ვიკიპედია

ჯიმ მორისონი

The Doors-ის წამყვანი ვოკალისტი
(გადამისამართდა გვერდიდან მორისონი, ჯიმ)

ჯეიმზ დაგლას მორისონი (ინგლ. Jim Morrison; დ. 8 დეკემბერი, 1943 — გ. 3 ივლისი, 1971) — ამერიკელი მომღერალი, სიმღერების ავტორი და პოეტი, უფრო მეტად ცნობილი, როგორც როკ-ჯგუფ The Doors-ის წამყვანი ვოკალისტი.[16] კრიტიკოსებმა და მოყვარულებმა, ტექსტების, შეშლილი პიროვნების, შესრულების მანერის და დაკავშირებული დრამატული მოვლენების გამო მორისონი აღიარეს როკ-მუსიკაში ყველა დროის ერთ-ერთ აღსანიშნავ და გავლენიან ლიდერად.

ჯიმ მორისონი

პრომო ფოტო, 1966
ბიოგრაფია
დაბ. თარიღი 8 დეკემბერი, 1943(1943-12-08)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10]
დაბ. ადგილი მელბურნი[3] [11] [12] [13] [2]
გარდ. თარიღი 3 ივლისი, 1971(1971-07-03)[2] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [14] (27 წლის)
გარდ. ადგილი 4th arrondissement of Paris[15] [14]
დასაფლავებულია ჯიმ მორისონის საფლავი
ხელმოწერა
ჯიმ მორისონი ვიკისაწყობში

მორისონმა The Doors სხვებთან ერთად დააარსა 1965 წლის ზაფხულში, კალიფორნიაში. ორი წლის განმავლობაში ჯგუფი ცდილობდა წარმატების მიღწევას, შემდეგ კი, პირველი ალბომიდან გამოცემული „Light My Fire“-ით, მოხვდა აშშ-ის სინგლების #1 პოზიციაზე. მორისონმა The Doors-თან ერთად სულ ექვსი ალბომი ჩაწერა - ექვსივე კრიტიკოსების მიერ აღიარებული და კომერციულად წარმატებული. მიუხედავად იმისა, რომ დარჩენილმა სამეულმა მისი გარდაცვალების შემდეგ კიდევ ორი ალბომი ჩაწერა, მუსიკოსის დაკარგვა მათზე აისახა და ჯგუფი 1973 წელს დაიშალა. 1993 წელს ჯიმი, The Doors-ის შემადგენლობაში, შეიყვანეს როკ-ენ-როლის დიდების დარბაზში.

გარდაცვალების შემდეგ, მორისონი იქცა პოპულარული კულტურის ერთ-ერთ მეამბოხე სიმბოლოდ.[17] ჯიმი ცნობილი იყო სცენაზე, ჯგუფის გამოსვლების დროს, ხშირი იმპროვიზებული ლექსების კითხვით. Rolling Stone-მა მას „ყველა დროის 100 უდიდესი მომღერლის“ სიაში #47 ადგილი მიაკუთვნა[18]. ჟურნალში Classic Rock 50 უდიდესი მომღერლის სიაში ჯიმს 22-ე ადგილი მიანიჭეს.[19] რეი მანზარეკი, ჯგუფის თანადამაარსებელი, თვლიდა, რომ „მორისონი იყო 1960-იანების ჰიპური კონტრკულტურული ამბოხების ასახვა“.[20] ჯიმი ცნობილი იყო სხვა ფსევდონიმებითაც - „ხვლიკების მეფე“, „Mr. Mojo Risin“ და „ორგაზმული როკის მეფე“.[21]

1960-იანებში ჯიმი დამოკიდებული იყო ალკოჰოლზე[22][23], რაც დროდადრო გავლენას ახდენდა მის სასცენო ქცევაზე.[24] იგი პარიზში, 27 წლის ასაკში გარდაიცვალა. ვინაიდან აუტოფსია არ ჩატარებულა, გარდაცვალების ზუსტი მიზეზი უცნობი რჩება.[25] მუსიკოსი დასაფლავებულია პერ-ლაშეზის სასაფლაოზე, აღმოსავლეთ პარიზში.[26]

ადრეული წლები

რედაქტირება

ჯეიმზ დაგლას მორისონი დაიბადა მელბურნში (ფლორიდა). დედა იყო კლარა ვირჯინია (ქორწინებამდე - კლარკი)[27], მამა — ადმირალი ჯორჯ სტივენ მორისონი, რომელიც აშშ-ის საზღვაო ძალებს მიუძღვოდა ტონკინის ყურეში ინციდენტის ოპერაციაში (რომელიც, თავის მხრივ, აშშ-ის ვიეტნამის ომის მოვლენებში ჩართვის წინაპირობად იქცა). მათ კიდევ ორი შვილი ჰყავდათ, ენ რობინი, დაბადებული 1947 წელს, ალბუკერკში (ნიუ-მექსიკო) და ენდრიუ ლი მორისონი (დ. 1948, ლოს-ალტოსი, კალიფორნია).

ჯიმის წინაპრები წარმოშობით შოტლანდიელები, ირლანდიელები და ინგლისელები იყვნენ.[28][29] 1947 წელს მორისონი, 4 წლის ასაკში, შემთხვევით გახდა უდაბნოში ავტოავარიის მოწმე - ამ ავარიის დროს დაზარალდნენ და დაიღუპნენ მკვიდრი ამერიკელები. წლების შემდეგ ეს მოვლენა აისახა The Doors-ის „Peace Frog“-ში, ალბომიდან Morrison Hotel, ისევე, როგორც სცენიდან წარმოთქმულ ლექსებში "Dawn's Highway" და "Ghost Song" (შეტანილია 1978 წლის An American Prayer-ში). მორისონის აზრით, ამ მოვლენამ მის ცხოვრებაზე ყველაზე დიდი გავლენა იქონია[30]. იგი არაერთხელ განმეორებულა მის სიმღერებში, ლექსებსა და ინტერვიუებში.

ოჯახი ამ ავტოავარიას ისე არ იხსენებდა, როგორ ჯიმი. ავტობიოგრაფიის No One Here Gets Out Alive თანახმად, ოჯახმა ინდიელების რეზერვაციას მანქანით ჩაუარა და მორისონი უბრალოდ აღელვებული იყო. წიგნში The Doors, რომელიც ჯგუფის დარჩენილმა წევრებმა დაწერეს, განმარტებულია, თუ რამდენად განსხვავდებოდა ჯიმის წარმოდგენა ამ უსიამოვნო შემთხვევაზე მამამისის მოგონებებისგან. მოყვანილია მამის ციტირებაც: „რამდენიმე ინდიელს ჩავუარეთ. მასზე დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა. მთელი ცხოვრება იხსენებდა იმ მოტირალ ინდიელს“. ეს მკვეთრ კონტრასტშია მორისონის მიერ აღწერილ მოვლენებთან - „გზატკეცილზე მიმოფანტული ინდიელები, სისხლისგან დაცლილები, სიკვდილის პირას“. იმავე წიგნში მისი და ამბობს: „უყვარდა ამ ამბის თხრობა და გაზვიადება. ამბობდა, რომ გზის პირას მკვდარი ინდიელი დაინახა და არც კი ვიცი, სიმართლეა თუ არა“[31].

ვინაიდან მამა სამხედრო მსახური იყო, ოჯახი ხშირად იცვლიდა საცხოვრებელ ადგილს. ჯიმმა ბავშვობის დიდი ნაწილი სან-დიეგოში გაატარა. ფეირფაქსის საგრაფოს დაწყებით სკოლაში სამი კლასი დაამთავრა. მამა 1952 შემდეგ გადაიყვანეს კინგსვილის ბაზაზე, სადაც მორისონი ჩარლზ ჰ. ფლატოს სკოლაში შეიყვანეს. სწავლა განაგრძო წმ. იოანეს სკოლაში (ალბუკერკი, ნიუ-მექსიკო), შემდეგ კი — სან-დიეგოში, ლონგფელოუს სასწავლებელში.[32]

1957 წელს ჯიმი ალამედაში (კალიფორნია), საშუალო სკოლაში სწავლობდა.[33] საბოლოოდ სწავლა 1961 წელს, ჯორჯ ვაშინგტონის სკოლით დაასრულა.[32] იმავე სკოლაში დადიოდა კეს ელიოტი.[34]

შთაგონებები

რედაქტირება
 
მორისონი, დაპატიმრებული ტალაჰასიში, საფეხბურთო მატჩის მსვლელობისას ოინის გამო

როგორც ბავშვობიდან აქტიური მკითხველი, მორისონი განსაკუთრებით შთაგონებული იყო ფილოსოფოსების და პოეტების შემოქმედებით. მათ შორის გამოირჩეოდა ფრიდრიხ ნიცშე, რომლის ესთეტიკისადმი, მორალისადმი მიდგომამ ჯიმის საუბრებში, პოეზიაში და სიმღერებში დაისადგურა. ნაწილობრივ გავლენა იქონია პლუტარქეს „პარალელური ბიოგრაფიების“ ტექსტმა, ისევე, როგორც ფრანგი სიმბოლისტი პოეტის, არტურ რემბოს ნაშრომებმა (უკანასკნელის სტილი მნიშვნელოვანი იყო მორისონის მოკლე პროზაული ლექსების სტილის ჩამოყალიბებაში). მნიშვნელოვანი შთაგონებების წყაროს წარმოადგენდნენ უილიამ სიუარდ ბეროუზი, ჯეკ კერუაკი, ალენ გინზბერგი, ლოურენს ფერლინგეტი, შარლ ბოდლერი, მოლიერი, ფრანც კაფკა, ონორე დე ბალზაკი და ჟან კოქტო, ისევე, როგორც ფრანგი ეგზისტენციალისტი ფილოსოფოსების უმეტესობა. [31][35][36] უმაღლეს კლასებში ჯიმის მასწავლებელი ამბობდა: „კითხულობდა ისევე, როგორც სხვები, უფრო მეტსაც, მაგრამ ყოველივე, რასაც კითხულობდა, იმდენად არასტანდარტული იყო, რომ სხვა მასწავლებელს (კონგრესის ბიბლიოთეკის თანამშრომელს) ვთხოვე, შეემოწმებინა, არსებობდა თუ არა ყველა ის წიგნი, რომელსაც ჯიმი ასახელებდა. ეჭვი მქონდა, რომ თავად იგონებდა, ვინაიდან ყველა იყო ინგლისური წიგნი XVI და XVII საუკუნის დემონოლოგიაზე. არასოდეს მომისმენია მათ შესახებ, მაგრამ ყველა არსებობდა და მე დამარწმუნა მისმა ჩანაწერმა ამის შესახებ, კონგრესის ბიბლიოთეკა კი ამისთვის ერთადერთი წყარო იყო.“ [37] მოგვიანებით ჯიმი მამის მშობლებთან ერთად კლირუოტერში (ფლორიდა) დასახლდა და სენტ-პიტერსბერგის კოლეჯში სწავლობდა.

1962 წელს გადავიდა ფლორიდის შტატის უნივერსიტეტში (ტალაჰასი), სადაც სასკოლო ფილმში გადაიღეს.[38] ამ პერიოდში მორისონი დააპატიმრეს - მას შემდეგ, რაც ფეხბურთის მატჩის დროს მცირე ოინი ჩაიდინა.[39]

ცხოვრება კოლეჯში, ლოს-ანჯელესი, 1964—1965

რედაქტირება

1964 წლის იანვარში მორისონი ლოს-ანჯელესში, კალიფორნიის უნივერსიტეტში სასწავლებლად გადავიდა. 1964 წლის 2 აგვისტოს მისი მამა ხელმძღვანელობდა ტონკინის ყურის ოპერაციას, რამაც შემდგომში გამოიწვია ვიეტნამის ომი. უნივერსიტეტში მორისონი სწავლობდა ჯეკ ჰირშმანის ჯგუფში და ანტონენ არტოს პიროვნებით დაინტერესდა. მისი სიურრეალისტური თეატრალური ხედვა მნიშვნელოვანი იყო მორისონის მიერ კინემატოგრაფიული თეატრალურობის ბნელი პოეტური აღქმის ჩამოყალიბებაში.[40] კურსი უნივერსიტეტის კინოსკოლაში ჯიმმა დაამთავრა 1965 წელს.[41] დაჯილდოების ცერემონიის დროს იგი ვენისში (ლოს-ანჯელესი) იმყოფებოდა, ამიტომ დიპლომა დედამისს, კორონადოში გაუგზავნეს.[42] უნივერსიტეტში სწავლისას რამდენიმე მოკლემეტრაჟიანი ფილმი გადაიღო. სადებიუტო იყო „პირველი სიყვარული“ (გადაღებული მაქს შვარცთან, ჯიმის კურსელთან ერთად). საჯაროდ ეს ფილმი პირველად იხილეს მხოლოდ დოკუმენტურ ფილმ „ობსკურას“ შესახებ გამოსული ფილმის ფარგლებში.[43] ვენისის სანაპიროსთან ცხოვრებისას მორისონი „ლოს-ანჯელესის თავისუფალი პრესის“ ავტორებს დაუმეგობრდა - ამ საზოგადოებას მხარს უჭერდა გარდაცვალებამდე. მან აგრეთვე ჩაწერა ინტერვიუ „თავისუფალი პრესის“ თანამშრომლებთან ბობ ჩორაშთან და ენდი კენტთან. ცნობილია, რომ გარდაცვალებამდე, პარიზში გამგზავრებამდე, იგი აპირებდა გაერთიანების ოფისში სტუმრობას.[44]

The Doors

რედაქტირება
  მთავარი სტატია: The Doors.
 
ჯგუფის 1966 წლის პრომო ფოტოსურათი.

1965 წლის ზაფხულში, ბაკალავრის ხარისხით კალიფორნიის უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ, მორისონი ვენისის სანაპიროზე ბოჰემური ცხოვრების მიმდევარი გახდა. ცხოვრობდა რა თანაკურსელ დენის ჯეიკობსის სახლის სახურავზე, დაწერა The Doors-ის მომავალი სიმღერების მრავალი ტექსტი, მათ შორის - "Moonlight Drive" და "Hello, I Love You". ჯეიკობსის თქმით, ჯიმი რამდენიმე თვე მხოლოდ LSD-თი და კონსერვირებული ლობიოთი არსებობდა.

იმავე ზაფხულს ჯიმმა და უნივერსიტეტის კიდევ ერთმა კურსდამთავრებულმა, რეი მანზარეკმა, ჯგუფი ჩამოაყალიბეს. ერთმანეთის რამდენიმე თვით ადრე გაიცნეს. არსებობს ლეგენდად ქცეული ამბავი, თითქოს მანზარეკი ვენისში, სანაპიროზე იწვა და შემთხვევით შეხვდა ჯიმს.[45] ჯიმის პოეტური ტექსტების შთაბეჭდილების ქვეშ მყოფი, თვლიდა, რომ ეს მასალა განკუთვნილი იყო „როკ-ჯგუფისთვის“. მოგვიანებით მათ დაემატნენ დრამერი რობი კრიგერი და დრამერი ჯონ დენსმორი. კრიგერი დენსმორის რჩევით მონაწილეობდა მოსმენაში და ჯგუფს შეუერთდა. სამი წევრი მაჰარიში მაჰეშ იოგის მედიტაციური ლექციებით იყო დაინტერესებული, ესწრებოდა შეხვედრებს, მორისონს კი ამ ღონისძიებებისადმი ინტერესი არ ჰქონია. მოგვიანებით აღნიშნავდა, რომ „მედიტაციებით დაკავებული არ ყოფილა“.

ჯგუფის სახელწოდება აიღეს ოლდოს ჰაქსლის „აღქმის კარიდან“. ჰაქსლის მიერ გამოყენებული სახელწოდება, თავის მხრივ, არის უილიამ ბლეიკის „სამოთხის და ჯოჯოხეთის ქორწინების“ ციტირება. მიუხედავად იმისა, რომ ჯიმი ტექსტების ძირითადი ავტორი იყო, კრიგერმაც ამ მხრივ მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა - მის მიერ არის დაწერილი ტექსტების სიმღერებისთვის „Light My Fire“, „Love Me Two Times“, „Love Her Madly“ და „Touch Me“.[46] ამავე დროს, მორისონი, რომელიც სიმღერების დიდ ნაწილს ინსტრუმენტის გარეშე წერდა, იგონებდა ტექსტების ვოკალურ მელოდიებს, ხოლო სხვა წევრები აკორდებს და რიტმს არჩევდნენ. ცოცხალი გამოსვლებისას ჯიმი ინსტრუმენტებზე არ უკრავდა (მარაკასის და დაირას გარდა). რამდენიმეჯერ დაუკრავს ჰარმონიკაზე. სტუდიაში იყენებდა მარაკასს, დაირას, უკრავდა ტაშს და უსტვენდა. თუმცა, „Orange County Suite“-ში როიალზე უკრავს, ხოლო „Strange Days“-ში — მუგის სინთეზატორზე.

1966 წლის ივნისში მორისონი და ჯგუფი პირველი შემსრულებლის სახით გამოდიოდნენ Whisky a Go Go-ში, ვენ მორისონის Them-ის ძირითადი კონცერტების უკანასკნელ კვირაში[47]. მოგვიანებით ჯონ დენსმორმა წიგნში Riders On The Storm აღნიშნა ვენის სასცენო ქცევის ჯიმზე გავლენა, თუ როგორ ითვისებდა ჯიმი თავზეხელაღებულობას, პოეზიის როკ-რიტმებზე იმპროვიზაციას, ინსტრუმენტული პაუზების დროს ბას-დოლთან.[48] უკანასკნელ საღამოს ორივე ჯგუფმა სიმღერის „Gloria“ დროს იმპროვიზაცია შეასრულა.[49][50][51]

1966 წლის ნოემბერში The Doors-მა გადაიღო „Break on Through (To the Other Side)“-ის, სადებიუტო სინგლის პრომო ვიდეო. მასში ჯგუფის ოთხივე წევრი ბნელ ფონზე, სხვადასხვა რაკურსით ჩნდება. მომავალში მათ კიდევ რამდენიმე პრომო ფილმი გადაიღეს, მათ შორის - „The Unknown Soldier“, „Moonlight Drive“ და „People Are Strange“.

 
The Doors-თან გამოსვლა, 1967

ეროვნულ სივრცეში წარმატებას კოლექტივმა 1967 წელს, Elektra Records-თან კონტრაქტის გაფორმების შემდეგ მიაღწია.[52] სინგლი „Light My Fire“ Billboard Hot 100-ის პირველ ადგილზე 1967 წლის ივლისში-აგვისტოში სამი კვირის განმავლობაში იმყოფებოდა. ეს იყო წინ გადადგმული ნაბიჯი, Simon & Garfunkel-ის კონცერტების წინ და უნივერსიტეტში გამოსვლების შემდეგ.[53] მოგვიანებით ისინი „ედ სალივანის შოუში“ გამოვიდნენ. ედ სალივანის, გადაცემის წამყვანის თხოვნით, მათ უნდა შეესრულებინათ სიმღერები „People Are Strange“ და „Light My Fire“. უკანასკნელისთვის სალივანის ცენზორებმა მოითხოვეს სტრიქონის Girl we couldn't get much higher ჩანაცვლება Girl we couldn't get much better-ით, ვინაიდან, თვლიდნენ, რომ ორიგინალური სტრიქონში იყო ნარკოტიკებთან კავშირი. ჯგუფი დათანხმდა, მაგრამ გამოსვლისას ორიგინალური ტექსტი შესრულდა. სალივანი ამით უკმაყოფილო ჩანდა და გამოსვლის შემდეგ ჯიმისთვის ან ჯგუფის სხვა წევრისთვის ხელი არ ჩამოურთმევია. სალივანის პროდიუსერმა განაცხადა, რომ The Doors ამ გადაცემაში აღარასოდეს გამოვიდოდა. თუმცა, ჯიმი ამით კმაყოფილი ჩანდა და მას მიუგო, რომ „სალივანის შოუს შეუსრულეს“.[54]

მეორე ალბომის, Strange Days გამოსვლის დროისთვის The Doors აშშ-ში უკვე ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ ჯგუფად იქცა. ბლუზის და ფსიქოდელიური როკის აღრევის ფონზე შეიქმნა რამდენიმე ცნობილი სიმღერის ქავერ-ვერსიაც - მათ შორის „Alabama Song“. ჯგუფს აგრეთვე ეკუთვნოდა რამდენიმე ვრცელი კონცეპტუალური ნომერი - „The End“, „When the Music's Over“ და „Celebration of the Lizard“. 1966 წელს ფოტოგრაფმა ჯოელ ბროდსკიმ გადაიღო ჯიმის სურათების მთელი სერია, ცნობილი, როგორც The Young Lion. ითვლება, რომ ეს არის მორისონის ერთ-ერთი აღსანიშნავი ფოტოსესია - ფოტოსურათებს ამ სერიიდან ხშირად იყენებს ესა თუ ის ჟურნალი, ისინი იბეჭდება წიგნებზე, ალბომების სხვადასხვა გარეკანზე და დაკავშირებულ პროდუქციაზე.[55][56]

1967 წელს, ნიუ-ჰევენში (კონექტიკუტი) გაიმართა ჯგუფის შემდგომში სკანდალური სახელით ცნობილი კონცერტი - ჯიმი პირდაპირ სცენაზე დააპატიმრეს, რამაც მისი იდუმალი და მეამბოხე იმიჯის ჩამოყალიბებას მხოლოდ ხელი შეუწყო.

 
ჯიმი კოპენჰაგენში, 1968 წლის სექტემბერი.

1968 წელს გამოვიდა ჯგუფის მესამე სტუდიური ალბომი Waiting for the Sun. 5 ივლისს ისინი ჰოლივუდ-ბოულში გამოვიდნენ, კონცერტით, რომელიც წლების შემდეგ გამოიცა, როგორც Live at the Hollywood Bowl. ამავე წელს ისინი პირველად ჩავიდნენ ევროპაში. მეოთხე ალბომი, The Soft Parade, 1969 წელს გამოსცეს. აქ პირველად მოხდა ისე, რომ ჯგუფის ცალკე წევრები მითითებულები იყვნენ ამა თუ იმ სიმღერის ავტორებად (მანამდე ყველა სიმღერის ავტორად უბრალოდ The Doors ეწერა). 1968 წლის 6 და 7 სექტემბერს ისინი რაუნდჰაუსში (ლონდონი, ინგლისი), Jefferson Airplane-თან ერთად გამოვიდნენ. ტელევიზია Granada-მ გამოსვლა გადაიღო დოკუმენტური ფილმისთვის The Doors are Open (რეჟისორი - ჯონ შეპარდი). ამავე პერიოდში ჯიმს დაეტყო ალკოჰოლის რეგულარული მოხმარების შედეგები — ხმისჩამწერ სესიებზე ხშირად არაფხიზელ მდგომარეობაში ჩნდებოდა. ასევე ხშირად აგვიანებდა საკონცერტო გამოსვლებზეც.

1969 წლისთვის ჯიმი ფიზიკურად შეიცვალა, მოიმატა წონაში, დადიოდა წვერ-ულვაშით და უფრო ტრადიციულად იცვამდა, მოიშორა რა ტყავის შარვალი, ჯინსი და მაისურები. 1969 წლის 1 მარტს, მაიამიში კონცერტის დროს მაყურებლებში უწესრიგობის გამოწვევა სცადა - წარუმატებლად, თუმცა დეიდის საგრაფოს პოლიციამ გამოსცა მისი დაპატიმრების ექვსი ბრძანება, მიუღებელი ქცევისთვის (სხვა მიზეზებთან ერთად).[57] შედეგად, ჯგუფის ყველა დაგეგმილი კონცერტი გაუქმდა.[58][59] 1970 წლის სექტემბერში მას ბრალად დასდეს მიუღებელი ქცევა და სალანძღავი სიტყვების სცენაზე გამოყენება.[21] მორისონი მშვიდად უსმენდა განაჩენს, რომელიც ითვალისწინებდა მისი ექვსი თვით ციხეში დარჩენას და 500 დოლარიან ჯარიმას.[21] 50 000 დოლარის სანაცვლოდ მუსიკოსი გამოუშვეს.[21] სხდომისას მოსამართლე მარი გუდმენმა მორისონს უთხრა, რომ იგი იყო „ნიჭით დაჯილდოებული პიროვნება“, რომელსაც ბევრი ნაცნობი სცემდა პატივს.[21]

2007 წელს ფლორიდის გუბერნატორმა ჩარლზ კრისტმა გამოხატა იმედი, რომ მორისონს სიკვდილშემდგომ აპატიებდნენ აღნიშნულ ქმედებებს. 2010 წლის 9 დეკემბერს მისი შეთავაზება წარმატებით იქნა რატიფიცირებული.[60][61] წლების შემდეგ ჯონ დენსმორმა უარყო ის ფაქტი, რომ ჯიმმა კონცერტის დროს სცენაზე გაიხადა.[62]

The Soft Parade-ის ჩაწერის შემდეგ ჯგუფმა გამოსცა Morrison Hotel. ხანგრძლივ შესვენებას 1970 წლის ოქტომბერში მორისონის მონაწილეობით უკანასკნელი ალბომის, L.A. Woman-ის ჩაწერა მოჰყვა. მოგვიანებით სტუდია კამათის გამო დატოვა პროდიუსერმა პოლ როტშილდმა. მას ბრიუს ბოტნიკი ჩაენაცვლა.

პოეზია და კინემატოგრაფია

რედაქტირება

მორისონმა ლექსების წერა ბავშვობისას დაიწყო. კალიფორნიის უნივერსიტეტში დაკავდა თეატრის და კინოს სფეროების შესწავლით.[63] 1969 წელს საკუთარი თანხებით გამოსცა ლექსების ორი ტომი, The Lords / Notes on Vision და The New Creatures. The Lords ძირითადად შედგება სხვადასხვა ადგილის, პიროვნების მოვლენების და მორისონის კინემატოგრაფიაზე შთაბეჭდილებებისგან. The New Creatures უფრო პოეტურია, თავისი სტრუქტურით თუ განწყობით. ორივე წიგნი მოგვიანებით გამოიცა, როგორც The Lords and The New Creatures. მორისონის სიცოცხლეში მხოლოდ ეს ორი ხელნაწერი გამოვიდა.

ჯიმი მეგობრობდა ბიტნიკების თაობის პოეტთან, მაიკლ მაკ-კლურთან, რომელმაც დენი შუგერმანის მიერ დაწერილი მორისონის ბიოგრაფიის, No One Here Gets Out Alive-ის ბოლოსიტყვაობა შექმნა. არსებობს ინფორმაცია, რომ მაკ-კლური და მორისონი მუშაობდნენ რამდენიმე დაუსრულებელ კინოპროექტზე, მათ შორის - მაიკლის ცნობილი პიესის The Beard ეკრანიზაციაზე (რომელშიც მორისონს ბიჭუნა ბილის როლი უნდა ეთამაშა).[64] გარდაცვალების შემდეგ გამოიცა ჯიმის ლექსების კიდევ ორი ტომი. ისინი შეადგინა მორისონის მეგობარმა და ფოტოგრაფმა ფრენკ ლიშანდრომ. მასალების შერჩევაში მონაწილეობდნენ ჯიმის მეგობარი გოგონა პამელა კურსონის მშობლებიც, რომლებიც ფლობდნენ ლექსების გამოცემის უფლებას.

The Lost Writings of Jim Morrison-ის პირველ ტომს ეწოდება Wilderness. 1988 წელს გამოცემისთანავე იგი New York Times-ის ბესტსელერად იქცა. მეორე ტომი, The American Night (1990) ასევე წარმატებული იყო. მორისონმა საკუთარი ლექსები აგრეთვე ჩაწერა პროფესიონალურ სტუდიაში - ორჯერ. პირველი სესია გაიმართა 1969 წლის მარტში, ლოს-ანჯელესში, ხოლო მეორე — შემდეგი წლის 8 დეკემბერს. უკანასკნელს ესწრებოდნენ ჯიმის ახლო მეგობრებიც. 1969 წლის სესიების მცირე ნაწილი გამოვიდა ბუტლეგურ დისკზე The Lost Paris Tapes, ისევე, როგორც ოფიციალურ ალბომზე An American Prayer[65]. უკანასკნელი ჩარტში #54 პოზიციამდე ავიდა. 1970 წლის დეკემბრის სესიების ჩანაწერების ნაწილი დღემდე გამოუცემელია - მას კურსონების ოჯახი ფლობს.

ჯიმის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი, მაგრამ იშვიათად განხილული კინომცდელობაა HWY: An American Pastoral - პროექტი, დაწყებული 1969 წელს. მან ამ წარმოების სამართავად საკუთარი კომპანიაც კი ჩამოაყალიბა. მუსიკოსს ეხმარებოდნენ პოლ ფერარა, ფრენკ ლიშანდრო და ბეიბ ჰილი. მორისონი მთავარი პერსონაჟის, მკვლელად/მანქანების გამტაცებლად ქცეული მოგზაურის როლს ასრულებდა. საუნდტრეკის შედგენა ჯიმმა მეგობარს, ფრედ მაიროუს შესთავაზა.[66]

პირადი ცხოვრება

რედაქტირება

ოჯახი

რედაქტირება
 
მორისონი და მისი მამა USS Bon Homme Richard (CV-31)-ზე, 1964 წლის იანვარი

მორისონის ცხოვრების ადრეული პერიოდი მოგზაურობებით იყო სავსე, ისე, როგორც ეს ნებისმიერი ამერიკელი სამხედროს ოჯახში ხდებოდა.[67] ენდი, მორისონის ძმა, ჯერი ჰოპკინზთან საუბარში აღნიშნავდა, რომ მშობლები ბავშვებს ფიზიკურად, სასჯელის სახით, არასოდეს შეხებიან. ამის სანაცვლოდ დისციპლინის დამყარების სხვა მეთოდებს იყენებდნენ, როგორიც იყო ბავშვებზე მანამდე ყვირილი, სანამ ისინი ატირდებოდნენ და აღიარებდნენ საკუთარ შეცდომებს. უნივერსიტეტში სწავლის დასრულების შემდეგ ჯიმმა ოჯახთან ძირითადი კონტაქტი შეწყიტა. იმ დროისთვის, როდესაც The Doors 1967 წელს ჩარტებში მოხვდა, იგი ოჯახს არ ესაუბრებოდა წელიწადზე მეტი დროის განმავლობაში და იტყუებოდა, თითქოს ოჯახი და და-ძმა გარდაიცვალნენ (ან ამბობდა, რომ იგი ოჯახში ერთადერთი შვილი იყო).

ეს მცდარი ინფორმაცია გამოქვეყნდა სადებიუტო ალბომთან ერთად გავრცელებულ მასალებში. ადმირალი მორისონი ისედაც არ იყო კმაყოფილი შვილის მიერ არჩეული მომავალი საქმიანობით. ერთ-ერთმა ნაცნობმა ერთხელ მოუტანა გრამფირფიტა, რადგან გარეკანზე ჯიმი ამოიცნო. ოჯახმა მოისმინა ფირფიტა და ადმირალმა შვილს უმალვა მისწერა წერილში, რომელშიც სთავაზობდა მუსიკალური კარიერის დავიწყებას, ვინაიდან ამ მხრივ არანაირი ნიჭი არ ჰქონია.[68] 1970 წელს, ფლორიდის შტატის პრობაციის კომისიაში გაგზავნილ წერილში, ჯორჯი აღიარებდა, რომ კავშირები შვილთან შესუსტდა მას შემდეგ, რაც მისი მუსიკალური ნიჭი ეჭვქვეშ დააყენა. ამბობდა, რომ შვილს ვერ დაადანაშაულებდა კავშირის აღდგენის მცდელობის არარსებობაში და მაინც ამაყობდა მისით.[69]

საკუთარი ირლანდიური და შოტლანდიური წარმომავლობის შესახებ მორისონი სიამაყით საუბრობდა. მის პოეზიასა თუ სიმღერებზე გავლენა იქონია კელტურმა მითოლოგიამაც.[70][71] Celtic Family Magazine-მა 2016 წლის საგაზაფხულო ნომერში გამოაქვეყნა ინფორმაცია, რომ მორისონები წარმომავლობით იყვნენ ლუისის კუნძულიდან (შოტლანდია), ხოლო ირლანდიური წინაპრები, კლელანდები — დაუნის საგრაფოდან.[72]

ურთიერთობები

რედაქტირება

მორისონს პირველი მნიშვნელოვანი სასიყვარულო ურთიერთობა ჰქონდა მერი უერბელოუსთან, რომელიც ფლორიდაში, სანაპიროზე გაიცნო. ურთიერთობა რამდენიმე წელს გაგრძელდა და გავლენა იქონია The Doors-ის პირველი ორი ალბომის რამდენიმე სიმღერაზე - მათ შორის, 11 წუთიან ბალადაზე „The End“, რომელიც, რეი მანზარეკის თქმით, თავდაპირველად იყო „მოკლე დამშვიდობება მერისთან“. რეი ადასტურებდა, რომ მერი „ჯიმის პირველი სიყვარული“ იყო.

უერბელოუ პრესასთან და როკის ისტორიკოსებთან ურთიერთობას ერიდებოდა. მხოლოდ 2005 წელს მან ისაუბრა St. Petersburg Times-თან და აღნიშნა, რომ The Doors-ის მეოთხე ალბომის გარეკანისთვის ფოტოსესიის წინ ჯიმი მას ესაუბრა და უთხრა, რომ პირველი სამი ალბომი მას მიუძღვნა.[73][74][75]

უფრო გვიანდელი წლების დიდი ნაწილი მორისონმა გაატარა პამელა კურსონთან, რომელიც უნივერსიტეტში გაიცნო.[76][77] მისი შთაგონებით ჯიმმა დაიწყო ლექსებზე მეტი მუშაობა. დროდადრო კურსონი მისივე თანხმობით იყენებდა გვარ მორისონს. დასაფლავების შემდეგ მის საფლავზე დაწერეს პამელა სიუზენ მორისონი. 1974 წელს მისი გარდაცვალების შემდეგ მშობლებმა სასამართლოში შეიტანეს მოთხოვნა მათთვის ჯიმის მემკვიდრეობის გადაცემაზე, თვლიდნენ რა, რომ ჯიმი და პამელა ერთად ცხოვრობდნენ ფიქტიური ქორწინების წესით. კალიფორნიაში არსებული კანონმდებლობა ასეთ კავშირს არ ცნობს, თუმცა გადაწყვეტილება მაინც ოჯახის სასარგებლოდ მიიღეს. ჯიმი ანდერძში საკუთარ თავს „დაუქორწინებელ პიროვნებად“ უთითებდა, თუმცა კურსონს ახსენებდა, როგორც მემკვიდრეს. ცნობილი იყო, რომ კოლორადოში, 1967 წელს და ლოს-ანჯელესში 1968 წელს მათ ოფიციალურად გააფორმეს ქორწინება.[78][79] რეი მანზარეკი ამბობდა, რომ კურსონი მორისონის „მეორე ნახევარი“ იყო. პამელას ჯიმი მიმართავდა ტექსტების და ლექსების მეშვეობით, წიგნში The New Creatures. სიმღერები „Love Street“, „Queen of the Highway“, „Blue Sunday“ და „Indian Summer“, ისევე, როგორც ბევრი სხვა, მის შესახებ არის.[80][81]

ცნობილია, რომ მორისონს ჰქონდათ სექსუალური ურთიერთობები გრუპი-გოგონებთან - როგორებიც იყვნენ პამელა დე ბარი[82][83] და ჯოზეფა კარჩი, რომელმაც დაწერა მთელი რომანი ერთად გატარებული ღამის შესახებ. ჯიმის ურთიერთობა ჰქონდა სხვა პიროვნებებთან - მუსიკოსებთან, მწერლებთან, ფოტოგრაფებთან. მათ შორის იყო ნიკო. მორისონს აგრეთვე ჰქონდა ერთჯერადი ურთიერთობა გრეის სლიკთან (Jefferson Airplane) და გლორია სტეივერსთან (16 Magazine). არსებობს ინფორმაცია, რომ მან ერთი ღამე მთვრალ მდგომარეობაში ჯენის ჯოპლინთანაც გაატარა. ნიკოს ასევე სურდა, მორისონის ცოლი ყოფილიყო. უდაბნოში ყოფნისას მათ თითების წვერებიც კი გაიჭრეს და ერთმანეთს მიადეს. ნიკო ამბობდა: „სისხლი გავცვალეთ. მისი სისხლი ჩემში ჩქეფს“.[84]

წლების შემდეგ დევიდ კროსბი იხსენებდა, რომ მორისონი ჯოპლინს კალაბასასში (კალიფორნია), ჯონ დევიდსონის სახლში უხეშად ეპყრობოდა (სანამ დევიდსონი სხვაგან იყო წასული).[85][86][87] ცნობილი იყო, რომ ჯენისმა მას თავში ვისკიანი ბოთლი ჩაარტყა, ყველას თანდასწრებით.[85][86][87][88]

1965 წელს ჯუდი ჰადლსტონმა გაიცნო მორისონი. იგი ამტკიცებდა, რომ ჯიმს ოთხი წლის განმავლობაში ხვდებოდა ან შორდებოდა, რაც ასახა ავტობიოგრაფიაში Love Him Madly: An Intimate Memoir of Jim Morrison[89] და ამჟამად გაყიდვიდან გამქრალ This is the End My Only Friend: Living & Dying with Jim Morrison-ში, რომელიც მოგვიანებით გამოვიდა Like He Was God-ის სახელით.

1970 წელს მორისონმა მონაწილეობა მიიღო კელტურ წარმართულ ცერემონიაში, როკ-მუსიკის კრიტიკოს პატრიშა კენილისთან ერთად. ორივემ ხელი მოაწერა ქაღალდს, რომელშიც საკუთარ თავებს დაქორწინებულებად აცხადებდა[90], თუმცა ოფიციალური დოკუმენტები არ გაუფორმებიათ. კენილის მოგონებები შეტანილია ავტობიოგრაფიაში Strange Days: My Life With and Without Jim Morrison. Rock Wives-თან ინტერვიუში იგი ადასტურებდა, რომ ჯიმთან იქორწინა, ერთგვარი ალქაჯური ცერემონიისას, მაგრამ მორისონი მის მიმართ, შესაძლოა, ფეხმძიმობისთანავე ცივი გახდა - ვინაიდან მის წინააღმდეგ უკვე აღძრული იყო 20 საჩივარი ფეხმძიმობის თაობაზე. ჟურნალისტმა ჰკითხა, თუ რამდენად სერიოზულად უყურებდა ჯიმი ამ ცერემონიას და პატრიშამ განაცხადა, რომ, ალბათ, „არც თუ სერიოზულად“.[91][92]

1971 წლის ივლისში ჯენეტ ერვინმა საკუთარ ჩანაწერებში ახსენა, თუ როგორ ხვდებოდა მორისონს უკანასკნელის პარიზში გამგზავრებამდე უკანასკნელი ორი კვირის განმავლობაში და დაწერა ესსე „Your Ballroom Days Are Over“.

ჯიმის გარდაცვალების დროისთვის აღძრული იყო სულ ცოტა, სამი საქმე მისი, როგორც ბავშვების მამის წინააღმდეგ[93], თუმცა არც ერთ მომჩივანს მისი მემკვიდრეებისგან არაფერი მოუთხოვია. პამელა დე ბარი ავტობიოგრაფიაში I'm With The Band: Confessions of a Groupie წერს, რომ „მორისონი საბოლოოდ აღმოჩნდა ერთი ქალის კაცი“, გულისხმობდა რა მის ურთიერთობას პამელა კურსონთან.[82]

გარდაცვალება

რედაქტირება
 
მორისონის ბინა ლე მარეში, პარიზი

1971 წლის მარტში მორისონი პარიზში კურსონს შეხვდა, ბინაში, რომელსაც ქირაობდა ბოტრელის ქუჩაზე, მარჯვენა სანაპიროზე. ჩანაწერებში იგი აღწერს, თუ როგორ სეირნობდა ქალაქში მარტო.[94] ამ პერიოდში მან გაიპარსა წვერი და უწინდელთან შედარებით, წონაშიც დაიკლო.[95] იგი გარდაიცვალა 1971 წლის 3 ივლისს, 27 წლის ასაკში.[96][97][98] იგი კურსონმა იპოვა, საკუთარ აბაზანაში. გარდაცვალების ოფიციალურ მიზეზად გულის გაჩერება დასახელდა[99], თუმცა, აუტოფსია არ ჩატარებულა, ვინაიდან საფრანგეთის კანონმდემლობა ამას არ ითხოვდა.

ჩანაწერები

რედაქტირება

მორისონის გარდაცვალების შემდეგ აღმოაჩინეს კიდევ ერთი წიგნაკი ლექსებით, Paris Journal[100], რომელშიც, გარდა სხვა პირადი დეტალებისა, ალეგორიული ფორმით არის მოთხრობილი მამაკაცზე, რომელიც იძულებული იქნება, მიატოვოს ქონება, ვინაიდან პოლიცია იძიებს გარდაცვალებას, რომელიც უკავშირდება ჩინური ოპიუმით ვაჭრობას.[100][101][102][103] ლექსის უკანასკნელი ნაწილი მთავრდება იმედგაცრუებით იმ პიროვნების მისამართით, რომელთანაც პერსონაჟს ჰქონდა ახლო ურთიერთობა. მოქმედებაში კვლავ ბრუნდება ბიჭუნა ბილი (HWY: An American Pastoral-იდან)[100][101].

2013 წელს მორისონის კიდევ ერთი პარიზული წიგნაკი, 127 Fascination (ნაპოვნი იმავე ყუთთან, რაც წინამორბედი)[104] 250 000 აშშ დოლარად აუქციონზე გაიყიდა.[100][105] პირადი ნივთების ამ ყუთში აგრეთვე შედიოდა პამელა კურსონის კადრები, სადაც იგი სასაფლაოზე ცეკვავს - ეს არის დღემდე აღდგენილი ერთადერთი ფილმი, გადაღებული ჯიმის მიერ.[106][107] ყუთში აგრეთვე შედიოდა სხვა წიგნაკებიც. ვარაუდობენ, რომ მასში აგრეთვე იდო ბუტლეგური The Lost Paris Tapes. მოგვიანებით გაირკვა, რომ ეს ფირი სინამდვილეში იყო Jomo & The Smoothies - მორისონის, მაიკლ მაკ-კლურის და პროდიუსერ პოლ როტშილდის იმპროვიზებული შესრულება ლოს-ანჯელესში, 1971 წელს ჯიმის პარიზში გამგზავრებამდე.[103]

საფლავი

რედაქტირება
 
მორისონის საფლავი პერ-ლაშეზის სასაფლაოზე, 2008 წლის აგვისტო. მასზე ბერძნულად წერია ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ.

მორისონი დასაფლავებულია პარიზში, პერ-ლაშეზის სასაფლაოზე, რომელიც მას შემდეგ ტურისტულ ღირსშესანიშნაობად იქცა. ოფიციალურად მისი საფლავი მითითებული არ ყოფილა, მაგრამ გაკეთდა სპეციალური აბრა, რომელიც მოგვიანებით, 1973 წელს მოიპარეს. სასაფლაოს სიაში საფლავი არასწორად იყო მითითებული, როგორც დაგლას ჯეიმზ მორისონი.

1981 წელს ხორვატელმა მოქანდაკე მლადენ მიკულინმა[108] ჯიმის გარდაცვალების 10 წლისთავისთვის საკუთარი სურვილით დაამზადა და განათავსა საფლავზე მისი ბიუსტი და ახალი ქვა. ორი წლის შემდეგ იგი ვანდალებმა ჩამოაგდეს და მოგვიანებით, 1988 წელს მოიპარეს.[109] 1989 წელს მიკულინმა კიდევ ერთი ბიუსტი შექმნა,[110] ხოლო 2001 წელს — პორტრეტი, ბრინჯაოსგან.[111] დღეს არც ერთი მათგანი ადგილზე არ არის.

1990-იანების დასაწყისში მორისონის მამამ, ჯორჯ სტივენმა, ე. ნიკოლას ჯენოვეზესთან (სან-დიეგოს უნივერსიტეტი) საუბრის შემდეგ საფლავზე ბრტყელი ქვა დაამაგრა. მასზე არსებულ ბრინჯაოს დაფაზე ბერძნულად წერია: ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ, რაც სიტყვასიტყვით ნიშნავს „საკუთარი სულის შესაბამისად“.[112][113]

შთაგონებები

რედაქტირება
 
ჯიმ მორისონის ძეგლი გერმანიაში.

ოჯახის უფროსის სამხედრო კარიერის გამო, ყველა დროდადრო მოგზაურობდა. შედეგად, მორისონის განათლების პროცესი მუდმივად წყდებოდა, სანამ იგი ერთი ქალაქიდან მეორეში გადადიოდა. მიუხედავად ამისა, სიამოვნებით სწავლობდა ლიტერატურას, პოეზიას, რელიგიას, ფილოსოფიას და ფსიქოლოგიას, ისევე, როგორც სხვა თემებს. ბიოგრაფებს მრავალფერ უხსენებიათ მრავალი მწერალი და ფილოსოფოსი, რომლებმაც გავლენა იქონიეს მორისონის აზროვნებაზე და, შესაძლოა, მის ქცევაზეც.[31][35][36][114][115][116] ჯერ კიდევ მოზარდობისას მორისონი გაეცნო ფრიდრიხ ნიცშეს ნაშრომებს. მას იზიდავდა უილიამ ბლეიკის, შარლ ბოდლერის და ართურ რემბოს პოეზია.[115] ძლიერი გავლენა ჯიმზე იქონიეს ბიტნიკებმა (ჯეკ კერუაკი) და მარკიზ დე სადმაც. ცნობილია, რომ მორისონს ხიბლავდა კერუაკის „გზაზე“ და სურდა, იგივე თავგადასავალი ჰქონოდა. ასეთივე დიდი ინტერესით კითხულობდა ლუი ფერდინან სელინს[116] უკანასკნელის „მოგზაურობა ღამის დასალიერში“ და ბლეიკის „უბიწობის გამონათქვამებმა“ ასახვა ჰპოვეს ჯიმის ადრეულ სიმღერაში „End of the Night“.[115]

მორისონის მეგობარი იყო მაიკლ მაკ-კლური, ცნობილი ბიტნიკი პოეტი. მას მოსწონდა ჯიმის ტექსტები, მაგრამ უფრო მეტად მისი ლექსები ხიბლავდა. მისი რჩევით, ჯიმმა დაიწყო პოეტური ნიჭის დახვეწა. მორისონი შესრულების სტილზე გავლენა იქონია ფრანგი დრამატურგ ანტონენ არტოს და ჯულიან ბეკის შემოქმედებამ.

შთაგონების წყაროდ ჯიმისთვის იქცა რელიგიასთან, მისტიურობასთან, მითოლოგიასთან და სიმბოლიზმთან დაკავშირებული ნაშრომები, განსაკუთრებით — ჯოზეფ კემპბელის „ათას-სახოვანი გმირი“. ჯეიმზ ფრეიზერის „ოქროს რტო“ ასევე მნიშვნელოვან როლს თამაშობდა მორისონის აზროვნების ჩამოყალიბებაში და არეკლილია სიმღერაში "Not to Touch the Earth". ჯიმს განსაკუთრებით იზიდავდა მკვიდრი ამერიკელების მითოლოგია და რელიგია.

როდესაც ჯერ კიდევ სკოლის მოსწავლე იყო, ოჯახი საცხოვრებლად ნიუ-მექსიკოში გადავიდა, სადაც ჯიმმა იხილა მრავალი ადგილი და არტეფაქტი, რომელიც უკავშირდებოდა ინდიელების კულტურას. ყოველივე ამით შთაგონებულ სიმბოლოებს შორის არის ხვლიკები, გველები, უდაბნოები და ძველისძველი ტბები, რომლებიც მის სიმღერებსა თუ პოეზიაში ჩნდება. ინდიელების ცერემონიებით შთაგონებული, იყენებდა ანთროპოლოგიურ, მაგრამ არასწორ სიტყვა „შამანს“, როდესაც სცენაზე ტრანსში შედიოდა და ცეკვავდა. „The Ghost Song“, მაგალითად, შთააგონა ინდიელების „სულის ცეკვამ“.

მორისონის ვოკალური შესრულების მანერაზე გავლენა იქონიეს ელვის პრესლიმ და ფრენკ სინატრამ - ეს ხაზგასმულია 1981 წლის დოკუმენტურ ფილმში The Doors: A Tribute to Jim Morrison, სადაც პროდიუსერი პოლ როტშილდი იხსენებს, რომ ჯიმის პირველად მოსმენისას წარმოიდგინა „როკ-ენ-როლის ბინგ კროსბი“. შუგერმენის No One Here Gets Out Alive-ში ნახსენებია, რომ მორისონი მოზარდობისას პრესლის მუსიკის დიდი მოყვარული იყო, იმდენად, რომ როდესაც უკანასკნელი სიმღერები რადიოეთერში გადიოდა, იგი ითხოვდა, რომ ყველა ჩუმად ყოფილიყო. ფრენკ სინატრას გავლენა დადასტურებულია The Doors, The Illustrated History-ში, სადაც იგი აღნიშნულია როგორც ჯიმის საყვარელი შემსრულებელი. ყველა დროის 100 საუკეთესო როკ-მომღერლის სიაში, რომელიც Rolling Stone-მა შეადგინა, ეს ფაქტი ასევე დადასტურებულია.[117]

მემკვიდრეობა

რედაქტირება

მუსიკა

რედაქტირება

მორისონი იყო და კვლავ რჩება ყველა დროის ერთ-ერთ პოპულარულ და გავლენია მომღერალ და სიმღერების ავტორად, ისევე, როგორც როკ-მუსიკაში ერთ-ერთ აღსანიშნავ ლიდერად. დღემდე ითვლება როკ-ვარსკვლავის ნამდვილ პროტოტიპად - დაღვრემილ, სექსუალურ, სკანდალურ და იდუმალ პიროვნებად.[118] როკ-ვარსკვლავების ატრიბუტად იქცა ტყავის შარვალი, რომელსაც სასცენო გამოსვლებისას ატარებდა.[119] 2001 წელს Rolling Stone-ის მკითხველების გამოკითხვაში მორისონმა დაიკავა მეხუთე ადგილი ყველა დროის საუკეთესო წამყვან ვოკალისტებს შორის. სხვადასხვა წყარო თვლის, რომ Iggy and the Stooges ჩამოყალიბდა მას შემდეგ, რაც წამყვანი ვოკალისტი იგი პოპი დაესწრო The Doors-ს კონცერტს ენ-არბორში (მიჩიგანი).[120] პოპის ერთ-ერთი ადრეული სიმღერა, „The Passenger“, როგორც ცნობილია, დაიწერა მორისონის ლექსის შთაგონებით.[121][122]

უოლეს ფოული, ფრანგული ლიტერატურის პროფესორი დიუკის უნივერსიტეტში, არის წიგნის Rimbaud and Jim Morrison ავტორი. ამ ნაშრომში იგი იხსენებს, თუ როგორ მიიღო 1968 წელს მორისონისგან სამადლობელო წერილი ინგლისურად ნათარგმნი ართურ რემბოს ლექსისთვის. „ჩემთვის ფრანგულის კითხვა რთულია“, წერდა იგი, „...თქვენი წიგნი სულ თან დამაქვს“. ფოულის შემდგომში წაუკითხავს მრავალი ლექცია მორისონის და რემბოს ბიოგრაფიების, ფილოსოფიების და პოეზიის შედარებით. ჯგუფის დარჩენილი წევრების მიერ დაწერილ წიგნში The Doors ნახსენებია მორისონის ახლო მეგობარი ფრენკ ლიშანდრო, რომლის თქმით, ბევრი ამჩნევდა, რომ მორისონი დაინტერესებული იყო არეულობით, ხალხის აჯანყებით და ქაოსით, რაც ნიშნავდა, რომ „იგი იყო ანარქისტი, რევოლუციონერი, ან, ყველა ცუდი, ნიჰილისტი“. ცოტას თუ შეუმჩნევია, რომ იგი ახდენდა რემბოს და სიურრეალისტური პოეტების პარაფრაზირებას.[123]

ლეინ სტეილი (Alice in Chains), ედი ვედერი (Pearl Jam), სკოტ უაილენდი (Stone Temple Pilots და Velvet Revolver), ჯულიან კასაბლანკასი (The Strokes), ჯეიმზ ლაბრი (Dream Theater), ისევე, როგორც სკოტ სტეპი (Creed) და ვილე ვალო (H.I.M.)[124] აღნიშნავდნენ, რომ შთაგონებულები იყვნენ მორისონით. ჯგუფები Stone Temple Pilots და Velvet Revolver ცოცხლად ასრულებდნენ The Doors-ის „Roadhouse Blues“-ს. უაილენდი გამოვიდა The Doors-ის დარჩენილ წევრებთან ერთად და იმღერა „Break On Through (To The Other Side)“. სტეპმა VH1 Storytellers-ში შეასრულა „Light My Fire“, „Riders on the Storm“ და „Roadhouse Blues“, ხოლო Creed-მა უკანასკნელი — რობი კრიგერთან ერთად 1999 წლის ვუდსტოკის ფესტივალზე.

მორისონის ვოკალი „Bird Of Prey“-დან ჟღერს Fatboy Slim-ის „Sunset“-ში. ჯგუფ ბონ ჯოვის „I'll Sleep When I'm Dead“-ის ვიდეოში ნაჩვენებია ჯიმის საფლავი. Radiohead-ის „Anyone Can Play Guitar“-ში ნახსენებია მორისონი - „I wanna be wanna be wanna be Jim Morrison“. ელის კუპერი ალბომის Killer ანოტაციებში აღნიშნავს, რომ სიმღერა „Desperado“ მორისონზეა. ბონო Achtung Baby-ს და Zoo TV Tour-ის პერიოდში ატარებდა მორისონის სტილის ტყავის შარვალს. პროდიუსერმა Skrillex-მა 2012 წელს გამოუშვა „Breakn' a Sweat“, მორისონის ინტერვიუდან აღებული საუბრით.

პოპულარულ კულტურაში

რედაქტირება

2013 წლის ივნისში მიანმარში გათხრებისას აღმოაჩინეს ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ხვლიკის ნარჩენები. მას ჯიმის პატივსაცემად Barbaturex morrisoni ეწოდა. ჯეისონ ჰედმა, ნებრასკის-ლინკოლნის უნივერსიტეტის პალეონთოლოგმა აღნიშნა: „ეს ხვლიკების მეფეა და ჯიმიც ხვლიკების მეფე იყო, ამიტომ ერთმანეთს უხდებიან.“[125]

ანიმაციურ სერიალ „სიმფსონებში“ მორისონი არაერთხელ იყო ნახსენები თუ ციტირებული. ეპიზოდში „I Love Lisa“ ჯამბაზი კრასტი მღერის „Break On Through“-ს. ოტო მანი ეპიზოდში „The Otto Show“ ჰომერს მიმართავს: „მე და ადმირალი ერთმანეთს ვერ ვეწყობით“ (მინიშნება ჯიმის და მამის ურთიერთობებზე). მორისონის საფლავი ნახსენებია 21-ე სეზონის „The Devil Wears Nada“-ში. ლიზა სიმფსონი „Selma's Choice“-ში ფსიქოდელიურ მდინარეზე დაცურავს და ყვირის: „ხვლიკების დედოფალი ვარ!“. მორისონი ჰომერის ჰალუცინაციის სახით ეპიზოდ „Covercraft“-ში ჩნდება.

სტივენ კინგის „წინააღმდეგობაში“ სტიუ რედმენი მეუღლეს, ფრენსის გოლდსმითს უამბობს, თუ როგორ შეხვდა მორისონს, უკანასკნელის გარდაცვალებიდან დიდი ხნის შემდეგ, ღამით, ტეხასის ავტოგასამართ სადგურზე, 1980-იანებში.

დისკოგრაფია

რედაქტირება
  მთავარი სტატია: The Doors-ის დისკოგრაფია.

წიგნები

რედაქტირება

ჯიმ მორისონი

რედაქტირება
  • The Lords and the New Creatures (1969). 1985 წლის გამოცემა: ISBN 0-7119-0552-5
  • An American Prayer (1970) დაიბეჭდა კერძოდ, Western Lithographers-ის მიერ (არსებობს 1983 წლის არაოფიციალური გამოცემაც, Zeppelin Publishing Company, ISBN 0-915628-46-5.)
  • Arden lointain, edition bilingue (1988), საბინ პრუდენი და ვერნერ რაიმანი, პარიზი: კ. ბურგო. 157 გვ. (ორიგინალური ტექსტები ინგლისურ ენაზე, ფრანგული თარგმანით) ISBN 2-267-00560-3
  • Wilderness: The Lost Writings Of Jim Morrison (1988). 1990 წლის გამოცემა: ISBN 0-14-011910-8
  • The American Night: The Writings of Jim Morrison (1990). 1991 წლის გამოცემა: ISBN 0-670-83772-5

მორისონის შესახებ

რედაქტირება
  • ლინდა ეშკროფტი, Wild Child: Life with Jim Morrison, (1997) ISBN 1-56025-249-9
  • ლესტერ ბენგსი, "Jim Morrison: Bozo Dionysus a Decade Later" გამოცემაში Main Lines, Blood Feasts, and Bad Taste: A Lester Bangs Reader, ჯონ მორთლენდი, რედ. Anchor Press (2003) ISBN 0-375-71367-0
  • სტივენ დეივისი, Jim Morrison: Life, Death, Legend, (2004) ISBN 1-59240-064-7
  • ჯონ დენსმორი, Riders on the Storm: My Life With Jim Morrison and the Doors (1991) ISBN 0-385-30447-1
  • დეივ დიმარტინო, Moonlight Drive (1995) ISBN 1-886894-21-3
  • სტივენ ერკელი, "The Poet Behind the Doors: Jim Morrison's Poetry and the 1960s Countercultural Movement" (2011)
  • უოლეს ფოული, Rimbaud and Jim Morrison (1994) ISBN 0-8223-1442-8
  • ჯერი ჰოპკინზი, The Lizard King: The Essential Jim Morrison (1995) ISBN 0-684-81866-3
  • ჯერი ჰოპკინზი და დენი შუგერმანი, No One Here Gets Out Alive (1980) ISBN 0-85965-138-X
  • მაიკ იანი, "Jim Morrison and the Doors" (1969), კონგრესის ბიბლიოთეკა, ნომერი კატალოგში 71-84745
  • დილან ჯოუნსი, Jim Morrison: Dark Star, (1990) ISBN 0-7475-0951-4
  • პატრიშა კენილი-მორისონი, Strange Days: My Life With and Without Jim Morrison (1992) ISBN 0-525-93419-7
  • ჯერი კირსტაინი, "Some Are Born to Endless Night: Jim Morrison, Visions of Apocalypse and Transcendence" (2012) ISBN 1451558066
  • ფრენკ ლიშანდრო, Morrison: A Feast of Friends (1991) ISBN 0-446-39276-6, Morrison — Un festin entre amis (1996) (ფრანგული)
  • ფრენკ ლიშანდრო, Jim Morrison: An Hour For Magic (A Photojournal) (1982) ISBN 0-85965-246-7, James Douglas Morrison (2005) (ფრანგული)
  • რეი მანზარეკი, Light My Fire (1998) ISBN 0-446-60228-0, თავდაპირველად - ჯერი ჰოპკინზი და დენი შუგერმანი (1981)
  • პიტერ იან მერგრი, The Pilgrimage to Jim Morrison's Grave at Père Lachaise Cemetery: The Social Construction of Sacred Space. In idem (ed.), Shrines and Pilgrimage in the Modern World. New Itineraries into the Sacred. Amsterdam University Press, 2008, p. 145–173.
  • დეივეთ მილტონი, We Want The World: Jim Morrison, The Living Theatre, and the FBI, (2012) ISBN 978-0957051188
  • მარკ ოპსასნიკი, The Lizard King Was Here: The Life and Times of Jim Morrison in Alexandria, Virginia (2006) ISBN 1-4257-1330-0
  • ჯეიმზ რიორდანი და ჯერი პროჩნიცკი, Break on through: The Life and Death of Jim Morrison (1991) ISBN 0-688-11915-8
  • ადრიანა რუბიო, Jim Morrison: Ceremony...Exploring the Shaman Possession (2005) ISBN
  • ჰობარდ საუნზი. 27: A History of the 27 Club Through the Lives of Brian Jones, Jimi Hendrix, Janis Joplin, Jim Morrison, Kurt Cobain, and Amy Winehouse, ბოსტონი: Da Capo Press, 2013. ISBN 0-306-82168-0.
  • The Doors (რეი მანზარეკი, რობი კრიგერი და ჯონ დენსმორი, ბენ ფონგ-ტორესის თანაშემწეობით), The Doors (2006) ISBN 1-4013-0303-X
  • მიკ უოლი, Love Becomes a Funeral Pyre: A Biography of the Doors, (2014)

ფილმები

რედაქტირება

ჯიმ მორისონის ფილმები

რედაქტირება

დოკუმენტური ფილმები ჯიმ მორისონზე

რედაქტირება
  • The Doors Are Open (1968)
  • Live in Europe (1968)
  • Live at the Hollywood Bowl (1968)
  • Feast of Friends (1970)
  • The Doors: A Tribute to Jim Morrison (1981)
  • The Doors: Dance on Fire (1985)
  • The Soft Parade, a Retrospective (1991)
  • The Doors: No One Here Gets Out Alive (2001)
  • Final 24: Jim Morrison (2007), The Biography Channel
  • When You're Strange (2009), გრემის ჯილდო საუკეთესო ხანგრძლივი ვიდეოსთვის, 2011
  • Rock Poet: Jim Morrison (2010)[126]
  • Morrison's Mustang – A Vision Quest to Find The Blue Lady (2011, მიმდინარეობს მუშაობა)
  • Mr. Mojo Risin': The Story of L.A. Woman (2011)
  • The Doors Live at the Bowl ‘68 (2012)
  • The Doors: R-Evolution (2013)
  • Feast of Friends (2014)
  • Danny Says (2016)

ფილმები The Doors-ის შესახებ

რედაქტირება
  • The Doors (1991), ოლივერ სტოუნის ფილმი. მთავარ როლს ასრულებს ველ კილმერი. მისი შესრულება კრიტიკოსების ნაწილმა დადებითად შეაფასა. რეი მანზარეკს სტოუნი მიერ ნაჩვენები მორისონი არ მოეწონა. მისივე თქმით, რამდენიმე მოვლენა ამ ფილმიდან სინამდვილეში გამოგონილი იყო. დევიდ კროსბიმ CPR-ის ალბომისთვის დაწერა სიმღერა ამ ფილმის შესახებ სტრიქონით And I have seen that movie – and it wasn't like that. (ქართ. და ფილმი ვნახე, სინამდვილეში ასე არ ყოფილა.[127]

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ L'Humanité, l'humanité, لومانيتي — RF: 1993. — ISSN 0242-6870; 2496-8617
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  3. ↑ 3.0 3.1 Person Profile // კინოფილმების ინტერნეტ-მონაცემთა ბაზა — 1990.
  4. ↑ 4.0 4.1 SNAC — 2010.
  5. ↑ 5.0 5.1 Find a Grave — 1996.
  6. ↑ 6.0 6.1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  7. ↑ 7.0 7.1 Babelio — 2007.
  8. ↑ 8.0 8.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  9. ↑ 9.0 9.1 GeneaStar
  10. ↑ 10.0 10.1 Roglo — 1997. — 10000000 ეგზ.
  11. ↑ http://www.allmusic.com/artist/jim-morrison-p13722/biography
  12. ↑ http://www.jimmorrisononline.com/
  13. ↑ Library of Congress Authorities — Library of Congress.
  14. ↑ 14.0 14.1 death certificate — გვ. 2.
  15. ↑ Bauer P. Deux siècles d'histoire au Père Lachaise — Versailles: 2006. — P. 575. — ISBN 978-2-914611-48-0
  16. ↑ "See, e.g., Morrison poem backs climate plea", BBC News, January 31, 2007.
  17. ↑ Steve Huey. Jim Morrison: Biography. AllMusic.
  18. ↑ 100 Greatest Singers: Jim Morrison. Rolling Stone. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 16, 2018. ციტირების თარიღი: February 1, 2013.
  19. ↑ May 2009. Classic Rock.
  20. ↑ Knopper, Steve (November 9, 2011). „Ray Manzarek's Doors - Chicago Tribune“. Articles.chicagotribune.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — იანვარი 19, 2015. ციტირების თარიღი: April 16, 2014.
  21. ↑ 21.0 21.1 21.2 21.3 21.4 „Rock Singer Sentenced“. Daytona Beach Morning Journal. October 30, 1970. p. 15. ციტირების თარიღი: May 7, 2013.
  22. ↑ Weiss, Jeff. Surviving Doors Members Speak on Jim Morrison's Substance Abuse (16 February 2012). ციტირების თარიღი: 11 November 2016.
  23. ↑ Biography of Jim Morrison. ციტირების თარიღი: 11 November 2016.
  24. ↑ http://ultimateclassicrock.com/jim-morrison-plays-final-show-with-the-doors/
  25. ↑ Doland, Angela (November 11, 2007). „New questions about Jim Morrison's death“. Associated Press Writer Verena von Derschau in Paris contributed to this report. USA Today. ციტირების თარიღი: December 7, 2012.
  26. ↑ Waxman, Sharon (December 9, 1993). „The Afterlife of Jim Morrison“. The Washington Post.
  27. ↑ SOFT PARADE 6571. Ivbc.free.fr. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ოქტომბერი 4, 2013. ციტირების თარიღი: April 16, 2014.
  28. ↑ "Dead Famous: Jim Morrison დაარქივებული 2008-08-27 საიტზე Wayback Machine. ." The Biography Channel. Retrieved December 2, 2007.
  29. ↑ Riding the storm again - without Morrison | News | Mail & Guardian. Mg.co.za (September 1, 2003). ციტირების თარიღი: April 16, 2014.
  30. ↑ Davis, Stephen (2004). Jim Morrison: Life, Death, Legend. Ebury Press, გვ. 8. ISBN 978-0-09-190042-7. „It was the first time I discovered death, he recounted many years later, as the tape rolled in a darkened West Hollywood Recording studio.“ 
  31. ↑ 31.0 31.1 31.2 Gaar, Gillian G. (2015) The Doors: The Illustrated History. Minneapolis (US): Voyageur Press, გვ. 12. ISBN 978-1-6278-8705-2. 
  32. ↑ 32.0 32.1 Wranker, Ralph. The King's Highway Jim Morrison in Kingsville, Texas. დაარქივებულია ორიგინალიდან — დეკემბერი 8, 2015. ციტირების თარიღი: December 1, 2015.
  33. ↑ Rudge, Mary (2013) Jack London's Neighborhood: A Pleasure Walker’s and Reader’s Guide to History and Inspiration in Alameda. Xlibris Corporation, გვ. 172. ISBN 9781456809348. 
  34. ↑ Remembering the Lizard King: Classmates Remember the Jim Morrison They Knew. ციტირების თარიღი: February 6, 2016
  35. ↑ 35.0 35.1 Holm-Hadulla, Rainer M.; Bertolino, Alina (2014). „Creativity, Alcohol and Drug Abuse: The Pop Icon Jim Morrison“. Psychopathology. 47 (3): 167–173. doi:10.1159/000354617. ISSN 0254-4962. PMID 24051493.
  36. ↑ 36.0 36.1 More, Thomas. The Verse Of The Lizard King: An Analysis Of Jim Morrison’s Work (December 3, 2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — დეკემბერი 25, 2019. ციტირების თარიღი: December 1, 2015.
  37. ↑ Hopkins (1980). No One Here Gets Out Alive. Warner Books. ISBN 978-0-446-69733-0. 
  38. ↑ Florida State University: Toward a Greater University. ციტირების თარიღი: September 18, 2011.
  39. ↑ FSU Arrest. ციტირების თარიღი: June 24, 2008.
  40. ↑ Lauerman, Connie (February 15, 1996). „Artaud: The `Madman' Who Changed Theater“. Chicago Tribune. დაარქივებულია ორიგინალიდან — დეკემბერი 8, 2015. ციტირების თარიღი: December 1, 2015.
  41. ↑ NOTABLE ALUMNI ACTORS. UCLA School of Theater, Film and Television. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ოქტომბერი 6, 2014. ციტირების თარიღი: September 29, 2014.
  42. ↑ Davis, Stephen (2004) Jim Morrison: Life, Death, Legend. New York: Gotham Books, გვ. 66. ISBN 1-59240-064-7. 
  43. ↑ Obscura (2002). IMDb (November 25, 2002).
  44. ↑ Goldsmith, Melissa Ursula Dawn. "Criticism Lighting His Fire: Perspectives on Jim Morrison from the Los Angeles Free Press, Down Beat, The Miami Herald (master's thesis, Interdepartmental Program in Liberal Arts, Louisiana State University, 2007). Available at etd.lsu.edu დაარქივებული 2010-06-25 საიტზე Wayback Machine.
  45. ↑ Rogers, Brent. NPR interview with Ray Manzarek. NPR - Publicly accessed. ციტირების თარიღი: June 5, 2013.
  46. ↑ Getlen, Larry. Opportunity Knocked So The Doors Kicked It Down. ციტირების თარიღი: August 24, 2008.
  47. ↑ Lawrence, Paul (2002). The Doors and Them: Twin Morrisons of Different Mothers. waiting-forthe-sun.net. ციტირების თარიღი: July 7, 2008.
  48. ↑ Hinton (1997), page 67.
  49. ↑ Corry Arnold. (January 23, 2006) The History of the Whisky-A-Go-Go. chickenonaunicyle.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — მარტი 23, 2010. ციტირების თარიღი: June 30, 2008.
  50. ↑ Glossary entry for the Doors. დაარქივებულია ორიგინალიდან — March 10, 2007. from Van Morrison website. Photo of both Morrisons on stage. Access date May 26, 2007.
  51. ↑ Doors 1966 – June 1966. doorshistory.com. ციტირების თარიღი: October 13, 2008.
  52. ↑ Leopold, Todd (April 20, 2007). „Confessions of a Record Label Owner“. CNN. ციტირების თარიღი: November 18, 2010.
  53. ↑ Billboard.com – Hot 100 – Week of August 12, 1967. Billboard. ციტირების თარიღი: September 18, 2011.
  54. ↑ The Doors. The Ed Sullivan Show (SOFA Entertainment). ციტირების თარიღი: November 24, 2010.
  55. ↑ „Album photographer Joel Brodsky dies – Arts & Entertainment“. CBC News. April 2, 2007. ციტირების თარიღი: September 18, 2011.
  56. ↑ Photographer Brodsky dies. Sun Journal (April 1, 2007). ციტირების თარიღი: September 18, 2011.
  57. ↑ Burks, John. (December 10, 2010) Jim Morrison’s Indecency Arrest: Rolling Stone’s Original Coverage. ციტატა: „[He] became the object of six arrest warrants, including one for a felony charge of "Lewd and lascivious behavior in public by exposing his private parts and by simulating masturbation and oral copulation."

    The five other warrants are for misdemeanor charges on two counts of indecent exposure, two counts of open public profanity and one of public drunkenness."“ ციტირების თარიღი: February 19, 2017.

  58. ↑ The Doors: Biography: Rolling Stone. დაარქივებულია ორიგინალიდან — September 6, 2008. ციტირების თარიღი: August 24, 2008.
  59. ↑ Perpetua, Matthew. (December 23, 2010) The Doors Not Satisfied With Morrison Pardon, Want Formal Apology. Rolling Stone. ციტირების თარიღი: September 18, 2011.
  60. ↑ Fla. officials pardon the late Jim Morrison. Above Top Secret (7 აპრილი, 2018). ციტირების თარიღი: 7 აპრილი, 2018.
  61. ↑ „Florida pardons Doors' Jim Morrison“. Reuters. December 9, 2010. ციტირების თარიღი: December 9, 2010.
  62. ↑ „Drummer says Jim Morrison never exposed himself“. Reuters. December 2, 2010. ციტირების თარიღი: December 9, 2010.
  63. ↑ Notable Actors – UCLA School of Theater, Film and Television. დაარქივებულია ორიგინალიდან — July 13, 2010. ციტირების თარიღი: December 3, 2008.
  64. ↑ McClure, Michael. Michael McClure Recalls an Old Friend. ციტირების თარიღი: September 9, 2008.
  65. ↑ Morrison, Jim. American Prayer: Jim Morrison & The Doors: Music. Amazon.com. ციტირების თარიღი: December 29, 2011.
  66. ↑ Unterberger, Richie. Liner Notes for Diane Hildebrand's "Early Morning Blues and Greens. ციტირების თარიღი: August 24, 2008.
  67. ↑ Jim Morrison Biography. დაარქივებულია ორიგინალიდან — აგვისტო 27, 2008. ციტირების თარიღი: August 24, 2008.
  68. ↑ Soeder, John. (May 20, 2007) Love Them Two Times. Plain Dealer. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 13, 2011. ციტირების თარიღი: May 18, 2010.
  69. ↑ Letter from Jim's Father to probation department 1970. www.lettersofnote.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — აპრილი 16, 2015. ციტირების თარიღი: January 16, 2015.
  70. ↑ The Village Voice Interview with Jim Morrison- November 1970 - 2. waiting-forthe-sun.net.
  71. ↑ The Doors Song Notes: The Crystal Ship. waiting-forthe-sun.net.
  72. ↑ Morgan-Richards (Publisher), Lorin (April 18, 2016). „Tracing the Celtic Past of James Douglas Morrison“. Celtic Family Magazine. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 1, 2016. ციტირების თარიღი: April 29, 2016.
  73. ↑ Z-machine Starts Production On Documentary Film, Before The End: Jim Morrison Comes Age. Contactmusic.com.
  74. ↑ Interview with Paul Ferrara, Doors photographer. madameask.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-08-10. ციტირების თარიღი: 2017-04-07.
  75. ↑ Rich Weidman (October 1, 2011). The Doors FAQ: All That's Left to Know About the Kings of Acid Rock. Backbeat Books, გვ. 194. ISBN 978-1-61713-110-3. 
  76. ↑ Troubled Times and Death. ციტირების თარიღი: August 27, 2016.
  77. ↑ Hoover, Elizabeth D. (July 3, 2006). „The Death of Jim Morrison“. American Heritage. დაარქივებულია ორიგინალიდან — მარტი 15, 2010. ციტირების თარიღი: November 18, 2010.
  78. ↑ Patricia Butler (April 2001). Angels Dance and Angels Die: The Tragic Romance of Pamela and Jim Morrison. Music Sales Group, გვ. 106. ISBN 978-0-8256-7270-5. 
  79. ↑ Last Will and Testament of Jim Morrison (PDF).
  80. ↑ Ode to a Deep Love. 92KQRS.com - KQRS-FM.
  81. ↑ Rich Weidman (October 1, 2011). The Doors FAQ: All That's Left to Know About the Kings of Acid Rock. Backbeat Books, გვ. 210. ISBN 978-1-61713-110-3. 
  82. ↑ 82.0 82.1 Dave Navarro. I'm with the Band: Confessions of a Groupie. ციტირების თარიღი: August 27, 2016.
  83. ↑ Lizard of Aaaahs: Pamela Des Barres Recalls Jim Morrison. ციტირების თარიღი: August 27, 2016.
  84. ↑ An Unholy Alliance - Jim Morrison and Nico. waiting-forthe-sun.net.
  85. ↑ 85.0 85.1 Crosby, David (2005). Long Time Gone: The Autobiography of David Crosby. Da Capo Press, გვ. 125. ISBN 0-306-81406-4. 
  86. ↑ 86.0 86.1 People Weekly citation of 1988 book "Long Time gone" by David Crosby and Carl Gottlieb. People.com (November 28, 1988). დაარქივებულია ორიგინალიდან — დეკემბერი 2, 2013. ციტირების თარიღი: April 16, 2014.
  87. ↑ 87.0 87.1 „Los Angeles Times reference to Morrison/Joplin fight mentioned in #2 Barney's Beanery“. Articles.latimes.com. March 2, 1992. ციტირების თარიღი: April 16, 2014.
  88. ↑ Alice Echols. (February 15, 2000) Scars of Sweet Paradise: The Life and Times of Janis Joplin. ციტირების თარიღი: August 27, 2016.
  89. ↑ Love Him Madly. Chicago Review Press. ციტირების თარიღი: August 27, 2016.
  90. ↑ Kennealy (1992) plate 7, p. 175
  91. ↑ Victoria Balfour (January 1987). Rock wives: the hard lives and good times of the wives, girlfriends, and groupies of rock and roll. Beech Tree Books p.149. ISBN 978-0-688-06966-7. 
  92. ↑ ROBERT HILBURN (February 2, 1986). „'Rock Wives': Happy Endings Amid The Dirt“. LA Times. ციტირების თარიღი: May 21, 2016.
  93. ↑ Davis, Stephen (2004). Jim Morrison: Life, Death, Legend. Ebury Press. „At the time “Maggie M’Gill” was recorded, there were three paternity suits against Jim Morrison being defended by Max Fink’s office. All were still pending when Jim died, and so were unresolved.“ 
  94. ↑ Kennealy (1992) pp.314–16
  95. ↑ Davis, Steven (2004) "The Last Days of Jim Morrison დაარქივებული 2007-12-09 საიტზე Wayback Machine. ". Rolling Stone. Retrieved December 25, 2007.
  96. ↑ „Rock recording artist Jim Morrison is dead“. Lodi News-Sentinel. California. UPI. July 10, 1971. p. 8.
  97. ↑ „Doors' Jim Morrison dies, buried in Paris“. Free Lance-Star. Fredericksburg, Virginia. Associated Press. July 9, 1971. p. 3.
  98. ↑ Anon. (1971). „Jim Morrison: Lead rock singer dies in Paris“. The Toronto Star (print, July 9). United Press International. p. 26. დახრილი (კურსივი) ან მუქი ტექსტი არ არის დაშვებული |journal=-ში (დახმარება)
  99. ↑ Young, Michelle (2014). „The Apartment in Paris Where Jim Morrison Died at 17 Rue Beautreillis“. Untapped Cities (online, July 1). ციტირების თარიღი: November 15, 2015. დახრილი (კურსივი) ან მუქი ტექსტი არ არის დაშვებული |journal=-ში (დახმარება)
  100. ↑ 100.0 100.1 100.2 100.3 Jim Morrison - 1971 "Paris Journal" Manuscript / Notebook (The Doors) (June 20, 2014). ციტირების თარიღი: August 27, 2016.
  101. ↑ 101.0 101.1 ..: PNNSZ The Doors ::... Paris Journal : Jim Morrison :... eu.org.
  102. ↑ Jim Morrison’s original Paris Journal manuscript for sale. Paris Mojo. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-02-10. ციტირების თარიღი: 2017-04-07.
  103. ↑ 103.0 103.1 The Truth Behind The Lost Paris Tapes - Research - The Doors Guide. thedoorsguide.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-07-14. ციტირების თარიღი: 2017-04-07.
  104. ↑ The Twisted Tale Of How Late Rocker Jim Morrison`s Poetry Found. tribunedigital-chicagotribune. დაარქივებულია ორიგინალიდან — October 15, 2015.
  105. ↑ Content from 127 Fascination box for sale, includes photo of Pam by Jim in Paris. Paris Mojo. დაარქივებულია ორიგინალიდან — July 31, 2015.
  106. ↑ www.squeegee-design.co.uk. Shop - Lucius Books. Rare Books, First Editions, Signed copies in York, UK. luciusbooks.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — December 31, 2014.
  107. ↑ [1]
  108. ↑ Mladen Mikulin – sculptor. Ars-cartae.com. ციტირების თარიღი: December 29, 2011.
  109. ↑ Gaelleries - Mikulin. ციტირების თარიღი: August 27, 2016.
  110. ↑ Mladen Mikulin – The Plaster Model of Jim Morrison, 1989. M. E. Lukšić. ციტირების თარიღი: November 2, 2012.
  111. ↑ Mislav E. Lukšić – 'Mladen Mikulin - the Portraitist of Jim Morrison', 2011. M. E. Lukšić. ციტირების თარიღი: November 2, 2012.
  112. ↑ Davis, Stephen (2005). Jim Morrison: Life, Death, Legend. Gotham, გვ. 472. ISBN 978-1-59240-099-7. 
  113. ↑ Olsen, Brad (2007). Sacred Places Europe: 108 Destinations. CCC Publishing, გვ. 105. ISBN 978-1-888729-12-2. 
  114. ↑ Manzarek, Ray. Light My Fire. New York: Berkley Boulevard Books, 1998 (ISBN 978-0-425-17045-8). Penguin edition
  115. ↑ 115.0 115.1 115.2 Riders on the Storm: My Life with Jim Morrison and the Doors, John Densmore, Random House
  116. ↑ 116.0 116.1 The Doors, John Tobler, Andrew Doe, Proteus, 1984
  117. ↑ 100 Greatest Singers of All Time. Rolling Stone. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 16, 2018. ციტირების თარიღი: April 8, 2017.
  118. ↑ Andy Bennett (2004), Remembering Woodstock, Ashgate Publishing, p.52.
  119. ↑ Kurt Hemmer (2007), Encyclopedia of beat literature, Infobase Publishing, p.217.
  120. ↑ The Stooges: Biography: Rolling Stone. დაარქივებულია ორიგინალიდან — აპრილი 5, 2008. ციტირების თარიღი: August 24, 2008.
  121. ↑ PBS documentary Rock and Roll episode 7: The Wild Side, 1995
  122. ↑ The Lords and the New Creatures Poems by Jim Morrison, Simon & Schuster, 1969, pg. 32
  123. ↑ The Doors (remaining members Ray Manzarek, Robby Krieger, John Densmore) with Ben Fong-Torres, The Doors, page 104
  124. ↑ Ville Valo Interview Transcribed on k-ron's Blog - Buzznet. Kron.buzznet.com (October 1, 2007). დაარქივებულია ორიგინალიდან — იანვარი 1, 2014. ციტირების თარიღი: April 16, 2014.
  125. ↑ Real-Life 'Lizard King' Named for Doors' Jim Morrison. Yahoo News. ციტირების თარიღი: June 5, 2013.
  126. ↑ Cardinal Releasing. cardinalreleasing.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — June 4, 2012.
  127. ↑ David Crosby - Morrison Lyrics. Sing365.com (June 23, 1998). დაარქივებულია ორიგინალიდან — აპრილი 17, 2014. ციტირების თარიღი: April 16, 2014.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ჯიმ_მორისონი&oldid=4703386“-დან