აცანა
აცანა[2] — სოფელი საქართველოში, გურიის მხარის ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტში, თემის ცენტრი: (სოფლები: აცანა, ტელმანი). მდებარეობს გურიის ქედის სამხრეთით, მდინარე აცანურის (აცაურის მარცხენა შენაკადი) ნაპირებზე, ზღვის დონიდან 150 მ., ლანჩხუთიდან 8 კმ. სოფელში გადის ლანჩხუთი-ნასაკირალის საავტომობილო გზა. სოფელში არის საჯარო სკოლა, საბავშვო ბაღი, ბიბლიოთეკა, სამედიცინო პუნქტი, კულტურის სახლი.
| სოფელი | |
|---|---|
|
აცანა | |
 აცანას ცენტრი | |
| ქვეყანა |
 საქართველო |
| მხარე | გურიის მხარე |
| მუნიციპალიტეტი | ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტი |
| თემი | აცანა |
| კოორდინატები | 42°03′00″ ჩ. გ. 42°04′00″ ა. გ. / 42.05000° ჩ. გ. 42.06667° ა. გ. |
| ცენტრის სიმაღლე | 150 მ |
| მოსახლეობა |
 586[1] კაცი (2014) |
| ეროვნული შემადგენლობა | ქართველები 99,8 % |
| სასაათო სარტყელი | UTC+4 |
| სატელეფონო კოდი | +995 |
.svg)   | |
ისტორია რედაქტირება
სახელწოდება აცანა არის ლაზურ-ჭანური წარმოშობის, აცანა მოიხსენიება ანტიკური ხანიდან. სოფელში შემორჩენილია უძველესი სპორტული ინვენტარი — საჯილდაო ქვა, რომელიც სოფლის განაპირას თინა გუგუშვილის ეზოში ინახებოდა. სოფელში განვითარებული იყო მექვევრეობა. ცხოვრობდნენ აზნაური ტუსკიები. XVII საუკუნის შუიდან წარმოადგენდა თავდგირიძეების საკუთრებას.[3] 1850-იან წლებში შემოდგომაზე იმართებოდა ერთკვირიანი ბაზრობა.[4] 1883 წელს სოფელში გახსნილი იყო სკოლა. 1914 წელს გაიხსნა სოფლის ბიბლიოთეკა. საბჭოთა პერიოდში სოფელში მოქმედებდა ჩაის ფაბრიკა. კოლმეურნეობის წამყვანი კულტურა იყო ჩაი, ასევე გაშენებული იყო სიმინდი, ტუნგი, ციტრუსი.
ღირსშესანიშნაობები რედაქტირება
სოფელში იდგა შუა საუკუნეების მონასტერი „ოქონის მონასტერი”, ეკლესია და გალავანი. მონასტერი XIX საუკუნეში მიტოვებული იყო. 2000-იან წლებამდე შემორჩენილი იყო გალავნის მცირე ნაშთი. ამჟამად მის ადგლზე აშენებულია ახალი ტაძარი.
სოფელში იდგა ხის გუმბათიანი მაცხოვრის სახელობის ეკლესია, რომელიც XIX საუკუნეში იყო აშენებული, თუმცა დღემდე არ შემორჩენილა. სოფელში შემორჩენილია წმინდა გიორგის ნაეკლესიარი გალავნით.[5]
მამათისკენ მიმავალ გზაზე, მდინარე აცანურას მარჯვენა შენაკადზე არის საქვიხიას ჩანჩქერი.
მოსახლეობა რედაქტირება
| აღწერის წელი | მოსახლეობა | კაცი | ქალი |
|---|---|---|---|
| 1874[6] | 169 | ||
| 1883[7] |  1123 |
||
| 1894[8] | 1555 |
||
| 1902[9] | 1672 |
870 | 802 |
| 1908[10] | 1696 |
851 | 845 |
| 1911[11] | 1764 |
||
| 1914 | 1775 |
||
| 2002 | 1095 |
||
| 2014 | 586 |
ცნობილი ადამიანები რედაქტირება
აცანაში დაიბადნენ:
- გრიგოლ ურატაძე – ქართველი პოლიტიკოსი და დიპლომატი, დამფუძნებელი კრების წევრი
- ვასილ ჩხაიძე (1905-1986) — ქართველი მსახიობი
- დავით თავაძე (1916-1979) — საბჭოთა კავშირის გმირი, მაიორი
გალერეა რედაქტირება
-
სოფლის შესასვლელი -
ოქონას მონასტერი -
გურული ოდა აცანაში -
სოფლის ხედი -
მდინარე აცაურა -
საქვიხია -
საჯილდაო ქვა ოქონის მონასტერში
ლიტერატურა რედაქტირება
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, თბ., 1977. — გვ. 72.
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 26 ივლისი 2016.
- ↑ საქართველოს სსრ გეოგრაფიული სახელების ორთოგრაფიული ლექსიკონი, თბ., 1987. — გვ. 19.
- ↑ სოსელია, ო. (1981). ნარკვევები ფეოდალური ხანის დასავლეთ საქართველოს სოციალურ-პოლიტიკური ისტორიიდან, წიგნი II. თბილისი: მეცნიერება, გვ. 178.
- ↑ Кавказский календарь на 1852 год გვ. 213
- ↑ საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის პორტალი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-09-28. ციტირების თარიღი: 2019-09-28.
- ↑ ბაქრაძე, დ . [1878] (1987). არქეოლოგიური მოგზაურობა გურიასა და აჭარაში. ბათუმი: „საბჭოთა აჭარა“, გვ. 207.
- ↑ Кавказский календарь на 1885 год გვ. 215
- ↑ Кавказский календарь на 1895 год გვ. 272
- ↑ «Кавказский календарь» на 1902 год: 57-й год - Тифлис, 1901
- ↑ Кавказский календарь на 1910 год
- ↑ Кавказский календарь на 1912 год