მთაწმინდის პანთეონი

ქართველ მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა მთაწმინდის პანთეონი — გამოჩენილ მწერალთა, საზოგადო მოღვაწეთა, მეცნიერთა და ხელოვანთა დასაკრძალი ადგილი თბილისში, მთაწმინდის ფერდობზე, მამადავითის ეკლესიის შემოგარენში. მთაწმინდაზე პანთეონის დაარსების იდეა გაჩნდა 1915 წელს აკაკი წერეთლის დაკრძალვის დღეებში; პანთეონი გაიხსნა 1929 წელს, აქ დაკრძალული ალექსანდრე გრიბოედოვის გარდაცვალების მე-100 წლისთავზე.

მთაწმინდა და პანთეონი

მამადავითის მონასტერი და პანთეონი თბილისის სატელევიზიო კოშკიდან
ზვიად ავალიანის ფოტო

მთაწმინდის პანთეონში დაკრძალულნი არიან

მამადავითის ეკლესია მთაწმინდაზე

XIX-XX საუკუნეების მწერლები და საზოგადო მოღვაწენი

• ალექსანდრე გრიბოედოვი (1829)
• ნინო ჭავჭავაძე (1857)
• დიმიტრი ყიფიანი (1887)
• ილია ჭავჭავაძე (1907)
• აკაკი წერეთელი (1915)
• ოლღა გურამიშვილი (1927)
• ნიკო ნიკოლაძე (1928 )

ოლღა გურამიშვილი (ნიკო ნიკოლაძის მეუღლე)

• დავით ერისთავი (ნეშტი გადმოასვენეს კალოუბნის ეკლესიიდან 1930)
• დავით კლდიაშვილი (1931 )
• ზაქარია ჭიჭინაძე (1931)
• ანასტასია თუმანიშვილ-წერეთელი (1932)
• ვასილ ბარნოვი (1934)
• ვაჟა-ფშაველა (ნეშტი გადმოასვენეს დიდუბის პანთეონიდან 1935)
• ნიკოლოზ ბარათაშვილი (ნეშტი გადმოასვენეს დიდუბის პანთეონიდან 1938)
• იაკობ გოგებაშვილი (ნეშტი გადმოასვენეს დიდუბის პანთეონიდან 1940)
• სოლომონ დოდაშვილი (ნეშტი გადმოასვენეს ვიატკის სასაფლაოდან 1994 წელს)

საბჭოთა ეპოქის მწერლები

• შალვა დადიანი (1959)
• გალაკტიონ ტაბიძე (1959)
• ლეო ქიაჩელი (1963)
• იოსებ გრიშაშვილი (1965)
• გიორგი ლეონიძე (1966)
• სიმონ ჩიქოვანი (1966 )
• ოთარ ჭილაძე (2009 )
• ნოდარ დუმბაძე (ნეშტი გადმოასვენეს საბავშვო ქალაქ „მზიურიდან“ (2009)

ხელოვნების მოღვაწენი

• ვასო აბაშიძე (გადმოსვენებულია 1926 წ.)
• ლადო გუდიაშვილი (1980 წ.)
• სერგო ზაქარიაძე (1971 წ.)
• კოტე მარჯანიშვილი (ნეშტი გადმოასვენეს თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრის სკვერიდან 1964)
• იაკობ ნიკოლაძე (1951 წ.)
• ივანე ფალიაშვილი (1934 წ.)
• აკაკი ხორავა (1972 წ.)
• ვერიკო ანჯაფარიძე (1987 წ.)
• უშანგი ჩხეიძე (გადმოასვენეს დიდუბის პანთეონიდან)
• მიხეილ ჭიაურელი (გადმოასვენეს კინოსტუდიის ეზოდან)
• ვახტანგ ჭაბუკიანი (1992 წ.)

მეცნიერები

• ნიკოლოზ ბერძენიშვილი
• ილია ვეკუა
• ექვთიმე თაყაიშვილი (ნეშტი გადმოასვენეს დიდუბის პანთეონიდან)
• ნიკოლოზ მუსხელიშვილი
• ალექსანდრე ცაგარელი
• მოსე ჯანაშვილი
• სიმონ ჯანაშია

1989 წელს:

• მერაბ კოსტავა

2005 წელს საფრანგეთიდან გადმოსვენებულ იქნა

• ქაქუცა ჩოლოყაშვილის ნეშტი.

2007 წელს ჩეჩნეთიდან გადმოსვენებულ იქნა საქართველოს პირველი პრეზიდენტის

• ზვიად გამსახურდიას ნეშტი

2008 წელს:

• ანა კალანდაძე

2010 წელს:

• მუხრან მაჭავარიანი

2013 წელს:

• ჭაბუა ამირეჯიბი

2016 წელს:

• ბაჩანა ბრეგვაძე

2017 წელს:

• ჯანსუღ ჩარკვიანი

2021 წელს:

• ანზორ ერქომაიშვილი
• გიორგი კვინიტაძე
• რევაზ გაბრიაძე

აგრეთვე

• ე.გელაძე-ჯუღაშვილისა ( ი. ბ. სტალინის დედა)

პანთეონში განისვენებდნენ

• სილიბისტრო თოდრია (ნეშტი გადასვენებულია ვაკის სასაფლაოზე)
• ფილიპე მახარაძე (ნეშტი გადასვენებულია კუკიის სასაფლაოზე)
• მიხა ცხაკაია (ნეშტი გადასვენებულია კუკიის სასაფლაოზე)

საფლავების ძეგლთა ავტორები

მთაწმინდის პანთეონის საფლავის ძეგლთა ავტორები არიან: მოქანდაკეები - ბ.ავალიშვილი, ე. ამაშუკელი, მ. ბერძენიშვილი, ვ. დემუტ-მალინოვსკი, დ. კაკაბაძე, ს. კამპიონი, ი. ნიკოლაძე, ი. ოქროპირიძე, გ. ოჩიაური, ფ. ხოდოროვიჩი და სხვა.

2011 წლის 21 სექტემბერს მთაწმინდის პანთეონში გაიხსნა 1937 წელს რეპრესირებულ, უსაფლავო, ცნობილ მწერალთა და ხელოვანთა სიმბოლური საფლავის მემორიალი (ავტორი: ნიკოლოზ მაისურაძე). მემორიალზე აღბეჭდილია სანდრო ახმეტელის, ვახტანგ კოტეტიშვილის, ევგენი მიქელაძის, ტიციან ტაბიძის, დიმიტრი შევარდნაძისა და მიხეილ ჯავახიშვილის სახელები.

• 
  მთაწმინდის პანთეონი
• 
  მამადავითი
• 
  ილია ჭავჭავაძის საფლავი
• 
  სერგო ზაქარიაძის საფლავი
• 
  ვერიკო ანჯაფარიძის საფლავი
• 
  ვახტანგ ჭაბუკიანის საფლავი
• 
  ლადო გუდიაშვილის საფლავი
• 
  ალექსანდრე გრიბოედოვის საფლავი
• 
  გალაკტიონ ტაბიძის საფლავი.
• 
  ნიკოლოზ ბარათაშვილის საფლავი
• 
  უშანგი ჩხეიძის საფლავი
• 
  მერაბ კოსტავას საფლავი
• 
  იაკობ გოგებაშვილის საფლავი
• 
  ზვიად გამსახურდიას საფლავი
• 
  ოთარ ჭილაძის საფლავი
• 
  ვაჟა-ფშაველას საფლავი
• 
  ნოდარ დუმბაძის საფლავი
• 
  ქაქუცა ჩოლოყაშვილის საფლავი
• 
  ანა კალანდაძის საფლავი
• 
  ვასო აბაშიძის საფლავი
• 
  ექვთიმე თაყაიშვილის საფლავი
• 
  აკაკი წერეთლის საფლავი
• 
  დიმიტრი ყიფიანის საფლავი
• 
  გიორგი ლეონიძის საფლავი
• 
  მთაწმინდის პანთეონი.

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7, თბ., 1984. — გვ. 662.

რესურსები ინტერნეტში

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

მთაწმინდის პანთეონი

• პანთეონის არაოფიციალური საიტი