საქართველოს დამფუძნებელი კრება
საქართველოს დამფუძნებელი კრება — წარმომადგენლობითი დაწესებულება საქართველოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში, რომლის მიზანი იყო საქართველოს პარლამენტის მოწვევამდე შეემუშავებინა სახელმწიფოს მმართველობის ფორმა და კონსტიტუცია. დამფუძნებელი კრების არჩევნები ჩატარდა 14-17 თებერვალს საყოველთაო ფარული, თანაბარი, პირდაპირი კენჭისყრით.
კრება გაიხსნა 1919 წლის 12 მარტს, უხუცესი სოციალ-დემოკრატის, სილიბისტრო ჯიბლაძის სიტყვით. გარდამავალ პერიოდში, დამოუკიდებლობის გამოცხადებიდან დამფუძნებელი კრების შეკრებამდე, საკანონმდებლო ხელისუფლებას ახორციელებდა საქართველოს პარლამენტად წოდებული საქართველოს ეროვნული საბჭო, რომელსაც თავმჯდომარეობდა კარლო ჩხეიძე.
არჩევნებში მონაწილე სუბიექტები
რედაქტირებაპირველ ეტაპზე არჩევნებში მონაწილეობდა 15 პოლიტიკური ორგანიზაცია, ესენია:
- 1. საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
- 2. საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია
- 3. საქართველოს სოციალისტ-რევოლუციონერთა პარტია
- 4. სომეხთა რევოლუციონური პარტია „დაშნაკციუთუნი“
- 5. საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტია
- 6. საქართველოს მუსულმანთა ეროვნული საბჭო
- 7. საქართველოს რადიკალ-დემოკრატიულ გლეხთა პარტია
- 8. საქართველოს ეროვნული პარტია
- 9. საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა მაშვრალთა პარტია
- 10. შოთა რუსთაველის ჯგუფი
- 11. დამოუკიდებელთა (უპარტიოთა) კავშირი
- 12. ბორჩალოს მაზრის მუსულმანები
- 13. რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (რსდმპ)
- 14. „ესტეტიური ლიგა პატრიოტებისა“
- 15. ელინთა დემოკრატიული პარტია
არჩევნების შედეგი
რედაქტირებამათგან გავიდა მხოლოდ 4. დამატებით არჩევნებში კრებას შეუერთდა ეროვნული პარტია და დაშნაკცუთიუნი. საბოლოოდ კრებაში 6 ფრაქცია შეიქმნა. 1919 წლის 21 მარტს კრებამ შექმნა კომისიები: შრომის, თვითმმართველობის, აგრარული, განათლების, ჯანმრთელობის, სამხედრო, იურიდიული, ხელოვნების და საგზაო. დამფუძნებელმა კრებამ დაამტკიცა მთავრობის ახალი შემადგენლობა, ნოე ჟორდანიას ხელმძღვანელობით, მიიღო ქვეყნის სახელმწიფო სიმბოლიკა: დროშა, გერბი და ჰიმნი, და ქვეყნის კონსტიტუცია (1921).
_of_Democratic_Republic_of_Georgia_in_1919-1921.svg)
დამფუძნებელი კრების შემადგენლობა 1919-1921 წწ ამგვარი იყო[1]:
- სოციალ-დემოკრატიული პარტია — 109 დეპუტატი;
- ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია — 8 დეპუტატი;
- სოც. ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტია — 8 დეპუტატი;
- სოც. რევოლუციონერები — 5 დეპუტატი.
საქართველოს დამფუძნებელმა კრებამ საქართველოში 1921 წლის 21 თებერვლამდე იარსება. გასაბჭოების შემდეგ, მისი წევრები მთავრობასთან ერთად, ემიგრაციაში განაგრძობდნენ მოღვაწეობას. საქართველოს რევკომმა 1921 წლის 24 მარტს გამოსცა დეკრეტი დამფუძნებელი კრების დათხოვნის შესახებ.
იხილეთ აგრეთვე
რედაქტირებალიტერატურა
რედაქტირება- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 358.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- საქართველოს დამფუძნებელი კრება – 1919 წ. (შემადგენლობა). საქართველოს საკანონმდებლო ორგანოები (1919-1992 წწ.). საქართველოს პარლამენტი.
- პირველი რესპუბლიკის დარბაზი. ექსკურსია საქართველოს პარლამენტში. საქართველოს პარლამენტი.
- საქართველოს დამფუძნებელი კრება. საქართველოს დამფუძნებელი კრების პრეზიდიუმი (1919 1920 1921). დოკუმენტები, საქართველოს სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოების სამართლებრივი აქტები. რეგიონალიზმის კვლევის ცენტრი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-10-26. ციტირების თარიღი: 2009-05-28.
- სილიბისტრო ჯიბლაძის სიტყვა დამფუძნებელი კრების გახსნაზე