სომხეთის ტბები
სომხეთის ტერიტორიაზე 100-ზე მეტი მცირე ტბაა[1], რომელთა ნაწილიც მშრალ სეზონზე შრება. სიდიდითა და სასოფლო-სამეურნეო მნიშვნელობის მხრივ ყველაზე მნიშვნელოვანი ტბებია სევანი და არფი. დანარჩენ ტბებს მხოლოდ ადგილობრივი მნიშვნელობა აქვთ. ფართობის მიხედვით სომხეთის უდიდესი ტბაა სევანი, მას მოჰყვენიან არფილიჭი, სევლიჭი და აკნალიჭი.[2] სომხეთის ტბების წყლის რესურსების საერთო მარაგი 39,3 მილიარდი მ³-ით ფასდება.
სომხეთის ტბებს შორის რეკორდსმენია — სევანი, ის კავკასიის უდიდესი ტბა და მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე მაღალმთიანი მტკნარი ტბაა. მტკნარი წყლის რესურსებით მხოლოდ ტიტიკაკის ტბას ჩამორჩება.
მდებარეობა პროვინციების მიხედვით
რედაქტირებაქვემოთ მოცემულია სომხეთის ტბების სია პროვინციების მიხედვით.
| ტბა | სომხური სახელი | ადგილმდებარეობა | სანაპირო ხაზის სიგრძე (კმ) | სიმაღლე ზღვის დონიდან (მ) | მდებარეობა რუკაზე | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| თანამგზავრული ხედი | ფიზიკური რუკა | |||||
| არფი | Արփի լիճ | შირაკის პროვინციის ჩრდილო-დასავლეთი | 25 | 2023 | ბმული | ბმული |
| არდენისი | Արդենիս լիճ | სოფელ არდენისის უშუალო სიახლოვეს | 1,2 | 2020 | ბმული | ბმული |
| აზატანი | Ազատան լիճ | გიუმრიდან სამხრეთით 3 კმ-ში | 1,6 | 1500 | ბმული | ბმული |
| თაგავორი | Թագավորական լիճ | არაგაწის მთა, მდინარე ამბერდიდან დასავლეთით 1 კმ-ზე, მანთაშის წყალსაცავში ჩადინებამდე | 0,45 | 3150 | ბმული | ბმული |
| ტბა | სომხური სახელი | ადგილმდებარეობა | სანაპირო ხაზის სიგრძე (კმ) | სიმაღლე ზღვის დონიდან (მ) | მდებარეობა რუკაზე | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| თანამგზავრული ხედი | ფიზიკური რუკა | |||||
| ეტიკი | Էտտիկ լիճ | ლორეს ვაკის უკიდურესი დასავლეთი ნაწილი | 1,1 | 1820 | ბმული | ბმული |
| სტეფანავანი | Ստեփանավան լիճ | სტეფანავანიდან ჩრდილო-დასავლეთით 1 კმ-ში, E117-ის ავტომაგისტრალის უშუალო სიახლოვეს | „სტეფანავანის“ ტბების კომპლექსში შემავალი ყველა ტბის სანაპირო ზოლის სიგრძე 2 კმ-ია | 1550 | ბმული | ბმული |
| წოვერი | Ծովեր լիճ | ძორაგეტის ვაკეების კომპლექსის სამხრეთ-აღმოსავლეთი ნაწილი | 0,7 | 1400 | ბმული | ბმული |
- widths="190px"
-
| ტბა | სომხური სახელი | ადგილმდებარეობა | სანაპირო ხაზის სიგრძე (კმ) | სიმაღლე ზღვის დონიდან (მ) | მდებარეობა რუკაზე | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| თანამგზავრული ხედი | ფიზიკური რუკა | |||||
| გოში | Գոշ լիճ | სოფელ გოშიდან სამხრეთ-აღმოსავლეთით 2 კმ-ში | 0,4 | 1400 | ბმული | ბმული |
| პარზი | Պարզ լիճ | სოფელ გოშიდან სამხრეთ-დასავლეთით 4 კმ-ში | 0,8 | 1350 | ბმული | ბმული |
- widths="190px"
-
პარზის ტბა
| ტბა | სომხური სახელი | ადგილმდებარეობა | სანაპირო ხაზის სიგრძე (კმ) | სიმაღლე ზღვის დონიდან (მ) | მდებარეობა რუკაზე | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| თანამგზავრული ხედი | ფიზიკური რუკა | |||||
| ქარი | Քարի լիճ | არაგაწის მთის სამხრეთ მწვერვალის სამხრეთით 3.5 კმ-ში | 1,5 | 3200 | ბმული | ბმული |
| ლესინგი | Լեսինգ լիճ | არაგაწის მთის ჩრდილოეთ მწვერვალის აღმოსავლეთით 3.5 კმ-ში | 0,5 | 3320 | ბმული | ბმული |
| უმროი | Ումրոյ լիճ | არაგაწის მთის ჩრდილოეთ მწვერვალის აღმოსავლეთით 5.5 კმ-ში | 1,4 | 3070 | ბმული | ბმული |
- widths="190px"
-
| ტბა | სომხური სახელი | ადგილმდებარეობა | სანაპირო ხაზის სიგრძე (კმ) | სიმაღლე ზღვის დონიდან (მ) | მდებარეობა რუკაზე | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| თანამგზავრული ხედი | ფიზიკური რუკა | |||||
| აკნა | Ակնա լիճ | გეღამის მთიანეთი, ვულკან ლჭაინის კრატერი | 2,3 | 3050 | ბმული | ბმული |
| წაღკუნიაცი | Ծաղկունյաց լիճ | წაღკუნიაცის ქედის აღმოსავლეთი ტოტი | 0,5 | 2500 | ბმული | ბმული |
| წაღკუნიაცი | Ծաղկունյաց լիճ | წაღკუნიაცის ქედის შუა ნაწილი | 0,4 | 2420 | ბმული | ბმული |
| საგერი | Սագերի լիճ | სოფელ ზოვქიდან აღმოსავლეთით 9 კმ-ში | 1 | 2200 | ბმული | ბმული |
| სევაბერდი | Սեւաբերդ լիճ | ლუსნალიჭის ტბიდან დასავლეთით 7 კმ-ში | 1,2 | 2000 | ბმული | ბმული |
| ბაზმალიჭქი | Բազմալիճք լիճ | ვულკან ატისიდან აღმოსავლეთით 6 კმ-ში | 0,35 | 2000 | ბმული | ბმული |
| ლუსნალიჭი | Լուսնալիճ լիճ | აკნის ტბიდან დასავლეთით 3 კმ-ში | 0,3 | 3050 | ბმული | ბმული |
| აპრეი | — | სოფელ ლერნანისტიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით 2 კმ-ში | 0,7 | 1950 | ბმული | ბმული |
- widths="190px"
-
აკნის ტბა
| ტბა | სომხური სახელი | ადგილმდებარეობა | სანაპირო ხაზის სიგრძე (კმ) | სიმაღლე ზღვის დონიდან (მ) | მდებარეობა რუკაზე | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| თანამგზავრული ხედი | ფიზიკური რუკა | |||||
| სევანი | Սևան լիճ | გეღარქუნიქის პროვინცია | 215 | 1896 | ბმული | ბმული |
| კარმირი | Կարմիր լիճ | გეღამის მთიანეთის მწვერვალ პატარა აჟდააქიდან ჩრდილოეთით 1,8 კმ-ში | 0,3 | 2700 | ბმული | ბმული |
- widths="190px"
-
| ტბა | სომხური სახელი | ადგილმდებარეობა | სანაპირო ხაზის სიგრძე (კმ) | სიმაღლე ზღვის დონიდან (მ) | მდებარეობა რუკაზე | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| თანამგზავრული ხედი | ფიზიკური რუკა | |||||
| აიღრი (მეწამორი) | Այղր լիճ | სოფელ მეწამორიდან აღმოსავლეთით 2,5 კმ-ში | 1 | 970 | ბმული | ბმული |
| ტბა | სომხური სახელი | ადგილმდებარეობა | სანაპირო ხაზის სიგრძე (კმ) | სიმაღლე ზღვის დონიდან (მ) | მდებარეობა რუკაზე | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| თანამგზავრული ხედი | ფიზიკური რუკა | |||||
| ვიშაპი | Վիշապա լիճ | სოფელ გოღთიდან დასავლეთით 10 კმ-ში; გეღამის მთიანეთის სამხრეთ-დასავლეთი ნაწილი | 2,3 | 2750 | ბმული | ბმული |
| ტბა | სომხური სახელი | ადგილმდებარეობა | სანაპირო ხაზის სიგრძე (კმ) | სიმაღლე ზღვის დონიდან (მ) | მდებარეობა რუკაზე | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| თანამგზავრული ხედი | ფიზიკური რუკა | |||||
| ბარძრუნი | Բարձրունի լիճ | აიოძორის ქედის ჩრდილო-დასავლეთი ფერდობი | 0,45 | 2500 | ბმული | ბმული |
| ძობანი | Չոբան լիճ | სომხეთისა და მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის საზღვარი | 2,3 | 2950 | ბმული | ბმული |
| მარტიროს-ნერქინი | Մարտիրոս ներքին լիճ | აიოძორის ქედის ჩრდილოეთი მთისწინეთი; სოფელ ვაიქიდან სამხრეთით 11 კმ-ში | 0,3 | 1900 | ბმული | ბმული |
| სრბალიჭი | Սրբալիճ լիճ | აიოძორის ქედის ჩრდილოეთი მთისწინეთი; სოფელ ვაიქიდან სამხრეთით 11,5 კმ-ში | 0,45 | 2000 | ბმული | ბმული |
| მარტიროს-ვერინი | Մարտիրոս (Վերին) լիճ | აიოძორის ქედის ჩრდილოეთი მთისწინეთი; სოფელ ვაიქიდან სამხრეთით 11 კმ-ში | 0,35 | 2150 | ბმული | ბმული |
| კაპუიტი | Կապույտ լիճ | აიოძორის ქედის ჩრდილოეთი მთისწინეთი; სოფელ გომქიდან სამხრეთ-აღმოსავლეთით 4,5 კმ-ში | 1 | 2100 | ბმული | ბმული |
| ტბა | სომხური სახელი | ადგილმდებარეობა | სანაპირო ხაზის სიგრძე (კმ) | სიმაღლე ზღვის დონიდან (მ) | მდებარეობა რუკაზე | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| თანამგზავრული ხედი | ფიზიკური რუკა | |||||
| სევი | Սեւ լիճ | სომხეთისა და მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის საზღვარი | 5 | 2650 | ბმული | ბმული |
| ბერდალიჭი (ხალაში) | Բերդալիճ (Խալաշ) լիճ | სპანდარიანის წყალსაცავიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით 15,5 კმ-ში | 1,4 | 3000 | ბმული | ბმული |
| ზარდოვი | Զարթով լիճ | ზანგეზურის ქედის ზემო წელი; სოფელ ბრნაკოთიდან დასავლეთით 8 კმ-ში | 1,6 | 2400 | ბმული | ბმული |
| კაპუტანი (გოგი) | Կապուտան (Գոգի) լիճ | ზანგეზურის ქედის ზემო წელი; ქალაქ ქაჯარანიდან სამხრეთ-დასავლეთით 8,5 კმ-ში | 1,6 | 3200 | ბმული | ბმული |
| წაღკარი | Ծաղկարի լիճ | ზანგეზურის ქედის ზემო წელი; ქალაქ ქაჯარანიდან სამხრეთ-დასავლეთით 7,5 კმ-ში | 1,1 | 3280 | ბმული | ბმული |
| ანტაკი | Անտակ լիճ | ზანგეზურის ქედის ზემო წელი; სოფელ ბრნაკოთიდან დასავლეთით 9 კმ-ში | 0,6 | 2350 | ბმული | ბმული |
| გაზანა | Գազանա լիճ | ზანგეზურის ქედის ზემო წელი; ქალაქ ქაჯარანიდან ჩრდილო-დასავლეთით 14 კმ-ში | 1,1 | 3150 | ბმული | ბმული |
| კაპუიტი | Կապույտ լիճ | ზანგეზურის ქედის ზემო წელი; სოფელ ლიჭქიდან დასავლეთით 8,5 კმ-ში | 0,4 | 3290 | ბმული | ბმული |
| აილახი | Այլիխ լիճ | სპანდარიანის წყალსაცავიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით 19 კმ-ში | 6,5 | 3000 | ბმული | ბმული |
გადა ამისა, სომხეთში მდებარეობს შემდეგი ტბები:
- ხუთი ტბის კომპლექსი მდებარეობს გეღარქუნიქის პროვინციის სოფელ აიგუტის შემოგარენში.
იხილეთ აგრეთვე
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ Д.А. Погосян. (1965) О высокогорных озерах Сюника (Зангезура). 18 (6). pp. 66-71. ISSN 0515-961X. Известия АН Армянской ССР. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-10-24. ციტირების თარიღი: 2014-10-17.
- ↑ АРМЕНИЯ — Первая Христианская Страна>>История и культура Армении (МАМА plus). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-05-02. ციტირების თარიღი: 2015-10-11.