კონსერვატორია
კონსერვატორია (იტალ. conservatorio, თავდაპირველი მნიშვნელობით — თავშესაფარი < ლათ. conservo — ვინახავ) — უმაღლესი მუსიკალური სასწავლო დაწესებულება, რომელიც ამზადებს ხელოვნების სპეციალისტებს: შემსრულებლებს (ინსტრუმენტალისტებს, ვოკალისტებს, დირიჟორებს, კომპოზიტორებს, მუსიკათმცოდნეებს).
XVI ს-ში კონსერვატორიას უწოდებდნენ ობოლ და უპატრონო ბავშვთა თავშესაფარს, სადაც მათ ხელობას ასწავლიდნენ (პირველი კონსერვატორია ნეაპოლში 1537), XVII ს-ში ასეთ თავშესაფარში შემოიღეს მუსიკის სწავლება. XVIII ს-ში იტალიაში კონსერვატორიები მნიშვნელოვან როლს თამაშობდნენ მუსიკოს-შემსრულებელთა და კომპოზიტორთა მომზადებაში. აქ სწავლობდნენ ევროპის სხვა ქვეყნების მუსიკოსებიც. ბურჟუაზიული წყობილების განვითარებასთან ერთად დასავლეთ ევროპის ქვეყნებში გაიზარდა მოთხოვნა პროფესიონალ მუსიკოსებზე, ამან კი გამოიწვია სპეციალური მუსიკალური უმაღლესი სასწავლებლის შექმნის აუცილებლობა. პირველი ასეთი სასწავლებლი იყო პარიზის ეროვნული მუსიკალური ინსტიტუტი (1793), რომლის საფუძველზე 1795 დაარსდა მუსიკისა და დეკლამაციის კონსერვატორია. XIX საუკუნის I ნახევარში კონსერვატორიები შეიქმნა ევროპისა და ამერიკის მრავალ ქალაქებში.
საზღვარგარეთის კონსერვატორიათა უმრავლესობა ამზადებს შემსრულებლებსა და კომპოზიტორებს: მუსიკათმცოდნეები ამთავრებენ უნივერსიტეტების მუსიკალურ ფაკულტეტებს. კონსერვატორიაში სწავლების ვადაა 3-5 წელი. რუსეთში პირველი კონსერვატორიები დაარსდა პეტერბურგსა (1862) და მოსკოვში (1866). 1883 გაიხსნა მოსკოვის ფილარმონიული საზოგადოების მუს.-დრამ. სასწავლებელი (1886-დან კონსერვატორიის უფლებებით). 1912 კონსერვატორია დაარსდა სარატოვში, 1913 — კიევსა და ოდესაში, 1917 — თბილისში. საბჭოთა წყობილების დამყარების შემდეგ კონსერვატორიები გაიხსნა თითქმის ყველა რესპუბლიკაში.
კონსერვატორიაში არის თეორიული საკომპოზიციო, ვოკალური, საფორტეპიანო, საორკესტრო, ხალხური საკრავების ფაკულტეტები, ზოგიერთ კონსერვატორიაში — სადირიჟორო განყოფილებაც. მოსკოვის კონსერვატორიის გარდა ყველას აქვს დაუსწრებელი განყოფილება. კონსერვატორიათა უმრავლესობაში შექმნილია საღამოს განყოფილება და ორწლიანი ვოკალურ-მოსამზადებელი კურსები, აგრეთვე ნიჭიერთა ათწლედები. დიდ კონსერვატორიებში არის ასპირანტურა და ასისტენთა სტაჟირების განყოფილება შემოქმედებითი მუშაკებისათვის.
ცნობილი სამუსიკო სკოლები
რედაქტირებაარგენტინა
რედაქტირება- მუსიკის ეროვნული უმაღლესი კონსერვატორია (არგენტინა) (Conservatorio Nacional Superior de Música)
ავსტრია
რედაქტირება- ანტონ ბრუკნერის მუსიკის, დრამისა და ცეკვის კერძო უნივერსიტეტი [1]
- ზალცბურგის უნივერსიტეტი მოცარტეუმი (Universität Mozarteum Salzburg) [2] დაარქივებული 2006-06-25 საიტზე Wayback Machine.
- ვენის მუსიკისა და სახვითი ხელოვნების უნივერსიტეტი (Universität für Musik und darstellende Kunst Wien) [3]
ავსტრალია
რედაქტირება- ავსტრალიის მუსიკის ინსტიტუტი (სიდნეი)
- ავსტრალიის ეროვნული უნივერსიტეტის სამუსიკო სკოლა (კანბერა)
- ცენტრალური ქვინსლენდის სამუსიკო კონსერვატორია
- ელდერის კონსერვატორია (ადელაიდა)
- მელბურნის სამუსიკო კონსერვატორია
- მონახის უნივერსიტეტის სამუსიკო სკოლა
- სიდნეის სამუსკო კონსერვატორია
- ტასმანიის უნივერსიტეტის კონსერვატორია
- დასავლეთ ავსტრალიის სამუსიკო კონსერვატორია
ბელგია
რედაქტირება- ბრიუსელი: ბრიუსელის სამეფო კონსერვატორია (Conservatoire Royal de Bruxelles)
ბრაზილია
რედაქტირება- სან პაოლოს დრამატული მუსიკის კონსერვატორია (Conservatório Dramático Musical de São Paulo)
კანადა
რედაქტირება- ქვებეკის მუსიკისა და დრამატული ხელოვნების კონსერვატორია Conservatoire de musique et d'art dramatique du Québec (ცხრა სკოლა)
- ტორონტოს მუსიკის სამეფო კონსერვატორია
- მაკგილის უნივერსიტეტი მუსიკის ფაკულტეტი დაარქივებული 2020-11-12 საიტზე Wayback Machine.
- მონრეალის უნივერსიტეტი [4]
დანია
რედაქტირება- მუსიკის სამეფო აკადემია, აარუსი დაარქივებული 2005-12-13 საიტზე Wayback Machine.
ფინეთი
რედაქტირებასაფრანგეთი
რედაქტირებასაქართველო
რედაქტირება- თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორია [5] დაარქივებული 2012-02-06 საიტზე Wayback Machine.
გერმანია
რედაქტირებასამუსიკო უნივერსიტეტები
რედაქტირება- აახენი: კელნის სამუსიკო სკოლა (Hochschule für Musik Köln, Abt. Aachen)
- ოგსბურგი: ნიურნბერგ-ოგსბურგის სამუსიკო სკოლა (Hochschule für Musik Nürnberg-Augsburg, Abt. Augsburg)
- ბერლინი: ჰანს აისლერის სამუსიკო სკოლა (Hochschule für Musik "Hanns Eisler")
- ბერლინი: ბერლინის ხელოვნების უნივერსიტეტი (Universität der Künste Berlin)
- ბრემენი: ბრემენის ხელოვნების სკოლა (Hochschule für Künste Bremen) [6] დაარქივებული 2006-01-04 საიტზე Wayback Machine.
- დეტმოლდი: დეტმოლდის სამუსიკო სკოლა (Hochschule für Musik Detmold) [7]
- დრეზდენი: დრეზდენის კარლ მარია ფონ ვებერის სამუსიკო სკოლა (Hochschule für Musik Dresden "Carl Maria von Weber") [8] დაარქივებული 2021-11-26 საიტზე Wayback Machine.
- დიუსელდორფი: დიუსელდორფის რობერტ შუმანის სამუსიკო სკოლა (Robert Schumann Hochschule Düsseldorf)
- ესენი: Folkwang Hochschule im Ruhrgebiet
- მაინის ფრანკფურტი: მაინის ფრანკფურტის სამუსიკო სკოლა (Hochschule für Musik und Darstellende Kunst Frankfurt am Main) [9]
- ფრაიბურგი: ფრაიბურგის სამუსიკო სკოლა (Hochschule für Musik Freiburg) [10]
- ჰალე: ჰალე-ვიტენბურგის მარტინ ლუთერის უნივერსიტეტი (Martin Luther University of Halle-Wittenberg), სამუსიკო პედაგოგიკის ინსტიტუტი
- ჰამბურგი: ჰამბურგის მუსიკისა და თეატრის სკოლა (Hochschule für Musik und Theater Hamburg)
- ჰანოვერი: ჰანოვერის მუსიკისა და თეატრის სკოლა (Hochschule für Musik und Theater Hannover)
- კარლსრუე: კარლსრუეს სამუსკო სკოლა (Hochschule für Musik Karlsruhe)
- კელნი: კელნის სამუსიკო სკოლა (Hochschule für Musik Köln)
- ლაიფციგი: ლაიფციგის მუსიკისა და თეატრის უმაღლესი სკოლა (Hochschule für Musik und Theater "Felix Mendelssohn Bartholdy" Leipzig]]
- ლიუბეკი: ლიუბეკის სამუსიკო სკოლა (Musikhochschule Lübeck)
- მაინცი: მაინცის იოჰანეს გუტენბერგის უნივერსიტეტი (Johannes Gutenberg University of Mainz), მუსიკის განყოფილება
- მანჰაიმი: მანჰაიმის მუსიკისა და სახვითი ხელოვნების სკოლა (Hochschule für Musik und Darstellende Kunst Mannheim) [11]
- მიუნხენი: მიუნხენის მუსიკისა და თეატრის სკოლა (Hochschule für Musik und Theater München)
- საარბრიუკენი: ზაარლანდის მუსიკისა და თეატრის სკოლა (Hochschule des Saarlandes für Musik und Theater) [12]
- შტუტგარტი: შტუტგარტის მუსიკისა და სახვითი ხელოვნების სახელმწიფო სკოლა (Staatliche Hochschule für Musik und Darstellende Kunst Stuttgart) [13]
- ვაიმარი: ვაიმარის ფრანც ლისტის სამუსიკო სკოლა (Hochschule für Musik Weimar|Hochschule für Musik "Franz Liszt" Weimar) [14]
სასულიერო მუსიკის უნივერსიტეტები
რედაქტირება- აახენი: აახენის სანკტ-გრეგორიუსის საეკლესიო მუსიკის კათოლიკური სკოლა (Katholische Hochschule für Kirchenmusik St. Gregorius Aachen) [15]
- ბაიროითი: სასულიერ მუსიკის ევანგელიკური სკოლა (Evangelische Hochschule für Kirchenmusik) [16]
- დრეზდენი: სასულიერო მუსიკის ევანგელიკური სკოლა (Evangelische Hochschule für Kirchenmusik) [17]
- ჰალე: ჰალეს სასულიერო მუსიკის ევანგელიკური სკოლა [18]
- ჰაიდელბერგი: სასულიერო მუსიკის ევანგელიკური სკოლა [19]
- ჰერფორდი: სასულიერო მუსიკის ევანგელიკური სკოლა [20] დაარქივებული 2021-05-10 საიტზე Wayback Machine.
- რეგენსბურგი: სასულიერო მუსიკისა და პედაგოგიკის კათოლიკური სკოლა [21]
- როტენბურგი: სასულიერო მუსიკის კათოლიკური სკოლა [22]
- ტიუბინგენი: სასულიერო მუსიკის ევანგელიკური სკოლა [23]
კონსერვატორიები
რედაქტირება- ბერლინი: შტერნის კონსერვატორია
- მაინის ფრანკფურტი: ჰოხის კონსერვატორია — მაინის ფრანკფურტის მუსიკის აკადემია
- ჰამბურგი: ჰამბურგის კონსერვატორია
- მაინცი: მაინცის პეტერ კორნელიუსის კონსერვატორია (Peter-Cornelius-Konservatorium der Stadt Mainz)
- მიუნხენი: მიუნხენის რიჩარდ შტრაუსის კონსერვატორია — მიუნხენის მუსიკალური ხელოვნების აკადემია (Fachakademie für Musik der Stadt München)
ირლანდია
რედაქტირება- დუბლინის ტექნოლოგიის ინსტიტუტი მუსიკისა და დრამის კონსერვატორია
- ირლანდიის მუსიკის სამეფო აკადემია (Royal Irish Academy of Music)
იტალია
რედაქტირება- ჩიგიანას აკადემია (Accademia Chigiana) (სიენა)
- სანტა ჩეჩილიას კონსერვატორია (Conservatorio di Santa Cecilia) (რომი)
- ჯუზეპე ვერდის კონსერვატორია (Conservatorio Giuseppe Verdi) (მილანი)
- ჯოვანი ბატისტა მარტინის კონსერვატორია (Conservatorio Giovanni Battista Martini) (ბოლონია)
- ლუიჯი ჩერუბინის კონსერვატორია (Conservatorio Luigi Cherubini) (ფლორენცია)
- ბენედეტო მარსელოს კონსერვატორია (Conservatorio Benedetto Marcello) (ვენეცია)
იაპონია
რედაქტირება- ტოკიოს სახვითი ხელოვნებისა და მუსიკის ეროვნული უნივერსიტეტი (ტოკიო)
- ტოკიოს სამუსიკო კოლეჯი (ტოკიო)
- კუნიტაჩის სამუსიკო კოლეჯი (ტოკიო)
- მუსაშინოს სამუსიკო აკადემია (ტოკიო)
- კობეს უნივერსიტეტი (კობე)
- ტაკარაზუკას სამუსიკო სკოლა (ჰიოგო)
ნიდერლანდი
რედაქტირება- ჰააგის სამეფო კონსერვატორია
- მაასტრიხტის კონსერვატორია [24] დაარქივებული 2008-01-03 საიტზე Wayback Machine.
რუსეთი
რედაქტირებაესპანეთი
რედაქტირება- Centro Superior de Música del País Vasco, San Sebastián/Donostia
- Conservatorio Superior de Música del Liceo, Barcelona
- Conservatorio Superior de Música, Córdoba
- Conservatorio Superior de Música, Murcia
- Conservatorio Superior de Música, Salamanca
- Escuela Superior de Música de Cataluña, Barcelona
- Escuela Superior de Música Reina Sofía, Madrid
- Real Conservatorio Superior de Música, Madrid
დიდი ბრიტანეთი
რედაქტირებაუმაღლესი
რედაქტირება- ბირმინგემის კონსერვატორია (ცენტრალური ინგლისის უნივერსიტეტი ბირმინგემში)
- გილდჰოლის მუსიკისა და დრამის სკოლა, ლონდონი
- ლიდსის სამუსიკო კოლეჯი
- მუსიკის სამეფო აკადემია, ლონდონი (ლონდონის უნივერსიტეტი)
- მუსიკის სამეფო კოლეჯი, ლონდონი
- მუსიკის სამეფო ჩრდილოეთ კოლეჯი (Royal Northern College of Music), მანჩესტერი
- მუსიკისა და დრამის შოტლანდიის სამეფო აკადემია, გლაზგო
- მუსიკისა და დრამის უელსის სამეფო აკადემია, კარდიფი (უელსის უნივერსიტეტი)
- ტრინიტის სამუსიკო კოლეჯი (Trinity College of Music)
საშუალო
რედაქტირება- ჩეთემის სამუსიკო სკოლა (Chetham's School of Music)
- ედინბურგის სამუსიკო სკოლა
- პიმლიკოს სპეციალური სამუსიკო კურსი (Pimlico Special Music Course)
- პარსელის სკოლა (Purcell School)
- ველსის საკათედრო სკოლა (Wells Cathedral School)
- იეჰუდი მენუჰინის სკოლა
- სეიჯ უიკენდის სამუსიკო სკოლა (Sage Weekend Music School)
აშშ
რედაქტირება- ბოსტონის კონსერვატორია (ბოსტონი, მას.)
- ბოსტონის უნივერსიტეტი (ბოსტონი, მას.)
- კალიფორნიის ხელოვნების ინსტიტუტი (ვალენსია, კალ.)
- ჩიკაგოს სამუსიკო კოლეჯი, რუზველტის უნივერსიტეტი, (ჩიკაგო, ილ.)
- კლივლენდის მუსიკის ინსტიტუტი (კლივლენდი, ოჰ.)
- კურტისის მუსიკის ინსტიტუტი (ფილადელფია)
- ბერკლის სამუსიკო კოლეჯი (ბოსტონი)
- ისტმენის სამუსიკო სკოლა (როჩესტერი)
- ფლორიდის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, მუსიკის კოლეჯი (ტალაჰასი, ფლ.)
- ინდიანას უნივერსიტეტი, ჯაკობსის სამუსიკო სკოლა (ბლუმინგტონი, ინდ.)
- ჯულიარდის სკოლა (ნიუ-იორკი)
- ლონგის სამუსიკო სკოლა (ბოსტონი)
- მანჰეტენის სამუსიკო სკოლა (ნიუ-იორკი)
- მენესის სამუსიკო კოლეჯი (ნიუ-იორკი)
- მეისონ გროსის ხელვონების სკოლა, რატგერსის უნივერსიტეტი (ნიუ-ბრუნსვიკი, ნიუ-ჯერსი)
- ახალი ინგლისის სამუსიკო კონსერვატორია (ბოსტონი)
- ჩრდილოეთ კაროლინას ხელოვნების სკოლა (უინსტონ-სალემი, ჩრდ. კარ.)
- ჩრდილოდასავლეთის უნივერსიტეტი (Northwestern University), სამუსიკო სკოლა (ევანსტონი, ილ.)
- ობერლინის კონსერვატორია (ობერლინი, ოჰ.)
- პიბოდის ინსტიტუტი (ბალტიმორი, მერ.)
- პურჩეიზის სამუსიკო კონსერვატორია, პურჩეიზ კოლეჯი (პურჩეიზი, ნიუ-იორკი)
- სან-ფრანცისკოს სამუსიკო კონსერვატორია (სან-ფრანცისკო, კალ.)
- შეფერდის სამუსიკო სკოლა, რაისის უნივერსიტეტი (ჰიუსტონი, ტექს.)
- სამხრეთ ილინოისის უნივერსიტეტი, სამუსიკო სკოლა (კარბონდეილი, ილ.)
- ცინცინატის უნივერსიტეტი სამუსიკო კოლეჯ-კონსერვატორია (ცინცინატი, ოჰ.)
- ილინოისის უნივერსიტეტი, სამუსიკო სკოლა (ურბანა, ილ.)
- მიჩიგანის უნივერსიტეტი, სამუსიკო სკოლა (ენ-არბორი, მიჩ.)
- ჩრდ. ტექსასის უნივერსიტეტი, სამუსიკო სკოლა (ტენტონი, ტექს.)
- სამხრეთ კალიფორნიის უნივერსიტეტი, თორნტონის სამუსიკო სკოლა (ლოს-ანჯელესი, კალ.)
- ტექსასი უნივერსიტეტი ოსტინში, სამუსიკო სკოლა (ოსტინი, ტექს.)
- უსტმინსტერის ქორის კოლეჯი, რაიდერის უნივერსიტეტი (პრინსტონი, ნიუ-ჯერსი)
- იელის უნივერსიტეტი, სამუსიკო სკოლა (ნიუ-ჰავენი, კონ.)
ლიტერატურა
რედაქტირება- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 5, თბ., 1980. — გვ. 639.