აახენი, ახენი (გერმ. Aachen, ფრანგ. Aix-la-Chapelle, ნიდერლ. Aken, ლათ. Aquisgranum) — უძველესი ისტორიული ქალაქი ჩრდილოეთ რაინ-ვესტფალიაში, გერმანია. მდებარეობს გერმანიის უკიდურეს დასავლეთში, ბელგიისა და ნიდერლანდების საზღვართან, კიოლნიდან დასავლეთით 65 კმ.-ში.

ქალაქი
აახენი
გერმ. Aachen
დროშა გერბი

ქვეყანა გერმანიის დროშა გერმანია
ფედერალური მხარე ჩრდილოეთი რაინ-ვესტფალია
შიდა დაყოფა ჰაარენი, ლაურენსბერგი, აილენდორფი, რიხტერიხი, ბრანდი, კონელიმიუნსტერი/ვალჰაიმი და აახენ-მიტე
კოორდინატები 50°46′34″ ჩ. გ. 6°05′02″ ა. გ. / 50.77611° ჩ. გ. 6.08389° ა. გ. / 50.77611; 6.08389
მმართველი Sibylle Keupen
ფართობი 160.85 კმ²
ცენტრის სიმაღლე 173 მეტრი, 410 მეტრი, 125 მეტრი
მოსახლეობა 252 136 (31 დეკემბერი, 2022)[1]
სიმჭიდროვე 1 500 კაცი/კმ²
სასაათო სარტყელი ევროპა/ბერლინი, UTC+1, ზაფხულის დრო და UTC+2
სატელეფონო კოდი 0241, 02403, 02405, 02407 და 02408
საფოსტო ინდექსი 52062, 52063, 52064, 52065, 52066, 52067, 52068, 52069, 52070, 52071, 52072, 52073, 52074, 52075, 52076, 52077, 52078, 52079 და 52080
საავტომობილო კოდი AC
ოფიციალური საიტი https://www.aachen.de/
აახენი — გერმანია
აახენი
აახენი — ჩრდილოეთი რაინ-ვესტფალია
აახენი

აახენი მნიშვნელოვანი სატრანსპორტო კვანძი და ეკონომიკური ცენტრია. არის ქვანახშირის აუზის ცენტრი, მეტალურგია, მანქანათმშენებლობა, საფეიქრო, კვებისა და ქიმიური მრეწველობა, ასევე ბალნეოლოგიური კურორტი.

ქალაქის დაარსების თარიღად 89-120 წლები ითვლება, როდესაც რომაელებმა აქ სამკურნალო აბანოები ააგეს (ლათინური სახელწოდება Aquae Grani უკავშირდება წყლებს და, შესაძლოა, კელტურ-გერმანულ მკურნალობის ღვთაება გრანუსს). VIII ს. დამლევს კარლოს დიდმა აახენი თავის რეზიდენციად აქცია და, ააგებინა სასახლე (დაანგრიეს ნორმანებმა 881 წ.) და საკათედრო ტაძარი, რომლის ცენტრალური ნაგებობაა კარლოს დიდის კაპელა (798-805) - კაროლინგების ხანის არქიტექტურის საუკეთესო ნიმუში; აქ არის კარლოს დიდისა და ოტო III-ის სამარხები. XII-XIII სს. აახენი ვაჭრობა-ხელოსნობის მნიშვნელოვანი ცენტრია, ფრიდრიხ I-ისა და ფრიდრიხ II-ის დროს — თავისუფალი საიმპერიო ქალაქი. 813-1531 წლებში გერმანიის იმპერატორთა კორონაციის ადგილია. XVI-XVII სს. რელიგიური ომებისა და 1656 წ. დიდი ხანძრის შედეგად აახენი დაქვეითდა, თუმცა კურორტი და ფართოდ გავრცელებული პროსტიტუცია კვლავ იზიდავდა სტუმრებს. საფრანგეთის დიდი რევოლუციის დროს ქალაქი ფრანგებმა დაიკავეს (1794 წ.). 1801 წ. ლუნევილის ზავით საფრანგეთს გადაეცა, 1815 წ. ვენის კონგრესის გადაწყვეტილებით კი — პრუსიას. მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ პერიოდში (1945-1949 წწ.) შედიოდა გერმანიის ოკუპაციის ბრიტანულ ზონაში.

იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება

ლიტერატურა რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

  1. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2022DESTATIS, 2023.