მაისის სოკო
მაისის სოკო (ლათ. Calocybe gambosa) — კალოციბეს გვარის სოკო ლიოფილუმისებრთა ოჯახისა, რომელიც ფართოდაა გავრცელებული ევროპაში.
| მაისის სოკო | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| ლათინური სახელი | |||||||||||||||
| Calocybe gambosa (Fr.) Donk, 1962 | |||||||||||||||
| დაცვის სტატუსი | |||||||||||||||
 IUCN 3.1 Least Concern : 122090261 | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
საჭმელი სოკოა, გამოიყენება ახალი, დამარინადებული და ნედლი.
სოკო პირველად აღწერა შვედმა მიკოლოგმა და ბოტანიკოსმა ელიას მაგნუს ფრისმა 1821 წელს როგორც Agaricus gambosus.[1] მიმდინარე ბინომიალური სახელწოდება მიანიჭა ნიდერლანდელმა მიკოლოგმა მარინუს ანტონ დონკმა 1962 წელს.[2]
სამეცნიერო სინონიმები:
აღწერა
რედაქტირებაქუდის დიამეტრი — 4-6 სმ, ბრტყლად ამოზნექილი, კუზისებური, შემდეგ ნახევრად გაშლილი, ოდნავ ფანტელისებრ-ბოჭკოვანი. თავიდან მოკრემისფრო, შემდეგ — თეთრი. სიბერეში ზოგჯერ სოკოს ქუდი ჟანგმიწისფერი შეფერილობისაა.
რბილობი თეთრია, მსხვილი, მკვრივი, ფქვილის სუნითა და გემოთი.
ფირფიტები — ვიწრო, ხშირი, შეზრდილი, მოთეთრო, შემდგომში კრემისფერი ან ღია ჟანგმიწისფერი, 5-10 მმ სისქის, თხელი.
ფეხი სიგრძე — 4-9, სისქე — 1,5-3,5, ცილინდრული, ძირში გაწვრილებული ან გაგანიერებული, მოთეთრო, მცირედ ყვითლებადი, ძირისკენ ხშირად ჟანგმიწისფერი ან ჟანგისფერ-ჟანგმიწისფერი.
ეკოლოგია და გავრცელება
რედაქტირებაფართოდაა გავრცელებული ევროპაში. ასევე გვხვდება აზიაში (ციმბირი, კორეა, იაპონია)[3], ჩრდილოეთ ამერიკასა (სამხრეთ-დასავლეთ კანადა, აშშ) და ჩრდილოეთ აფრიკაში (მაროკო).
იზრდება ფოთლოვან ტყეებში, ნიადაგზე, ასევე ტყის პირებში, მინდვრებზე, ბაღებში, გზის პირებსა და საძოვრებზე. ხშირად ქმნის „ქაჯის წრეს“.[4]
სეზონი — აპრილის ბოლოდან ივლისამდე, გარკვეულ შემთხვევებში გვიან შემოდგომამდე.
მსგავსი სახეობები
რედაქტირება
.JPG)
_P._Kumm_59842.jpg)
.jpg)
_P._Kumm_69629.jpg)
კვებითი ღირებულება
რედაქტირებასაჭმელი სოკოა. იგი მეტად პოპულარულია ევროპის ბევრ ქვეყანაში. უმჯობესია მისი მოკრეფვა მშრალ ამინდში. გამოიყენება ახალი, დამარინადებული და ნედლი. სოკოს აგრეთვე ხმარობენ სხვადასხვა სახის სოუზებისა და სალათების მოსამზადებლად.
გალერეა
რედაქტირება
ლიტერატურა
რედაქტირება- Сергеева М. Н. Грибы, Москва, Изд-во „Культура и традиции“, 2003. ISBN 5-86444-080-9
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება
შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „მაისის სოკო“ ვიკისაწყობში.- მაისის სოკო MycoBank-ზე (ინგლისური)
- მაისის სოკო Index Fungorum-ზე (ინგლისური)
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Fries EM (1821). Systema Mycologicum. Lundae: Ex Officina Berlingiana, გვ. 50.
- ↑ Donk M.A. (1962). The generic names proposed for the Agaricaceae, Beihefte zur Nova Hedwigia. Weinheim, Germany, გვ. 46.
- ↑ Discover Life Maps. ციტირების თარიღი: 2014-04-18.
- ↑ ნახუცრიშვილი ივ., საქართველოს სოკოები / რედ. და თანაავტ. არჩ. ღიბრაძე, თბ.: „ბუნება პრინტი“ და საქართველოს ბუნების შენარჩუნების ცენტრი, 2006. — გვ. 99, ISBN 99940-856-1-1.