ვიკიპედია

აზერბაიჯანის პრემიერ-მინისტრი

აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრი (აზერ. Azərbaycan Respublikasının Baş Naziri) — აზერბაიჯანის მთავრობის მეთაური. მოქმედი პრემიერ-მინისტრია არტურ რასიზადე.

აზერბაიჯანის პრემიერ-მინისტრი
Azərbaycan Respublikasının Baş Naziri

აზერბაიჯანის გერბი
დამნიშვნელი ილჰამ ალიევი
დაარსდა 7 თებერვალი 1991
პირველი თანამდებობაზე ჰასან ჰასანოვი
საიტი http://www.cabmin.gov.az/

იმის გამო, რომ ცენტრალური როლი აზერბაიჯანის პოლიტიკური სისტემაში უკავია პრეზიდენტს, აღმასრულებელი ხელისუფლების საქმიანობა (მათ შორის პრემიერ-მინისტრისაც), იმყოფება სახელმწიფოს მეთაურის გავლენის ქვეშ (მაგალითად, პრეზიდენტი, რომელიც ნიშნავს და ათავისუფლებს თანამდებობიდან აზერბაიჯანის პრემიერ-მინისტრს და სხვა მთავრობის წევრებს; პრეზიდენტს შეუძლია გაუწიოს თავმჯდომარეობა მინისტრთა კაბინეტის შეხვედრებს და მისცეს სავალდებულო ბრძანებები და მითითებები პრემიერ-მინისტრს და მთავრობის წევრებს, პრეზიდენტი შეიძლება ასევე გააუქმოს მთავრობის ნებისმიერი აქტი).

ისტორია რედაქტირება

სსრკ-ს ეპოქაში, მთავრობის ხელმძღვანელი იყო სახალხო კომისართა საკრებულოს თავმჯდომარე (1946 წლამდე) და მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე (1946 წლის შემდეგ). ადამიანები, რომლებიც იმყოფებოდნენ ამ პოზიციებზე, ზოგჯერ მოხსენიებულნი იყვნენ, როგორც პრემიერ-მინისტრები.

პრეზიდენტობის მემკვიდრე რედაქტირება

პრეზიდენტის გარდაცვალების, გადადგომის ან იმპიჩმენტის შემთხვევაში აზერბაიჯანის პრემიერ-მინისტრი ხდება ქვეყნის დროებითი პრეზიდენტი, სანამ ახალი საპრეზიდენტო არჩევნები ჩატარდება, რომელიც უნდა ჩატარდეს სამი თვის განმავლობაში. აზერბაიჯანის პრემიერ-მინისტრი, პრეზიდენტის მოვალეობის შესრულების დროს, ვერ დაითხოვს ეროვნული ასამბლეას, ასევე ვერ დანიშნავს რეფერენდუმს და ვერ შესთავაზებს კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანას.

აზერბაიჯანის მთავრობის მეთაურთა სია (1918-დღემდე) რედაქტირება

ფერთა განმარტება
(პოლიტიკური პარტიებისთვის)
  უპარტიო
  მუსავათი
  სამხედრო
  საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკები)
  საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია
  ახალი აზერბაიჯანი
  აზერბაიჯანის სახალხო ფრონტი

აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918–1920) რედაქტირება

პრემიერ-მინისტრები რედაქტირება

№ პრეზიდენტი ვადა პოლიტიკური პარტია მთავრობა არჩეული სქოლიო
სურათი სახელი დაინიშნა გათავისუფლდა დღე
1   ფათალი ხან ხოისკი
Fətəli-xan Xoyski
(1875–1920) 		28 მაისი 1918 14 აპრილი 1919 321 უპარტიო
 		1. რასულზადე I 1918 [1]
მოიგო ბაქოს ბრძოლა; გააძევა ცენტრალური კასპიის დიქტატურა ბაქოს ხელისუფლებიდან; დაადგინა მრავალპარტიული სისტემა; დაადგინა აზერბაიჯანის საფოსტო სისტემა; დააარსა აზერბაიჯანული მანათი; დაადგინა აზერბაიჯანული ენა ყველა სკოლებსა და კოლეჯებში უმთავრეს ენად.
2   ნასიბ იუსიფბეილი
Nəsib Yusifbəyli
(1881–1920) 		28 მაისი 1919 30 მარტი 1920 307 მუსავათი
 		2. თოფჩუბაშოვი I 1919 [2]
დაამყარა დიპლომატიური ურთიერთობები აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკასა და დასავლურ სამყაროსთან.
—   მამედჰასან ჰაჯინსკი (მ/შ)
Məmməd Hacınski
(1875–1931) 		30 მარტი 1920 28 აპრილი 1920 29 მუსავათი
— 1920 [2]
ვერ შეანელეს მე-11 წითელი არმიის წინსვლა აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკაში.

ასფსრ (1922–1936) და აზერბაიჯანის სსრ (1936–1991) რედაქტირება

სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე რედაქტირება

№ თავმჯდომარე ვადა პოლიტიკური პარტია მთავრობა არჩეული სქოლიო
სურათი სახელი დაინიშნა გათავისუფლდა დღე
1   ნარიმან ნარიმანოვი
Nəriman Nərimanov
(1870–1925) 		28 აპრილი 1920 6 მაისი 1922 738 კომუნისტი
(ბოლშევიკი) 		1. ჰუსეინოვი I — [3]
ცდილობდა ხელი შეუწყოს ანტი-კოლონიური პროგრამის მიმავალ შექმნილ წესებს, ვიდრე დომინირების საშუალება სამრეწველო პროლეტარიატში, რომელმაც უარი განაცხადა კრემლის მიერ.
2   გაზანფარ მუსაბეკოვი
Qəzənfər Musabəyov
(1888–1938) 		6 მაისი 1922 14 მარტი 1930 2869 კომუნისტი
 		2. კიროვი I — [4]
დიდი წმენდის დროს, ის დააპატიმრეს, ბრალდებული იყო საბჭოთა სახელმწიფოს წინააღმდეგ შეთქმულების მომზადების გამო, სიკვდილით დასაჯეს.
3 დადაშ ბუნიადზადე
Dadaş Bünyadzadə
(1888–1938) 		14 მარტი 1930 23 ოქტომბერი 1932 954 კომუნისტი
 		3. პოლონსკი I —
დიდი წმენდის დროს, ის დააპატიმრეს, ბრალდებული იყო საბჭოთა სახელმწიფოს წინააღმდეგ შეთქმულების მომზადების გამო, სიკვდილით დასაჯეს.
4 მირ ჯაფარ ბაღიროვი
Mir Cəfər Bağırov
(1896–1956) 		23 ოქტომბერი 1932 12 დეკემბერი 1933 415 კომუნისტი
 		4. პოლონსკი I — [5]
დასაჯეს სტალინის ბრძანებით, დაკითხვის გარეშე; გასუფთავდა აზერბაიჯანის ინტელიგენცია, კომუნისტური ლიდერები, რომლებიც თანაუგრძნობდნენ ოპოზიციას ან პანთურქიზმის მიმდევრებს.
5 ჰუსეინ რაჰმანოვი
Hüseyn Rəhmanov
(1902–1937) 		12 დეკემბერი 1933 22 აგვისტო 1937 1349 კომუნისტი
 		5. ბაღიროვი I — [6]
დიდი წმენდის დროს, ის დააპატიმრეს, ბრალდებული იყო საბჭოთა სახელმწიფოს წინააღმდეგ შეთქმულების მომზადების გამო, სიკვდილით დასაჯეს.
6 თეიმურ გულიევი
Teymur Quliyev
(1888–1965) 		13 ნოემბერი 1937 28 მარტი 1946 3057 კომუნისტი
 		6. ბაღიროვი I — [7]
დასაჯეს მირ ჯაფარ ბაღიროვისავით, დაკითხვის გარეშე; გასუფთავდა აზერბაიჯანის ინტელიგენცია, კომუნისტური ლიდერები, რომლებიც თანაუგრძნობდნენ ოპოზიციას ან პანთურქიზმის მიმდევრებს.

მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე რედაქტირება

№ თავმჯდომარე ვადა პოლიტიკური პარტია მთავრობა არჩეული სქოლიო
სურათი სახელი დაინიშნა გათავისუფლდა დღე
1 თეიმურ გულიევი
Teymur Quliyev
(1888–1965) 		28 მარტი 1946 6 აპრილი 1953 2566 კომუნისტი
 		1. ბაღიროვი I — [8]
2 მირ ჯაფარ ბაღიროვი
Mir Cəfər Bağırov
(1896–1956) 		6 აპრილი 1953 20 ივლისი 1953 105 კომუნისტი
 		2. იაგუბოვი I — [8]
დასაჯეს სტალინის ბრძანებით, დაკითხვის გარეშე; გასუფთავდა აზერბაიჯანის ინტელიგენცია, კომუნისტური ლიდერები, რომლებიც თანაუგრძნობდნენ ოპოზიციას ან პანთურქიზმის მიმდევრებს.
3 თეიმურ გულიევი
Teymur Quliyev
(1888–1965) 		20 ივლისი 1953 1 მარტი 1954 224 კომუნისტი
 		3. იაგუბოვი I — [8]
გააძევეს აზერბაიჯანის კომუნისტური პარტიიდან წესდების უხეში დარღვევისთვის, სოციალური ლეგიტიმურობის და მირ ჯაფარ ბაღიროვის დანაშაულების პროპოგანდირებისთვის.
4 სადიგ რაჰიმოვი
Sadıq Rəhimov
(1914–1975) 		1 მარტი 1954 8 ივლისი 1958 1590 კომუნისტი
 		4. მუსტაფაევი I — [9]
აღადგინა აზერბაიჯანული ენა, როგორც აზერბაიჯანის სსრ-ს სახელმწიფო ენა.
5 ვალი ახუნდოვი
Vəli Axundov
(1916–1986) 		8 ივლისი 1958 10 ივლისი 1959 1828 კომუნისტი
 		5. მუსტაფაევი I — [10]
6 მამედ ისგანდაროვი
Məmməd İsgəndərov
(1915–1985) 		10 ივლისი 1959 29 დეკემბერი 1961 903 კომუნისტი
 		6. ახუნდოვი I — [8]
7 ანვარ ალიხანოვი
Ənvər Əlixanov
(1917–1992) 		29 დეკემბერი 1961 10 აპრილი 1970 3024 კომუნისტი
 		7. ახუნდოვი I — [8]
8 ალი იბრაგიმოვი
Əli İbrahimov
(1913–1985) 		10 აპრილი 1970 22 იანვარი 1981 3920 კომუნისტი
 		8. ჰ.ალიევი I — [8]
დროებით ეკონომიკური პირობების გაუმჯობესა და ხელი შეუწყო ალტერნატიულ მრეწველობას, ასევე შეამცირა ნავთობის მრეწველობა.
9 ჰასან საიდოვი
Həsən Seyidov
(1932–2004) 		22 იანვარი 1981 27 იანვარი 1989 2927 კომუნისტი
 		9. ჰ.ალიევი I — [8]
10   აიაზ მუთალიბოვი
Ayaz Mütəllibov
(1938–) 		27 იანვარი 1989 26 იანვარი 1990 364 კომუნისტი
 		10. ვაზიროვი I — [11]
შავი იანვარის მოვლენები.
11   ჰასან ჰასანოვი
Həsən Həsənov
(1940–) 		26 იანვარი 1990 7 თებერვალი 1991 377 კომუნისტი
 		11. მუთალიბოვი I — [12]

აზერბაიჯანის რესპუბლიკა (1991–დღემდე) რედაქტირება

პრემიერ-მინისტრები რედაქტირება

№ თავმჯდომარე ვადა პოლიტიკური პარტია მთავრობა აირჩიეს სქოლიო
სურათი სახელი დაინიშნა გათავისუფლდა დღე
1   ჰასან ჰასანოვი
Həsən Həsənov
(1940–) 		7 თებერვალი 1991 4 აპრილი 1992 421 დამოუკიდებელი
 		1. მუთალიბოვი I — [13]
მოამზადა გარიგება აზერბაიჯანის სახალხო ფრონტის პარტიასთან, სადაც ისინი დაპატიჟა ერთიანი კოალიციის ფარგლებში ახალი მთავრობის ჩამოყალიბებისთვის.
— ფირუზ მუსტაფაევი (მ/შ)
Firuz Mustafayev 		4 აპრილი 1992 14 მაისი 1992 40 დამოუკიდებელი
 		— — [14]
2 რაჰიმ ჰუსეინოვი
Rəhim Hüseynov
(1936–) 		14 მაისი 1992 30 იანვარი 1993 261 დამოუკიდებელი
 		1. მუთალიბოვი I — [15]
მისი მართვის დროს, ქვეყნის მეპ-ი დაეცა 20%-ით.
— ალი მასიმოვი
Əli Məsimov
(1953–) 		5 თებერვალი 1993 28 აპრილი 1993 82 აზერბაიჯანის სახალხო ფრონტის პარტია
 		1. ელჩიბეი I — [16]
აზერბაიჯანის მთავრობათაშორისი ეკონომიკური პროგრესის პროგრამის და მინისტრთა კაბინეტის მთავარი პოლიტიკური პროგრამის ავტორი; საფუძველი ჩაუყარა აზერბაიჯანის ეკონომიკური დამოუკიდებლობის ცნებებს და სასოფლო-სამეურნეო რეფორმების პროგრამას; დაადგინა დახმარების ფონდი, ლტოლვილთა და იძულებით გადაადგილებულ პირებისთვის.
3 ფანაჰ ჰუსეინოვი
Pənah Hüseynov
(1957–) 		28 აპრილი 1993 30 ივნისი 1993 63 აზერბაიჯანის სახალხო ფრონტის პარტია
 		3. ელჩიბეი I — [17]
4 სურათ ჰუსეინოვი
Surət Hüseynov
(1959–) 		30 ივნისი 1993 7 ოქტომბერი 1994 464 სამხედრო
 		4. ჰ.ალიევი II —
სცადა სახელმწიფო გადატრიალება, სამხედროების მხარდაჭერით, ჰეიდარ ალიევის წინააღმდეგ, რომელიც მაშინვე აღკვეთილ იქნა.
5 ფუად გულიევი
Fuad Quliyev
(1941–) 		7 ოქტომბერი 1994 20 ივლისი 1996 652 ახალი აზერბაიჯანი
 		5. ჰ.ალიევი II — [18]
გამოაცხადა ქალაქი სუმგაითი თავისუფალ ეკონომიკურ ზონად და ხელი მოაწერა კონტრაქტს უცხოური ნავთობკომპანიებთან ნავთობის მოპოვებისა, განვითარებისა და წარმოებასთან დაკავშირებით ყარაბაღის ნავთობის სფეროში.
6   არტურ რასიზადე
Artur Rasi-zadə
(1935–) 		20 ივლისი 1996 4 აგვისტო 2003 2571 ახალი აზერბაიჯანი
 		6. ჰ.ალიევი II —
7   ილჰამ ალიევი
İlham Əliyev
(1961–) 		4 აგვისტო 2003 4 ნოემბერი 2003 92 ახალი აზერბაიჯანი
 		7. ჰ.ალიევი II —
8   არტურ რასიზადე
Artur Rasi-zadə
(1935–) 		4 ნოემბერი 2003 21 აპრილი 2018 5282 ახალი აზერბაიჯანი
 		8. ი. ალიევი I —
8 ნოვრუზ მამედოვი
Novruz Məmmədov
(1947–) 		21 აპრილი, 2018 8 ოქტომბერი, 2019 535 ახალი აზერბაიჯანი
 		8. ი. ალიევი III —
8 ალი ასადოვი
Əli Əsədov
(1956–) 		8 ოქტომბერი, 2019 დღემდე &&&&&&&&&&&&&&04.&&&&&04 წელი და &&&&&&&&&&&&0201.&&&&&0201 დღე ახალი აზერბაიჯანი
 		8. ი. ალიევი III —

იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ Fuad Akhundov (Spring 1998). „Alimardan Topchubashev - Minister of Foreign Affairs (1862-1934)“. Azerbaijan International. p. 31. ციტირების თარიღი: 2010-07-09.
  2. ↑ 2.0 2.1 Ministry of Finance of Republic of Azerbaijan. History of the ministry. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2010-11-24. ციტირების თარიღი: 2010-11-08.
  3. ↑ Presidential Library. Nariman Narimanov. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-09-13. ციტირების თარიღი: 2010-07-09.
  4. ↑ Gazanfar Mahmud-ogly Musabekov (Газанфар Махмуд-оглы Мусабеков). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 4 ოქტომბერი 2015. ციტირების თარიღი: 8 November 2014.
  5. ↑ De Waal, Thomas (2003) Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war. New York and London: New York University, გვ. 138. ISBN 0-8147-1944-9. ციტირების თარიღი: 4 May 2010. 
  6. ↑ Vaşinqton Post: "Şərqin İbn Sinası doğuldu" Azerbaijani. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 8 ნოემბერი 2014. ციტირების თარიღი: 8 November 2014.
  7. ↑ Mir Cəfər Bağırov və Teymur Quliyev Azerbaijani. ციტირების თარიღი: 8 November 2014.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 შეცდომა თარგის გამოძახებისას: cite web: პარამეტრები url და title აუცილებელად უნდა მიეთითოს. Russian. ციტირების თარიღი: 8 November 2014.
  9. ↑ დაარქივებული ასლი Russian. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 8 ნოემბერი 2014. ციტირების თარიღი: 8 November 2014.
  10. ↑ Lewis Siegelbaum. Seventeen Moments in Soviet History. 1973: Shakeup in the Republics. ციტირების თარიღი: 2010-05-03.
  11. ↑ Exiled Former President Returns To Azerbaijan For Son's Funeral. ციტირების თარიღი: 2 August 2014.
  12. ↑ Ministers of Foreign Affairs of Azerbaijan. Hasan Hasanov. ციტირების თარიღი: 2010-07-06.
  13. ↑ Goltz, Thomas (1998) Azerbaijan Diary: A Rogue Reporter's Adventures in an Oil-rich, War-torn, Post-Soviet Republic. M.E. Sharpe, გვ. 142. ISBN 978-0765602442. ციტირების თარიღი: 8 November 2014. 
  14. ↑ Speech of Heydar Aliyev on social economic progress. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-03-04. ციტირების თარიღი: 2010-07-01.
  15. ↑ Dawisha, Karen; Parrott, Bruce (1994) Russia and the new states of Eurasia: the politics of upheaval. New York: University of Cambridge, გვ. 192. ISBN 0-521-45262-7. ციტირების თარიღი: June 30, 2010. 
  16. ↑ Directory of Biographies. Ali Masimov. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-10-04. ციტირების თარიღი: 2010-06-25.
  17. ↑ Nohlen, Grotz, Hartmann, Dieter, Florian, Christof (2001) Elections in Asia and the Pacific: A Data Handbook : Volume I: Middle East, Central Asia, and South Asia: Volume I: Middle East, Central Asia, and South Asia, Volume 1. Oxford University Press, გვ. 366. 
  18. ↑ Betty Blair (Autumn 1995). „Diplomatic Interview. United Nations Development Program (UNDP) Representative by Paolo Lembo“. Azerbaijan International. pp. 62–63. ციტირების თარიღი: 2010-06-25.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=აზერბაიჯანის_პრემიერ-მინისტრი&oldid=4422368“-დან