1521
წელი
1521 (ათას ხუთას ოცდაერთი) წელი — იულიუსის კალენდრის არანაკიანი წელიწადი, რომლის პირველი დღეა სამშაბათი. ეს წელი არის XVI საუკუნის მე-3 დეკადის 1-ლი წელი.
ათასწლეული: | I · II · III |
საუკუნე: | XV · XVI · XVII |
წლები: | 1518 · 1519 · 1520 1521 1522 · 1523 · 1524 |
გრიგორიანული კალენდარი | 1521 MDXXI |
იულიანური კალენდარი | 1520—1521 (11 იანვარიდან) |
იულიანური კალენდარი ბიზანტიურ ერასთან |
7029—7030 (11 სექტემბერიდან) |
ებრაული კალენდარი |
5281—5282 |
ისლამური კალენდარი | 927—928 |
ძველქართული კალენდარი | (21 მარტიდან) |
- სამყაროს შექმნიდან | 7124—7125 |
- ქრისტეს შობიდან | 1521 (ჩფკა) |
- ქორონიკონით | XIII მოქცევა და 209 (სთ) წელი |
ძველსომხური კალენდარი | 4013—4014 (11 აგვისტოდან) |
სომხური საეკლესიო კალენდარი | 970 ԹՎ ՋՀ
|
ეთიოპური კალენდარი | 1513—1514 |
რომის დაარსებიდან | 2273—2274 (1 მაისიდან) |
ძველინდური კალენდარი | |
- ვიქრამ-სამვატი | 1577—1578 |
- შაკა სამვატი | 1443—1444 |
- კალი-იუგა | 4622—4623 |
ირანული კალენდარი | 899—900 |
ბუდისტური კალენდარი | 2064 |
იაპონური წელთაღრიცხვა | |
ჩინური კალენდარი | 4217—4218 庚辰 — 辛巳 თეთრი დრაკონი — თეთრი გველი |
ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:
1521 წელი (MDXXI).
მოვლენები
რედაქტირებაიანვარი–ივნისი
რედაქტირება- 3 იანვარი – რომის პაპმა ლეო X-მ გამოსცა სპეციალური სიგელი, რომლითაც პროტესტანტული რელიგიის დამაარსებელი მარტინ ლუთერი ერეტიკოსად ცხადდებოდა.
- 22 იანვარი – კარლ V ჰაბსბურგმა გამოსცა ვორმსის ედიქტი.
- 6 მარტი – ფერნანდო მაგელანმა აღმოაჩინა კუნძული გუამი.
- 16 მარტი – ფერნანდო მაგელანმა მიაღწია ფილიპინებამდე.
- 7 აპრილი – ფერნანდო მაგელანმა ფეხი დადგა ფილიპინების კუნძულ სებუზე.
- 24 აპრილი – მოხდა ვილიალარის ბრძოლა, ამ ბრძოლაში კასტილიურმა შეიარაღებულმა ძალებმა დაამარცხეს აჯანყებულები და მათი სამი ლიდერი მძევლად აიყვანეს.
- 26 აპრილი – მარტინ ლუთერმა დატოვა გერმანული ქალაქი ვორმსი. ის ერთი წლის განმავლობაში აღარ გამოჩენილა.
- 27 აპრილი – ფერნანდო მაგელანი მოკლეს ფილიპინებში.
- მაისი – დაიწყო ომი, საღვთო რომის იმპერიასა და საფრანგეთს შორის. ამ პერიოდში საღვთო რომის იმპერატორი იყო კარლ V ჰაბსბურგი, ხოლო საფრანგეთის მეფე ფრანსუა I.
- 17 მაისი – ედუარდ სტეფორდი, სახელმწიფოს ღალატის გამო სიკვდილით დასაჯეს.
- 20 მაისი – პამპლონას ბრძოლა: ამ ბრძოლაში ფრანგულმა შეიარაღებულმა ძალებმა დაამარცხა ესპანელები.
- 27 მაისი – ჩინეთის იმპერატორი გახდა მინის დინასტიის წარმომადგენელი ჯიაჯინგი. ის ქვეყანას მართავდა 1567 წლამდე.
- 29 ივნისი ან 30 ივნისი – პირველი დოკუმენტი რომელიც დაწერილია რუმინულად: ნიაკშუს წერილი შექმნილია, რუმინელი ვაჭრის მიერ. წერილი დაწერილია კირილიცაზე.
- 30 ივნისი – ქალაქ პამპლონას სიახლოვეს მოხდა ესკუიროზის ბრძოლა: ფრანგულმა შეიარაღებულმა ძალებმა ჰენრი II ნავარელის ხელმძღვანელობით, დაამარცხა ესპანელები.
ივლისი–დეკემბერი
რედაქტირება- 3 ივნისი – ყირიმის ხანმა მეჰმედ I გერაიმ მოსკოვის მისადგომებიდან უკან დაიხია.
- 8 აგვისტო – ტენოჩტიტლანის დაცემა: ერნან კორტესმა და ესპანელების მოკავშირე ადგილობრივმა ინდიელებმა დაამარცხეს აცტეკების შეიარაღებული ძალები რომელსაც აცტეკთა იმპერიის უკანასკნელი ტოლატოანი კუაუტემოკი ხელმძღვანელობდა.
- 13 აგვისტო – იმპერატორი კუაუტემოკი კაპიტულაციას აცხადებს. ქვეყნის სათავეში მოექცა ერნან კორტესი.
- 29 აგვისტო – ქალაქი ბელგრადი აიღო ოსმალურმა შეიარაღებულმა ძალებმა სულეიმან I-ის ხელმძღვანელობით.
- ნოემბერი – საფრანგეთსა და საღვთო რომის იმპერიას შორის არსებული ომის ფარგლებში, განხორციელდა ქალაქ ტურენზე ალყა. თუმცა ეს ქალაქი მაინც ჰაბსბურგების მმართველობის ქვეშ დარჩა.
- 13 დეკემბერი – გარდაიცვალა პორტუგალიის მეფე მანუელ I. ქვეყნის მმართველი გახდა მისი ვაჟი ჟუან III, რომელიც ქვეყანას 1557 წლამდე უძღვებოდა.
დაუთარიღებელი
რედაქტირება- ესპანელმა კონკისტადორმა აღმოაჩინა პუერტო-რიკოს არქიპელაგი.
- რიაზანი დაიკავა მოსკოვის დიდი სამთავროს შეიარაღებულმა ძალებმა. ეს ტერიტორია შევიდა სამთავროს შემადგენლობაში.
- როქსოლანს და სულთან სულეიმან I-ს შეეძინათ პირველი შვილი მეჰმედი.
- პორტუგალიაში დასრულდა ბელენის ციხესიმაგრის მშენებლობის პროცესი. რომლის აგება მიმდინარეობდა 1515 წლიდან.
- კახეთის მეფე ლევანის ჯარმა შაქი დაარბია.
- ფრანჩესკო II სფორცა გახდა მილანის ჰერცოგი. ის მილანის ჰერცოგი იყო 1535 წლამდე.
- დასრულდა ომი პოლონეთსა და ტევტონთა ორდენის წარმომადგენლებს შორის, კრაკოვის ზავის დადებით.
- ყაზანის სახანოს მმართველი გახდა საჰიბ I გერაი. ის ქვეყანას მართვადა 1524 წლამდე.
- დღევანდელი შრი-ლანკის კუნძულზე, ვიჯაიაბაჰუს მკვლელობის და კოტეს სამეფოს დაშლის შემდეგ წარმოიშვა სიტავაკის სამეფო.
დაიბადნენ
რედაქტირებაიანვარი
რედაქტირებათებერვალი
რედაქტირებამარტი
რედაქტირებააპრილი
რედაქტირებამაისი
რედაქტირება- 8 მაისი – პეტრე კანიზი, ჰოლანდიელი იეზუიტი (გ. 1597)
ივნისი
რედაქტირებაივლისი
რედაქტირებააგვისტო
რედაქტირება- 4 აგვისტო – პაპი ურბან VII (გ. 1590)
სექტემბერი
რედაქტირებაოქტომბერი
რედაქტირება- 9 ოქტომბერი – ოტავიო ფარნეზი, პარმას ჰერცოგი (გ. 1586)
ნოემბერი
რედაქტირებადეკემბერი
რედაქტირება- 1 დეკემბერი – ტაკედა სინგენი, იაპონელი მთავარსარდალი (გ. 1573)
- 13 დეკემბერი – პაპი სიქსტუს V (გ. 1590)
თარიღი უცნობია
რედაქტირება- თარიღი უცნობია
- ჯონ აილმერი, ინგლისელი ღვთისმეტყველი (გ. 1594)
- იოან III, მოლდავის ჰოსპოდარი (გ. 1574)
- იხილეთ აგრეთვე კატეგორია:დაბადებული 1521.
გარდაიცვალნენ
რედაქტირებაიანვარი
რედაქტირებათებერვალი
რედაქტირებამარტი
რედაქტირებააპრილი
რედაქტირება- 20 აპრილი – ზენგდე, ჩინეთის იმპერატორი (დ. 1491)
- 25 აპრილი – ხუან ლოპეზ დე პადილა, ხუან ბრავო და ფრანსისკო მალდონადო, სიკვდილით დასაჯეს.
- 27 აპრილი – ფერნანდო მაგელანი, პორტუგალიელი აღმომჩენი (დ. დაახ. 1480)
მაისი
რედაქტირება- 10 მაისი – სებასტიან ბრანტი, გერმანელი ჰუმანისტი და სახელმწიფო მოღვაწე (დ. 1457)
- 17 მაისი – ედუარდ სტეფორდი (სიკვდილით დასაჯეს) (დ. 1478)
ივნისი
რედაქტირება- 21 ივნისი – ლეონარდო ლორდანო, ვენეციის დოჟი (დ. 1436)
ივლისი
რედაქტირება- ივლისი – ხუან პონსე დე ლეონი, ესპნანელი კონკისტადორი (დ. 1460)
აგვისტო
რედაქტირება- 27 აგვისტო – ჟოსკენ დეპრე, ფლამანდრიელი კომპოზიტორი (დ. დაახ. 1450)
სექტემბერი
რედაქტირებაოქტომბერი
რედაქტირებანოემბერი
რედაქტირებადეკემბერი
რედაქტირება- 1 დეკემბერი – პაპი ლეო X (დ. 1475)
- 8 დეკემბერი – ქრისტინა საქსონელი, დანიის, ნორვეგიისა და შვედეთის დედოფალი (დ. 1461)
- 13 დეკემბერი – მანუელ I, პორტუგალიის მეფე (დ. 1469)
თარიღი უცნობია
რედაქტირება- იხილეთ აგრეთვე კატეგორია:გარდაცვლილი 1521.