მთაწმინდის პანთეონი
ქართველ მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა მთაწმინდის პანთეონი — გამოჩენილ მწერალთა, საზოგადო მოღვაწეთა, მეცნიერთა და ხელოვანთა დასაკრძალი ადგილი თბილისში, მთაწმინდის ფერდობზე, მამადავითის ეკლესიის შემოგარენში. მთაწმინდაზე პანთეონის დაარსების იდეა გაჩნდა 1915 წელს აკაკი წერეთლის დაკრძალვის დღეებში; პანთეონი გაიხსნა 1929 წელს, აქ დაკრძალული ალექსანდრე გრიბოედოვის გარდაცვალების მე-100 წლისთავზე.
მთაწმინდის პანთეონში დაკრძალულნი არიანრედაქტირება
XIX-XX საუკუნეების მწერლები და საზოგადო მოღვაწენირედაქტირება
- ალექსანდრე გრიბოედოვი (1829)
- ნინო ჭავჭავაძე (1857)
- დიმიტრი ყიფიანი (1887)
- ილია ჭავჭავაძე (1907)
- აკაკი წერეთელი (1915)
- ოლღა გურამიშვილი (1927)
- ნიკო ნიკოლაძე (1928 )
- დავით ერისთავი (ნეშტი გადმოასვენეს კალოუბნის ეკლესიიდან 1930)
- დავით კლდიაშვილი (1931 )
- ზაქარია ჭიჭინაძე (1931)
- ანასტასია თუმანიშვილ-წერეთელი (1932)
- ვასილ ბარნოვი (1934)
- ვაჟა-ფშაველა (ნეშტი გადმოასვენეს დიდუბის პანთეონიდან 1935)
- ნიკოლოზ ბარათაშვილი (ნეშტი გადმოასვენეს დიდუბის პანთეონიდან 1938)
- იაკობ გოგებაშვილი (ნეშტი გადმოასვენეს დიდუბის პანთეონიდან 1940)
- სოლომონ დოდაშვილი (ნეშტი გადმოასვენეს ვიატკის სასაფლაოდან 1994 წელს)
საბჭოთა ეპოქის მწერლებირედაქტირება
- შალვა დადიანი (1959)
- გალაკტიონ ტაბიძე (1959)
- ლეო ქიაჩელი (1963)
- იოსებ გრიშაშვილი (1965)
- გიორგი ლეონიძე (1966)
- სიმონ ჩიქოვანი (1966 )
- ოთარ ჭილაძე (2009 )
- ნოდარ დუმბაძე (ნეშტი გადმოასვენეს საბავშვო ქალაქ „მზიურიდან“ (2009)
ხელოვნების მოღვაწენირედაქტირება
- ვასო აბაშიძე (გადმოსვენებულია 1926 წ.)
- ლადო გუდიაშვილი (1980 წ.)
- სერგო ზაქარიაძე (1971 წ.)
- კოტე მარჯანიშვილი (ნეშტი გადმოასვენეს თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრის სკვერიდან 1964)
- იაკობ ნიკოლაძე (1951 წ.)
- ივანე ფალიაშვილი (1934 წ.)
- აკაკი ხორავა (1972 წ.)
მეცნიერებირედაქტირება
- ნიკოლოზ ბერძენიშვილი
- ილია ვეკუა
- ექვთიმე თაყაიშვილი (ნეშტი გადმოასვენეს დიდუბის პანთეონიდან)
- ნიკოლოზ მუსხელიშვილი
- ალექსანდრე ცაგარელი
- მოსე ჯანაშვილი
- სიმონ ჯანაშია
1989 წელს:
2005 წელს საფრანგეთიდან გადმოსვენებულ იქნა
- ქაქუცა ჩოლოყაშვილის ნეშტი.
2007 წელს ჩეჩნეთიდან გადმოსვენებულ იქნა საქართველოს პირველი პრეზიდენტის
- ზვიად გამსახურდიას ნეშტი
2008 წელს:
2010 წელს:
2013 წელს:
2016 წელს:
2017 წელს:
2021 წელს:
აგრეთვერედაქტირება
- ე.გელაძე-ჯუღაშვილისა ( ი. ბ. სტალინის დედა)
პანთეონში განისვენებდნენრედაქტირება
- სილიბისტრო თოდრია (ნეშტი გადასვენებულია ვაკის სასაფლაოზე)
- ფილიპე მახარაძე (ნეშტი გადასვენებულია კუკიის სასაფლაოზე)
- მიხა ცხაკაია (ნეშტი გადასვენებულია კუკიის სასაფლაოზე)
საფლავების ძეგლთა ავტორებირედაქტირება
მთაწმინდის პანთეონის საფლავის ძეგლთა ავტორები არიან: მოქანდაკეები - ბ.ავალიშვილი, ე. ამაშუკელი, მ. ბერძენიშვილი, ვ. დემუტ-მალინოვსკი, დ. კაკაბაძე, ს. კამპიონი, ი. ნიკოლაძე, ი. ოქროპირიძე, გ. ოჩიაური, ფ. ხოდოროვიჩი და სხვა.
2011 წლის 21 სექტემბერს მთაწმინდის პანთეონში გაიხსნა 1937 წელს რეპრესირებულ, უსაფლავო, ცნობილ მწერალთა და ხელოვანთა სიმბოლური საფლავის მემორიალი (ავტორი: ნიკოლოზ მაისურაძე). მემორიალზე აღბეჭდილია სანდრო ახმეტელის, ვახტანგ კოტეტიშვილის, ევგენი მიქელაძის, ტიციან ტაბიძის, დიმიტრი შევარდნაძისა და მიხეილ ჯავახიშვილის სახელები.[1]
ილია ჭავჭავაძის საფლავი
სერგო ზაქარიაძის საფლავი
ვერიკო ანჯაფარიძის საფლავი
ვახტანგ ჭაბუკიანის საფლავი
ლადო გუდიაშვილის საფლავი
ალექსანდრე გრიბოედოვის საფლავი
გალაკტიონ ტაბიძის საფლავი.
ნიკოლოზ ბარათაშვილის საფლავი
უშანგი ჩხეიძის საფლავი
მერაბ კოსტავას საფლავი
იაკობ გოგებაშვილის საფლავი
ზვიად გამსახურდიას საფლავი
ოთარ ჭილაძის საფლავი
ვაჟა-ფშაველას საფლავი
ნოდარ დუმბაძის საფლავი
ქაქუცა ჩოლოყაშვილის საფლავი
ანა კალანდაძის საფლავი
ვასო აბაშიძის საფლავი
ექვთიმე თაყაიშვილის საფლავი
აკაკი წერეთლის საფლავი
დიმიტრი ყიფიანის საფლავი
გიორგი ლეონიძის საფლავი
ლიტერატურარედაქტირება
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7, თბ., 1984. — გვ. 662.
რესურსები ინტერნეტშირედაქტირება
სქოლიორედაქტირება
- ↑ მთაწმინდის პანთეონში უსაფლავო ხელოვანთა სიმბოლური საფლავის მემორიალი გაიხსნა. საინფორმაციო სააგენტო «მედიანიუსი». 21-09-2011