. ციტირების თარიღი: აპრილი 2, 2017.
  131. ↑ Star Wars: The Clone Wars (film). Box Office Mojo. ციტირების თარიღი: ივნისი 21, 2012.
  132. ↑ Star Wars: The Force Awakens. Box Office Mojo. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 18, 2016.
  133. ↑ Rogue One: A Star Wars Story. Box Office Mojo. ციტირების თარიღი: აპრილი 21, 2017.
  134. ↑ Star Wars. Rotten Tomatoes. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 23, 2015.
  135. ↑ Star Wars: Reviews. Metacritic. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 16, 2015.
  136. ↑ Empire Strikes Back. Rotten Tomatoes. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 18, 2015.
  137. ↑ The Empire Strikes Back. Metacritic. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 16, 2015.
  138. ↑ Return of the Jedi. Rotten Tomatoes. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 23, 2015.
  139. ↑ Return of the Jedi. Metacritic. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 16, 2015.
  140. ↑ Star Wars Episode I: The Phantom Menace. Rotten Tomatoes. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 18, 2015.
  141. ↑ Star Wars: Episode I – The Phantom Menace : Reviews. Metacritic. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 16, 2015.
  142. ↑ 142.0 142.1 142.2 142.3 142.4 142.5 CinemaScore. cinemascore.com. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 16, 2015.
  143. ↑ Star Wars Episode II: Attack of the Clones. Rotten Tomatoes. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 18, 2015.
  144. ↑ Star Wars: Episode II – Attack of the Clones: Reviews. Metacritic. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 16, 2015.
  145. ↑ Star Wars Episode III: Revenge of the Sith. Rotten Tomatoes. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 16, 2015.
  146. ↑ Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith: Reviews. Metacritic. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 16, 2015.
  147. ↑ Star Wars: The Clone Wars. Rotten Tomatoes. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 16, 2015.
  148. ↑ Star Wars: The Clone Wars. Metacritic. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 16, 2015.
  149. ↑ Star Wars: The Force Awakens. Rotten Tomatoes. ციტირების თარიღი: მაისი 19, 2017.
  150. ↑ Star Wars: The Force Awakens. Metacritic. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 31, 2015.
  151. ↑ Rogue One: A Star Wars Story (2016). Rotten Tomatoes. ციტირების თარიღი: მაისი 19, 2017.
  152. ↑ Rogue One: A Star Wars Story reviews. Metacritic. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 13, 2016.
  153. ↑ „The 50th Academy Awards | 1978“ (ინგლისური). კინემატოგრაფიული ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემია. ციტირების თარიღი: ივლისი 16, 2017. დამოწმებას აქვს ცარიელი უცნობი პარამეტრ(ებ)ი: |dead-url= (დახმარება)
  154. ↑ 154.0 154.1 154.2 154.3 „The 53rd Academy Awards | 1981“ (ინგლისური). კინემატოგრაფიული ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემია. ციტირების თარიღი: ივლისი 16, 2017. დამოწმებას აქვს ცარიელი უცნობი პარამეტრ(ებ)ი: |dead-url= (დახმარება)
  155. ↑ 155.0 155.1 155.2 155.3 155.4 „The 56th Academy Awards | 1984“ (ინგლისური). კინემატოგრაფიული ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემია. ციტირების თარიღი: ივლისი 16, 2017. დამოწმებას აქვს ცარიელი უცნობი პარამეტრ(ებ)ი: |dead-url= (დახმარება)
  156. ↑ 156.0 156.1 156.2 156.3 „The 72nd Academy Awards | 2000“ (ინგლისური). კინემატოგრაფიული ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემია. ციტირების თარიღი: ივლისი 16, 2017. დამოწმებას აქვს ცარიელი უცნობი პარამეტრ(ებ)ი: |dead-url= (დახმარება)
  157. ↑ 157.0 157.1 „The 75th Academy Awards | 2003“ (ინგლისური). კინემატოგრაფიული ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემია. ციტირების თარიღი: ივლისი 16, 2017. დამოწმებას აქვს ცარიელი უცნობი პარამეტრ(ებ)ი: |dead-url= (დახმარება)
  158. ↑ 158.0 158.1 „The 78th Academy Awards | 2006“ (ინგლისური). კინემატოგრაფიული ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემია. ციტირების თარიღი: ივლისი 16, 2017. დამოწმებას აქვს ცარიელი უცნობი პარამეტრ(ებ)ი: |dead-url= (დახმარება)
  159. ↑ 159.0 159.1 159.2 159.3 159.4 159.5 „The 88th Academy Awards | 2016“ (ინგლისური). კინემატოგრაფიული ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემია. ციტირების თარიღი: ივლისი 16, 2017. დამოწმებას აქვს ცარიელი უცნობი პარამეტრ(ებ)ი: |dead-url= (დახმარება)
  160. ↑ 160.0 160.1 160.2 „The 89th Academy Awards | 2017“ (ინგლისური). კინემატოგრაფიული ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემია. ციტირების თარიღი: ივლისი 16, 2017. დამოწმებას აქვს ცარიელი უცნობი პარამეტრ(ებ)ი: |dead-url= (დახმარება)
  161. ↑ 161.0 161.1 „The Legendary Star Wars Universe Turns a New Page“. StarWars.com. აპრილი 25, 2014. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-09-10. ციტირების თარიღი: ივნისი 25, 2014.
  162. ↑ Dave Filoni Now Overseeing Creative Development of New Lucasfilm Animation Projects (სექტემბერი 26, 2016).
  163. ↑ უორენი, რობერტ ბერკ. (დეკემბერი 25, 2014) The Star Wars holiday special George Lucas wants to smash every copy of with a sledgehammer. Salon. ციტირების თარიღი: მარტი 1, 2017.
  164. ↑ კონტერიო, მარტინ. (დეკემბერი 1, 2015) May the farce be with you: the Star Wars Holiday Special they want us to forget. The Guardian. ციტირების თარიღი: მარტი 2, 2017.
  165. ↑ Caravan of Courage: 30 Years of an Ewok Adventure. StarWars.com (ნოემბერი 26, 2014).
  166. ↑ 9 Things You Never Knew About The Ewok Adventure - StarWars.com (ნოემბერი 26, 2014).
  167. ↑ The Droids Re-Animated, Part 1 - StarWars.com (ივნისი 13, 2013).
  168. ↑ The Droids Re-Animated, Part 2 - StarWars.com (ივლისი 5, 2013).
  169. ↑ Star Wars in the UK: The Dark Times, 1987—1991 - StarWars.com (აპრილი 15, 2013).
  170. ↑ გრენშოუ, ლიზა. (აპრილი 29, 2015) How the Clone Wars microseries led the way for Star Wars' return to TV. Blastr. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-03-13. ციტირების თარიღი: მარტი 1, 2017.
  171. ↑ George Lucas Talks Star Wars: The Clone Wars. StarWars.com (მარტი 17, 2008). დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 4, 2011.
  172. ↑ ფრენიხი, დარენ. (მარტი 11, 2013) Star Wars TV: Clone Wars canceled, Detours postponed. Entertainment Weekly. ციტირების თარიღი: თებერვალი 23, 2017.
  173. ↑ გოლდმენი, ერიკ. (მარტი 9, 2015) Star Wars Rebels: Season 1 Review.
  174. ↑ გოლდმენი, ერიკ. (აპრილი 12, 2016) Star Wars Rebels: Season 2 Review.
  175. ↑ REY, AHSOKA TANO, AND MORE ICONIC HEROES TO STAR IN NEW STAR WARS FORCES OF DESTINY ANIMATED MICRO-SERIES. Star Wars. ციტირების თარიღი: 14 აპრილი 2017.
  176. ↑ 176.0 176.1 ჰიბერდი, ჯეიმზ (იანვარი 10, 2013). „ABC to look at Star Wars live-action TV series“. Entertainment Weekly. ციტირების თარიღი: მარტი 2, 2017.
  177. ↑ Sciretta, Peter (დეკემბერი 9, 2015). „George Lucas' Star Wars TV Show & 1313 Not Dead?“. /Film. ციტირების თარიღი: მარტი 2, 2017.
  178. ↑ http://www.starwars.com/rebels-recon
  179. ↑ http://www.starwars.com/the-star-wars-show
  180. ↑ Lost Star Warriors. AOL. ციტირების თარიღი: მარტი 27, 2008.
  181. ↑ ალან დინ ფოსტერი. Version 2.0 (მარტი 1, 2008). ციტირების თარიღი: მარტი 28, 2008.
  182. ↑ მაკმილანი, გრეიემ (აპრილი 25, 2014). „Lucasfilm Unveils New Plans for 'Star Wars' Expanded Universe“. The Hollywood Reporter. ციტირების თარიღი: აპრილი 25, 2014.
  183. ↑ მაკმილანი, გრეიემ (აპრილი 25, 2014). „Disney, Del Rey to Launch New 'Star Wars' Book Line“. The Hollywood Reporter. ციტირების თარიღი: აპრილი 25, 2014.
  184. ↑ „Al Williamson remembered“, Star Wars, ივნისი 14, 2010, http://www.starwars.com/vault/books/alwilliamson_remembered/. წაკითხვის თარიღი: იანვარი 29, 2011
  185. ↑ „Star Wars“. I Love Comix Archive. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-03-09. ციტირების თარიღი: მაისი 10, 2010.
  186. ↑ Company timeline. Dark Horse comics. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 4, 2008. ციტირების თარიღი: აპრილი 16, 2008.
  187. ↑ „Kevin Rubio on the Return of Tag and Bink“. Dark Horse comics. მარტი 30, 2006. დაარქივებულია ორიგინალიდან — მაისი 18, 2008. ციტირების თარიღი: აპრილი 16, 2008.
  188. ↑ Disney's Lucasfilm and Marvel Entertainment Join Forces to Publish Star Wars Comics and Graphic Novels. StarWars.com (იანვარი 3, 2014). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-01-04. ციტირების თარიღი: იანვარი 3, 2014.
  189. ↑ დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-07-26. ციტირების თარიღი: 2017-07-21.
  190. ↑ From EU to Episode II: Aayla Secura. Star Wars. დაარქივებულია ორიგინალიდან — იანვარი 6, 2008. ციტირების თარიღი: იანვარი 9, 2008.
  191. ↑ Star Wars series metascore page. Game rankings. დაარქივებულია ორიგინალიდან — იანვარი 27, 2013. ციტირების თარიღი: ოქტომბერი 30, 2010.
  192. ↑ Overview. Star Wars: The Force Unleashed. ციტირების თარიღი: მარტი 8, 2008.
  193. ↑ ბერარდინი, სეზარ ა.. (აპრილი 3, 2008) Star Wars: The Force Unleashed Dated. Team Xbox. დაარქივებულია ორიგინალიდან — აპრილი 7, 2008. ციტირების თარიღი: აპრილი 3, 2008.
  194. ↑ მარტინი, მეტ. (აგვისტო 11, 2007) Warner Bros. swoops for Traveller's Tales. GamesIndustry.biz. ციტირების თარიღი: იანვარი 9, 2008.
  195. ↑ „Star Wars Battlefront: Renegade Squadron sends PSP system owners to the front“ (პრეს-რელიზი). LucasArts. მაისი 10, 2007. ციტირების თარიღი: იანვარი 9, 2008.
  196. ↑ ჯონი, დერეკ. That Time NPR Turned Star Wars Into A Radio Drama—And It Actually Worked. All Things Considered. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 20, 2016. ციტირების თარიღი: მარტი 2, 2017.
  197. ↑ 197.0 197.1 სტერლინგი, კრისტოფერ ჰ. (2004). Encyclopedia of Radio (Vol. 3). Routledge, გვ. 2206. ISBN 9781135456498. ციტირების თარიღი: მარტი 2, 2017. 
  198. ↑ 198.0 198.1 5 Awesome Star Wars Media Collectibles. StarWars.com (აპრილი 9, 2015). ციტირების თარიღი: მარტი 2, 2017.
  199. ↑ 199.0 199.1 199.2 ბრაუნი, ალან. (დეკემბერი 16, 2015) Sounds of Star Wars: The Audio Dramas. Tor.com. ციტირების თარიღი: მარტი 2, 2017.
  200. ↑ სარელი, ჯეისონ. (მარტი 27, 2014) Imagineering Star Tours, Part 2: Lightspeed to Endor. ციტირების თარიღი: აგვისტო 12, 2016.
  201. ↑ სარელი, ჯეისონ. (აპრილი 11, 2014) Imagineering Star Tours, Part 3: Visual Effects (and Disney) Magic. ციტირების თარიღი: აგვისტო 12, 2016.
  202. ↑ მაკფედენი, ჯეიმზ. (აგვისტო 22, 2013) Convenient Daily Departures: The History of Star Tours. ციტირების თარიღი: აგვისტო 12, 2016.
  203. ↑ გრეიზერი, მარკ (2014-08-05). „Significant ‘Star Wars’ Presence Planned for Disney Theme Parks“. Variety (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2017-07-21.
  204. ↑ Disney plans expanded 'Star Wars' presence at theme parks. EW.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ოქტომბერი 15, 2014. ციტირების თარიღი: ოქტომბერი 9, 2014.
  205. ↑ 205.0 205.1 ბიშოპი, ბრაიან. Disney wants to build a Westworld for Star Wars fans (ივლისი 16, 2017). ციტირების თარიღი: ივლისი 17, 2017.
  206. ↑ „'Star Wars' Themed Lands Coming to Disney Parks, Says Bob Iger“. Variety. აგვისტო 15, 2015. ციტირების თარიღი: აგვისტო 15, 2015.
  207. ↑ კუმპარაკი, გრეგ. Disney is opening an immersive Star Wars Hotel where each guest gets a storyline - TechCrunch. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივლისი 16, 2017.
  208. ↑ Bevil, Dewayne. „Coming to Disney World: Tron, Guardians of the Galaxy ride, 'Star Wars' hotel“. OrlandoSentinel.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივლისი 16, 2017. ციტირების თარიღი: ივლისი 16, 2017.
  209. ↑ Fickley-Baker, Jennifer. Plans Unveiled for Star Wars-Inspired Themed Resort at Walt Disney World en-us. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივლისი 16, 2017. ციტირების თარიღი: ივლისი 16, 2017.
  210. ↑ სმითი, თომას. Disney’s Hollywood Studios to Debut New Star Wars Experiences in დეკემბერი. Disney Parks. ციტირების თარიღი: 9 ნოემბერი 2015.[მკვდარი ბმული]
  211. ↑ პედიჩინი, სანდრა; სანტანა, მარკო. Star Wars Weekends ending at Disney's Hollywood Studios. Orlando Sentinel. ციტირების თარიღი: 9 ნოემბერი 2015.
  212. ↑ Jedi Training: Trials of the Temple თარგი:Pipe Disney's Hollywood Studios. ციტირების თარიღი: იანვარი 4, 2016.
  213. ↑ Jedi Training Trials of the Temple – Disney's Hollywood Studios. ციტირების თარიღი: იანვარი 4, 2016.
  214. ↑ Details on Season of the Force, Coming November 16 to Disneyland Park in California. Disney Parks Blog. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-06-27. ციტირების თარიღი: 2017-07-27.
  215. ↑ New Star Wars Offerings Land At Disney’s Hollywood Studios. Disney Parks Blog. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-07-31. ციტირების თარიღი: 2017-07-27.
  216. ↑ ბევილი, დეუეინ. (1 დეკემბერი 2015) Star Wars Launch Bay finds fans quickly at Disney. OrlandoSentinel.com.
  217. ↑ http://www.hollywoodreporter.com/news/george-lucas-star-wars-288513
  218. ↑ Lego gets Lord Of The Rings and Hobbit licence. Metro. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-01-08. ციტირების თარიღი: 2017-07-28.
  219. ↑ Link Voxx. Star Wars Episode 7 News - New LEGO Star Wars Mini-Series Retelling the Whole Saga Coming to DisneyXD. Star Wars Episode 7 News. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-08-19. ციტირების თარიღი: 2017-07-28.
  220. ↑ Star Wars: Escape from the Death Star, Board game geek, 1977, http://www.boardgamegeek.com/boardgame/4845/star-wars--escape-from-death-star-game
  221. ↑ Star Wars: Escape from the Death Star, Board game geek, 1990, http://www.boardgamegeek.com/boardgame/2725/star-wars-escape-from-the-death-star
  222. ↑ Star Wars Clone Wars Edition. Hasbro. ციტირების თარიღი: მარტი 23, 2009.
  223. ↑ Risk Star Wars: The Original Trilogy Edition. Board game geek. ციტირების თარიღი: მარტი 23, 2009.
  224. ↑ Star Wars Trading Cards. დაარქივებულია ორიგინალიდან — აპრილი 5, 2008. ციტირების თარიღი: მარტი 27, 2008.
  225. ↑ Star Wars Promotional Trading Card List. The Star Wars Collectors Archive. ციტირების თარიღი: მარტი 28, 2008.
  226. ↑ Empire of Dreams: The Story of the Star Wars Trilogy. [DVD]. Star Wars Trilogy Box Set DVD documentary. 2004.
  227. ↑ The Force Is With Them: The Legacy of Star Wars. Star Wars Original Trilogy DVD Box Set: Bonus Materials. 2004.
  228. ↑ (ოქტომბერი 15, 2012) Star Wars and History - Lucasfilm - Google Books. Books.google.ca. ISBN 9781118285251. ციტირების თარიღი: აგვისტო 30, 2013. 
  229. ↑ Utc.edu დაარქივებული June 5, 2013, საიტზე Wayback Machine.
  230. ↑ Radio New Zealand : National : Nights : 26 Aug 2010 : Star Wars and the Roman Empire. Radionz.co.nz (აგვისტო 26, 2010). ციტირების თარიღი: აგვისტო 30, 2013.
  231. ↑ კრისტოფერ კლაინი. The Real History That Inspired "Star Wars". HISTORY.com.
  232. ↑ „Star Wars: Attack of the Clones“. Time. 2002-04-21. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2002-06-05. ციტირების თარიღი: 2009-12-13. ციტატა: „ხალხი დემოკრატიას გადასცემს დიქტატორს, იქნება ეს იულიუს კეისარი, ნაპოლეონი თუ ადოლფ ჰიტლერი. საბოლოოდ, ძირითადი მოსახლეობა აჰყვება ამ იდეას...ამ პრობლემაზე ვმუშაობდი: როგორ შეიძლება რესპუბლიკა იქცეს იმპერიად?“
  233. ↑ Empire of Dreams: The Story of the Star Wars Trilogy. [documentary]. 2004.
  234. ↑ ჯეიმზ დაიერი. (2015) JJ Abrams Spills Details On Kylo Ren. ციტირების თარიღი: თებერვალი 2, 2016.
  235. ↑ დანესი, მარსელ (2012). Popular Culture: Introductory Perspectives. Rowman & Littlefield, გვ. 165–. ISBN 978-1-4422-1783-6. 
  236. ↑ ბრუკერი, უილ (2002) Using the Force: Creativity, Community, and Star Wars Fans. New York [u.a.]: Continuum. ISBN 0-8264-5287-6. 
  237. ↑ The power of the dark side. Chicago Tribune (2005-05-08). ციტირების თარიღი: 2016-06-13.
  238. ↑ ემერსონი, ჯიმ. (2007) How Star Wars Shook The World. MSN Movies. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 3, 2008. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 1, 2015.
  239. ↑ Online NewsHour: The Impact of the Star Wars Trilogy Films – მაისი 19, 2005. Web.archive.org. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-11-17. ციტირების თარიღი: 2016-06-13.
  240. ↑ ბუკერი, მ. კით; თომასი, ენ-მარი (30 მარტი 2009) The Science Fiction Handbook. John Wiley & Sons, გვ. 9–11. ISBN 978-1-4443-1035-1. 
  241. ↑ U.S. National Film Registry Titles. U.S. National Film Registry. დაარქივებულია ორიგინალიდან — აგვისტო 21, 2006. ციტირების თარიღი: სექტემბერი 2, 2006.
  242. ↑ 'Empire Strikes Back' among 25 film registry picks. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 28, 2010.
  243. ↑ ბარნსი, მაიკ (დეკემბერი 28, 2010). „'Empire Strikes Back,' 'Airplane!' Among 25 Movies Named to National Film Registry“. The Hollywood Reporter. ციტირების თარიღი: დეკემბერი 28, 2010.
  244. ↑ ენდრიუსი, მელორი. A 'New' New Hope: Film Preservation and the Problem with 'Star Wars'. Sound on Sight (ივლისი 21, 2014). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-07-28. ციტატა: „„ფილმების ეროვნული რეესტრი არ ფლობს ორიგინალური ვერსიების სამუშაო ასლებს. მთავრობის ნდობით აღჭურვილი სააგენტოები, როგორიც არის ფილმების ეროვნული რეესტრი, ვერ შეინახავენ ფილმის ორიგინალურ ვერსიას ავტორის ან საავტორო უფლებების მფლობელის ნებართვის გარეშე“.“ ციტირების თარიღი: ივლისი 27, 2014.
  245. ↑ Request Denied: Lucas Refuses to Co-Operate with Government Film Preservation Organizations. Saving Star Wars (2011). ციტატა: „როდესაც მოთხოვნილი იქნა „ვარსკვლავური ომები“, Lucasfilm-მა მოგვაწოდა სპეციალური გამოცემა. შეთავაზებაზე უარი ითქვა, ვინაიდან ეს არ იყო ის ვერსია, რომელიც რეესტრმა აირჩია.“ ციტირების თარიღი: ივლისი 27, 2014.
  246. ↑ „Filmmaker Kevin Smith Hosts 'The Official Star Wars Fan Film Awards' on SCI FI Channel; George Lucas to დღემდე Special Honor“. Business Wire. აპრილი 23, 2002. ციტირების თარიღი: მარტი 28, 2008.
  247. ↑ ნეპტონი, სარა (აპრილი 7, 2008). „Court to rule in Star Wars costume battle“. The Guardian. UK. ციტირების თარიღი: აპრილი 15, 2008.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ვარსკვლავური_ომები&oldid=4720865“-დან