შვეიცარიის კანტონები

შვეიცარიის 26 კანტონი — შვეიცარიის ფედერაციის შემადგენელი ადმინისტრაციული ერთეულები. 1848 წელს შვეიცარიის ფედერაციის ჩამოყალიბებამდე, ვესტფალიის ზავის (1648) მიხედვით თითოეული კანტონი წარმოადგენდა დამოუკიდებელ სახელმწიფოს, საკუთარი საზღვრებით, ჯარით და ვალუტით. ბოლოს წარმოქმნილი კანტონია იურის კანტონი, რომელიც 1979 წელს ბერნის კანტონს გამოეყო.

დასახელება მომდინარეობს ფრანგული სიტყვიდან canton, რომელიც კუთხეს ან ოლქს აღნიშნავს.

ისტორია რედაქტირება

XVI საუკუნეში შვეიცარიის კავშირი შედგებოდა 13 კანტონისგან. ისინი იყო ორი ტიპის: ექვსი სოფელის კანტონი და შვიდი ქალაქ კანტონი. ტექნიკურად ისინი წამოადგენდნენ საღვთო რომის იმპერიის ნაწილს, თუმცა 1499 წელს მიაღწიეს დე-ფაქტო დამოუკიდებლობას როდესაც შვეიცარიელებმა დორნახის ბრძოლაში დაამარცხეს მაქსიმილიანე I.^[1]

სია რედაქტირება

კანტონების სია მოცემულია ფედერალური კონსტიტუციის შესაბამისად

აბრევიატურა	კანტონი	ფედერაციაში შესვლის თარიღი	დედაქალაქი	მოსახლეობა	ფართობი	სიმჭიდროვე კვ.კმ/ად.	მუნიციპალიტეტების რაოდენობა	ოფიციალური ენა
ZH	ციურიხის კანტონი	1351	ციურიხი	1,390,124	1,729	701	171	გერმანული ენა
BE	ბერნის კანტონი	1353	ბერნი	979,802	5,959	158	383	გერმანული, ფრანგული
LU	ლუცერნის კანტონი	1332	ლუცერნი	377,610	1,493	233	87	გერმანული
UR	ურის კანტონი	1291	ალტდორფი	35,422	1,077	33	20	გერმანული
SZ	შვიცის კანტონი	1291	შვიცი	146,730	908	143	30	გერმანული
OW	ობვალდენის კანტონი	1291	ზარნენი	35,585	491	66	7	გერმანული
NW	ნიდვალდენის კანტონი	1291	შტანსი	41,024	276	138	11	გერმანული
GL	გლარუსის კანტონი	1352	გლარუსი	38,608	685	51	3	გერმანული
ZG	ცუგის კანტონი	1352	ცუგი	113,597	239	416	11	გერმანული
FR	ფრიბურის კანტონი	1481	ფრიბური	278,493	1,671	141	167	ფრანგული, გერმანული
SO	ზოლოთურნის კანტონი	1481	ზოლოთურნი	257,393	790	308	122	გერმანული
BS	ბაზელ-შტადტის კანტონი	1501	ბაზელი	192,581	37	5,072	3	გერმანული
BL	ბაზელ-ლანდის კანტონი	1501/1833	ლისტალი	277,042	518	502	86	გერმანული
SH	შაფჰაუზენის კანტონი	1501	შაფჰაუზენი	76,356	298	246	27	გერმანული
AR	აპენცელ-აუსეროდენის კანტონი	1513	ხერიზაუ	53,017	243	220	20	გერმანული
AI	აპენცელ-ინეროდენის კანტონი	1513	აპენცელი	15,688	173	87	6	გერმანული
SG	სანქტ-გალენის კანტონი	1803	სანქტ-გალენი	483,101	2,026	222	85	გერმანული
GR	გრაუბიუნდენის კანტონი	1803	კური	192,621	7,105	26	180	გერმანული, რეტორომანული, იტალიური
AG	აარგაუს კანტონი	1803	აარაუ	621,398	1,404	388	220	გერმანული
TG	თურგაუს კანტონი	1803	ფრაუენფელდი	250,640	991	229	80	გერმანული
TI	ტიჩინოს კანტონი	1803	ბელინცონა	333,753	2,812	110	157	იტალიური
VD	ვოს კანტონი	1803	ლოზანა	713,281	3,212	188	339	ფრანგული
VS	ვალეს კანტონი	1815	სიონი	312,684	5,224	53	143	ფრანგული, გერმანული
NE	ნევშატელის კანტონი	1815/1857	ნევშატელი	172,021	803	206	53	ფრანგული
GE	ჟენევის კანტონი	1815	ჟენევა	466,536	282	1,442	45	ფრანგული
JU	იურის კანტონი	1979	დელემონი	70,197	839	82	64	ფრანგული
CH	შვეიცარია		ბერნი	7,593,494	41,285	174	2,596	გერმანული, რეტორომანული, იტალიური, ფრანგული